Onderwerp Fietsenstalling Spoorlaan Datum April 2016 Naam en telefoon Adriaan Vos, 9275 Afdeling GIBORVS Portefeuillehouder Gé Wagemakers Wat adviseer je te besluiten? 1. De fietsenstalling Spoorlaan in 2016 en 2017 open te houden. 2. De beheerkosten voor 2016 en 2017 ten laste van de reserve parkeren te brengen. 3. De haalbaarheid van een permanente bewaakte fietsenstalling bij het station te onderzoeken, waarbij de optie van betaald fietsen stallen per 2017 wordt meegenomen. Wat is de aanleiding voor dit advies? In 2014 hebben we aan de Spoorlaan een tijdelijke fietsenstalling ingericht. Deze stalling is ingericht omdat de NS de eigen fietsenstalling ging verbouwen en er een tekort aan stallingsruimte was. Ook heeft ProRail de onbewaakte stalling achter het station in het kader van Ruimte voor de Fiets (landelijk programma om de fietsenproblematiek bij stations aan te pakken) in 2013 uitgebreid. Na deze werkzaamheden zou de tijdelijke stalling aan de Spoorlaan weer sluiten. In de raadsvergadering van 12 november 2015 heeft de gemeenteraad een motie van de SP en GroenLinks aangenomen om de eigen fietsenstalling aan de Spoorlaan langer open te houden. Deze motie is door bijna alle partijen ondersteund. Bij de motie zat een handtekeningenlijst van ongeveer 1.300 gebruikers van de fietsenstalling. De motie gaat uit van een dekking via de fietsnota. In deze nota is echter geen dekking meer voor de beheerkosten van de fietsenstalling. Met dit advies werken we de motie daarom financieel verder uit en geven we een voorstel voor de toekomst. Welk resultaat willen we bereiken? Een kwalitatief goede en bewaakte fietsenstalling bij het station van Oss. Daarnaast willen we dat het fietsgebruik van en naar het station en het gebruik van het openbaar vervoer toeneemt. Voor de jaren 2016 en 2017 willen we bereiken dat de fietsenstalling aan de Spoorlaan die de gemeente beheert, open blijft. Voor de periode na 2017 willen we een goede oplossing bieden voor de fietser. Hoe deze oplossing eruit gaat zien, willen we het komende jaar onderzoeken. Welke argumenten zijn er voor dit advies? 1.1 Een gratis bewaakte fietsenstalling bij het station wordt goed gewaardeerd Reizigers waarderen een door personen bewaakte fietsenstalling bij het station erg hoog. Door de controle van de beheerders wordt de kans op fietsendiefstal verkleind. Fietsendiefstal komt bij de stations in Oss regelmatig voor. Ook de sociale veiligheid door de fysieke bewaking wordt hoog gewaardeerd. Daarnaast is er een grote behoefte aan een gratis bewaakte fietsenstalling (zie argument 3.3). Advies aan B&W Pagina 1 van 5
2.1 De reserve parkeren heeft nog dekking voor de beheerkosten van 2016 en 2017 De reserve parkeren zit nog niet op de minimumgrens. Er is ruimte om de beheerkosten voor 2016 en 2017 uit de reserve te onttrekken. Na deze onttrekkingen zit de reserve wel op de minimumgrens. Er is dus geen ruimte voor onttrekkingen na 2017. Door de beheerkosten voor 2016 en 2017 via de reserve parkeren af te dekken, hoeven we deze niet ten laste van de algemene dienst te brengen. 3.1 Het onderzoeken van de haalbaarheid heeft tijd nodig Om tot een goed besluit te komen over hoe en of we de fietsenstalling willen vormgeven, is meer tijd nodig. We willen graag onderzoeken welke opties mogelijk zijn en welke (financiële) gevolgen deze hebben. Een dekking van de permanente kosten is binnen GIBOR nu niet aanwezig. Daarom wordt de optie van betaald fietsen stallen per 2017 onderzocht. In dat proces gaan we in gesprek met de verschillende betrokken partijen zoals de eigenaar van het pand en NS/ProRail. Tot slot willen we kijken of er vanuit het landelijke programma Ruimte voor de Fiets nog mogelijkheden zijn. 3.2 Met een permanente bewaakte fietsenstalling stimuleren we het fietsgebruik van en naar het station In het mobiliteitsplan is de ambitie opgenomen dat het aandeel van het openbaar vervoer in de modal split moet stijgen van 3% in 2006 tot 5% in 2020. Om het openbaar vervoer te bevorderen zijn goede voorzieningen nodig rondom het station. De Fietsersbond geeft aan dat ongeveer 40% van de treinreizigers met de fiets naar het station komt. Dit aandeel zal naar de verwachting van de NS de komende jaren stijgen. De vraag naar goede stallingsmogelijkheden voor de fiets zal de komen de jaren dus ook stijgen. Door een bewaakte fietsenstalling aan te bieden, stimuleren we het fietsgebruik van en naar het station. De mogelijke effecten van betaald fietsen parkeren op dit gebruik van de stalling worden ook in beeld gebracht. 