Raadsvoorstel Zaak :

Transcriptie

1 Raadsvoorstel Zaak : Onderwerp Integraal Huisvestingsplan onderwijs Portefeuillehouder De heer W.A. van Engeland Datum raadsvergadering 20 december 2016 Samenvatting Op 29 september 2015 nam u een motie aan. In vervolg daarop treft u bijgaand ter vaststelling het Integraal Huisvestingsplan onderwijs (IHP) aan. Dit plan is opgesteld door de gemeente in samenwerking met het Primair Onderwijs (PO) en het Voortgezet Onderwijs (VO). Er is op basis van een visie in kaart gebracht welke maatregelen per wijk of kernniveau nodig zijn voor de komende tien jaren. De huisvestingsvoorstellen en strategische keuzes in het plan zijn nodig om het onderwijs, ook rekening houdende met de ambities, op een kwalitatief goed niveau te houden. Het plan is een resultaat van constructief overleg met de drie schoolbesturen in Heusden voor het PO (Stichting Scala, Stichting Willem van Oranje en Stichting Leijestroom) en het VO (Ons Middelbaar Onderwijs). Daarmee is een totaalproduct voor onderwijshuisvesting ontstaan. Het bevat ambities die verder gaan dan de wettelijke zorgplicht en waarin besturen en gemeente elkaars verantwoordelijkheden hebben gebundeld om zo te zorgen voor kwalitatief goede huisvesting voor de langere termijn. Met dit IHP is er zicht op welke maatregelen zich op termijn aandienen. Het IHP bevat diverse maatregelen. Ons voorstel is om twee pilots uit te werken. Dat betreft de huisvestingsoplossingen voor Oudheusden (De Leilinde en De Dromenvanger) en de situatie van De Bussel in Vlijmen. Deze pilots zijn van belang om de ambities scherp te kunnen formuleren en na te gaan of deze haalbaar zijn te maken. Bij deze haalbaarheidsonderzoeken zullen ook aan het onderwijs gelieerde disciplines worden betrokken. Het IHP is daarmee nog niet volledig en niet voorzien van alle financiele kaders. Het is op hoofdlijnen echter van voldoende kwaliteit om, in relatie tot de inhoud van de motie, nu aan u voor te leggen. Verder stellen wij u voor akkoord te gaan met de opdracht aan ons om de financiele kaders en de twee pilots nader uit te werken. De resultaten van de uitwerking van de financiele kaders kunnen bij de Voorjaarsnota worden besproken en dan zal ook de financiele dekking van het IHP moeten worden vastgesteld. Verder zullen wij de uitwerking van de twee pilots aan u voorleggen. Aanleiding Tijdens de raadsvergadering van 29 september 2015 nam u een motie aan waarbij u ons de opdracht gaf om een Integraal Huisvestingsplan op te stellen voor het basisonderwijs in onze gemeente in overleg met Stichting Scala en rekening houdend met alle relevante aspecten zoals de decentralisatie van schoolgebouwen, leegstand, staat van onderhoud en dergelijke. Feitelijke informatie van het eigendom Bijgaand treft u het Integraal Huisvestingsplan (IHP) aan, dat door de gemeente in samenwerking met de schoolbesturen Primair Onderwijs (PO) en het Voortgezet Onderwijs (VO) is opgesteld. Gezamenlijk is in kaart gebracht wat er voor de onderwijshuisvesting in de gemeente de komende jaren (korte termijn is 1-5 jaar en langere termijn is 6-10 jaar) moet gebeuren. De huisvestingsvoorstellen en strategische keuzes die in het plan staan, zijn nodig om het onderwijs, ook rekening houdende met de ambities, op een kwalitatief goed niveau te houden. De opbouw van het IHP is als volgt. Hoofdstuk 2 geeft informatie over de diverse instellingen van het PO en het VO, de wettelijke kaders en de effecten van de actualisatie van de bevolkings- en

2 leerlingenprognoses. In hoofdstuk 3 worden de beleidsuitgangspunten van het PO en VO en de daaruit voortvloeiende visie beschreven. Ook wordt kort de relatie met andere gemeentelijke beleidsvelden benoemd. In hoofdstuk 4 volgen de analyse en de maatregelen per schooliper kern. Hoofdstuk 5 werkt de investeringen verder uit. Voorgeschiedenis/kaders (beleid en wettelijk) De zorgplicht voor de huisvesting van het PO en VO is overgedragen en ligt volledig bij gemeenten. De gemeente heeft op grond van de onderwijswetten ter invulling van haar zorgplicht voor de huisvesting van scholen een gemeentelijke verordening vastgesteld. De Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs gemeente Heusden 2010 is aan de hand van de modelverordening van de VNG herzien in De aanleiding voor deze herziening was de wetswijziging in 2015 van de Wet op het primair onderwijs en de Wet op de expertisecentra. Deze wetswijziging betekent voor gemeenten dat hun zorgplicht voor onderhoud en aanpassing van schoolgebouwen voor het PO vervalt. Een dergelijke wetswijziging heeft voor het VO al in 2006 plaatsgevonden. De gemeente is dus nog steeds wel verantwoordelijk voor nieuwbouw, uitbreidingen (als een school groeit) en vervangende nieuwbouw. