OORDEEL EN BELEVING OV-CHIPKAART NA UITFASERING NVB Kwantitatief Onderzoek in de Regio Rotterdam MEIJERS RESEARCH Maart 2010 10011/01
1. Inleiding. Per 11 februari 2010 is het NVB in de regio Rotterdam volledig uitgeschakeld. Reizigers kunnen alleen nog van een OV-chipkaart gebruik maken. Hoe beleven en beoordelen reizigers in dit gebied die al enige ervaring hebben opgedaan met de OV-chipkaart en die in de periode kort na 11 februari van het openbaar vervoer gebruik hebben gemaakt de kaart? Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van Stadsregio Rotterdam en de RET. 1 maart 2010 1
2. Onderzoeksopzet. 2.1. Methode van dataverzameling. Het onderzoek werd uitgevoerd door middel van een telefonische enquete. De vragenlijst was volledig gestructureerd en de afname bedroeg gemiddeld 10 minuten per persoon. Het veldwerk werd uitgevoerd van 22 tot en met 25 februari 2010. 2.2. Populatie en steekproef. De onderzoekspopulatie wordt gevormd door personen van 16 jaar en ouder die: Woonachtig zijn in Rotterdam of aanpalende gemeenten waar het NVB is uitgefaseerd (zie bijlage). Inmiddels tenminste 10 keer met een OV-chipkaart hebben gereisd. Die ook in de twee weken na 11 februari met het openbaar vervoer hebben gereisd. Uit bovenstaande populatie werd een aselecte steekproef van N=510 reizigers ondervraagd. Sinds wanneer OV-chipkaart in gebruik? 10 6 2 41 Sinds februari 2010 Sinds januari 2009 Sinds 2007 of 200 Sinds 2005 of 2006 2 20 1 maart 2010 2
Kaartsoort: Studenten OVC/sleutelkrt 9 Persoonlijke OVC 65+ 20 Persoonlijke OVC abonn. stad-streek Persoonlijke OVC reistegoed 29 Persoonlijke OVC abonn+reistegoed 20 Anonieme OVC 16 0 5 10 15 20 25 0 5 1 maart 2010
. Resultaten. Opmerking vooraf: In deze rapportage geven we alleen die verbanden weer tussen variabelen die statistisch een betekenisvolle samenhang vertonen. In het bijzonder hebben we gekeken naar de invloed op het oordeel over de uiteenlopende aspecten van de OV-chipkaart van: a. (vrijwel) uitsluitend met bus en/of tram reizen versus ook of vooral met de metro reizen b. reizen op een OV-chipkaart met daarop uitsluitend een product of op een OV-chipkaart met reistegoed (eventueel gekoppeld aan een product) c. het moment waarop men de kaart in gebruik heeft genomen Conclusie: Vrijwel over de gehele linie is de waardering van de OV-chipkaart op de verschillende aspecten die we onderzochten positief. Er tekenen zich hierin hooguit geringe verschillen af tussen verschillende doelgroepen. Wel reageren reizigers op een OV-chipkaart met gratis vervoer voor 65-plussers net iets positiever. De keuze van modaliteit blijkt niet van invloed op gewenning en waardering: tussen de groep reizigers die vooral met de metro reist en de groep die juist vooral met bus en/of tram reist vinden we geen verschil van betekenis. Of men op een kaart met reistegoed reist of op een kaart met een product blijkt op enkele aspecten wel van enige invloed op de waardering. Let op: de verschillen die we vinden zijn weliswaar significant, maar klein. Saldoreizigers geven wat vaker aan nog niet zo gewend te zijn aan de OV-chipkaart. Vooral de overstappers onder hen geven relatief vaak aan dat uitchecken bij hen nog geen vaste gewoonte is. Zij vinden het overstappen dan ook verhoudingsgewijs wat minder vaak makkelijk. Overstappers in het algemeen blijken overigens significant vaker dan anderen het uitchecken wel vergeten te zijn. Ondanks de verschillen, reageren niet alleen de reizigers op een product, maar ook de reizigers op saldo in overgrote meerderheid over vrijwel de gehele linie positief. De overgrote meerderheid van de reizigers heeft al ruimschoots voor 11 februari ervaring met de OV-chipkaart opgedaan. 1 maart 2010 4
