Jaarplan & Conceptversie DB d.d. 9 oktober 2015
Inhoudsopgave 1. Inleiding... 1 2. Ontmanteling Hameland... 3 3. Doelstellingen... 5 4.... 8 4.1 op hoofdlijnen... 8 4.2 Risicoparagraaf... 11 4.3 per onderdeel... 12 4.3.1 werken binnen... 12 4.3.2 ontwikkelen & detacheren... 13 Bijlage 1
Jaarplan & Hameland 1. Inleiding Ontmanteling De gemeenschappelijke regeling Hameland (GR Hameland) zal worden opgeheven. Hiertoe hebben de Colleges van B&W, die samen deze GR vormen, besloten met toestemming van een meerderheid van de Gemeenteraden. Het laatste kwartaal van 2015 en het eerste kwartaal van staan in het teken van voorbereiding en de besluitvorming met de ondernemingsraad van Hameland. Ook zal in het kader van de transitie met de vakorganisaties en het georganiseerd overleg een sociaal plan moeten worden afgesproken. Vanaf het tweede kwartaal vindt de daadwerkelijke ontmanteling van onderdelen plaats, waarna eind de GR Hameland grotendeels leeg zal zijn. Hiermee bedoelen we dat taken zijn overgedragen aan andere organisaties, de sw-medewerkers in dienst zijn van hun eigen gemeente en het personeel niet-sw zo veel als mogelijk is bemiddeld naar andere werkgevers (op basis van het sociaal plan). De ontmanteling van de organisatie Hameland zal tenslotte het vertrekpunt zijn voor de liquidatie van de GR. Insteek Voorgaande maakt dat een bijzonder jaar is om een Jaarplan en een op te stellen. op 1 januari werken er immers nog 1.500 sw-medewerkers en ongeveer 80 niet-gesubsidieerde medewerkers (personeel niet-sw), op 31 december hebben al deze medewerkers een nieuwe werkgever. Met uitzondering van wellicht een aantal niet-gesubsidieerde medewerkers die nog niet van werk naar werk zijn bemiddeld. Er zal veel tijd en energie in de ontmanteling gaan zitten. Het halen van jaardoelen zal in het jaar van de opheffing niet eenvoudig zijn. Het belangrijkste in is het realiseren van een zorgvuldige ontmanteling. Vanuit deze achtergrond is het Jaarplan en de opgesteld en zijn de doelen geformuleerd. Omdat de voorbereiding op de ontmanteling qua planvorming en besluitvorming op 1 januari nog niet gereed is, zijn we bij dit Jaarplan en de uitgegaan van een gewoon jaar. Maar we kondigen tegelijkertijd nu al minimaal één begrotingswijziging aan. De ontmanteling van het eerste onderdeel ( ontwikkelen & detacheren ), die gepland staat voor het tweede kwartaal van, zal de begroting van Hameland in negatieve zin drastisch doen wijzigen. Dit onderdeel begeleidt namelijk de gedetacheerde sw-medewerkers die verreweg het merendeel van de opbrengsten genereren. De gewijzigde begroting zal er dus volledig anders en veel negatiever uitzien. Voor een eerste indruk kan verwezen worden naar hoofdstuk vier, waarin voor zowel ontwikkelen & detacheren als werken binnen een separate begroting op hoofdlijnen is opgesteld. De jaren 2017-2019 zijn door Hameland op nul gezet aangezien op 1 januari 2017 de organisatie leeg zal zijn. De gemeenten zullen in overleg met elkaar en met de provincie moeten gaan bepalen op welke wijze wordt omgegaan met de resterende verplichtingen in de GR Hameland. Denk aan de langlopende leningen en het vastgoed. De te maken afspraken bepalen of en wanneer de GR Hameland daadwerkelijk kan worden geliquideerd. Het kan betekenen dat er in formele zin nog enkele jaren sprake zal zijn van een bestuur en een begroting en een jaarrekening. Tot slot nog een opmerking over de Wsw subsidie, een niet onbelangrijk bestanddeel in de begroting van Hameland. Door de invoering van de Participatiewet bestaat de gebruikelijke Wsw subsidie in formele zin niet meer. De financiering van de Wsw arbeidsplaatsen is vanaf nu onderdeel van het gebundeld re-integratiebudget dat de gemeenten ontvangen. Daarin worden de volgende geldstromen gebundeld: het werkdeel of participatiebudget dat beschikbaar was onder de Wet werk en bijstand, de middelen voor de WSW en de re-integratiemiddelen voor de groep voormalige Wajongers die zijn overgeheveld van het UWV naar de gemeenten. De middelen voor de Wsw blijven weliswaar via een fictief budget Wsw zichtbaar in het gebundeld 1
Jaarplan & Hameland re-integratiebudget, maar de middelen zijn door de gemeenten volledig vrij te besteden. Daar staat tegenover dat gemeenten de verplichting hebben om de salarissen van sw-medewerkers door te betalen. Zij behouden onder de Participatiewet immers hun bestaande rechten. In deze is gerekend met het fictieve budget Wsw en wordt gemakshalve ook nog gesproken van de Wsw-subsidie en het (negatieve) subsidieresultaat. Dit subsidieresultaat staat los van de organisatie Hameland en zal vanaf 2017 door iedere individuele gemeente worden gedragen (zie toelichting bij Ad D op pagina 10). Leeswijzer Zoals aangegeven zal er in veel tijd en energie gaat zitten in het ontmantelingsproces. Toch blijft Hameland tot aan de ontmanteling van het eerste onderdeel uiteraard verantwoordelijk voor het begeleiden van de totale Wsw-doelgroep van ongeveer 1.500 sw-medewerkers. Zij moeten zo veel als mogelijk aan het werk zijn en blijven, bij voorkeur bij een reguliere werkgever. Omdat de ontmanteling een aanzienlijke impact zal hebben in beginnen we hierna kort met een toelichting op het verwachte ontmantelingsproces. In hoofdstuk drie treft u vervolgens zes doelstellingen aan. Deze doelstellingen zijn identiek aan 2015 waarbij het doel voornamelijk is gebaseerd op het resultaat tot en met augustus 2015. Gezien het ontmantelingsproces is grotendeels ingestoken op consolidatie van de huidige resultaten. In hoofdstuk vier wordt de begroting op hoofdlijnen weergegeven en toegelicht. Hierbij worden eveneens de twee hoofdprocessen van Hameland (werken binnen en ontwikkelen & detacheren) separaat weergegeven. De volledige begroting zelf treft u aan in bijlage 1. 2
