SPUN Deelnemersbijeenkomst 2014 15 december 2014
Programma o Opening o Pensioenontwikkelingen in Nederland o Hoe staat SPUN ervoor? o Verantwoordingsorgaan o Toekomst SPUN o In gesprek met elkaar
Deel I Pensioenontwikkelingen
Pensioenontwikkelingen Langer leven Lage rente Maatregelen overheid
Resterende levensjaren Langer leven 26 Stijging gaat harder dan we hadden gedacht 24 Vrouwen 2012 2012 22 21,3 20 18 16 14 14,9 14,4 19,4 19,6 18,8 18,3 16,9 16,1 15,7 14,5 14,7 14,3 13,9 Bron: CBS Bevolkingsprognose 2012-2060 12 1950 1960 1970 1980 1990 2000 2010 2020 2030 2040 2050 2060 65 jarige leeftijd bereikt in Mannen 2004 2004
Lage rente
Pensioenontwikkelingen Maatregelen overheid per 1 januari 2014 en 2015 Verhogen AOW leeftijd in stappen Verhogen pensioenleeftijd van pensioenregelingen naar 67 Beperken van de maximale pensioenopbouw Geen bruto pensioenopbouw boven 100.000
Pensioenontwikkelingen Wetsvoorstel - nieuwe regels voor pensioenfondsen Lagere rekenrente Hogere financiële reserves (buffers) Strengere regels voor indexatie Financiële mee- en tegenvallers uitsmeren over 10 jaar
Pensioenontwikkelingen Wetsvoorstel - nieuwe regels voor pensioenfondsen Behandeling Eerste Kamer De behandeling van het wetsvoorstel voor het FTK in de Eerste Kamer 15 en 16 december. Kritische vragen van de fracties van de politieke partijen over de noodzaak van deze aanpassingen en de rekenregels
In gesprek met elkaar Toelichting op ontwikkelingen Vervolgens bespreken wij een aantal vragen en stellingen per thema en vragen u om een keuze te maken U hebt daarvoor een stemkastje liggen Nadat u een keuze hebt gemaakt kunt u deze eventueel toelichten De gespreksleider loopt met een microfoon door de zaal om u om een toelichting te vragen
Even oefenen vraag 1 Het is weer bijna kerst. Tijd voor: 1/A een echte kerstboom in de kamer. Je moet de naalden kunnen ruiken! 2/B weg met de naalden op mijn vloer. Tijd voor een echte kunstkerstboom! 3/C een kerstboom is niet meer van deze tijd. Ik heb een alternatieve kerstboom in mijn kamer! 4/D Ik doe niet aan kerst! 29% 24% 24% 23% U kunt [nú] drukken! A. B. C. D.
Even oefenen - vraag 2 Wat bent u? Druk op 1/A voor deelnemer Ik ben op dit moment in dienst bij Druk op 2/B voor slaper Ik heb nog pensioen staan bij SPUN, maar ben uit dienst Druk op 3/C voor pensioengerechtigde Ik krijg een uitkering van SPUN 40% 32% 28% U kunt [nú] drukken! A. B. C.
Even oefenen vraag 3 In welke leeftijdscategorie valt u? 24% A. Jonger dan 55 jaar 22% 23% 31% B. 55 64 jaar C. 65 70 jaar D. 71 of ouder jaar
Deel II Bestuursontwikkelingen Hoe staat SPUN ervoor?
