Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 25 August 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/82628 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet. Wikiwijs Maken is een onderdeel van Wikiwijsleermiddelenplein, hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt.
Inhoudsopgave Energie-case: Brazilië Vooraf Stap1 Stap2 Stap3 Over dit lesmateriaal Pagina 1
Energie-case: Brazilië Vooraf Leerdoelen Brazilië is een interessant land als het om energie gaat. Waar we in Nederland langzaam steeds meer gebruik maken van duurzame energie, loopt Brazilië daarin al jaren voorop. Maar in Brazilië is er de laatste jaren veel veranderd op het gebied van energieverbruik en productie. Hoe dat zit, leer je in deze opdracht. Aan het eind van deze opdracht: Kun je opnoemen welke verschillende bronnen van energie er in Brazilië zijn (minimaal drie). Kun je uitleggen dat er verschuivingen in het gebruik van die bronnen zijn opgetreden en waarom die verschuivingen hebben plaatsgevonden. Eindproduct Als eindproduct bij deze opdracht verplaats je je in een inwoner van Brazilië. Je denkt na over de richting waarin de energievoorziening in Brazilië zich de laatste jaren ontwikkelt. Vind je dat je land goed bezig is op energiegebied, of moet het een andere kant op? Je beschrijft in maximaal één A4-tje hoe je hierover denkt. En vergeet de argumenten bij je mening niet! Beoordeling Het eindproduct laten jullie beoordelen door jullie docent. Bij de beoordeling let jullie docent op: Werkwijze de inhoud: Blijkt uit de tekst duidelijk wat je mening is over de richting waarin de Braziliaanse energievoorziening zich ontwikkelt. Zijn je argumenten duidelijk? de vorm: Heeft de tekst een duidelijke structuur? taalfouten: Is de tekst in goed Nederlands geschreven zonder taalfouten? Pagina 2
Groepsgrootte De opdracht maak je alleen Tijd Voor deze opdracht heb je ongeveer 2 lesuren nodig. Stap1 Energiebronnen in Brazilië Het grootste deel van de Braziliaanse energie komt uit groene energiebronnen. De natuurlijke omstandigheden in het land maken dat mogelijk. Zo vind je in Brazilië enorme netwerken van rivieren met grote hoogteverschillen. Ook is er ontzettend veel vruchtbare grond waarop biobrandstoffen verbouwd kunnen worden. En aan zon en wind hebben ze er geen gebrek. Slim gebruik maken van deze mogelijkheden kan veel energie opleveren. Bekijk de volgende informatie over energiebronnen in Brazilië. Tekst - Waterkracht Tekst - Nadelen Tekst - Bio-ethanol Tekst - Productie biobrandstoffen Video - Brazilië bouwt dam: Pagina 3
Over de Belo Montedam Lees de uitspraken A t/m E over de bouw van de Belo Montedam. Wie zou dat gezegd kunnen hebben? Noteer achter de letters de juiste cijfers. A. Het water in het stuwmeer wordt gebruikt om elektriciteit op te wekken. Dat spaart het milieu, want het gebruik van waterkracht is veel schoner dan een vervuilende steenkoolcentrale. B. Wij moeten allemaal verhuizen. Onze landbouwgebieden staan straks onder water. Waar moeten wij nu ons eten verbouwen? C. De dam is goed voor de economie, want de waterkrachtcentrale levert stroom aan veel bedrijven. D. De regering zegt dat de bouw van de Belo Montedam voor zo'n 40.000 banen zal zorgen. Hopelijk lukt het me dan een baan te bemachtigen. E. De dam is schadelijk! Veel planten en dieren verdwijnen voorgoed. 1. Minister van economische zaken 2. Natuurbeschermer 3. Werkloze bouwvakker uit Belem 4. Idianen die langs de Xingu-rivier wonen 5. Minister van milieu Vul in: A =... B =... C =... D =... E =... Stap2 Pagina 4