Jaarplan & Hameland 2. Ontmanteling Hameland Besluitvorming opheffen GR Hameland afgerond Eind april 2015 hebben de vijf Colleges van B&W die samen de gemeenschappelijke regeling Hameland (GR Hameland) vormen een voorgenomen besluit genomen de GR op te heffen. Het Algemeen Bestuur van Hameland heeft in het verlengde van dit voorgenomen besluit van de vijf Colleges van B&W het transitieplan op 1 mei 2015 vastgesteld. Het transitieplan beschrijft op hoofdlijnen welke stappen genomen moeten worden om de GR Hameland te kunnen ontmantelen. Nadat de ontmanteling is afgerond kan de GR Hameland worden opgeheven. Vier van de vijf gemeenteraden (Aalten uitgezonderd) hebben de Colleges van B&W toestemming gegeven de GR op te heffen. Hiermee is in formele zin besloten tot opheffing van de GR Hameland. Zoals gezegd zal de organisatie eerst ontmanteld moeten worden om de GR Hamelland op te kunnen heffen. Aangepaste planning De in het transitieplan opgenomen planning is medio september door de Stuurgroep aangepast. De aangepaste planning is opgenomen in de eerste Tussenrapportage van de Stuurgroep en ziet er als volgt uit: Wanneer Wat 1 december 2015 Plaatsings- en uitstroombeleid van de vijf gemeenten voor personeel niet-sw wordt aangeboden aan de OR en de vakorganisaties 1 januari Inrichtingsplan(nen) gemeenten en adviesaanvraag aan OR Hameland inzake overdracht werkgeverschap 1 januari Inrichtingsplan(nen) gemeenten en adviesaanvraag aan OR Hameland inzake ontmanteling ontwikkelen & detacheren 1 maart Visie gemeenten ten aanzien van toekomst werken binnen Medio april Ontmanteling ontwikkelen & detacheren 1 juni Inrichtingsplan(nen) gemeenten en adviesaanvraag aan OR Hameland inzake werken binnen 1 januari 2017 Ontmanteling werken binnen en overdracht werkgeverschap sw-medewerkers (inclusief ontmanteling concerntaken) 1 januari 2017 Start liquidatieproces GR Hameland Planvorming gemeenten in laatste kwartaal 2015 Hameland wordt ontmanteld en de vijf gemeenten gaan de taken van Hameland anders organiseren. De gemeenten kunnen er voor kiezen bepaalde taken zelf uit te voeren, uit te besteden aan een andere organisatie of bepaalde taken niet meer te doen. De gemeenten geven in het laatste kwartaal van 2015 grotendeels antwoord op de hoofdvraag Hoe willen de gemeenten de sociale werkvoorziening uitvoeren?. Omdat de Wet sociale werkvoorziening inmiddels op slot is gegaan zal de gestelde vraag door de gemeenten in het licht van de uitvoering van de Participatiewet worden beantwoord. Op basis van het beantwoorden van de hoofdvraag zal duidelijk worden welke gevolgen de ontmanteling van Hameland heeft voor het personeel sw en niet-sw van Hameland. Ontmanteling in In het eerste kwartaal van ligt de focus op twee zaken. Ten eerste het definitief vaststellen van een aantal plannen. Dat betekent een adviesaanvraag ten aanzien van twee inrichtingsplannen (ontwikkelen & detacheren en overdracht werkgeverschap) en het in overeenstemming met vakorganisaties en georganiseerd overleg vaststellen van een sociaal plan (waarvoor het plaatsings- en uitstroombeleid de basis vormt). Ten tweede zal er een gemeentelijke visie worden opgesteld over de toekomst van het onderdeel werken binnen. In het tweede kwartaal wordt het onderdeel ontwikkelen & detacheren ontmanteld. Daarnaast wordt op basis van de gemeentelijke visie het inrichtingsplan voor werken binnen opgeleverd. Vanaf dit tweede kwartaal kan eveneens de overdracht van het werkgeverschap worden 3
Jaarplan & Hameland voorbereid. In beginsel staat dit voor 1 januari 2017 ingepland maar wellicht kan dit ook op 1 juni worden gerealiseerd. Rond 1 juni zal de laatste adviesaanvraag aan de ondernemingsraad worden verstrekt, te weten de adviesaanvraag ten aanzien van werken binnen. De (voorbereiding op de) ontmanteling van dit onderdeel kan, evenals eventueel nog de overdracht van het werkgeverschap, in het derde en vierde kwartaal van plaatsvinden. ontmantelingskosten In het transitieplan is het volgende transitiebudget opgenomen: Personele afvloeiingskosten 1 6.285.000 Frictiekosten 1.228.000 Subsidieresultaat buitengemeenten 184.000 Vaste activa 284.000 Vakantiegeld 1.575.000 Verlofuren 1.027.000 ---------------- Totaal benodigd transitiebudget 10.583.000 In het besluit van het Algemeen Bestuur van 1 mei is aanvullend het volgende opgenomen: De vijf gemeenten en Hameland werken samen om het transitiebudget zo laag mogelijk te laten zijn. Tijdens het gehele proces wordt met elkaar samengewerkt en gezocht naar praktische en slimme oplossingen om dit te bewerkstelligen. De vijf Colleges van B&W stellen de gemeenteraden voor geld beschikbaar te stellen voor het benodigde budget uitgezonderd de personele afvloeiingskosten van 6.285.000. Het gaat dan om een bedrag van 4.298.000. Ten aanzien van dit budget wordt aan de directeur van Hameland de opdracht gegeven de verplichting op de verlofuren ( 1.027.000) terug te brengen. Het gaat dan om een daling van 25% in 2015 en 25% in van het aantal verlofstuwmeeruren (het aantal uren boven de 72 uren uitgaande van een fulltime dienstverband). Voor wat betreft de personele afvloeiingskosten ( 6.285.000) wordt ervan uitgegaan dat de gemeenten garant staan voor hun deel van het geraamde budget. Dit kan worden uitgedrukt in het beschikbaar stellen van het benodigde bedrag per gemeente of door de garantie te geven dat personeel niet-sw van Hameland wordt overgenomen in verhouding tot het totaal aantal af te vloeien personeelsleden en in afspiegeling van leeftijd. De vijf Colleges van B&W zijn van mening dat zij gezamenlijk er naar zullen streven de kosten voor de afvloeiing van het personeel niet-sw van Hameland - zijnde 59% van het totale benodigde budget - zo laag mogelijk te laten zijn. Om voorgaande in de praktijk te brengen zullen de gemeenten een plaatsings- en uitstroombeleid opstellen, dat de basis vormt voor het met de vakorganisaties en het georganiseerd overleg af te sluiten sociaal plan. 1 Voor dit totaalbudget is uitgegaan van scenario 3. 4
