Kent u de cijfers van uw hart?

Transcriptie

1 Kent u de cijfers van uw hart? CHOLESTEROL? GEWICHT/ BUIKOMTREK? UW? BLOEDDRUK? SUIKERGEHALTE? V.U.: Dr Freddy Van de Casseye - Elyzeese-Veldenstraat Brussel Belgische Cardiologische Liga open

2 HART- EN VAATZIEKTEN IN BELGIË De hoeksteen voor de preventie van hart- en vaataandoeningen is het beheersen van de verschillende risicofactoren, zoals hoge bloeddruk, hoog cholesterolgehalte, hoog suikergehalte in het bloed, overgewicht, gebrek aan lichaamsbeweging. Kent u uw eigen risicofactoren? Hebt u ze al gemeten? Regelmatige opsporing is van groot belang want daardoor kunt u in een vroeg stadium uw risiconiveau kennen, zelfs nog voor de hart- of vaataandoening toeslaat. Het kan de aanleiding zijn om in actie te schieten, uw dagelijkse manier van leven aan te passen en eventueel een behandeling te volgen. Zo wordt u de hoofdrolspeler in de gezondheid van uw hart. Wacht geen 45 jaar om de cijfers van uw hart te kennen! Meten is weten. Weten is al een stukje voorkomen inwoners in België > wegen te veel of zijn zwaarlijvig bewegen te weinig roken dagelijks Hart- en vaatziekten = belangrijkste doodsoorzaak overlijdens per jaar door harten vaatziekten CVA Infarcten Hartfalen hogebloeddruklijders bekend naar schatting type II diabetici gediagnosticeerd > hebben een te hoog cholesterolgehalte weten dat

3 BLOEDSUIKERSPIEGEL TYPE II DIABETES OF VOLWASSENENDIABETES open Diabetes of suikerziekte kan gevaarlijk zijn voor hart en slagaders. De aandoening treft zowel de slagaders van hersenen, hart en onderste ledematen als de kleine slagaders van ogen en nieren. Vaak komt diabetes niet alleen en is er ook sprake van andere risicofactoren zoals overgewicht, zwaarlijvigheid en te hoog lipidengehalte. Om mensen met suikerziekte optimaal te beschermen mikt men, naast een goede regeling van de bloedsuikerspiegel, naar : - Vermageren en zeker streven naar voldoende fysieke activiteit! - Bloeddruk < 140/85 mm Hg - LDL cholesterol < 70 mg/dl In risico uitgedrukt staat diabetes op ongeveer hetzelfde risiconiveau als dat van iemand die reeds een infarct heeft doorgemaakt. Diabetici behoren samen met o.a. patiënten die reeds een infarct of een CVA hebben doorgemaakt tot de zogenaamde zeer hoog risico groep waar men heel strenge richtwaarden hanteert.

4 BLOEDSUIKERSPIEGEL CIJFERS BELGEN GETROFFEN, SLECHTS MINDER DAN DE HELFT WEET HET! NORMEN Bloedsuiker (spiegel) nuchter NORMAAL < 100 mg/dl PREDIABETES > 100 mg/dl < 126 mg/dl DIABETES > 126 mg/dl (bij 2 verschillende metingen) BIJ WIE OPSPOREN? - 45-plus - Overgewicht en zwaarlijvigheid - Familiale voorgeschiedenis - Hoge bloeddruk - Rokers - Vrouwen met verhoogde suikerspiegel tijdens de zwangerschap WAT ZIJN DE RISICO S? INFARCTEN (x 3) CVA (x 3)

5 BLOEDDRUK SPOOR DE STILLE DODER OP! Hoge bloeddruk wordt vaak een stille doder genoemd omdat deze risicofactor vaak niet gepaard gaat met duidelijke symptomen (oorsuizen, duizeligheid, hoofdpijn, vermoeidheid) en de complicaties zich zelden onmiddellijk voordoen. Het is een aandoening die stiekem inwerkt maar op lange termijn ernstige verwikkelingen voor hart en bloedvaten met zich mee kan brengen als ze niet vroegtijdig wordt opgespoord en behandeld. De enige manier om hoge bloeddruk op te sporen is regelmatig uw bloeddruk laten controleren door een arts. Hoge bloeddruk hoeft geen probleem te worden: door het geheel van risicofactoren te beheersen kunt u zelf de gezondheid van uw hart verbeteren. CIJFERS 1 OP 5 PERSONEN heeft een te hoge bloeddruk. 30 % VAN < 50 JAAR heeft nooit of nog maar zelden zijn bloeddruk gemeten. Ligt aan de basis van OVERLIJDENS /JAAR Treft 1/3 VAN DE MANNEN & 1/4 VAN DE VROUWEN HOGE BLOEDDRUK Systolische of bovendruk (mm/hg) Druk van het bloed wanneer het hart zich samentrekt. Dit is het eerste cijfer (hoogste waarde). Diastolische of onderdruk (mm/hg) Druk van het bloed in de slagaders wanneer het hart zich tussen twee slagen ontspant. We spreken over hoge bloeddruk of hypertensie wanneer één van de waarden of beide hoger zijn dan 140 of 90. Het is belangrijk dat de hoge bloeddruk bevestigd wordt door herhaalde metingen.

