Valkuilen bij diagnostiek hepatitis ABC

Transcriptie

1 Valkuilen bij diagnostiek hepatitis ABC Streeklab GGD Amsterdam, 30 okt 2009 Hans L. Zaaijer, arts-microbioloog AMC - Klinische Virologie / Sanquin - Bloedoverdraagbare Infecties leverontsteking chemisch/toxisch auto-immuun door infectie,vnl. viraal. klinisch beeld: geen aanknopingspunt voor welk virus. 'acute' hepatitis = recente infectie of opvlamming bij chronisch infect. anamnese risicofactoren mogelijke verwekker labdiagnostiek enig taalpurisme: - 'hepatitis' = ziekte, dus met symtomen of labafwijkingen - asymptomaat heeft evt. HBV- of HCV-infectie, geen 'hepatitis B of C'. - ook fout is: 'hepatitis B infectie' 1

2 virale hepatitis: verwekkers HAV HBV (+ delta-agens / HDV) HCV HEV Niet: hepatitis G virus (HGV = GBV-C) of HFV. Wel: - EBV - CMV - HSV - gele koorts virus 2

3 Hepatitis A - verloop markers ziekte verschijnselen ALT viremie IgM IgG HAV in faeces Week Hep.A - labdiagnostiek - als klachten/symptomen: HAV-IgM is al positief - 'de' anti-hav test is iha. een 'totaal-test' : detecteert IgG en/of IgM, zonder onderscheid. TIP win tijd: vraag direct anti-hav IgM aan. 3

4 Hep.A - labdiagnostiek voetnoten (geen valkuilen) : - hepatitis A verloopt soms bi-fasisch. - hepatitis A nooit chronisch of reactiverend - IgM serologie is minder specifiek dan IgG serologie - kruisreacties met andere IgM's - fout pos bij auto-immuunziekten, zwangerschap - Epidemiologisch onderzoek mbv. HAV RNA sequencing: vroeg faeces/serum/plasma monster RIVM Vergelijking van HEV sequenties van NL patiënten met import of inheemse hepatitis E HEV-2-Mexico 2 genotype 1: import 1 HEV HEV HEV-AMC-3796 HEV-1-TK15/92 HEV-1-India HEV-4-China 4 NLsw105 HEV HEV HEV-4-Swine genotype 3: inheems HEV NLsw36 HEV HEV NLsw20 HEV HEV-DB45 HEV NLsw97 NLsw28 HEV-GR-217 oranje = NL patienten blauw = Genbank 4

5 Hep.E - labdiagnostiek Wanneer? - acute geelzucht na reis (India, Bangladesh, Pakistan, etc) vooral na vaccinatie tegen HAV! Wat? - HEV-IgM en -IgG test (stolbuis: Sanquin Virusdiagnostiek, Plesmanlaan 125) als klachten/symptomen: HEV-IgM is al positief, IgG stijgt - desgewenst bevestigingsdiagnostiek: - anti-hev immunoblot (op serum of plasma) - HEV-RNA PCR op RIVM (op vroeg plasma/serum/faeces) 5

6 Hep.E - labdiagnostiek voetnoten: - chronische HEV infectie komt voor bij transplantatie en HIV patiënten - reactivatie van HEV door chemo? - epidemiologisch onderzoek: vroeg monster naar RIVM voor PCR Hepatitis B - verloop markers 6

7 Hepatitis B - verloop markers Samenvatting hep.b serologie zie samenvatting! HBsAg + anti-hbcore + er is HBV infectie ( 6m : chronische HBV infectie) er is of was HBV infectie geisoleerd anti-hbs + er is immuniteit 7

8 Valkuilen hep.b serologie HBsAg + kan fout-pos zijn. ahbcore =? dialyse: soms HBsAg en eag fout pos anti-hbcore + anti-hbs + kan fout-pos zijn. HIV+ : ahbcore kan weer negatief worden bij 10% chronische HBV infecties Valkuilen hep.b serologie HBsAg en toch HBV infectie: na geklaarde HBV infectie kan HBV reactiveren door: immunosuppressies, chemo en immuundeficientie: HIV! dus voorafgaand aan / bij : - screening op HBsAg, anti-hbs, anti-hbcore (HCV en HIV) en denk na (bel viroloog) als niet alles negatief is. 8

9 Hep.D - labdiagnostiek - anti-delta is gevoeliger merker dan delta-ag - Valkuil bij acute/opvlammende delta hepatitis: - HBsAg kan tijdelijk negatief worden, - anti-hbs kan tijdelijk positief worden - evt. delta-rna PCR (EDTA-buis Virologie ErasmusMC) Hepatitis C - verloop markers anti-hcv Symptoms +/- HCV RNA Titer ALT Normal Years Months Time after Exposure 9

10 virusdiagnostiek bij hep.c 1. diagnose HCV infectie 2. typering HCV infectie (genotype, load) tbv. keuze en monitoring van therapie Diagnostiek chronische HCV infectie eerst anti-hcv screening met EIA: anti-hcv- er is geen HCV infectie. anti-hcv+ er is of was HCV infectie, of test is fout-positief; als EIA=pos: dan HCV-RNA test ("PCR"): HCV-RNA+ er is HCV infectie. HCV-RNA- er was ooit (of nooit) HCV infectie; discrimineer evt. met anti-hcv blot. 10

11 Valkuil: diagnostiek vroege HCV infectie (bij MSM in Amsterdam!) hoe snel na blootstelling wordt infectie aantoonbaar? HBV HCV HIV PCR window (in dagen) serologisch window (in dagen) 59 70!!! 22 bron: Sanquin-CLB, Tbv behandeling: Typering HCV infectie HCV genotypering - met sequencing (in-house of bijv. Trugene) - met InnoLipa (amplificatie + hybridisatie) HCV load 11

12 Waarom HCV genotypering? Waarom HCV load? 12

13 Samenvatting hep.c diagnostiek - Is er chronische hepatitis C? anti-hcv test, als pos: PCR - Is er recente hepatitis C? HCV-PCR (bijv. acute hepatitis eci, prikaccident) - Voor start therapie: HCV-RNA kwant. + genotype elke (ex-)ivd-gebruiker / Egyptenaar heeft HCV infectie tot het tegendeel bewezen is... 13