The Big Picture Maart 215 Rabobank Particulieren & Private Banking
Agenda The Big picture Terugblik eerste kwartaal Olie & Dollar Macro, vertrouwen, risicoperceptie, monetair beleid & kredietverlening Assetmix, scenario-analyse & risico s Aandelen Obligaties Maatschappelijk verantwoord beleggen Adviezen 2
Terugblik Eerste kwartaal: Melt-up Rabobank Particulieren & Private Banking
Rendement financiële markten Periode 31-12-214 t/m 13-3-215 AANDELEN ONTWIKKELD AANDELEN WERELDWIJD AANDELEN OPKOMEND GRONDSTOFFEN HIGH YIELD STAATSOBLIGATIES OBLIGATIES GEAGGREGEERD BEDRIJFSOBLIGATIES EX-FIN BEDRIJFSOBLIGATIES BEDRIJFSOBLIGATIES FINANCIALS COVERED BONDS HEDGEFONDSEN EM DEBT KAS 6,4% 5,1% 4,1% 3,3% 1,5% 1,5% 1,4% 1,2% 1,2%,6%,% 15,6% 15,4% 13,3% Bron : Thomson Reuters Datastream, total return in euro -3% -2% -1% % 1% 2%
Rendement aandelenmarkten Periode 31-12-214 t/m 13-3-215 35% 32% 3% 25% 2% 15% 24% 24% 2% 19% 17% 16% 15% 13% 1% 5% 6% % -5% -1% Bron : Thomson Reuters Datastream, total return in euro -5% Bron: Datastream, totaal rendement in euro
Rendement obligatiemarkten Periode 31-12-214 t/m 13-3-215 Portugal Italië België Spanje Frankrijk Oostenrijk Nederland Ierland Duitsland Finland 2,6% 2,4% 2,3% 2,2% 2,1% 1,9% 3,% 3,4% 4,6% 5,8%,% 1,% 2,% 3,% 4,% 5,% 6,% 7,% Bron : Thomson Reuters Datastream, total return in euro op basis van benchmark
Terugblik neutraal profiel Rabobank Ultimo 214 t/m 16-3-215 Rendement in euro (%) BELEGGINGSSTRATEGIE NEUTRAAL PROFIEL* BENCHMARK Portefeuille Benchmark +/- 1) LOUTER EFFECT ASSET-ALLOCATIE STRATEGISCHE BENCHMARK 1,8 9,9,9 2) LOUTER EFFECT REGIO-INVULLING MSCI ACWI INDEX TR euro 15,1 16,4-1,3 3) LOUTER EFFECT OBLIGATIE-INVULLING BARCLAYS EURO AGG 5MM TR 2,5 3,3 -,8 EFFECT PORTEFEUILLE-INVULLING INCLUSIEF 1,2,3 STRATEGISCHE BENCHMARK 9,7 9,9 -,2 Bron : Morningstar Direct, total return in euro, bruto *Strategische verdeling neutraal profiel = 5% aandelen, 5% obligaties
Portefeuilles 16 14 12 Netto rendement tot en met 13-3-215 Rendemix RBBf 12,1 11,2 14,2 13,5 Relatief ten opzichte van de eigen benchmark index (na kosten) tot ultimo 214 ABN Amro gematigd defensief Rabobank 1 jaar 1 8 6 4 4,7 4,3 6,9 6,5 9,3 8,8 ING Neutraal Triodos Gilissen gebalanceerd EVI neutraal MeesPierson matig offensief 3 jaar 5 jaar 2 Van Lanschot neutraal Zeer Defensief Defensief Neutraal Offensief Zeer Offensief Alex Defensief -3% -2% -1% % 1% Bron : Rabobank, Morningstar 8
Olie, Dollar & Macro Vertrouwen, risicoperceptie, monetair beleid & kredietverlening Rabobank Particulieren & Private Banking
Olieprijs: waar ligt de bodem? Risico s liggen voorlopig aan de onderkant 15 1 Marginale verkoper: Baker Hughes horizontal drilling rigs 5 45 4 Olievoorraden VS (exclusief strategische olievoorraad), x 1 vaten 5 35 25 26 27 28 29 21 211 212 213 214 1% Afhankelijkheid van geïmporteerde olie 8% 6% 4% 2% % Japan Europa Verenigde Staten Bron: Datastream, Gavekal, 3 211 212 213 214 12 11 Olieprijzen ($/vat) 1 9 8 7 6 WTI 5 Brent 4 mrt-13 sep-13 mrt-14 sep-14 mrt-15 1