Jaarplan & Hameland 3. Doelstellingen Hameland richt zich, vanuit de achtergrond van de focus op ontmanteling, in op de volgende zes punten: 1. het percentage sw-medewerkers dat bij een reguliere werkgever werkt; 2. de netto toegevoegde waarde van werken binnen ; 3. het operationeel resultaat; 4. een actueel individueel ontwikkelplan (IOP 2 ) voor de sw-medewerkers; 5. het ziekteverzuimpercentage (voor sw-medewerkers en personeel niet-sw); 6. het verlofstuwmeer (voor sw-medewerkers en personeel niet-sw). De doelstellingen kunnen niet gelezen als harde doelstellingen in een regulier uitvoeringsjaar, maar het zijn doelstellingen die passen bij een bedrijf dat ontmanteld wordt. Hierna worden deze punten kort toegelicht en wordt er per punt een meetbare doelstelling bepaald. Ad 1 Het percentage sw-medewerkers dat bij een reguliere werkgever werkt Het streven is om de sw-medewerkers zo regulier mogelijk te laten werken. Op basis van de Wet sociale werkvoorziening (Wsw) is de begeleid werken constructie de meest optimale vorm. In dat geval komt de sw-medewerker in dienst van de reguliere werkgever. Indien dit niet tot de mogelijkheden behoort is detachering - individueel of per groep - een goed alternatief. Zo regulier mogelijk werken is zowel voor de medewerker zelf als Hameland het beste scenario. De medewerker zelf krijgt meer zelfvertrouwen doordat hij bij een regulier bedrijf werkt. En voor Hameland zijn de kosten lager en de opbrengsten hoger in vergelijking met een medewerker die bij werken binnen aan het werk is. De Wsw-populatie die op dit moment gedetacheerd is neemt in af met ongeveer 30 fte. Het doel is deze vervangingsvraag op te vangen met sw-medewerkers die nu nog bij werken binnen aan het werk zijn. Het aantal gedetacheerde sw-medewerkers blijft daarmee in op het niveau van 2015. Doordat de totale Wsw-populatie daalt zal het percentage sw-medewerkers dat regulier werkt licht stijgen. Verwacht 2015 Doel Totaal productief reguliere werkgever 3 716 fte 716 fte Totale Wsw-populatie (gemiddelde) 1.323 fte 1.250 fte Percentage regulier werken 54,1% 57,3% Ad 2 De netto opbrengst van werken binnen Bij de werkpakketten dient de focus te liggen op twee aspecten: werkpakketten die goed aansluiten op de competenties van onze sw-medewerkers en een acceptabele netto toegevoegde waarde passend bij de doelgroep. In algemene zin streeft Hameland naar duurzame oplossingen: werkpakketten die voor Hameland - zowel financieel als qua uit te voeren werkzaamheden - van waarde zijn en een relatie met opdrachtgevers die uitgaat van continuïteit en maatschappelijk verantwoord ondernemen. In 2015 komt de netto opbrengst van het onderdeel werken binnen uit op ongeveer 700.000. Het streven is de omzet in op minimaal hetzelfde niveau als in 2015 te houden. Dat wordt dan gedaan met minder medewerkers (door natuurlijk verloop en uitstroom naar detacheren) die 2 Voorheen heette het IOP het trajectplan. 3 Het gaat om het gemiddelde aantal fte in 2015 en dat regulier werkt (individuele detachering, groepsdetachering of begeleid werken). 5
Jaarplan & Hameland gemiddeld gezien een lagere loonwaarde hebben (de medewerkers met gemiddeld een hogere loonwaarde stromen in principe uit naar een detacheringsplek). Verwacht 2015 Doel Netto opbrengst werken binnen 700.000 700.000 Ad 3 Het operationeel resultaat Hameland wil als organisatie zwarte cijfers schrijven. Dit betekent dat het saldo van de opbrengsten enerzijds en de totale bedrijfskosten (inclusief de financiële baten en lasten) anderzijds positief is. Op zowel de opbrengsten (met name uit de werkpakketten van werken binnen en de detacheringen) als de kosten heeft Hameland als organisatie invloed 4. De laatste jaren is het gelukt een positief operationeel resultaat te realiseren. Ook in 2015 zal het operationeel resultaat naar verwachting positief zijn ook al zal het doel van 448.000 niet worden gehaald, met name vanwege een voorziening op oninbare gelden ter grootte van 240.000. Ervan uitgaande dat Hameland in nog een heel jaar volledig als organisatie functioneert wordt in een operationeel resultaat verwacht van 221.000. Zoals eerder aangegeven zal dit operationeel resultaat door de ontmanteling van de onderdelen niet worden gerealiseerd. Met name de ontmanteling van het onderdeel ontwikkelen & detacheren in het tweede kwartaal van betekent een aanslag op het operationeel resultaat van Hameland. De detacheringsopbrengsten komen dan niet meer binnen bij Hameland (80,7% van de totale opbrengst). Verwacht 2015 Doel Operationeel resultaat 200.000 221.000 Ad 4 Een actueel Individueel Ontwikkelplan (IOP) voor de sw-medewerkers Op de eerste plaats is de sw-medewerker zelf verantwoordelijk voor zijn of haar ontwikkeling. De werkcoach en/of medewerkers van de bedrijven waar