3.3 Er is een duidelijke vraag naar een permanent bewaakte fietsenstalling bij het station Het gebruik van de fietsenstalling aan de Spoorlaan groeit hard. In 2014 werd de stalling door bijna 70.000 fietsers gebruikt. In 2015 werd de stalling al door 111.000 fietsers gebruikt. Dit komt neer op een gemiddelde van bijna 2.100 per week (alleen de werkdagen). In een aantal weken lag dit op ruim 3.100 per werkweek. Ter vergelijking, de fietsenstalling aan de Kruisstraat werd in 2015 door 135.000 fietsers gebruikt. Dit geeft aan dat er een grote behoefte is naar een bewaakte fietsenstalling bij het station. De vraag naar deze stalling wordt vooral veroorzaakt door de bewaking door personen. Door de controle op in- en uitgaande fietsen wordt ook de kans op diefstal tot een minimum beperkt. Deze controle is bij de NS niet aanwezig waardoor fietsers liever de stalling aan de Spoorlaan gebruiken. 3.4 De tijdelijke stalling aan de Spoorlaan is niet goed ingericht voor een permanente fietsenstalling Het pand aan de Spoorlaan bestaat uit een grote hal die met een aantal kleine aanpassingen tijdelijk geschikt is gemaakt als fietsenstalling. Voor een permanent gebruik als fietsenstalling zijn Advies aan B&W Pagina 2 van 5
aanpassingen nodig, kan nieuwbouw nodig zijn of willen we de fietsenstalling op een andere locatie aanleggen. Deze (on)mogelijkheden met de financiële gevolgen moeten uit het haalbaarheidsonderzoek blijken. Wat zijn tegenargumenten of risico s? 2.1 De reserve parkeren heeft kan dan geen tegenvallers meer opvangen Door de onttrekking van de beheerkosten uit de reserve parkeren, daalt deze naar de minimum grens. Dit betekent dat de reserve overige risico s zoals tegenvallende inkomsten uit het parkeren niet meer kan opvangen. Als de reserve parkeren onder de minimumgrens komt door tegenvallers, dan moet de algemene dienst de reserve op peil brengen. Dit betekent dat een eventueel tekort op de reserve als 3O gemeld wordt in de programmabegroting. 3.1 De gemeente lost daarmee een probleem van de NS/ProRail op De fietsenstallingen bij een station vallen onder de verantwoordelijkheid van NS en/of ProRail. Het tekort aan capaciteit en het gebrek aan toezicht is eigenlijk iets dat zij moeten oplossen. De afgelopen jaren hebben de NS en ProRail de bestaande stallingen uitgebreid. Het lijkt erop dat deze uitbreidingen niet voldoende zijn om de hoeveelheid (brom)fietsen van de stalling aan de Spoorlaan op te vangen. De bewaakte stalling van de NS is onbemand, terwijl de aanwezigheid van een beheerder erg hoog gewaardeerd wordt. De rol van de NS wordt in het haalbaarheidsonderzoek meegenomen. 3.2 De beheerkosten voor de gratis fietsenstalling zijn hoog De jaarlijkse kosten voor de fietsenstalling aan de Spoorlaan zijn 120.000,-. De fietsenstallingen in Oss zijn gratis. Dit betekent dat er geen structurele dekking voor de beheerkosten is. Maar, door de stallingen gratis te houden bevorderen we het fietsgebruik in Oss. Daarnaast voorziet de stalling in een grote behoefte van treinreizigers. Bij het haalbaarheidsonderzoek wordt ook gekeken of de structurele beheerkosten lager kunnen. Opties voor de inzet van personeel anders dan van de IBN worden daarin meegenomen. Ook de mogelijkheid om gebruikers te laten betalen voor de stalling worden onderzocht. 3.3 Er is nog capaciteit in de fietsenstalling van de NS De bebouwde fietsenstalling van de NS bestaat uit een bewaakt deel en een onbewaakt deel. In beide delen van de fietsenstalling is nog ruimte over. De beide ruimtes zijn naar verwachting niet groot genoeg om de hoeveelheid fietsen van de stalling Spoorlaan op te vangen. Daar komt bij dat op het gratis deel fietsendiefstal plaats vindt en het sociaal onveilig is. Er ligt veel glas en er liggen kapot geknipte fietssloten. Het bewaakte deel wordt met camera s bewaakt. Er is geen fysiek personeel meer aanwezig. De toegang tot het bewaakte deel van de stalling gaat via een draaihek. Fietsers krijgen toegang via hun bankpas of via een NS-kaart. Dit wordt door gebruikers als lastig ervaren. Ook is er geen controle op welke fiets gebruikers meenemen. De openbare fietsenstalling aan de zuidzijde van het station staat op werkdagen nagenoeg vol. Advies aan B&W Pagina 3 van 5
3.4 Het is onduidelijk hoelang het pand waarin de tijdelijke fietsenstalling is gevestigd nog beschikbaar is Het pand waarin de tijdelijke fietsenstalling aan de Spoorlaan is gevestigd, wordt gehuurd van een projectontwikkelaar. Het is mogelijk dat het pand op termijn verkocht wordt. In het komende jaar willen we onderzoeken hoe we de structurele fietsenstalling verder vorm gaan geven. Daarbij wordt onderzocht of we gebruik blijven maken van het huidige pand of iets anders zoeken. Daarbij wordt gekeken naar de beschikbaarheid van het huidige pand. 3.5 De gemeente concurreert met de NS De exploitatie van de fietsenstallingen bij een station wordt doorgaans door de NS uitgevoerd of uitbesteed. De bewaakte stallingen van de NS zijn vaak betaald. In Oss zijn de eerste 24 uur overigens gratis. Een gratis bewaakte fietsenstalling van de gemeente vormt dus concurrentie met die van de NS. Dit is tegen de nieuwe Wet Markt en Overheid. Daarom willen we het komende jaar nader onderzoeken hoe we de fietsenstalling vorm kunnen geven. De NS zal in deze gesprekken betrokken worden. Eventueel kan de gemeenteraad een algemeen belang-besluit nemen. Daarmee geeft zij aan dat het algemeen belang van een gratis fietsenstalling zwaarder weegt dan de concurrentie met een marktpartij. Een ander alternatief is dat gebruikers moeten betalen voor het gebruik van de stalling. Daarmee verdwijnt het tariefverschil met de NS (na de eerste 24 uur). Waar moeten we rekening mee houden? a. Financiën Het beheer van de fietsenstalling kost ongeveer 120.000,- per jaar. Het grootste deel is nodig voor de inhuur van de medewerkers van IBN, namelijk 90.000,-. Ongeveer 20.000,- is nodig voor de huur van het pand. De overige 10.000,- is nodig voor de tickets, kosten voor energie en water en de huur van de container van de beheerders. Voor 2016 en 2017 willen we de beheerkosten ten laste van de reserve parkeren brengen. Het parkeerbedrijf beheert ook de fietsenstalling Oostwal en Kruisstraat. Het gaat om de jaarlijkse beheerkosten van 120.000,-. Dit betekent dat de reserve dan de minimale grens nadert. Het gevolg is dat de reserve de overige risico s (zoals tegenvallende inkomsten uit parkeren) niet meer kan opvangen. De algemene dienst zal de reserve dan weer op peil moeten brengen. Dit betekent dat een eventueel tekort op de reserve als 3O gemeld wordt in de programmabegroting. De kosten voor de huisvesting van de fietsenstalling worden in een apart collegevoorstel uitgewerkt. Daarbij wordt gekeken naar de mogelijkheden met het huidige pand, nieuwbouw of op een andere locatie. Ook mogelijke besparingen in de beheerkosten worden dan doorgerekend. Daarbij onderzoeken we de mogelijkheid om mensen uit de WW/WAO in te zetten. Ook andere mogelijkheden voor de dekking, zoals gebruikers laten betalen voor de stalling, worden in dit Advies aan B&W Pagina 4 van 5
onderzoek meegenomen. Dit verwachten we in het voorjaar 2017 nader uitgewerkt te hebben. De te verwachten kosten van worden rond 2017 bij de kadernota ingebracht. b. Communicatie Het besluit wordt met een persbericht in Oss actueel gezet. Daarnaast wordt de informatie op de website aangepast. c. Uitvoering Voor de uitvoering verandert er niks. Het beheer van de stalling wordt ondergebracht bij het parkeerbedrijf. d. Overlegd met GIBOR Paul Brack, afdelingshoofd GIBORVS Luc Visschers, teamleider vakbeheer en specialisten GIBORGP Berton Wijdeven, teamleider gebieden en projecten GIBORGP Menno Bovens, gebiedsbeheerder GIBORSTAF Wilco Oorschot, bedrijfskundig medewerker Ellen Neelen, beleidsmedewerker Carmen Willems, beleidsmedewerker Frank Geenen, beleidsmedewerker F&C Ronald Arts, adviseur planning en control Bijlagen Geen. Advies aan B&W Pagina 5 van 5