Voorstelnummer Agendapunt gemeenteraad 11 september 2012 RV/12/

Startnotitie (richtinggevend) Datum vergadering Gemeenteraad 1 Voorstelnummer Agendapunt 25 september 2012 RV/12/00212 8 Datum vergadering Voorbereidende Voorstelnummer Agendapunt gemeenteraad 11 september 2012 RV/12/00212 5 Richtinggevend voorstel ingebracht door Begrotingsprogramma Portefeuillehouder Onderwerp A.W.J. Venderbosch Onderwijs Mw. G.J.M.E. van der Donk van Andel Renovatie Prins Willem Alexanderschool Beusichem Richtinggevend voorstel voor de gemeenteraad. De discussie in de gemeenteraad moet leiden tot het doen van een (principiële) richtingkeuze door de raad. Daarvoor is het nodig dat het voorstel de raad dus keuzemogelijkheden biedt. Het besluit van de raad vormt voor het college de basis voor het uitwerken van een beleidsvoorstel. Geacht raadslid, Richtingkeuze 1.Te kiezen voor alternatief 2: renovatie van de Prins Willem Alexanderschool en aanpassen aan de eisen van de tijd. 2.Het college opdracht te geven hiervoor een ontwerp en begroting op te laten stellen. 3.Deze opdracht meervoudig onderhands aan te besteden. 4.Het college opdracht te geven de raad een voorstel voor dekking van de kosten voor te leggen op basis van besparingen op school en dekkingsvariant 1: verhoging van de gemeentelijke inkomsten, met name de lokale belastingen. Inleiding Het collegeprogramma geeft als speerpunt bij onderwijs aan: Huisvesting van de basisscholen is een gemeentelijke verantwoordelijkheid. Kwaliteit en bereikbaarheid zijn van belang. Goed en nieuwe investeringen staan voorop. Inzet zal ook zijn om samen met andere maatschappelijke partners meervoudig gebruik van accommodaties mogelijk te maken. Brede scholen hebben de toekomst. Samenhang en samenwerking van basisonderwijs met andere activiteiten en organisaties is van groot belang voor de ontwikkelingsmogelijkheden van kinderen. In 2011 koos de raad voor nieuwbouw van de Klepper in Zoelmond. Daarbij droeg de raad het college op een voorstel op te stellen voor de huisvesting van de Prins Willem Alexanderschool (PWA) in Beusichem. 1 Besluit gemeenteraad: Amendement PCG, VVD, D66, GB, PvdA en CDA inzake conceptbesluit. Toezegging college: bij het uitwerkingsvoorstel wordt de huisvestingsituatie van de andere gebouwen in beeld gebracht. Amendement met meerderheid aangenomen (tegen stemmen BOE en PvdD, de overige fracties stemmen voor). Het amendement treedt in de plaats van het conceptbesluit.,griffier Startnotitie (richtinggevend) nr: RV/12/00212 *Z0069434469*

De bouw van de Klepper in Zoelmond is inmiddels gestart. Het college bekeek de afgelopen maanden de mogelijkheden voor (ver)nieuwbouw van de PWA in Beusichem. Ontwikkeling leerlingenaantal Beusichem. De PWA in Beusichem telde op 1 oktober 2011 (officiële teldatum) 332 leerlingen. Dat komt overeen met 14 klassen. Het leerlingaantal heeft daarmee een piek bereikt. Naar verwachting daalt het aantal leerlingen de komende jaren naar ongeveer 280. Dat komt overeen met 12 klassen. Deze dalende tendens zien we in de hele gemeente Buren. Op basis van de gegevens uit de gemeentelijke basisadministratie is het aantal kinderen in de basisschoolleeftijd over 5 jaar 10 tot 15% kleiner dan in 2011. De ontgroening in de gemeente Buren zet sneller door dan we enkele jaren geleden verwachtten. De crisis en achterblijvende ontwikkeling van nieuwbouw en instroom van nieuwe inwoners spelen waarschijnlijk een belangrijke rol. De capaciteit van de PWA-school hoeft de komende jaren dan ook niet te worden vergroot. In combinatie met de nieuwe school in Zoelmond (4 lokalen) kunnen