De financiële situatie Dekkingsgraad Stand per eind november 2014 106,4%
109,0 Dekkingsgraad 108,0 107,0 106,0 106,4% 105,0 104,0 Dekkingsgraad 103,0 102,0 101,0 100,0 nov. 2013 dec. jan. 2014 feb. mrt. apr. mei. juni. juli. aug. sept. okt. nov. 2014
Dekkingsgraad in 2015 Nieuwe berekeningswijze vanaf 1 januari 2015 Dekkingsgraad Percentage Vereist Dekkingsgraad nov. 2014 (voorlopig cijfer) 106,4% 108% Herberekende dekkingsgraad nieuwe systematiek (lagere UFR) 102,3% 112% Beleidsdekkingsgraad (12 maands middeling) 105,8% 112%
Dekkingsgraad: vergelijking met andere pensioenfondsen 31 dec 31 dec 28 feb Eind okt 2007 2013 2014 2014 SPUN 121% 102,3% 106,3% 105% PME 135% 103,8% 105,4% 102,2% PMT 141% 103,8% 104,2% 102,8% ABP 140% 105,9% 106,4% 102,3 PFZW 148% 109,0% 110,0% 105%
Vermogen versus verplichtingen Vermogen Verplichtingen 349 335 374 375 406 406 396 380 448 425 dec. 2010 dec. 2011 dec. 2012 dec. 2013 nov. 2014
Beleggingen: matching portefeuille Matching portefeuille is fundament om gewenste nominale zekerheid zoveel mogelijk te waarborgen. Samenstelling en omvang per ultimo oktober 2014: Categorie In x 1 mln. Langlopende staatsobligaties 223,9 Euro bedrijfsobligaties 62,4 Rente derivaten 14,6 Liquide middelen 1,2 Totaal 302,1 = 68,8%
Beleggingen: return portefeuille Return portefeuille is bron van extra rendement in dienst van streven naar indexatie. Samenstelling en omvang per ultimo oktober 2014: Categorie In x mln. Feitelijke weging Herschaald gewicht Aandelen 72,6 16,5% 53,1% Hoogrentende obligaties 42,4 9,7% 30,9% Infrastructuur 21,9 5,0% 16,0% Totaal 136,9 31,2%
Beleggingsresultaten 2014 ytd. (okt.) Categorie Rendement Verschil Matching portefeuille 19,8% Return portefeuille 8,0% Totaal rendement 15,7% Stijging voorziening DNB rente 14,4% + 1,3% Stijging voorziening actuele rente 17,7% - 2,0%
Waarin belegt SPUN? Maatschappelijk verantwoord beleggen Integratie van ESG factoren in beleggingsbeslissingen Uitsluiting van investeringen van overheden en bedrijven Betrokken aandeelhouder schap Thematisch beleggen
In gesprek met elkaar over maatschappelijk verantwoord beleggen
In gesprek over beleggen (1) SPUN belegt in Russische staatsobligaties. Vanwege de (vermeende) Russische betrokkenheid bij de aanslag op MH 17 moet SPUN die belegging verkopen? A. Eens B. Eens, maar de verkoop mag geen verlies opleveren C. Eens, als dit past in het beleid maatschappelijk verantwoord beleggen D. Oneens 24% 22% 25% 29% A. B. C. D.
In gesprek over beleggen (2) SPUN moet altijd maatschappelijk verantwoord beleggen, ook als dit ten koste gaat van beleggingsrendement 33% A. Eens 37% 30% B. Oneens C. Geen mening
Nieuwe bestuursmodel 2014 Bestuur 4 werkgevers 2 werknemers 2 pensioengerechtigden Intern toezicht 3 onafhankelijken Verantwoordingsorgaan 1 werkgevers 2 werknemers 4 pensioengerechtigden
Samenstelling bestuur Naam Functie Namens Wim Brandse Voorzitter Werkgevers Ad Heijma Vice voorzitter Pensioengerechtigden Ron Topsvoort Secretaris Werknemers Hans den Dulk Bestuurslid Werknemers Marianne Eisma Bestuurslid Werkgevers Chris Gunning Bestuurslid Werkgevers Joop Kleij Bestuurslid Pensioengerechtigden Vacature Bestuurslid Werkgevers
Verlaagde pensioenen April 2014 Dekkingsgraad ultimo 2013 (voorlopig) 100,2% Bijstorting 7,5 mln. 2,0% Dekkingsgraad 102,2% Verlagen pensioenen 1,8% Dekkingsgraad na verlaging = minimaal vereiste dekkingsgraad 104,0%
Beleid beëindigen pensioenverlagingen Op 31 december van elk jaar vaststellen of er voldoende eigen vermogen aanwezig is Richtlijnen van toezichthouder voor berekening van eigen vermogen zijn maatgevend SPUN beschikt over voldoende eigen vermogen (dekkingsgraad van circa 108,5%); Uitgangspunt voldoende robuust herstel van de financiële positie Ook na beëindiging van verlaging moet SPUN nog steeds over voldoende eigen vermogen beschikken Met nftk is beleid echter achterhaald
Gevolgen nieuwe fiscale regels voor Wat gaat er wijzigen? Lager opbouwpercentage (1,75% i.p.v. 2%) en Lagere premiestaffels voor beschikbare premieregeling Aftopping van pensioengevend salaris op 100.000 Wat blijft ongewijzigd? Pensioenleeftijd blijft 65 jaar Alle kengetallen blijven gelijk (franchise, eigen bijdrage, etc.) blijft 28% van de loonsom betalen (tot eind 2017)
Witteveenkader 2015: nieuwe fiscale regels Tijdige implementatie ter voorkoming fiscale bovenmatigheid Wat is de rol van SPUN? Beperken van wijzigingen, met oog op herorientatie van regeling Uitvoeringstoets
Communicatie Nieuwe uitgangspunten gedefinieerd Deelnemers hebben recht op informatie over reilen en zeilen van het pensioenfonds Informatie brengen maar ook ophalen Aanhalen relaties met vertegenwoordigers belanghebbenden Deelnemers informeren: overzicht inzicht actie (handelingsperspectief)
De uitvoeringskosten per deelnemer dalen 2012 2013 2014 2015 Aantal deelnemers 2766 2747 2713 2713 Uitvoeringskosten 1,271 1,314 0,880 0,913 Kosten per deelnemer 459 478 324 336 Aantal deelnemers 2015: conform 2014 Kosten 2014: o.b.v. outlook Kosten 2015: o.b.v. begroting Uitvoeringskosten: x mln. Kosten 2016: daling met circa 0,1 mln. t.o.v. 2015
Deel IV Toekomst SPUN
Wat u moet weten SPUN is geen brandend huis, maar...... vanwege vergrijzing en ontgroening is er wel reden tot zorg...... over de toekomstbestendigheid van het bedrijfsmodel.