.1. Algemeen oordeel. Welk cijfer krijgt de OV-chipkaart? 50 40 0 29 20 10 0 10 1 1 2 4 6 5 1 2 4 5 6 7 9 10 Figuur 1, n=510 Gemiddeld scoort de OV-chipkaart een 7,2. Onder degenen die op een 65+-kaart met gratis vervoer reizen scoort de kaart met een gemiddeld van het hoogst. Overgang naar OVC: makkelijker dan verwacht. 10 2 10 5 2 4 1 Niet, maar ook niet Figuur 2, n=510 1 maart 2010 5
.2. Gemak aanschaf en opladen. 10 2 Figuur, n=510 Aanschaf OV-chipkaart: hoe ervaren? 7 5 5 29 Dat weet ik niet meer Heel lastig Lastig Niet gemakkelijk, maar ook niet lastig Makkelijk Heel gemakkelijk Waar meestal opladen? Via internet Verkoop- en Informatiepunt van de RET Oplaadautomaat bij station Automatisch Automaat Tabac&Giftshop of Postkantoor 1 1 10 57 19 0 10 20 0 40 50 60 Figuur 4, n=5 1 maart 2010 6
Abonnement automatisch opladen? Bekend, maar liever niet gebruiken Nee, ik wist niet dat dat kan Ja 40 17 4 0 10 20 0 40 50 Figuur 5, n=14 1 maart 2010 7
.. Informatievoorziening en ondersteuning. 10 Informatievoorziening rond OVC door RET: goed verzorgd. 5 7 14 5 Niet, maar ook niet 2 Figuur 6, n=510 10 Hulp van RET-medewerkers bij haltes: goed verzorgd. 5 6 1 11 29 Niet, maar ook niet 2 Figuur 7, n=510 27 1 maart 2010
10 2 Informatie rond overgang 11 februari: goed verzorgd. 2 4 9 9 5 9 Niet, maar ook niet Figuur, n=510 1 maart 2010 9
.4. Gewenning aan de OV-chipkaart. 10 2 Figuur 9, n=510 Reizen met de OV-chipkaart: helemaal aan gewend 5 6 2 4 21 59 Niet, maar ook niet Reizigers op een kaartsoort met reistegoed onderschrijven significant minder vaak dat ze inmiddels helemaal aan de OV-chipkaart gewend zijn dan reizigers die op een met een product geladen OV-chipkaart reizen. Beide groepen reageren echter in grote meerderheid positief. Van de saldoreizigers onderschrijft 76% tenminste grotendeels dat het inmiddels helemaal aan de OV-chipkaart gewend is. Onder reizigers op een product is dit 6%. Als we degenen meerekenen die dit enigszins onderschrijven is dit 4% versus 9%. 1 maart 2010 10
Wennen aan OV-chipkaart: hoe lang geduurd? Dat heeft vrij lang geduurd 2 Dat heeft wel even geduurd 1 Niet meteen, maar wel vrij snel Vrijwel meteen 4 0 10 20 0 40 50 60 Figuur 10, n=440 Na ongeveer hoeveel ritten gewend? 16 of meer ritten 11 tot 15 ritten 6 tot 10 ritten 1 5 ritten of minder 71 0 10 20 0 40 50 60 70 0 Figuur 11, n=440 1 maart 2010 11
10 2 Figuur 12, n=61 Opladen OV-chipkaart: nog niet helemaal aan gewend. 6 17 17 6 7 9 Niet, maar ook niet 1 maart 2010 12
.5. Uitchecken. 10 2 Figuur 1, n=510 Uitchecken: nog geen vaste gewoonte. 9 17 4 5 6 14 15 Niet, maar ook niet Saldoreizigers die overstappen stellen wat vaker dan anderen dat uitchecken voor hen nog geen vaste gewoonte is. % van de reizigers op saldo versus 24% van de reizigers op een product onderschrijft dit tenminste grotendeels. 10 Ooit vergeten uit te checken? 51 Nee Ja 2 49 Figuur 14, n=510 1 maart 2010 1