schommelingen in leerlingenaantal van beide scholen worden opgevangen. Want zowel in Zoelmond als Beusichem daalt het aantal kinderen en daarmee het aantal leerlingen de komende jaren. Bijlage 1 geeft aan hoeveel leerlingen we de komende jaren verwachten. Bij het verwachte aantal leerlingen over 5 jaar is voor Beusichem en Zoelmond een gezamenlijk capaciteit van 15 lokalen voldoende. Technische staat van het gebouw. Uit een eigen inventarisatie blijkt dat de kwaliteit van de verschillende delen van het schoolgebouw verschilt. (bijlage 2) Op de splanning staan voor de komende jaren een aantal grote vervangingen aan het gebouw opgenomen, totaal voor een bedrag van ongeveer 800.000,--. Onderwijskundige aspecten. De school ontwikkelt haar visie, aanpak en onderwijsmethoden om in te spelen op de wensen en eisen die de veranderende samenleving stelt.( bijlage 3) Het klassikale onderwijs verdwijnt daar niet mee, er ontstaan steeds nieuwe werkvormen: kleinere groepjes, werklessen, projecten, presentaties. Dat zorgt voor andere eisen en wensen wat betreft het schoolgebouw. Flexibiliteit is hierbij het kernwoord. Een klassiek klassikaal gebouw levert daarbij beperkingen. Bij nieuwbouw kunnen de onderwijskundige wensen optimaal worden gerealiseerd, bij renovatie gedeeltelijk. Brede school. De PWA wordt omgeven door andere voorzieningen die voor schoolkinderen van belang zijn. Zwembad, gymzaal, kinderopvang, tennis- en voetbalvelden en de school vormen al een voorzieningencluster, een campus. Uit de gesprekken die we gezamenlijk met BasisBuren voerden met kinderopvang, medezeggenschapsraad (MR), verenigingen, het dorpshuis, de woningbouwcorporaties, de organisaties voor zorg en gezondheid, initiatiefgroep Beusichem Leeft bleek dat ze graag hun samenwerking uitbouwen. Ze vinden het echter niet van belang om daarvoor onder één dak te komen (bijlage 4). De school hoeft geen nieuwe of extra ruimte te bieden aan die organisaties. Duurzaamheid. Het grootste deel van de school is gebouwd in de jaren 70. In de loop van de tijd is weliswaar de isolatie verbeterd, de school gebruikt nog steeds veel energie. Zowel renovatie als nieuwbouw zorgen voor een verbetering van de milieuprestaties. Voor BasisBuren betekent dat een verlaging van de energielasten én verbetering van het werkklimaat voor de kinderen. Probleemstelling/gewenst maatschappelijk effect De PWA-school voldoet voor langere tijd aan de eisen voor een modern schoolgebouw Startnotitie (richtinggevend) nr. RV/12/00212 2

Beleidsgrenzen 1. Wettelijke kaders De Wet Primair Onderwijs (Wpo) bepaalt dat de gemeente verantwoordelijk is voor de (financiering) van onderwijshuisvesting: nieuwbouw, renovatie, groot. De gemeente ontvangt daarvoor geld van het rijk via de algemene uitkering. Het schoolbestuur is financieel verantwoordelijk voor het binnen. 2. Inhoudelijke beleidsgrenzen De gemeente hanteert de verordening voorzieningen huisvesting onderwijs. Die geeft richtlijnen voor de berekening van grootte van de scholen op basis van leerlingenaantal. De gemeenteraad besluit over het aantal openbare scholen binnen de gemeente, nieuwbouw en renovaties. Buren hanteert het integraal huisvestingsplan 2007-2016 (IHP) als beleidskader. Dat plan is in 2010 geactualiseerd. 