Aan de slag met krimp Hoe doe je dat? Roosje van Leer 26 april 2012
Programma Aan de slag met krimp 1. Waarom aan de slag? 2. Wie moet er aan de slag? 3. Waarmee moet je aan de slag? 4. Hoe doe je dat? 5. In de praktijk 6. Aan de slag!!
1. Waarom aan de slag?
1. Waarom aan de slag? Besturen is vooruitzien
2. Wie moet er aan de slag?
2. Wie moet er aan de slag? Taken en verantwoordelijkheden Onderwijshuisvesting Onderwijsbeleid waaronder leerlingenvervoer, leerplicht, lokale educatieve agenda, voortijdig schoolverlaten en onderwijsachterstandenbeleid; Toezicht op financiën van het openbaar onderwijs Leefbaarheid Stelt regels en kaders vast Bekostiging onderwijs (ook: kleine scholen toeslag) Wet- en regelgeving (ook: regels m.b.t. fusies, opheffingsnorm) Systematiek van BRIN-nummers: rem op samengaan scholen Regierol via Nationaal Netwerk Bevolkingsdaling. Budgettering en Kwaliteit van het onderwijs.
3. Waarmee moet je aan de slag?
3. Waarmee moet je aan de slag? Afhankelijk van fase daling leerlingenaantal Stabiele situatie Daling binnen 4 jaar Daling ingezet Vijf jaar na inzetten daling
3. Waarmee moet je aan de slag? Stabiele situatie en daling binnen vier jaar Schoolbestuur Gemeente Stabiele situatie Monitoren demografische ontwikkelingen Monitoren demografische ontwikkelingen Dalende leerlingaantallen verwacht binnen vier jaar - Scenario s ontwikkelen voor middellange termijn - Afstemming zoeken met andere schoolbesturen en gemeente(n) - Regionale scenario s ontwikkelen - Scenario s vertalen naar eigen meerjarenplanning - Betrekken: medezeggenschapsraden, werknemersorganisaties, ouders - Scenario's en planning jaarlijks toetsen en waar nodig bijstellen - Scenario s ontwikkelen: Meerjarenplanning Maatschappelijk Vastgoed. - Afstemming zoeken met schoolbesturen in regio. - Nadenken over mogelijkheden leerlingenvervoer - Maatschappelijk debat initiëren over krimp, leefbaarheid en onderwijskwaliteit.
3. Waarmee moet je aan de slag? Daling leerlingenaantal en vijf jaar na begin daling Schoolbestuur Gemeente Leerlingaantallen dalen - Onderwijsvoorzieningen herschikken conform meerjarenplan. - Communiceren met ouders, medezeggenschapsraden en werknemersorganisaties. - Gesprek aangaan over mogelijkheden van leerlingenvervoer. - Scenario's en planning jaarlijks toetsen aan demografische ontwikkelingen en waar nodig bijstellen. - Waar nodig leerlingenvervoer organiseren. - Extra investeren in kwaliteit van samengevoegde (brede) scholen. - Luisterend oor bieden aan inwoners, maar steunen schoolbesturen bij evt. herschikking onderwijsvoorzieningen. Vijf jaar na begin leerlingdaling Monitoren demografische ontwikkelingen, indien nodig scenario s aanpassen in afstemming met betrokkenen Monitoren demografische ontwikkelingen, indien nodig scenario s aanpassen in afstemming met betrokkenen
3. Waarmee moet je aan de slag? Oplossingen op verschillende (schaal)niveaus Schoolbestuur: School Schoolbestuur Gemeente: Regio Dorp Regio (binnen gemeente) Regio (buiten gemeente)
4. Aan de slag: hoe doe je dat?
4. Aan de slag: hoe doe je dat? Stappenplan onderwijsbesturen Waarom veranderen? Demografische ontwikkelingen Marktontwikkeling & maatschappelijke trends Wat willen we bereiken? Strategie & doelstellingen Organisatie & aansturing Onderwijskundig en zorgplan Hoe gaan we het bereiken? Meerjaren- plan Financieel plan Huisvestingsplan Interne analyse Sterktes & Zwaktes Communicatieplan Personeel / formatieplan
4. Aan de slag: hoe doe je dat? Stappenplan: van analyse naar actie! Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Externe & interne analyse Strategie & doelstellingen Meerjarenplan Aan de slag! Externe en interne Analyse (=SWOT) Ondermeer: Blik naar buiten: Analyse ontwikkeling leerlingenaantal Vertaling leerlingenprognose naar specifieke kansen/consequenties voor scholen Blik naar binnen (sterkte/zwaktes): Personeel, huisvesting, financiën, e.d Strategieontwikkeling Strategie bepalen met onderwerpen zoals visie strategische doelstellingen basisstrategie richting krimp (van vergroten marktaandeel tot opheffen) Aanscherpen strategie, inclusief definitieve keuzes. Meerjarenplan Bepalen consequenties van de strategie voor: personeel huisvesting financiën samenwerking Vaststellen activiteiten komende jaren Vaststellen quick wins Ontwikkelen implementatieplan
4. Aan de slag: hoe doe je dat? Gemeenten: meerdere verantwoordelijkheden Onderwijshuisvesting Onderwijsbeleid waaronder leerlingenvervoer, leerplicht, lokale educatieve agenda, voortijdig schoolverlaten en onderwijsachterstandenbeleid; Toezicht op financiën van het openbaar onderwijs Eigen beleid gemeenten Leefbaarheid Thema agenderen, maatschappelijk debat Partijen bijeen brengen Regierol
4. Aan de slag: hoe doe je dat? Stappenplan eigen beleid gemeenten Waarom veranderen? Wat willen we bereiken? Hoe gaan we het bereiken? Demografische ontwikkelingen Marktontwikkeling & maatschappelijke trends Visie op leefbaarheid Visie & doelstellingen Meerjaren- Acco.plan Afstemming scholen bewoners Organisatie & aansturing Accommodaties Interne analyse Sterktes & Zwaktes Financiën
4. Aan de slag: hoe doe je dat? Stappenplan regierol gemeenten 1. Projectgroep zorgt voor actuele en betrouwbare prognoses (op schoolniveau) en vormt zich beeld van consequenties voor schoolbesturen en evt andere stakeholders 2. Benoem relevante stakeholders en breng ze bijeen. Vorm projectgroep. 3. Projectgroep betrekt andere stakeholders, informeert hen over vraagstukken, en mogelijke oplossingsrichtingen 4. Gezamenlijke visievorming over rol onderwijs binnen gemeente: gewenste spreiding, diversiteit etc. 5. Projectgroep onderzoekt bereidheid tot samenwerking schoolbesturen binnen en buiten gemeente 6. Ontwikkeling scenario s 7. Onderzoek naar implicaties scenario s : financieel, organisatorisch, onderwijskundig, leefbaarheid etc. 8. Presentatie scenario s, discussie met stakeholders over gewenste strategie 9. Projectteam werkt lange-termijnvisie uit 10. Schoolbesturen: vertalen visie in meerjarenplannen voor eigen bestuur
5. In de praktijk
6. Aan de slag!! Succesfactoren
6. Aan de slag!! Succesfactoren 1. Begin op tijd 2. Win goede informatie in 3. Maak een strategisch beleidsplan, met visie op krimp 4. Zoek samenwerking 5. Communiceer tijdig en betrokken 6. Professionaliseer de organisatie 7. Neem krimpmaatregelen op in de begroting 8. Houd rekening met neveneffecten
Meer weten? Doorpraten? Behoefte aan procesbegeleiding of advies? rleer@stamm.nl