Risico lagere olieprijs Per saldo positief voor de wereldeconomie, maar niet voor iedereen 13 Sterke samenhang inflatieverwachtingen en olieprijs 3,3 11 3,1 2,9 9 2,7 7 2,5 olie (WTI), linker-as 2,3 5 5y5y us inflatieswap, rechter-as 2,1 3 1,9 mrt-13 sep-13 mrt-14 sep-14 mrt-15 6 4 Inflate Eurozone en Verenigde Staten nu negatief 18 16 14 Schuld als percentage van het inkomen 2 Eurozone VS -2 1996 21 26 211 Bron: Datastream, Bloomberg 12 1 8 Australië Canada Verenigde Staten 6 2 22 24 26 28 21 212 11
Valuta Yellen: Currency wars? I see no currency wars! 3 Atlantic spread (renteverschil VS=Duitsland, 1 jaar) 1,2 In Azië alleen een duidelijke verzwakking van de yen 2 1 1,8-1,6 Renminbi Taiwan Dollar Korea Won Japanse Yen -2 1989 1994 1999 24 29 214 Koopkrachtpariteit (ppp) euro versus dollar 25-25 -75 1982 1987 1992 1997 22 27 212 Bron: Datastream, Bloomberg,4 212 213 214 215 3 Oplopend overschot lopende rekening en toch zwakke euro 2 1-1 Lopende rekening (linker-as, mrd) REER euro (rechter-as) -2 1994 1999 24 29 214 12 115 11 15 1 95 9 85 8
Economisch vertrouwen Invloed van valuta zichtbaar 2 Consumentenvertrouwen Verenigde Staten 2 Verbetering consumentenvertrouwen eurozone 1 15 1-1 -2 5-3 -4 Duitsland Frankrijk -5 Italië 1993 1998 23 28 213 1985 199 1995 2 25 21 215 65 Ondernemersvertrouwen Verenigde Staten 6 55 5 45 4 Producerend bedrijfsleven 35 Dienstensector 3 1997 22 27 212 Bron: Bloomberg 12 115 11 15 1 95 Ondernemersvertrouwen Duitsland en Japan 9 85 IFO (linker-as) 8 Tankan (rechter-as) 1991 1996 21 26 211 13 4 2-2 -4-6 -8
Risicoperceptie financiële markten 8 6 5 4 2 Door beleggingsdwang risico-indicatoren nog altijd positief 7 3 Volatiliteit wordt gedrukt door liquiditeit V2X Index VIX Index 1 25 26 27 28 29 21 211 212 213 214 7 6 5 4 3 2 1 Opslag Spaanse en Italiaanse rente boven Duitse rente (1 jaar) Spanje Italië 21 211 212 213 214 Bron: Datastream 4 35 3 25 2 15 1 5 Volatiliteit dollar versus euro en yen EUR-USD 1 maands volatility USD-JPY 1 maands volatility 27 21 213 25 2 15 1 5 Kredietopslagen High Yield Emerging debt 27 28 29 21 211 212 213 214 14
Monetair beleid en kredietverlening ECB en BOJ nemen stokje over 12 Beleidsrentes centrale banken Per saldo groei balansen centrale banken met 1%+ 5 1 3 FED BoJ ECB BoE 8 6 1-1 28 29 21 211 212 213 214 4,5 4 3,5 Rente op kredieten 1-5 jaar 3 Italië 2,5 Spanje Duitsland Frankrijk 2 211 212 213 214 Bron Datastream 4 2 BoE BoJ ECB Fed 28 29 21 211 212 213 214 12 Kredietverlening eurozone (% jaar-op-jaar) 1 8 6 4 2-2 -4 26 28 21 212 214 15
Assetmix Aandelen versus obligaties Rabobank Particulieren & Private Banking
Scenario s Normalisering Basisscenario 6% kans IT-revolutie, Goudhaartje Reflatie, financiële repressie Melt-up Liquiditeit drukt volatiliteit Scenarioanalyse Positief scenario 3% kans De grote rotatie Groei boven trend met inflatie Fed gaat sneller dan verwacht Amerikaanse aandelen blijven achter Negatief scenario 1% kans Doormodderen Groei valt terug, Japanscenario eurozone Maatregelen hebben geen of tegenovergesteld effect Vertrouwenscrisis en politieke crisis 17