3. Financiële beleidsgrenzen De kosten van onderwijshuisvesting zijn opgenomen in de meerjarenbegroting. De grootste posten zijn de kapitaallasten en skosten van de gebouwen. De boekwaarde van de gebouwen wordt jaarlijks lager. De rentelasten en daarmee de kapitaallasten nemen dus af. Nieuwe investeringen voor nieuwbouw of renovatie leiden weer tot verhoging van de kapitaalalsten in de volgende jaren.voor deze verhoging biedt de huidige meerjarenbegroting geen ruimte. Kaderstelling College voorstel: Het college stelt de raad voor te kiezen voor alternatief 2 en voor de dekking variant 1. Alternatief 1: Doorgaan met het huidige schoolgebouw en uitvoeren volgens planning IHP. De komende 10 jaar staat een groot aantal vervangingen en gepland aan gevels, kozijnen, dak en verwarming. Totale kosten: 800.000,--. Voordelen: De school heeft voldoende capaciteit. Geen kosten van nieuwe investeringen. Nadelen: Hoge kosten en vervangingen, Risico van onvoorzien, Het gebouw voldoet niet meer aan de wensen en eisen van modern onderwijs. Alternatief 2: Renovatie en aanpassen aan de eisen van de tijd. Renovatie betekent dat het gebouw wordt aangepast aan de eisen van de tijd. Het nieuwe bouwbesluit en wensen voor herindelingen zijn hierbij leidend. Het huidige gebouw blijft zoveel mogelijk het uitgangspunt, de slechte onderdelen worden vervangen. In scenario 1 voeren we alleen uit dat noodzakelijk is om de school in de huidige staat in stand te houden. Bij renovatie voeren we dat in één keer uit en combineren dat met aanpassingen aan het gebouw. Denk daarbij aan verwijderen of aanbrengen van wanden, creëren van nieuwe werkhoeken, vernieuwen verwarming- en klimaatinstallatie. Met renovatie moet de school weer functioneel en toekomstbestendig zijn. Daarvoor hanteren we als uitgangspunt een periode van 25 jaar. Voor nieuwbouw hanteren we afschrijvingsperiode van 40 jaar. De renovatie wordt gefaseerd gepland en uitgevoerd. Het gebouw bestaat uit 3 delen die apart gerenoveerd kunnen worden. Voordeel is dat in de andere 2 delen in gebruik blijven er minder tijdelijke voorzieningen nodig zijn. Bij fasering kunnen we er voor kiezen het nieuwste deel van het gebouw pas later te renoveren. Daarmee spelen we in op de ontwikkeling van het leerlingenaantal in Beusichem en Zoelmond. De mogelijke krimp dan wel uitbreiding vangen we dan op. Startnotitie (richtinggevend) nr. RV/12/00212 3

We onderzoeken bij de voorbereiding ook of we het zwembad kunnen en willen handhaven. Het levert zwembad levert grote vochtproblemen op voor de school en daarbij is de functie beperkt. Grote investeringen om die knelpunten op te lossen wegen waarschijnlijk niet op tegen de opbrengsten. Het college vraagt 4 partijen een offerte uit te brengen voor ontwerp en uitvoering van de renovatie. Het college stelt met BasisBuren een programma van eisen en wensen op. Voordelen: De geplande vervangingen worden tegelijkertijd uitgevoerd. Beperking risico s van onvoorzien. Aanbesteding van ontwerp en uitvoering als één geheel zorgt voor offertes met een haalbaar ontwerp en een gegarandeerde begroting. Renovatie maakt onderhandse aanbesteding mogelijk op basis van het eigen aanbestedingsbeleid. Renovatie kan gefaseerd worden uitgevoerd: minder belemmering voor de continuïteit en minder kosten tijdelijke huisvesting dan bij nieuwbouw. Lagere kosten dan bij nieuwbouw. Onderwijskundige wensen worden gedeeltelijk gerealiseerd: aanpassingen aan indeling zijn mogelijk, totaal nieuwe opzet van het gebouw niet. We verlengen de verwachte technische levensduur van het schoolgebouw met 25 jaar. Andere partijen in Beusichem gaven aan geen behoefte te hebben om huisvesting te combineren. Uitbreiding door nieuwbouw is dus niet nodig. De ontwikkeling van het aantal leerlingen in Beusichem en omgeving maakt uitbreiding voorlopig niet nodig. Nadelen: Wensen vanuit de onderwijskundige aanpak van de school worden maar gedeeltelijk ingevuld. We