Centrum voor Strategie en Leiderschap Leerkring management en leiderschap Evenwichtskunst voor ervaren publieke managers PBLQ ROI 1
Leerkring management en leiderschap Succesvolle managers kunnen schakelen tussen ontwikkelingen in de politiek-bestuurlijke context en de richting waarin zij hun organisatie willen sturen. Zij brengen mensen, visies en oplossingen samen. Dat is verbindend leiderschap. In deze leerkring leert u de fijne kneepjes van het vak en versterkt u samen met collega s uw rol van verbindende leider. Doelgroep De leerkring richt zich specifiek op managers in de publieke sector, dat wil zeggen werkzaam bij zowel nationale als lokale en regionale overheden, ZBO s en sectoren als veiligheid, zorg, welzijn, onderwijs, kunst- en cultuur en wonen. Ook vertegenwoordigers van partnerorganisaties van de overheid, bijvoorbeeld pensioenfondsen, woningbouwcorporaties en nutsbedrijven, zijn van harte welkom. De doelgroep bestaat uit leidinggevenden met ruime managementervaring als afdelingshoofd, plaatsvervangend directeur, strategisch adviseurs van het topmanagement en/of leiders van strategische, organisatieoverstijgende (verander-)programma s (als indicatie: rijksschaal 15 en hoger). De Leerkring Management en Leiderschap kan beschouwd worden als opmaat voor onze Leergang Effectief Publiek Leiderschap. Op onze website vindt u meer informatie: www.pblq.nl/roi 2 Leerkring Management en Leiderschap
Resultaat De Leerkring management & leiderschap (LML) is gericht op het vergroten van het leidinggevende en bestuurlijke vermogen van de deelnemers door het aanleren c.q. aanscherpen van de competenties die op het niveau van strategische managers zijn vereist. Leiding geven op strategisch niveau is veeleisend. Het bevat elementen die een groot beroep doen op het conceptueel vermogen. Het gaat om het managen in een pluriform krachtenveld van verschillende belangengroepen, om het dragen van eindverantwoordelijkheid voor besluitvorming bij interbestuurlijke (ook internationale) aangelegenheden, en om meer sturen op afstand. De functie vraagt veel van uw persoonlijke leiderschap. Het vereist dat u kunt anticiperen op ontwikkelingen in de politieke en bestuurlijke omgeving van uw organisatie en dat u in staat bent deze ontwikkelingen te vertalen naar activiteiten in de eigen organisatie. U bent de verbinding tussen uw organisatieonderdeel en de buitenwereld. U geeft richting en visie aan het team dat u leidt en beïnvloedt de omgeving van uw organisatie. Soms wordt u ook gestuurd door anderen. In dat hele proces weet u goed waar u voor staat, wat uw eigen drijfveren zijn en kent u uw kwaliteiten. Deelname aan de Leerkring management & leiderschap versterkt uw strategisch vermogen en verbreedt uw handelingsrepertoire. U scherpt aanwezige competenties aan en ontwikkelt essentiële nieuwe competenties. Competenties In deze leerkring werken we onder andere aan onderstaande competenties: Bestuurssensitiviteit Anticiperen op en onderkennen van de relevantie van gebeurtenissen die van invloed zijn op het vigerend beleid en de positie van politiek/bestuurlijk verantwoordelijken. Omgevingsbewust handelen Signaleren van maatschappelijke en politieke ontwikkelingen of andere omgevingsfactoren, en deze kennis en/of ervaring effectief benutten voor de eigen functie of organisatie. Strategisch aansturen Richting geven aan de organisatie door de visie te vertalen in bedrijfsprocessen en operationele doelen. Visie Afstand nemen van de dagelijkse praktijk; zich concentreren op hoofdlijnen en lange termijnbeleid en deze uitdragen. Zelfreflectie Eigen gedrag en standpunten kritisch evalueren en openstaan voor evaluatie door anderen. Van deze evaluaties leren door eigen gedrag of standpunten te wijzigen. Kansen zoeken en benutten voor eigen ontwikkeling PBLQ ROI 3