de sw-medewerkers zijn gedetacheerd ondersteunen de sw-medewerker in het bereiken van de ontwikkeldoelen. Bij werken binnen ondersteunen de werkbegeleiders en de werkcoaches de sw-medewerker bij het werken aan het bereiken van de ontwikkeldoelen. Een IOP is een middel om te komen tot ontwikkeling. In de praktijk dient te blijken dat de sw-medewerker de gestelde doelen ook heeft bereikt. De werkcoach heeft daarom periodiek overleg met de sw-medewerker over de voortgang op de realisatie van de gestelde ontwikkeldoelen. Op basis van dit overleg wordt het IOP geactualiseerd. De gestelde ontwikkeldoelen dienen concreet en haalbaar te zijn en dat betekent dat ze normaal gesproken altijd binnen 1 jaar gehaald moeten kunnen worden. Deze termijn wordt dan ook als geldigheidscriterium gehanteerd. Het doel voor 2015 is dat alle sw-medewerkers eind 2015 een actuele diagnose en een actueel IOP hebben. Dit doel wil Hameland halen en continueren voor. 4 Het subsidieresultaat en de incidentele baten en lasten maken geen onderdeel uit van het operationeel resultaat. 6
Jaarplan & Hameland Ad 5 Het ziekteverzuimpercentage (voor sw-medewerkers en personeel niet-sw) Het ziekteverzuim bij Hameland ligt al lange tijd te hoog, vooral bij de sw-medewerkers. In is het gemiddelde ziekteverzuimpercentage voor het eerst in jaren substantieel gedaald met 1,1% naar 14,4%. De ingezette daling zal Hameland in 2015 doorzetten maar het doel van 13,0% zal niet worden gehaald. Op dit moment is de verwachting dat het gemiddelde ziekteverzuimpercentage uitkomt op 13,6%. Het streven is dit niveau te handhaven in. Het gemiddelde ziekteverzuimpercentage is in uitgekomen op 6,4%. Deze stijging komt met name door een aantal langdurig zieken. Omdat het gaat om een relatief kleine groep (afgerond 62 fte) hebben langdurige ziektegevallen veel invloed op het gemiddelde. Tot en met augustus 2015 lag het gemiddeld ziekteverzuimpercentage op 5,8%. Het streven is dit niveau te handhaven in. Verwacht 2015 Doel Gemiddeld ziekteverzuim % sw-medewerkers 13,6% 13,6% Gemiddeld ziekteverzuim % personeel niet-sw 5,8% 5,8 % Ad 6 Het verlofstuwmeer (voor sw-medewerkers en personeel niet-sw) Zowel een deel van de sw-medewerkers als de kadermedewerkers heeft een overschot aan verlofuren, een zogenaamd verlofstuwmeer 5. Omdat het verkregen rechten zijn, is het van belang dat het stuwmeer wordt afgebouwd. In 2015 wordt gestreefd naar een daling van het stuwmeer van 25% (het gaan dan alleen om de uren boven de 72 uur). Het AB heeft, in het kader van het ontmantelingsproces, besloten dat het verlofstuwmeer ook in met 25% moet dalen. Aantal Doel 2015 Doel Daling aantal stuwmeeruren sw-medewerkers met 50% 45.386 34.040 25.530 Daling aantal stuwmeeruren personeel niet-sw met 50% 7.991 5.993 4.510 5 Het aantal verlofuren boven de 72 uur, uitgaande van een full time (36 uur) dienstverband. 7
Jaarplan & Hameland 4. In dit hoofdstuk wordt eerst de begroting op hoofdlijnen weergegeven en toegelicht. Vervolgens wordt stil gestaan bij de risicoparagraaf. Ten slotte wordt de begroting voor de twee hoofdprocessen van Hameland - werken binnen en ontwikkelen & detacheren - inzichtelijk gemaakt. De gehele begroting is weergegeven in bijlage 1. 4.1 op hoofdlijnen Hameland bevindt zich in transitie. Door de in Hameland deelnemende gemeenten is besloten dat de GR Hameland op termijn wordt opgeheven en dat de uitvoering van de werkzaamheden anders georganiseerd zal gaan worden. In begrotingsjaar zal deze transitie fasegewijs worden uitgevoerd, waarbij de impact op de begroting van Hameland afhankelijk is van de uiteindelijke uitwerking per fase. Per fase zal - afhankelijk van de impact op de begroting - een begrotingswijziging worden opgesteld. Voor begrotingsjaren 2017 t/m 2019 wordt verondersteld dat de activiteiten van de Hameland zijn beëindigd en dit zal leiden tot een nog op te stellen liquidatiebegroting voor de gemeenschappelijke regeling. Deze begroting is gebaseerd op basis van going-concern, waarbij in de incidentele baten en - lasten rekening is gehouden met de transitiekosten die voor het begrotingsjaar worden verwacht. De gebudgetteerde transitiekosten maken onderdeel uit van het totale transitiebudget van maximaal 10,5 miljoen voor de ontmanteling van de GR Hameland. De transitiekosten worden in deze begroting dan ook gecompenseerd door een overeenkomstige bijdrage vanuit de gemeenten. Hieronder staat de begroting op hoofdlijnen weergegeven. Deze begroting wordt afgezet tegen het resultaat en de gewijzigde. (bedragen X 1.000) Resultaat begroting 2015 A. Totaal bedrijfsopbrengsten 7.006 7.271 6.967 B. Totaal bedrijfskosten 6 6.478 6.823 6.746 C. Operationeel resultaat (A-B) 528 448 221 D. Subsidieresultaat 7-1.897-2.314-3.671 E. Buitengewone baten/lasten -567-108 0 F. Bijdrage gemeenten 1.936 1.974 3.451 G. Transitiekosten -680 H. Bijdrage transitiekosten 680 I. Resultaat voor bestemming (C t/m H) 6 In de programmabegroting wordt deze post gevormd door de salariskosten niet-gesubsidieerd, afschrijvingen, overige bedrijfskosten en het saldo van de algemene dekkingsmiddelen. 7 Rijksvergoeding minus de salarissen Wsw en begeleid werken (conform de landelijke definitie is dit inclusief de kosten voor vervoer op maat en de opleidingskosten Wsw). 8