6 BLOEDDRUK SYMPTOMEN DE OVERGROTE MEERDERHEID VAN DE PERSONEN DIE AAN HOGE BLOEDDRUK LIJDEN VOELEN ZICH GOED! Ze vertonen weinig of geen symptomen. Daarom spreekt men van een stille doder. Regelmatig de bloeddruk meten is dan ook de enige manier om hoge bloeddruk op te sporen en onder controle te kunnen houden. WAT ZIJN DE RISICO S VAN HOGE BLOEDDRUK? HARTFALEN 60 % VAN DE CVA S (cerebro vasculair accident) 50 % VAN DE HARTINFARCTEN WANNEER METEN? Bij ieder doktersbezoek en ten minste 1x / jaar voor 40-plussers. Vóór 40 jaar indien voorgeschiedenis van hart- of vaatziekte in de familie of bij overgewicht.

7 GEWICHT / BUIKOMTREK CIJFERS 50 % VAN ALLE BELGEN weegt te veel. 20 % VAN ALLE BELGEN is zwaarlijvig. HOE RESULTATEN METEN EN INTERPRETEREN? BMI = BODY MASS INDEX gewicht (kg) lengte (meter) x lengte (meter) NORMAAL > 20 < 25 OVERGEWICHT > 25 < 30 ZWAARLIJVIGHEID > 30

8 BUIKOMTREK BUIKOMTREK Zoek met een vinger uw onderste rib. Zoek de kleinste omvang van uw buik. Plaats uw vinger ± 2 cm boven uw navel. Breng de meter aan op de 2 vastgestelde punten. Spreek erover met uw arts als uw buikomtrek meer bedraagt dan : 94 cm 80 cm WAT ZIJN DE RISICO S? HOGE BLOEDDRUK TYPE II DIABETES HART- EN VAATZIEKTEN WANNEER METEN? Gewicht en buikomtrek regelmatig thuis meten. BMI bij uw dokter.

9 CHOLESTEROL Uw globaal cardiovasculair (CV) risico (het risico dat u een cardiovasculaire aandoening krijgt of eraan overlijdt) wordt door uw arts berekend door een aantal parameters te combineren: leeftijd, geslacht, rookgedrag, cholesterol, bloeddruk. Voor iemand met GERING TOT MATIG CV RISICO, zijn de richtwaarden voor : LDL CHOLESTEROL (slechte cholesterol) < 115 mg/dl CIJFERS 2 OP 3 BELGEN HEBBEN EEN TE HOOG CHOLESTEROLGEHALTE Omdat uw cholesterolgehalte misleidend kan zijn als risicofactor wordt heden vooral gekeken naar LDL cholesterol als risicofactor. HDL cholesterol is daarentegen eerder beschermend. NORMEN Voor iemand met HOOG CV RISICO, zijn de richtwaarden voor : LDL CHOLESTEROL (slechte cholesterol) < 100 mg/dl Het risico is al meteen hoger bij diabetes of voorgeschiedenis met infarct of CVA. Daar worden strengere richtwaarden aangeraden : LDL cholesterol streefwaarde is hier lager dan 70 mg/dl (of als alternatief een daling van minstens 50%). WANNEER METEN? Het zou ideaal zijn indien elke volwassene zijn cholesterolwaarde kent. Bij families waar zeer hoge cholesterolwaarden (familiale hypercholesterolemie) en/of op jonge leeftijd hart- en vaatziekten voorkomen, zijn ook best de cholesterolwaarden van de kinderen gekend. Het is belangrijk om uw cholesterol te kennen om als stimulans te gebruiken om gezond te blijven leven. Voor de overgrote meerderheid van de bevolking met laag of matig risico is de correcte aanpak om het risico te beheersen hartvriendelijke voeding, voldoende fysieke activiteit en controle van de andere risicofactoren. Enkel bij mensen met hoog risico wordt naast een gezonde levensstijl ook medicatie aangeraden.

10 PrEventiE TEN MINSTE 30 min. TEN MINSTE 25 min. matige lichaamsbeweging TEN MINSTE 5 dagen per week tot een totaal van 150 MIN. intensieve lichaamsbeweging TEN MINSTE 3 dagen per week tot een totaal van 75 MIN. CARDIOPASS CardioPass is een gratis app voor iphone en Android met informatie over cardiovasculaire risicofactoren, waarmee u ook uw cardiovasculair risico kunt meten en onder controle houden, behandelingen kunt plannen en in herinnering brengen.