Wat betekent dat? Geen brandend huis Geen acute noodzaak om in belang van deelnemers verplichtingen over te dragen Vergrijzing en ontgroening Gemiddelde leeftijd van SPUN populatie neemt toe, levensverwachting neemt toe en geen nieuwe instroom van deelnemers (in DB regeling) Toekomstbestendigheid bedrijfsmodel Is financiële opzet toereikend om verplichtingen na te komen?
Bevindingen uit houdbaarheidsanalyse Gemiddelde leeftijd actieve deelnemers daalt van 50 naar 45 jaar... maar gemiddelde leeftijd in DB regeling stijgt naar 56 jaar in komende periode Over 15 jaar neemt 82% deelnemers volledig deel aan DC regeling en daardoor...... daalt kostendekkende premie ( DC is goedkoper dan DB )
Bevindingen - vervolg Verwacht overrendeme nt bij huidige beleggingsmi x is 1%, en...... bij dat rendement stijgt dekkingsgraad over periode van 15 jaar naar 125% (als geen indexatie wordt toegekend). Pas op termijn is er ruimte voor (gedeeltelijke) indexatie oftewel...... na 15 jaar is koopkracht met gemiddeld 15% afgenomen.
Wat is er tot nu toe gebeurd in dit dossier? Uitvoeringsovereenkomst Loopt tot 31 december 2017 Analyse sponsorrisico en risico s vanwege opbouw van deelnemersbestand Brief DNB: SPUN bedrijfsmodel wordt als kwetsbaar aangemerkt Oktober 2013 November 2013 Studiedag bestuur over bijzondere risico s en alternatieve uitvoeringsmodellen Opdracht voor houdbaarheidsanalyse Maart 2014 Mei 2014 Rapport toekomst pensioenfonds (sept. 2014)
DNB criteria bedrijfsmodel: SPUN voldoet aan twee normen niet Criterium Indicator voor kwetsbaarheid Score SPUN Kosten per Jaarlijkse uitvoeringskosten bedragen meer dan 1000 per 899 deelnemer deelnemer Vergrijzing Premie als sturings-instrument Deel van voorzieningen dat aan pensioengerechtigden wordt toegerekend is meer dan 60% Jaarlijkse premie is minder dan 1% van voorzieningen 56,7% 1,6% Krimp van bestand Afname van bestand actieve deelnemers er laatste 5 jaar is meer dan 20% 24,5% Kosten- Voorziening Uit opgebouwde voorziening kunnen toekomstige kosten voor een kortere periode dan 10 jaar worden voldaan 8,5 jaar
Toelichting 2013 is als referentiejaar genomen. Criterium Kosten per Deelnemer Vergrijzing Premie als sturingsinstrument Krimp van bestand Kostenvoorziening Toelichting op score SPUN Voor DNB indicator telt een pensioengerechtigde en gewezen deelnemer niet voor 100% mee. Zie volgende slide. Indicator: mate waarin SPUN economische tegenwind kan opvangen via premie 2009 was een slecht jaar, over laatste 4 jaar is krimp 16,5% Uitvoeringskosten in referentiejaar: 1,3 mln. Omvang van voorziening is marktconform (jaarlijkse toevoeging: 3% van verplichtingen)
Deelnemersbestand: verloop voorziening pensioengerechtigden Jaar 2013 2012 2011 2010 2009 VPV pensioengerechtigden t.o.v. totale VPV 56,7% 51,5% 45,6% 41,5% 27,5%
Bestuursbesluit: Uit analyse blijkt dat SPUN geen brandend huis is, er is geen acute noodzaak tot liquidatie van het pensioenfonds maar als doelstellingen niet kunnen worden gerealiseerd, dan moet SPUN het uitvoeringsmodel heroverwegen en daarom wordt er commissie ingesteld om alternatieve uitvoeringsmodellen te onderzoeken.