Unieke eigenschappen van de LML Dankzij de jarenlange ervaring die PBLQ ROI in en om het publieke domein heeft zijn we in staat een bijzonder en inspirerend programma voor u samen te stellen dat zich karakteriseert door: Voor de publieke sector Het programma is exclusief bestemd voor ervaren managers in de publieke sector. Zo bent u verzekerd van sparring partners op gelijk niveau en vormt met hen een kring van gelijkgestemden. Ook de kerndocenten en gastsprekers zijn allen goed bekend met de publieke sector en hebben wortels in de praktijk. Zij zijn verbonden aan universiteiten, onderzoeksinstituten of werken als adviseur of als manager. Zij hebben allen jarenlange ervaring als trainer of als consultant. Zij bepalen mede het bijzondere karakter. Interbestuurlijke invalshoek PBLQ ROI werkt voor alle bestuurslagen, Europa, Rijk, Provincie & Gemeente. Wij kunnen u dus een programma bieden waarin casuïstiek uit alle lagen een plek heeft. Daardoor bent u in staat verbinding te leggen tussen de bestuurslagen en wat er in de samenleving speelt. Praktijkgerichtheid en toepasbaarheid Wij zijn een instituut dat geworteld is in de praktijk. Voor de Leerkring management en leiderschap programmeren wij onderwerpen die relevant zijn voor uw eigen situatie en in de managementpraktijk toepasbaar. Waar nodig halen we theoretische kennis van buiten, ook van universiteiten. Inspiratie en uitdaging Het programma daagt u uit om nieuwe ideeën te verwerven en oude te verrijken met nieuwe gezichtspunten. U raakt geïnspireerd door de andere groepsleden, de kerndocenten, gastsprekers en de onderwerpen die aan bod komen. In de leerkring kunt u actief aan het werk met uw eigen leerdoelen. Het is heel prettig in een andere context bij te tanken over hoe de ontwikkelingen zijn bij andere overheidsorganisaties en van anderen feedback en reflectie te krijgen Leergebieden In de leerkring staan de volgende leergebieden centraal: ik, wij, het en zij. Deze elementen vormen de rode draad in het programma. Ik gaat over uzelf als leider en als manager. Welke drijfveren heeft u en welke historie draagt u met zich mee? We bepalen samen met u in het eerste seminar wat uw ambitie voor de toekomst is, uw persoonlijk leiderschapsstatuut. In de volgende seminars vertalen we dit statuut naar persoonlijke groei en nieuwe vaardigheden. Wij gaat over de groep. Leidinggevenden opereren in groepen. In deze leerkring, maar ook in uw eigen organisatie. Tussen andere leidinggevenden en als leidinggevende van medewerkers. In het tweede seminar kijken we nadrukkelijk naar het wij in relatie tot veranderen. Juist veranderen doet een groot beroep op het groepsproces en de leiding die de leider daaraan geeft. Het gaat over uw vak en over het werk dat u doet. Over publiek management in een veranderende wereld. Thema s die hierbij een rol spelen, zijn onder meer politiek-bestuurlijke gevoeligheid, proces- en programmamanagement, organisatieontwikkeling & management. Dit is het ambacht van de manager. Het gaat ook over uw eigen organisatie en wat de inzichten uit seminar een, twee en drie betekenen voor uw organisatie. Deze vraag komt met name in seminar drie aan bod. 4 Leerkring Management en Leiderschap
het zij Zij gaat over de buitenwereld, de samenleving en andere bestuurslagen in uw geval. Welke maatschappelijke trends zien we en wat zijn de gevolgen voor ons werk? We werken met scenariotechnieken om de toekomst tastbaar te maken. Ook trends als ICT in de nieuwe samenleving komen hierbij aan bod. Dit is seminar vier. Tot slot gaat het ook over de verbinding tussen de vier delen en hoe u daar als persoon in opereert. In het vijfde seminar leggen we deze verbinding in relatie tot uw eigen thema s uit uw persoonlijk missie document. Schematisch ziet het leermodel er zoals hiernaast afgebeeld uit: ik wij Programma De kern van de leerkring bestaat uit zes seminars. Deze seminars kunnen naar keuze ook worden uitgebreid met themabijeenkomsten met gelijkgestemden buiten de eigen leergroep. Door middel van de aangereikte kennis, aangevuld met actuele thema s, kunnen de deelnemers hun inzichten, vaardigheden en zelfkennis aanscherpen. Daarnaast vervult de praktijkcomponent van de deelnemers in de leerkring een belangrijke rol. In het programma is ruimte voor het inbrengen van eigen casuïstiek, voor intervisie en, indien daaraan behoefte is, voor persoonlijke coaching. We werken vanuit de leerkringgedachte. Die houdt in dat er geen minutieus uitgestippelde, vooraf bepaalde leerroute is. In een leerkring staat uw eigen ervaring centraal en gaat u samen met collega-deelnemers met actuele vraagstukken aan de slag. De aangereikte kennis dient ter inspiratie en ondersteuning. Waar nodig en mogelijk passen we de programmering aan op basis van uw vragen en de actualiteit. Intake De intakefase gaat in na aanmelding door betrokkene en positief advies van de betreffende lijnmanager en/of MD-functionaris. Het intakegesprek vindt plaats met de leerkringmanager