Jaarplan & Hameland Hierna wordt ieder onderdeel kort toegelicht. Ad A Bedrijfsopbrengsten De omvang van de Wsw doelgroep zal in de komende jaren dalen als gevolg van natuurlijk verloop; instroom in de Wsw vindt als gevolg van de inwerkingtreding van de Participatiewet niet meer plaats. Verwacht wordt dat de vraag naar medewerkers met een afstand tot de arbeidsmarkt, gezien de aantrekkende economie, het komend jaar minimaal op peil kan worden gehouden. Hierdoor zal het aantal plaatsingen minimaal op het huidig niveau gehandhaafd worden. De vervangingsvraag zal worden ingevuld door plaatsingen vanuit werken binnen, waarmee de Wsw bezetting van werken binnen in zal afnemen. Bij het onderdeel werken binnen is het laatste jaar ingezet op werkpakketten gericht op de recycling. Voor het begrotingsjaar wordt hier ingestoken op verdere efficiencyslagen waardoor de omzet op peil blijft ondanks een lagere formatie binnen de muren van Hameland. De bedrijfsopbrengsten komen in in totaliteit uit op een bedrag van 6.967.000, deze omzet ligt lager dan begroot voor 2015. In begrotingsjaar 2015 is een aantal groepsdetacheringen gestaakt door de economische omstandigheden bij deze klanten. Ook heeft de aangekondigde transitie in 2015 duidelijk zijn weerslag op de bedrijfsvoering, waardoor de aandacht niet alleen extern gericht is geweest maar nadrukkelijk ook een interne focus heeft gekend. Mede door voorgenoemde omstandigheden zal Hameland in 2015 niet in volle omvang haar ambitieniveau realiseren. In de vertrekpunten voor de begroting is hiermee dan ook rekening gehouden. De aandacht voor verbetering van de tarifering zal in onverminderd door worden gezet, zowel voor de extern geplaatste medewerkers alsook voor de opbrengsten van de werkpakketten bij werken binnen. Nieuwe externe plaatsingen en contractverlengingen worden gerealiseerd op basis van marktconforme tarieven passend bij het arbeidsvermogen van betrokken medewerkers. Binnen werken binnen wordt er naast montage en assemblage werkzaamheden ingezet op uitbreiding van de recyclingactiviteiten die bijdragen aan een tariefverbetering. Ad B Bedrijfskosten De totale bedrijfskosten zijn gebaseerd op het kostenniveau van 2015, op diverse kostenposten is Hameland in 2015 in staat geweest om te besparen ten opzichte van de begroting. Hiermee is dan ook uiteraard rekening gehouden in de prognose voor het kostenpatroon in begrotingsjaar. De begroting laat een totale omvang van bedrijfskosten zien van 6.746.000, waarmee deze in totaliteit een besparing laat zien van 77.000 ten opzichte van de gewijzigde. Zowel de personeelskosten van het niet-gesubsidieerde kaderpersoneel vallen in de begroting lager uit dan in de gewijzigde maar ook de overige bedrijfskosten laten een lager uitgavepatroon zien dan voor 2015 begroot. Binnen de overige bedrijfskosten zijn besparingen zichtbaar op een aantal kostensoorten. Deze worden met name gerealiseerd door lagere overige personeelskosten als gevolg van een beperktere inhuur van extern personeel, lagere energiekosten gebaseerd op het verbruik in 2015 en lagere en indirecte productiekosten die in 2015 hoger lagen o.a. als gevolg van de opstart van recycling activiteiten. Ad C Operationeel resultaat Het operationeel resultaat bedraagt 221.000, waarmee ook in de bedrijfsvoering een positief resultaat laat zien. Dit positieve resultaat kan als demping worden aangewend voor het negatieve resultaat op de Wsw subsidie. 9
Jaarplan & Hameland Ad D Subsidieresultaat Met ingang van 1 januari 2015 is de Wet sociale werkvoorziening komen te vervallen. Vanaf 2015 is de Wsw ondergebracht in de breed omvattende Participatiewet gericht op de toeleiding van inwoners met een afstand tot de arbeidsmarkt naar een zo regulier mogelijke werkplek. De financiering van de Wsw arbeidsplaatsen is vanaf nu onderdeel van het ongedeelde participatiebudget. Binnen dit ongedeelde participatiebudget wordt een gedeelte geoormerkt voor de uitvoering van de zittende doelgroep Wsw. Binnen het budget voor deze doelgroep worden forse bezuinigingen doorgevoerd. Bedroeg de Wsw subsidie per SE in nog 26.125, het ministerie van SZW geeft voor (9 juni 2015) een gemiddeld subsidiebedrag van 25.411 per SE af. Deze subsidie per arbeidsjaar zal de komende jaren verder teruglopen naar een bedrag van 22.700 per SE in 2019. In de loonkosten voor de sw-medewerkers is rekening gehouden met aanpassingen in de salarissen. Deze aanpassingen zijn het gevolg van de indexaties van het wettelijk minimumloon (jaarlijks per 1 januari en 1 juli) en daarnaast is rekening gehouden met eventuele Cao invloeden. De Cao Wsw is inmiddels bijna 2 jaar verstreken en in de tussenliggende periode zijn de onderhandelingen reeds herhaald gestaakt. Voorzichtigheidshalve is in deze begroting rekening gehouden met een beperkte (0,5%) invloed op de loonkosten. Desondanks nemen de Wsw loonkosten in absolute zin, ten opzichte van de gewijzigde begroting 2015, met ruim 1 miljoen af als gevolg van de gedaalde formatie. Deze daling in kosten wordt echter teniet gedaan door de Wsw subsidie die 2,4 miljoen lager uitvalt. Het negatieve subsidieresultaat loopt dan ook op naar afgerond 3,7 miljoen. Dit bedrag is inclusief de kosten van vervoer op maat ( 139.000), het negatieve subsidieresultaat van de buitengemeenten ( 72.000) en de opleidingskosten van het sw-personeel ( 125.000). Met de ontmanteling van Hameland verdwijnt het subsidieresultaat voor de gemeenten niet. De gemeenten blijven verantwoordelijk voor het betalen van de salarissen van de sw-medewerkers. Door de dalende budgetten richting 2019 ( 22.700 per SE; in 25.411) loopt het subsidieresultaat in negatieve zin verder op. Nu verdelen de gemeenten het subsidieresultaat nog op basis van de deelname in de GR Hameland, straks