Risico s Geopolitiek: Rusland-Oekraïne, Iran Chinese schulden Brexit, Europese politiek Meer volatiliteit, na einde QE Fed Dollarliquiditeit Schaliebubbel Amerikaans high yield Te hoge verwachtingen Amerikaanse economie Deflatie Bron: Morgan Stanley 18
Assetmix Aandelen: relatief aantrekkelijk gewaardeerd, profiterend van aantrekkende groei 1,2 1,8,6,4 Stock-to-bond ratio (1-1-21=1, MSCI wereld) en OECD leading indicator Stock to bond ratio (linker-as) OECD Leading indicator (% joj, rechter-as) Bron: OESO, Bloomberg,2 2 23 26 29 212 8% 6% 4% 2% % -2% -4% -6% 15 1 5 Cumulatieve in- en uitstroom beleggingsfondsen INSTROOM AANDELEN IN MRD USD INSTROOM OBLIGATIES IN MRD USD -5 28 29 21 211 212 213 214 1 5 Winstrendement MSCI World -/- 1 jaars Duitse rente 1 8 6 MSCI WORLD DIVIDENDRENDEMENT DUITSE 1-JAARS RENTE RISICOPREMIE AANDELEN -5 199 1995 2 25 21 Bron: Datastream 4 2 199 1995 2 25 21 215 19
Assetmix: obligaties Prognose: benedengemiddeld rendement door extreem laag aanvangsrendement 5, Duitse 1-jaars rente op,27% 3, Duitse inflatieverwachtingen 4, 2,5 3, 2, 1, 2, 1,5 1,,5, 28 29 21 211 212 213 214 215, 29 21 211 212 213 214 4, Kredietopslagen investment grade genormaliseerd 3,5 3, 2,5 2, 1,5 1,,5, 29 21 211 212 213 214 Bron Datastream 6,5 Barcap Euro Agg effectief rendement, nu,49% 5,5 4,5 3,5 2,5 1,5,5 28 29 21 211 212 213 214 215 2
Aandelen Overwegen
Aandelen regionaal Trend winstgevendheid bepalend voor waardering 3,5 3 2,5 2 1,5 1 Eurozone VS Japan Opkomende markten Koers/boekwaarde,5 21 211 212 213 214 215 6 Eurozone 4 VS 2 Japan Opkomende markten 21 211 212 213 214 215 Koers/ boekwaarde VS nu op 2,9, rest wereld op de helft (1,4 tot 1,7) daarvan Veel ruimte voor hogere winstmarges in Japan en eurozone Minder overheid en meer marktwerking uiteindelijk gunstig voor ROE in opkomende landen Versnelling economische groei goed voor winstgevendheid buiten de Verenigde Staten 18 16 14 12 1 8 Rendement eigen vermogen Bron Datastream, MSCI 22
Europa ECB-QE van start, Duitsland overwegen 44 Lonen als percentage BBP 68 42 66 Relatieve performance DAX t.o.v MSCI Eurozone total return 4 38 36 Europa Duitsland 34 2 22 24 26 28 21 212 214 64 62 6 212 213 214 215 Bron: Datastream, Bloomberg 23
Japan Voldoende herwaarderingspotentieel 16 9 Japanse beurs volgt niet langer de yen 14 12 1 11 13 15 8 Topix (linker-as) Yen REER (rechter-as) 17 6 211 212 213 214 2, 1,, Reflatiepotentieel: Huizenprijzen gedeeld door beschikbaar inkomen (afwijking gemiddelde),59,83,86,92 1,6 1,13 1,22 1,27 1,28 1,33 1,33 1,47 JPN DEU USA IRL ITA ESP NLD GBR FRA CAN AUS BEL Bron: Datastream, Bloomberg, MSCI 24
Stijl Value & smallcaps 2 18 16 14 12 18,1 Performance factoren 215 (tot en met 13-3) 17 16,7 15,5 14,5 15,4 2,1 1,6 1,1 Verschil in koers/boekwaarde Groei vs Value wereldwijd 1 Momentum Small Caps Low Vol Quality Value Aandelen Wereldwijd,6 24 27 21 213 1,8 MSCI Value / MSCI Growth,2 MSCI Smallcaps / MSCI World 1,6 1,4,15 1,2,1 1,8 1974 1979 1984 1989 1994 1999 24 29 214 Bron: Datastream, Bloomberg,5 1995 2 25 21 215 25