kunnen nu nog niet duidelijk aangeven welke aanpassingen nodig zijn om de school toekomstbestendig aan te passen en hoeveel dat gaat kosten. Alternatief 3: Nieuwbouw op de plaats van het huidige gebouw. Bij nieuwbouw wordt de huidige school geheel gesloopt en komt een nieuwe school op dezelfde plek Voordelen: De school kan het gebouw optimaal afstemmen op haar onderwijsvisie. Nieuwbouw maakt de hoge suitgaven overbodig. Beusichem heeft ook in de toekomst een goede school nodig. Nieuwbouw garandeert dit voor een periode van 40 jaar. Nieuwbouw houdt rekening met toekomstige nieuwe, andere functie voor delen van het gebouw. Een nieuw gebouw biedt veel flexibiliteit voor gevarieerd gebruik. Een nieuw gebouw biedt de meeste kansen voor duurzame bouw, beheer en gebruik. Nadelen: Hogere kosten door nieuwbouw. Extra kosten voor tijdelijke huisvesting in de orde van 200.000,--. Gefaseerde uitvoering is niet mogelijk. Uitvoering - Planning Het college stelt de komende maanden een programma met wensen en eisen op in overleg met BasisBuren. Daarbij stellen het college en BasisBuren ook vast wie als bouwheer optreedt. Het college voert de aanbesteding uit op basis van het gemeentelijk aanbestedingsbeleid. Het college maakt een keuze voor een van de offertes. Vervolgens legt het college de gekozen aanpak met het dekkingsplan voor aan de raad. Startnotitie (richtinggevend) nr. RV/12/00212 4

- Middelen De huidige begroting en het integraal huisvestingsplan bieden alleen ruimte voor het planmatig aan scholen. Financiële ruimte voor renovaties of nieuwbouw zijn niet opgenomen. Elk besluit voor nieuwbouw of renovatie leidt dan ook tot een begrotingswijziging. Dat is strijdig met het strikte begrotingsregime dat de raad heeft vastgesteld. Met de renovatie van het gebouw kunnen we wel grote vervangingsuitgaven voorkomen, we beperken het risico van kosten onvoorzien en/of volledige nieuwbouw voor langere tijd. De financiële consequenties van de alternatieven globaal in overzicht: Alternatieven. Kosten planmatig komende 10 jaar Extra investering t.o..v. planmatig Totale investering Afschrijvingst ermijn Jaarlijk s onderh oud Gemiddelde jaarlijkse kapitaallast + over de afschrijving speriode Kapitaallast eerste jaar + 1. Huidige spl an handhaven. (financiering via voorziening IHP, geen rentetoereken ing) 2. Renovatie 3. Nieuwbouw, incl. tijdelijke huisvesting 800.000 0 800.000 15 10.000 63.333 63.333 700.000 1.500.000 25 10.000 100.000 130.000 1.900.000 2.700.000 40 10.000 131.500 185.500 - Dekking: Renovatie kost 700.000,- meer dan we nu voor begroten. De meerkosten van nieuwbouw bedragen 1.900.000,--. Voor deze extra uitgaven is dus nog geen dekking binnen de meerjarenbegroting. Als afschrijvingstermijn van een investering voor renovatie hanteren we standaard een periode van 25 jaar. De raad kan kiezen een periode van 40 jaar te hanteren als de verwachte technische en functionele levensduur langer is. Die mogelijkheid zal in het dekkingsvoorstel ook worden opgenomen. Voor de dekking zijn 3 mogelijkheden. Variant 1: Verhogen van de gemeentelijke inkomsten, met name verhoging van de locale belastingen. De extra kapitaallasten van een renovatie bedragen in het 1 e jaar ongeveer 65.000,--. Voor de OZB betekent dit een verhoging met ongeveer 1,5%. De meerjarenbegroting geeft in 2013 namelijk een totale OZB-opbrengst aan van ongeveer 4.600.000,--. Startnotitie (richtinggevend) nr. RV/12/00212 5