krijgen de gemeenten het subsidieresultaat van de eigen inwoners die sw-medewerker zijn. Ad E Buitengewone baten en lasten Hameland heeft met Vebego een akkoord over de verkoop van Hacron. De overgang van het personeel niet-sw zal naar verwachting eind dit jaar worden gerealiseerd. Voorzichtigheidshalve is de huidige constructie in de begroting in stand gehouden. Dat betekent dat bij de buitengewone baten en lasten de detacheringen van ambtelijk personeel worden meegenomen naar de joint-ventures Hacron Groen en Hacron Schoon. De beide joint-ventures staan garant voor de loonkosten, vandaar dat deze baten en lasten per saldo nihil bedragen. Ad F Bijdrage gemeenten De in de GR Hameland deelnemende gemeenten staan garant voor de tekorten in de exploitatie. Dit tekort wordt gevormd door het tekort op de (fictieve) Wsw subsidie, waarbij het positieve resultaat uit bedrijfsuitoefening (het operationeel resultaat) in enige mate bijdraagt in de dekking van het subsidietekort. Aan de gemeenten wordt een bijdrage gevraagd van 3.451.000. Per gemeente betekent dit de volgende verwachte bijdrage (op basis van het verwachte aantal SE op 1 januari ): 10
Jaarplan & Hameland Gemeente SE 1-1- Aandeel Bijdrage gemeente Aalten 278,0 22,6% 779.926 Berkelland 286,8 23,3% 804.083 Haaksbergen 96,2 7,8% 269.178 Oost Gelre 283,4 23,0% 793.730 Winterswijk 287,3 23,3% 804.083 Totaal 1.231,7 100,0% 3.451.000 Ad F Transitiekosten De transitiekosten voor worden begroot op 680.000 en bestaan uit kosten voor juridisch advies, inhuur van personeel en daarnaast een post onvoorziene kosten (post frictiekosten ). Zoals in de transitiebegroting in hoofdstuk twee is vermeld wordt eveneens rekening gehouden met personele afvloeiingskosten voor het personeel niet-sw dat geen werkplek krijgt in de nieuwe uitvoering van de Wsw. Omdat de plannen die over de personele consequenties duidelijkheid moeten verschaffen er nog niet zijn én de gemeenten naar een plaatsings- en uitstroombeleid willen dat het aantal boventallige medewerkers zo gering mogelijk laat zijn, zijn er op dit punt nog geen bedragen in de opgenomen. Ad H. Bijdrage transitiekosten De in Hameland deelnemende gemeenten hebben bij meerderheid ingestemd met de met de ontmanteling gepaard gaande transitiekosten. De geraamde transitiekosten ter hoogte van 680.000 zullen dan ook worden gedragen vanuit de gemeentelijke begrotingen. Ad F Resultaat voor bestemming Door de bijdrage vanuit de deelnemende gemeenten bedraagt het resultaat voor bestemming 0. 4.2 Risicoparagraaf In de begroting zijn de volgende risico s te onderkennen: De looptijd van de Cao Wsw is reeds bijna twee jaar verstreken. Onderhandelingen zijn in de tussenliggende periode herhaaldelijk gestaakt, waardoor er vooralsnog geen zicht is op een Cao akkoord. Indien de Cao onderhandelingen in 2015 of worden hervat en deze tot een loonindexatie leiden dan heeft dit grote gevolgen voor de exploitatie van Hameland. In de begroting is uit voorzichtigheidsprincipe rekening gehouden met een beperkte indexatie (0,5%). Hameland heeft geen invloed op de Cao onderhandelingen en kan daarmee dit risico niet inperken. De Cao onderhandelingen worden namens alle gemeenten gevoerd door de VNG. De VNG heeft de vakbonden aangeboden afspraken te maken over de werkzekerheid van deelnemers aan de sociale werkvoorziening, maar tegelijk gemeld geen ruimte meer te zien voor verdere loonontwikkeling 8. De transitie van Hameland kan invloed hebben op de bedrijfsvoering van Hameland. Zo bestaat bijvoorbeeld het risico dat medewerkers in kaderfuncties in het kader van hun mobiliteit de organisatie gaan verlaten. Dit kan tot gevolg hebben dat functie-invulling op interim basis zal plaatsvinden, hetgeen kostenverhogend zal werken. De transitie kan daarnaast ook invloed hebben op het commerciële terrein, dat een dempend effect op de omzet kan hebben. De uitwerking van de transitie zal de komende maanden duidelijkheid moeten verschaffen over de ontmanteling van onderdelen en de financiële impact hiervan. Deze zullen alsdan worden vertaald in een begrotingswijziging. 8 Ledenbrief VNG d.d. 18 maart 2015. 11
Jaarplan & Hameland Voor de meerjarenraming voor begrotingsjaren 2017 t/m 2019 wordt verondersteld dat de activiteiten van Hameland zijn beëindigd en daarmee is de begroting van Hameland voor deze jaren op nul gesteld. Te zijner tijd zal er voor de periode na de beëindiging van de activiteiten een liquidatiebegroting moeten worden opgesteld. Mocht de planning van de ontmanteling niet worden gehaald, dan zal dit gevolgen hebben voor de begroting voor de komende jaren van de GR Hameland. In deze begroting wordt verondersteld dat de joint-ventures Hacron Groen en Hacron Schoon nog in 2015 zullen worden verkocht en daarmee voor het begrotingsjaar niet meer leidt tot resultaten binnen de exploitatie van Hameland. 4.3 per onderdeel Onderstaand de begrotingen van werken binnen en ontwikkelen & detacheren. Grofweg werken bij werken binnen alle sw-medewerkers die bij Hameland zelf aan de slag zijn en bij het andere onderdeel zijn alle sw-medewerkers geplaatst die werken bij een reguliere werkgever (en training en re-integratie). Het onderdeel concern staat ten dienste van deze twee onderdelen. De kosten en opbrengsten van het concern zijn dan ook zo veel mogelijk naar rato van het aantal personen kaderpersoneel (sw en niet-sw) verdeeld over werken binnen en ontwikkelen & detacheren. Dat geldt niet voor de opbrengsten uit de verhuur van de panden en het subsidieresultaat van de sw-medewerkers van het concern. Tevens worden de transitiekosten niet doorgerekend. Het saldo van de beide begrotingen komt dan ook niet overeen met de totale begroting van Hameland. De onderdelen werken binnen en ontwikkelen en detacheren werden in de voor het eerst als separate onderdelen begroot. Daarom zijn er geen vergelijkende cijfers vanuit opgenomen. Hierna is eerst de begroting van werken binnen opgenomen als ware het een zelfstandig onderdeel. In paragraaf 4.3.2 volgt de begroting van ontwikkelen & detacheren. Beide begrotingen worden kort puntsgewijs toegelicht. 