en gaat over de individuele leerbehoeften en de loopbaanwensen (gesprek 1 uur), indien gewenst gevolgd door het opstellen van een persoonlijk actieplan. Startbijeenkomst De startbijeenkomst bestaat uit: Kennismaken onderling en met de staf en de kerndocenten, waarin we tevens de leerbehoeften vaststellen De wederzijdse verwachtingen: wat kunt u van het leerkringteam verwachten, en wat verwacht het leerkringteam van de deelnemers Toelichting op het programma van de eerste maand en de wijze waarop het vervolg wordt ingevuld; uitleg over intervisie en het geven van positieve feedback Toelichting op de mogelijkheid van coaching Opdracht: spotten van hot news voor de eerstvolgende bijeenkomst Co-creatie De hoofdlijnen van de seminars worden door het leerkringteam vastgesteld; u treft ze hieronder aan. In overleg met u worden daarbinnen concrete thema s vastgesteld, en krijgen de seminars een nadere invulling met actuele issues en met casuïstiek, ingebracht door uzelf. PBLQ ROI 5
Inhoud van de seminars Elk seminar start met hot news : uitwisseling van belangrijke nieuwsfeiten in overheid en samenleving in relatie tot de eigen agenda: kansen en bedreigingen. Ieder seminar eindigt met een reflectie op het geleerde in relatie tot de persoonlijke leerdoelen en ambities. In de seminars komen achtereenvolgens aan de orde: Seminar 1 De publieke manager als leider (3 dagen met 2 tussenliggende avonden) Een manager in een publieke omgeving moet over leiderschapskwaliteiten beschikken. Leiderschap is geen kunstje of een vaardigheid maar gaat over houding en gedrag dat gebaseerd is op sterke overtuigingen, zelfkennis en persoonlijke kracht. Hieraan kunnen managers werken door reflectie, zelfonderzoek en toetsing aan anderen. In dit eerste seminar komen aan de orde: Manager zijn in een publieke omgeving De competenties van een publieke leider Persoonlijke kracht Schrijf uw persoonlijk leiderschapsstatuut Seminar 2 Bestuurlijk management (2 dagen met 1 tussenliggende avond) U verkent uw positie als makelaar tussen belangen van de interne organisatie en externe factoren. Ook verkent u nieuwe managementvormen als flexibilisering, shared services, programma en procesmanagement. In dit seminar geven we ruim aandacht aan uw omgeving: Politiek-ambtelijke verhoudingen: twee zielen, één gedachte? Omgevingsgerichtheid De internationale context Trends en ontwikkelingen nationaal en internationaal Opereren tussen organisaties en bestuurslagen Netwerk- en procesmanagement, regie voeren Nieuwe managementvormen, shared services en uw rol als manager Uw externe presentatie en optreden Seminar 3 Het leiden van verandering (2 dagen met 1 tussenliggende avond) Internet, globalisering, Europese eenwording & flexibilisering zijn allemaal trends die er toe leiden dat organisaties steeds sneller en alerter moeten reageren op hun omgeving. Veranderen is dan ook de core-business geworden van de hedendaagse leider. In dit seminar staat veranderen en het leiding geven daaraan centraal. De onderwerpen zijn: Veranderen: is het nu echt zo moeilijk? Leiderschap & inspiratie bij verandering Procesmanagement bij verandering Wat doet verandering met uw team? En met uzelf? Seminar 4 Team- en organisatieontwikkeling (2 dagen met 1 tussenliggende avonden) Zonder leidingnemenden kunt u geen leidinggeven. Dit blok gaat over sturen op ontwikkeling van uw organisatie, het vormen van teams en het boeken van resultaat in samenwerking met uw medewerkers. 6 Leerkring Management en Leiderschap
De leerkring is een krachtig en prachtig instrument om theorieën over (organisatie)management en leiderschap te vertalen naar de ontdekking en ontwikkeling van je persoonlijk leiderschap In dit seminar geven we ruim aandacht aan uw organisatie: Bedrijfs-, organisatie-, beleids- en publiek management Leiden van organisaties versus leiden van projecten en programma Organisatiemodellen in vogelvlucht Teamvorming, fases van teamontwikkelingen Groepsdynamiek en posities in teams Van missie en visie naar het boeken van resultaat in de praktijk Uw managementprofiel Seminar 5 Informatiemanagement (2 dagen met 1 tussenliggende avond) Informatietechnologie is niet meer weg te denken uit het openbaar bestuur. In dit blok bespreken we de (on) mogelijkheden van ICT en uw rol binnen grote projecten als gebruiker of als opdrachtgever. We bespreken praktijkvoorbeelden van grote