Variant 2: Creëren van een bestemmingreserve. Daarmee komen de kosten ten laste van de algemene reserve. Variant 3: Een taakstellende bezuiniging binnen programma 5. Door alle bezuinigingen van Robuust Buren en de Toekomstbestendige Begroting is daarvoor binnen het programma onderwijs geen ruimte meer. De kaasschaafmethode zal zeker onvoldoende resultaat opleveren. Een taakstellende bezuiniging binnen onderwijs, maar ook bij andere programma s, betekent dus afstoten van taken. Als uw raad deze 3 varianten afwijst, is uitstel van een besluit en uitvoering de consequentie. - Rol raad Het college vraagt 4 partijen een offerte uit te brengen voor ontwerp en uitvoering van de renovatie. Het college maakt een keuze uit deze offertes en legt het ontwerp ter goedkeuring voor aan de raad. De raad besluit of ze akkoord gaat met de gekozen aanpak van de renovatie. In dat raadsvoorstel geeft het college de dekking van de kosten aan, de raad bepaalt daarvoor de richting met dit besluit. Het college geeft bij onderhandse aanbesteding en gunning de goedkeuring door de raad als voorwaarde aan. - Communicatie Het college informeert samen met BasisBuren de betrokken partijen en ouders over de plannen. Burgerparticipatie Het college heeft samen met BasisBuren gesproken met betrokken organisaties in Beusichem. Daaruit trok het college de conclusie dat er geen vraag is naar nieuwe, extra ruimte voor de andere organisaties en functies. De voorgestelde renovatie blijft dus beperkt tot het huidige gebouw en de huidige functie. Burgerparticipatie concentreren we op deze opdracht. Met BasisBuren stellen we het programma van eisen op. Op de participatieladder is dat het niveau van coproduceren. De medezeggenschapsraad (daarmee de ouders en de leerkrachten) adviseert bij dit traject. Het college en BasisBuren raadpleegden betrokken organisaties in Beusichem in de voorbereiding. In het vervolgtraject informeren we hen. Het college informeert de inwoners van Beusichem over de plannen. In eerste instantie via een speciaal huis-aan-huiskrantje en de Zakengids. Deregulering Dit besluit heeft geen consequentie voor regelgeving. Achtergrondinformatie Bijlage 1: Leerlingenaantallen. Bijlage 2: Technische staat schoolgebouw Bijlage 3: Visie van de PWA-school Bijlage 4: Betrokken organisaties Burgemeester en wethouders van Buren, de secretaris, de burgemeester, mr. R.P. van der Starre drs. K.C. Tammes Bijlage: raadsbesluit Startnotitie (richtinggevend) nr. RV/12/00212 6

Datum vergadering Gemeenteraad Voorstelnummer Agendapunt 25 september 2012 RV/12/00212 8 Datum vergadering Voorbereidende Voorstelnummer Agendapunt gemeenteraad 11 september 2012 RV/12/00212 5 Onderwerp Renovatie Prins Willem Alexanderschool Beusichem De Gemeenteraad van Buren; Gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders d.d. 21 augustus 2012; besluit: 2 1. te kiezen voor een alternatief, waarbij de Prins Willem Alexanderschool zal voldoen aan de van toepassing zijnde wettelijke kwaliteitseisen die aan een adequaat schoolgebouw worden gesteld; 2. het college opdracht te geven om in overleg met BasisBuren een uitgebreid en adequaat programma van eisen op te (laten) stellen; hierbij de procedure te volgen zoals beschreven in de collegebrief van 20 september 2012, RI/12/00631; 3. afspraken te maken met BasisBuren over het deel dat voor hun rekening komt; 4. te bepalen dat de gemeentelijke kosten ten laste komen van het geplande sbudget voor deze school in het vigerende huisvestingsplan; 5. de raad in februari 2013 een uitwerkingsvoorstel voor te leggen. Vastgesteld in de openbare vergadering van 25 september 2012 De griffier, De voorzitter, G. van Droffelaar drs. K.C. Tammes 2 Geamendeerd besluit Startnotitie (richtinggevend) nr. RV/12/00212 7