4.3.1 werken binnen Hierna is de begroting van werken binnen opgenomen als ware het een zelfstandig onderdeel. (bedragen X 1.000) begroting 2015 A. Totaal bedrijfsopbrengsten 717 700 B. Totaal bedrijfskosten 3.003 2.887 C. Operationeel resultaat (A-B) -2.286-2.187 D. Subsidieresultaat 9-286 -1.205 E. Buitengewone baten/lasten 0 0 F. Resultaat voor bestemming (C+D+E) -2.572-3.392 9 Rijksvergoeding minus de salarissen Wsw en begeleid werken (conform de landelijke definitie is dit inclusief de kosten voor vervoer op maat en de opleidingskosten Wsw). 12
Jaarplan & Hameland Puntsgewijs worden de belangrijkste items voor deze begroting beschreven: In de bedrijfsopbrengsten zijn de opbrengsten vanuit de werkpakketten begroot, aangevuld met overige diensten van werken binnen waaronder het door Hameland voor opdrachtgevers verzorgde transport. De opbrengsten in liggen - met een lagere formatie Wsw - op het niveau van 2015 als gevolg van rendementsverbeteringen binnen de werkpakketten. De omvang van de medewerkers bij werken binnen zal dalen door natuurlijk verloop alsmede door de vervangingsvraag van de extern geplaatsten. In de bedrijfskosten zijn de directe kosten van werken binnen alsook de vanuit het concern doorbelaste kosten opgenomen. De directe kosten bestaan uit de niet-gesubsidieerde kaderformatie die toegerekend wordt aan dit bedrijfsonderdeel. Daarnaast gaat het om kosten als huisvesting, algemene bedrijfskosten alsmede kosten gepaard gaande met de productiewerkzaamheden. Het operationeel resultaat van werken binnen is minder negatief, met name door het lagere kostenniveau. Werken binnen kan worden gezien als een voorziening voor de sw-medewerkers die zijn aangewezen op een beschutte werkomgeving waarbij het duidelijk zal zijn dat de hier te genereren opbrengsten vanuit de productie activiteiten de kosten voor deze voorziening niet zullen dekken. Zoals eerder toegelicht kent het subsidieresultaat een negatieve ontwikkeling als gevolg van de bezuinigingen door het rijk. 4.3.2 ontwikkelen & detacheren Hierna is de begroting van ontwikkelen & detacheren opgenomen als ware het een zelfstandig onderdeel. (bedragen X 1.000) begroting 2015 A. Totaal bedrijfsopbrengsten 5.823 5.623 B. Totaal bedrijfskosten 3.471 3.497 C. Operationeel resultaat (A-B) 2.352 2.126 D. Subsidieresultaat 10-1.472-2.145 E. Buitengewone baten/lasten 0 0 F. Resultaat voor bestemming (C+D+E) 880-19 10 Rijksvergoeding minus de salarissen Wsw en begeleid werken (conform de landelijke definitie is dit inclusief de kosten voor vervoer op maat en de opleidingskosten Wsw). 13
Jaarplan & Hameland Puntsgewijs worden de belangrijkste items voor deze begroting beschreven: In de bedrijfsopbrengsten zijn de uit detacheringen verkregen revenuen begroot, maar ook de opbrengsten voor trajecten die ontwikkelen & detacheren voor derden uitvoert. Hieronder vallen bijvoorbeeld sociale activeringstrajecten, loonwaarde onderzoeken, trainingen en opleidingen. De detacheringsopbrengsten zijn ten opzichte van 2015 enigszins bijgesteld doordat in 2015 het aantal externe plaatsingen negatief beïnvloed is door de economische omstandigheden bij een aantal inleners. De bedrijfskosten worden hoofdzakelijk gevormd door de salariskosten van de niet-gesubsidieerde kaderformatie van ontwikkelen & detacheren. Net als bij werken binnen heeft er eveneens een toerekening van algemene kosten en voor ondersteuning vanuit het concern plaatsgevonden. Het operationeel resultaat komt voor uit op 2.126.000. Met dit resultaat is Hameland in net niet in staat de bezuinigingen op de sw-subsidie voor ontwikkelen & detacheren op te vangen. Het subsidieresultaat valt ten opzichte van 2015 slechter uit, de bezuinigingen op de (fictieve) Wsw subsidie zijn hier duidelijk zichtbaar. Ten opzichte van werken binnen is het subsidieresultaat slechter, zowel door de omvang van de formatie binnen dit onderdeel alsook door de hogere gemiddelde loonsom van de sw-medewerkers die bij een reguliere werkgever werken. 14
Bijlage 1 Hameland
Hameland Programmabegroting arbeidsontwikkeling Programmarekening (x 1.000) Lasten Baten Lasten Baten Lasten Baten Netto-omzet 12.998 12.959 12.361 Som der bedrijfsopbrengsten 12.998 12.959 12.361 Kosten van grond- en hulpstoffen 112 0 5 Overige directe kosten 6.684 6.485 6.105 Toegevoegde waarde 6.202 6.091 6.251 Overige bedrijfsopbrengsten 804 803 716 Bedrijfsopbrengsten 7.006 7.271 6.967 Salarissen Wwb 29 29 31 Salarissen nietgesubsidieerd personeel 4.339 4.613 4.578 Afschrijvingen op materiële vaste activa 449 467 470 Overige bedrijfskosten 1.581 1.655 1.633 Som der bedrijfslasten 6.398 6.764 6.712 Aandeel in resultaat van ondernemingen waarin wordt deelgenomen Saldo van financiële baten en lasten Saldo van de gerealiseerde algemene dekkingsmiddelen 80 59 34 80 59 34 Operationeel resultaat 528 448 221 Incidentele baten en lasten 567 108 0 Incidentele baten en lasten 567 108 0 Wsw-subsidie 36.444 34.965 32.558 Salarissen Wsw en begeleid 38.341 37.279 36.229 werken Subsidieresultaat Wsw 1.897 2.314 3.671 Bijdrage gemeenten in exploitatietekort 1.936 1.974 3.451 Bijdrage gemeenten 1.936 1.974 3.451 Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor bestemming Toevoegingen aan reserves Onttrekkingen aan reserves Resultaat na bestemming Totaal der baten/lasten 52.182 52.182 50.701 50.701 49.085 49.085 1