informatiseringprojecten. De onderwerpen zijn: E-government en concepten voor de nieuwe overheid Publieke dienstverlening Ketenmanagement, ketensamenwerking en de rol van informatie hierbij Het besturen van ICT-projecten ICT-beleid, -politiek en -sturing Privacy en informatie Casestudies informatiseringsprojecten Seminar 6 Verbindend leiderschap (3 dagen met 2 tussenliggende avonden) Dit seminar staat in het teken van de samenhang tussen de verschillende onderdelen. Met andere woorden hoe vertaalt u externe signalen naar interne actie, hoe sluiten veranderingen aan op de politiekbestuurlijke context waarin u opereert, hoe geeft u richting aan uw organisatie (-onderdeel) op een wijze die overeenstemt met uw eigen doelen en hoe geeft u vorm aan een geïnspireerde en bezielde werkomgeving voor uw medewerkers. Aan bod komen: Schakelen en verbinden tussen binnen en buiten Integraal management, integraal leiderschap Leidinggeven met energie Waardengedreven organiseren Persoonlijk actieplan voor de toekomst De genoemde thema s en onderwerpen zijn indicatief. Op basis van de intakes en de ontwikkelingen in de groep bepalen we samen met u de definitieve invulling van de programmaonderdelen. Werkwijze De leerkring is een duaal leersysteem; dat wil zeggen dat de zes seminars van twee of drie dagen (met optionele overnachting) worden afgewisseld met werkplekbijeenkomsten (groepsopdrachten en collegiale uitwisseling). In de zes seminars wordt gewerkt aan aanscherping van de competenties, niet alleen door middel van kennis- en inzichtverwerving, maar vooral door aandacht te besteden aan persoonlijke vaardigheden als bijvoorbeeld zelfinzicht, resultaatgerichtheid, visie, coachen, presenteren en (probleem)analyse. Na de leerkring weet u waar u zelf staat en waar u naar toe wilt en bent u in staat dit te vertalen in een visie waarmee u anderen ook kunt inspireren en overtuigen. PBLQ ROI 7
Locatie De intakes vinden plaats bij PBLQ ROI te Den Haag en de seminars in een conferentieoord. Kosten Opleidingskosten: 11.200,- exclusief verblijfskosten conferentieoord. Maatwerk Dit programma of delen ervan kunnen wij ook op maat verzorgen. Daarbij wordt de inhoud toegesneden op uw organisatie en op de problematiek waar u en uw mensen voor staan. Bel voor meer informatie over de maatwerkmogelijkheden van dit programma met drs. Teresa Cardoso Ribeiro 070 376 36 26. Indien nodig worden in korte workshops noodzakelijke, aanvullende competenties bijgebracht. Tevens besteden wij aandacht aan de vertaalslag naar de dagelijkse werksituatie. Leerkringteam Het leerkringteam bestaat uit een team van kerndocenten die met elkaar de hoofdlijnen van het programma samenstellen. De leerkringmanager is Teresa Cardoso Ribeiro. Zij bewaakt de rode draad in het programma. Co-manager is Eric van den Bergh. Hij richt zich met name op de persoonlijke ontwikkeling van de deelnemers en op het groepsproces. Eric is tevens de kerndocent van het eerste en het laatste seminar. Meer informatie en inschrijving Voor meer informatie over PBLQ CSL of voor aanmelding voor de Leerkring Management en Leiderschap, kunt u mailen naar: s.van.wilsum@pblq.nl of contact opnemen met de leerkringmanager: Teresa Cardoso Ribeiro (t.cardosoribeiro@pblq.nl) tel. 06 2219 6750. Over PBLQ ROI Centrum voor Strategie en Leiderschap (CSL) CSL draagt bij aan het vergroten van het strategisch vermogen en de ontwikkeling van leiderschap zodat publieke organisaties, maar ook individuen, slagvaardiger kunnen omgaan met de vele uitdagingen die op ze afkomen. We doen dit onder andere door: Het organiseren van inhoudelijke bijeenkomsten Het aanbieden van trainings-, ontwikkelings- en opleidingsprogramma s gericht op strategie en/of leiderschap (als open programma of als maatwerk) Het aanbieden van coaching en intervisie Het doen van onderzoek naar en publiceren over aspecten van strategie en publiek leiderschap Het uitvoeren van adviesopdrachten voor opdrachtgevers op dit vlak We werken altijd vanuit een eigen herkenbare visie op strategie en leiderschap en hanteren in de ontwikkeltrajecten altijd een leerfilosofie die specifiek is gericht op het leren leren door professionals. Dat betekent een goede balans tussen theorie en praktijk met veel aandacht voor eigen casuïstiek van deelnemers. We maken daarbij gebruik van bewezen methodes op het gebied van action learning en verantwoorde instrumenten zoals Insights.