Degenen die overstappen, in het bijzonder degenen die dit nog niet zo vaak hebben gedaan, stellen vaker dan anderen uitchecken ooit vergeten te hebben. Van de overstappers stelt 52% uitchecken wel vergeten te hebben. Onder degenen die niet zijn overgestapt is dit 7%. Restitutie aangevraagd? Dat heb ik nog nooit gedaan 50 Dat is meerdere keren voorgekomen 25 Dat is 1 keer voorgekomen 25 0 10 20 0 40 50 60 Figuur 15, n=252 10 2 Gemak restitutie aanvragen: hoe tevreden? 19 41 25 15 Zeer tevreden Tevreden Ontevreden Zeer ontevreden Figuur 16, n=125 1 maart 2010 14
.6. Overstappen. Al overstappen gemaakt? Ja, vaak 4 Ja, af en toe. 40 Nee 26 0 10 20 0 40 50 Figuur 17, n=510 Soort overstap: Van RET op Arriva Van RET op Veolia Van RET op HTM 6 Van RET op NS Van RET op Qbuzz 19 19 Van RET op Connexxion 0 Van RET op RET 92 0 20 40 60 0 100 Figuur 1, n=79 1 maart 2010 15
10 9 7 5 2 1 Overstappen met OV-chipkaart: gaat heel gemakkelijk. 2 5 7 2 4 Niet, maar ook niet Figuur 19, n=79 (basis: overstappers) Reizigers op een met een product geladen kaart vinden overstappen makkelijker dan reizigers op reistegoed: 64% versus 75% is het hier tenminste grotendeels mee. Als we degenen die het hier enigszins mee zijn meerekenen is dit 72% versus 79%. 1 maart 2010 16
.7. Verwachting en rond de volledige overschakeling. 10 2 Fi guur 20, n=510 De overgang naar OV-chipkaart: verwachtte dat het lastig zou zijn. 0 2 10 10 10 Niet, maar ook niet Overgang naar OVC: makkelijker dan verwacht. 10 4 1 10 5 Niet, maar ook niet 2 2 Fi guur 21, n=510 Reizigers op een OV-chipkaart met uitsluitend een product hebben de overgang wat vaker als makkelijker dan zij verwachtten ervaren dan saldoreizigers: 74% versus 6%. Met inbegrip van degenen die dit enigszins onderschrijven is dit 1% versus 74%. 1 maart 2010 17
.. Effect op veiligheid en zwartrijden. OVC als enig betaalmiddel: sociale veiligheid neemt toe. 10 9 7 5 2 1 12 12 7 11 14 7 Niet, maar ook niet Figuur 22, n=510 Reizigers met op kaart met reistegoed geloven minder vaak dan reizigers op een kaart met een product dat de sociale veiligheid toeneemt als de OV-chipkaart het enige betaalmiddel in het ov is: 19% versus 26% is het hier grotendeels mee. Dit is 29% versus % als we degenen die het hier enigszins mee zijn meerekenen. 10 2 Figuur 2, n=510 OVC als enig betaalmiddel: zwartrijden neemt af. 12 7 25 15 21 12 Niet, maar ook niet 1 maart 2010 1
.9. OV-chipkaart als enig betaalmiddel in Nederland. 10 2 Figuur 24, n=510 Overal met OVC kunnen reizen: gemak neemt toe. 2 1 10 2 Niet, maar ook niet 10 2 Figuur 25, n=510 Invoering OV-chipkaart in heel Nederland: maar beter zo snel mogelijk. 4 1 6 24 4 Niet, maar ook niet 1 maart 2010 19
.10. OV-chipkaart en aantrekkelijkheid openbaar vervoer. Door de OV-chipkaart wordt het ov voor mij aantrekkelijker 10 2 16 1 27 1 16 Niet, maar ook niet Figuur 26, n=510 Reizigers die van een OV-chipkaart waarop alleen een product is geladen vinden vaker dan reizigers op een kaart met reistegoed dat het openbaar vervoer door de OV-chipkaart voor hen aantrekkelijker is geworden: 7% versus 2% is het hier grotendeels mee. Rekenen we degenen mee die het hier enigszins mee zijn, dan is dit 4% versus 29%. 1 maart 2010 20