Invulling portefeuille Core- factor-satellite Japan 1 Duitsland 5 Regioverdeling Opkomende markten 18 Pacific 18 Noord- Amerika 38 Small-caps 13 Value Europa 8 Aandelen Europa 26 Core 3o% Value VS 13 Actief 55% Passief 45% Thema's 7 Opkomende markten 1 Frontier markten 4 26
Obligaties Onderwegen Rabobank Particulieren & Private Banking
Obligaties Zoektocht naar rendement 24 22 2 18 Barclays Global vs Barclays Euro Global Euro 16 14 12 1 2 22 24 26 28 21 212 214 7 Effectief rendement Global vs euro 6 5 4 3 2 1 Global 1,52% Euro,48% 1999 22 25 28 211 214 3 2,5 Effectief rendement staatsobligaties eurozone,73% 3 Effectief rendement bedrijfsobligaties eurozone,92% 2 2 1,5 1 1,5 nov-13 feb-14 mei-14 aug-14 nov-14 feb-15 Bron: Datastream, Bloomberg, Barclays mrt-13 jun-13 sep-13 dec-13 mrt-14 jun-14 sep-14 dec-14 mrt-15 28
Invulling portefeuille Core - satellite Duration 6,6 Bedrijfsobligaties 2 Financials 2-2 +2 Index-linked eurozone 2 Obligaties Wereldwijd 3 Actief 65% Passief 35% EM Debt / High Yield 1* 29
MVB Meer impact met een volgende stap Rabobank Particulieren & Private Banking
Wereldwijd wordt inmiddels 3% van de gelden verantwoord of duurzaam belegd Percentage verantwoord of duurzaam belegd ten opzichte van totale vermogen Bron: Global Sustainable Investment Review 214
Adviezen Aandelen + - Benchmark + Obligaties - - Kadergewicht + Verenigde Staten 38% 49,4% Staatsobligaties (totaal 55%) 3% 55% Canada % 3,6% AAA Europa 23,7% 26% Verenigd Koninkrijk 6,3% Duitsland 3% 8% Zwitserland 3,6% Frankrijk 3,4% Pacific 12,1% 18% waarvan Japan 7,3% 15% Australië % 2,8% Opkomende markten 11,2% 18% AA A BBB Emerging Debt 5%* Index-linked obligaties 2% Bedrijfsobligaties 15% 2% Financials 15% 2% Covered Bonds % 15% High Yield obligaties 5%* waarvan Frontier markten 4% Convertibles 32
Vragen Iedere lokale Rabobank en de andere onderdelen van de Rabobank Groep die als beleggingsonderneming zijn aan te merken, zijn als zodanig geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten te Amsterdam. De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. De informatie in deze presentatie is ontleend aan door Rabobank Private Banking betrouwbaar geachte openbare bronnen, maar voor de juistheid en de volledigheid van de genoemde feiten, meningen, verwachtingen en de uitkomsten daarvan kunnen wij niet instaan. Hoewel wij ten aanzien van de selectie en berekening van de gegevens de nodige zorgvuldigheid in acht nemen, zijn wij niet aansprakelijk voor enige schade die het gevolg is van de hierin opgenomen gegevens. De informatie in deze presentatie dient niet te worden opgevat als een aanbod en evenmin als een uitnodiging tot het doen van een aanbod tot het kopen of verkopen van financiële instrumenten en is ook niet bedoeld om enig recht of verplichting te creëren. Het gebruik maken van de informatie geschiedt dan ook geheel op eigen risico. De in deze publicatie opgenomen informatie is geen expliciete of impliciete beleggingsaanbeveling en kan op ieder moment zonder verdere aankondiging worden gewijzigd. 33