Brazilië: economische groei De laatste jaren is de economie van Brazilië enorm gegroeid. Het land heeft enorm geprofiteerd van de toenemende globalisering en de lage lonen in eigen land. Van alles wordt geproduceerd en geëxporteerd: van schoenen en computers tot olieplatforms, auto's en straalvliegtuigen. Ook op het gebied van dienstverlening, zoals telecommunicatie en financiële diensten, ontwikkelt Brazilië zich. De regering stimuleert de economie door technopolen op te zetten. Een technopool is een concentratie van universiteiten, onderzoekscentra en hightechbedrijven. De economische groei zorgt ervoor dat de welvaart in het land stijgt. Je ziet dat bijvoorbeeld aan de toename van het aantal auto s en motoren in het land, maar ook aan de groei van de bevolking. De groei van het aantal motorvoertuigen en de groei van de bevolking zorgen er mede voor dat Brazilië in de laatste vijf jaar is gaan behoren tot de groep van grootste klimaatvervuilers ter wereld. Economische groei en energiebronnen In 2007 zijn gigantische olie- en gasvelden gevonden, die van Brazilië in een klap een oliereus maken. De president van het land noemde de ontdekking een geschenk van god, dat het land op weg naar de ontwikkeling kan helpen. Toch is niet iedereen positief. Een vertegenwoordiger van Greenpeace-Brazilië, zegt: "We beginnen met de exploitatie van olie en onze steden kreunen onder de auto's." Terwijl de rest van de wereld naar nieuwe energiemodellen zoekt, gaat Brazilië de andere richting uit. Het baart ons zorgen dat de olie in Brazilië wordt gezien als de grote economische kans van de toekomst." Ook de Braziliaanse natuurkundige en milieudeskundige José Goldemberg is teleurgesteld. Hij is al sinds de jaren zeventig een van de grote promotors van ethanol. Hij zegt: De exploitatie van de olievoorraden is een stap terug in de geschiedenis. China richt zich nu volledig op zonne- en windenergie en probeert af te stappen van het gebruik van steenkool. Als we de uitstoot van de fossiele brandstoffen gaan verdubbelen, zijn we weer terug bij af. - bron Trouw Doe nu de volgende oefening. Pagina 5
Brazilië: de omgekeerde weg? kn.nu/pls19 1 Zet de volgende zinnen in de juiste volgorde, zodat er een logisch verhaal ontstaat. De eerste en zesde zin staan al goed. a. In Brazilië lijkt soms het omgekeerde proces aan de gang te zijn. b. Landen richten zich steeds meer op de overgang van fossiele brandstoffen naar duurzame energie. c. De in 2007 ontdekte olievelden voor de kust van kunnen veel van die energie leveren. d. De laatste jaren groeit de Braziliaanse economie erg snel. e. Brazilië loopt al bijna 50 jaar voorop in het gebruik van duurzame energie, met name hydroelektriciteit en bio-ethanol. f. Voor die snel groeiende economie is veel energie nodig. Stap3 Wat vind jij? Verplaats je nu in een inwoner van Brazilië. Ben je een werkloze bouwvakker uit Belem of een indiaan uit het Amazonegebied, werk je op het ministerie van economische zaken of ben een natuurbeschermer? Wat vind je van de economische ontwikkelingen en van de ontwikkelingen op energiegebied? Gaat Brazilië de goede kant op of heb je ook bedenkingen? Zet in max 1 A4-tje je mening uiteen. Vergelijk jouw mening met de mening van een klasgenoot. Probeer hem of haar te overtuigen van jouw mening. Natuurlijk luister je ook naar zijn of haar argumenten. Ben je iets van mening veranderd, pas dan je A4-tje eventueel nog iets aan. Klaar? Pagina 6
Laat je eindproduct beoordelen door je docent. Pagina 7
Over dit lesmateriaal Colofon Auteur VO-content Laatst gewijzigd 25 August 2016 om 12:15 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau VMBO gemengde leerweg, 3; VMBO theoretische leerweg, 4; VMBO theoretische leerweg, 3; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 4; VMBO gemengde leerweg, 4; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 3; Leerinhoud en Energie; Aardrijkskunde; Duurzaamheid; doelen Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Studiebelasting 2 uur en 0 minuten Pagina 8