Hameland Programmarekening (x 1.000) Meerjaren begroting 2017 Meerjaren begroting 2018 Meerjaren begroting 2019 Lasten Baten Lasten Baten Lasten Baten Netto-omzet Som der bedrijfsopbrengsten Kosten van grond- en hulpstoffen Overige directe kosten Toegevoegde waarde Overige bedrijfsopbrengsten Bedrijfsopbrengsten Salarissen Wwb Salarissen nietgesubsidieerd personeel Afschrijvingen op materiële vaste activa Overige bedrijfskosten Som der bedrijfslasten Aandeel in resultaat van ondernemingen waarin wordt deelgenomen Saldo van financiële baten en lasten Saldo van de gerealiseerde algemene dekkingsmiddelen Operationeel resultaat Incidentele baten en lasten Incidentele baten en lasten Wsw-subsidie Salarissen Wsw en begeleid werken Subsidieresultaat Wsw Bijdrage gemeenten in exploitatietekort Bijdrage gemeenten Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor bestemming Toevoegingen aan reserves Onttrekkingen aan reserves Resultaat na bestemming Totaal der baten/lasten 2
Hameland Toelichting op de programmabegroting Toegevoegde waarde Toegevoegde waarde 6.202 6.091 6.251 De toegevoegde waarde is als volgt samengesteld: Bedrijfsopbrengsten Bedrijfsopbrengsten 12.998 12.959 12.361 Kosten grond- en hulpstoffen / overige directe kosten 6.796 6.485 6.110 Overige bedrijfsopbrengsten Huuropbrengsten 624 635 546 Dienstverlening t.b.v. derden 180 168 170 Totaal 804 803 716 Lonen, salarissen en sociale lasten Wsw-personeel Bruto salariskosten 29.142 28.105 27.211 Sociale lasten 5.079 5.072 4.996 Pensioenpremies 2.956 2.836 2.783 Vervoerskosten Wsw 773 720 691 Scholingskosten 29 116 126 Totaal 37.979 36.849 35.807 Loonkostensubsidies begeleid werken Loonkosten Wsw-werknemers 362 430 422 Totaal 362 430 422 Lonen, salarissen en sociale lasten Wwb-personeel Bruto salariskosten 24 24 26 Sociale lasten 4 4 4 Pensioenpremies 1 1 1 Vervoerskosten Scholingskosten Totaal 29 29 31 3
Hameland Salarissen niet-gesubsidieerd personeel Bruto salariskosten 3.319 3.557 3.455 Sociale lasten 491 525 576 Pensioenpremies 414 437 452 Scholingskosten 115 94 95 Totaal 4.339 4.613 4.578 Afschrijvingen Afschrijvingen op immateriële vaste activa Afschrijvingen op materiële vaste activa met een economisch nut 449 467 470 Totaal 449 467 470 Overige bedrijfskosten Overige personeelskosten 591 547 527 Huurkosten 110 130 122 Onderhoudskosten 309 294 306 Energie 162 194 173 Verzekeringen en belastingen 130 145 146 Kosten dienstverlening derden 60 65 55 Verkoop- en commerciële kosten 16 15 18 Magazijn- en expeditiekosten 3 8 6 Indirecte productiekosten 68 80 64 Diverse overige bedrijfslasten 132 177 216 Totaal 1.581 1.655 1.633 Wsw-subsidie Omvang Wsw-subsidie 36.444 34.965 32.558 Totaal 36.444 34.965 32.558 Subsidieresultaat Wsw -1.897-2.314-3.671 (Omvang Wsw-subsidie -/- Wsw Personeelskosten incl. begeleid werken) Gemeentelijke bijdrage Gemeentelijke bijdrage 1.936 1.974 3.451 Totaal 1.936 1.974 3.451 4
Hameland Incidentele baten en lasten Reorganisatiekosten -25 0 0 Bijdrage detachering nietgesubsidieerd personeel JV 1.495 1.500 1.855 Kosten inzet detachering nietgesubsidieerd personeel JV -1.495-1.500-1.855 Strategische samenwerkingen -501 0 0 Transitiekosten 0 0-680 Bijdrage gemeenten transitiekosten 0 0 680 Diversen -41-108 0 Saldo -567-108 0 Gerealiseerde algemene dekkingsmiddelen Het aandeel in resultaat deelnemingen betreft het resultaat van de 100% deelnemingen in Beheer Openbare ruimte Gelderland B.V. (t/m 2015) en Hameland Trading Company B.V.. Aandeel in resultaat deelnemingen Financiële baten 57 53 48 Financiële lasten 137 112 82 Saldo financieringsfunctie -80-59 -34 Gerealiseerde algemene dekkingsmiddelen -80-59 -34 Mutaties in reserves Resultaat voor bestemming Dotatie algemene reserve Totaal dotaties Onttrekking algemene reserve Totaal onttrekkingen Resultaat na bestemming 5
Hameland Uiteenzetting van de financiële positie Investeringen materiële vaste activa Een overzicht met de investeringen in materiële vaste activa is onderstaand opgenomen. Het betreffen uitsluitend activa met een economisch nut. (x 1.000) Gronden en terreinen Bedrijfsgebouwen Vervoersmiddelen Machines, apparaten, installaties Overige materiële vaste activa Totaal Boekwaarde per 01-01- 986 3.921 114 1.196 298 6.515 Investeringen 0 165 19 39 62 285 986 4.086 133 1.235 360 6.800 Desinvesteringen Afschrijvingen -16-162 -34-148 -110-470 Boekwaarde per 31-12- 970 3.924 99 1.087 250 6.330 Afschrijvingspercentages (%) 0-6 2/3 2,5-6 2/3 10-25 5-20 10-33 1/3 Financiering Vaste schulden (x 1.000) Saldo 01-01- 16 Nieuwe leningen Aflossingen Saldo 31-12- 16 Rentelast BNG Bank 762 0 109 653 27 BNG Bank 725 0 91 634 35 Ned. Waterschapsbank 454 0 227 227 11 Totaal 1.941 0 427 1.514 73 Reserves en voorzieningen Algemene reserve Algemene reserve (x 1.000) 2015 Saldo per 1 januari 279 279 Toevoeging resultaat vorig boekjaar na bestemming 0 0 Toevoegingen 0 0 Onttrekkingen 0 0 Saldo per 31 december 279 279 Voorzieningen Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico s. (x 1.000) Detachering ambtelijk Totaal Saldo per 1 januari 426 426 Toevoegingen 0 0 Onttrekkingen 239 239 Saldo per 31 december 187 187 6