Commissie adviseert bestuur Doel commissie: medio 2015 door bestuur een voorlopig besluit moet worden genomen over toekomst pensioenfonds. (vertegenwoordigers van) stakeholders input moeten kunnen geven op de volgende vragen: o belang van een eigen pensioenregeling o belang van een eigen pensioenfonds o kernwaarden in het geval verplichtingen worden overgedragen.
Alternatieven uitvoeringsmodellen Een greep uit de vele mogelijkheden: Aansluiten bij bpf Opgaan in groter opf Samensmelten met andere opf en (APF) Samenwerken met behoud van juridische zelfstandigheid Verzekeren
In gesprek met elkaar over de toekomst van SPUN
In gesprek over de toekomst (1) Welk belang hecht u aan een eigen pensioenregeling die door sociale partners tot stand komt? A. Geen B. Weinig, ik heb er toch weinig over te zeggen C. Veel, de OR moet kunnen mee beslissen over de pensioenregeling 30% 35% 35% A. B. C.
In gesprek over de toekomst (2) Welk belang hecht u aan het in stand houden van SPUN? A. Veel B. Het pensioenfonds is geen doel op zich. Het gaat om een goede uitvoering van de pensioenen C. Weinig, ik zie geen toegevoegde waarde in SPUN D. Geen 23% 23% 19% 35% A. B. C. D.
In gesprek over de toekomst (3) Als SPUN de pensioenverplichtingen overdraagt aan een andere uitvoerder, dan is voor mij het belangrijkst dat: 27% 20% 33% 20% A. De kans op pensioenverlagingen in toekomst klein zijn B. Een aanzienlijk kans op indexatie bestaat C. De dienstverlening van topkwaliteit is D. De kosten veel lager zijn
In gesprek over de toekomst (4) In de toekomst wil ik invloed hebben op het beleggingsbeleid. 42% 58% A. Ja, mee eens B. Nee, dat hoeft niet
Deel V Communicatie
In gesprek over communicatie (1) Hoe waardeert u de website van SPUN? 25% 25% 25% 25% A. Goed B. Redelijk C. Matig D. Slecht
In gesprek over communicatie (2) Op welke wijze hebt u het liefst contact met het pensioenfonds? 27% 45% 28% A. Via e-mail of de website B. Een combinatie van papier (UPO) en digitaal (nieuws) C. Nieuwe vormen zoals social media of whatsapp
In gesprek over communicatie (3) Het bestuur wil meer open en toegankelijk met u communiceren. Wat verwacht u daarvan? 23% 24% 22% 31% A. Dat er regelmatig naar mijn mening wordt gevraagd B. Ik zie al verbeteringen, houden zo C. Geen mening D. Ik verwacht er niets van, het bestuur beslist
Bijlagen
Rendement: vergelijking met andere pensioenfondsen SPUN PME PMT ABP PFZW 2008-6,8% -17,8% -20,7% -20,2% -20,5% 2009 7,7% 12,6% 15,1% 20,2% 17,6% 2010 6,9% 12,2% 11,6% 13,5% 12,6% 2011 10,7% 9,4% 6,9% 3,3% 8,4% 2012 11,4% 13,0% 12,6% 13,7% 13,4% 2013-2,2% 0,9% 1,0% 6,2% 3,7% Cumulatief 29,4% 29,5% 23,8% 35,8% 33,9%
Rendement: een nadere beschouwing Overrendement 2011 2012 2013 Rendement portefeuille 10,73% 11,40% 2,23% - Rendement voorziening DNB 15,13% 9,35% 2,20% - Rendement voorziening RTS - 9,82% 4,96% - Rendement matching portef. 16,34% 11,22% 5,50%
Deelnemersbestand: toerekening van voorzieningen 2013 2012 2011 2010 2009 Deelnemers 92.518 103.640 108.118 100.011 95.157 Gewezen deelnemers 71.362 91.208 94.326 94.495 123.773 Pensioengerechtigden 213.916 208.095 170.391 138.504 83.270 Overig 30 1065 608 596 - Totaal 377.826 404.008 373.443 333.606 302.200
Deelnemersbestand: verloop voorziening pensioengerechtigden Jaar 2013 2012 2011 2010 2009 VPV pensioengerechtigden t.o.v. totale VPV 56,7% 51,5% 45,6% 41,5% 27,5%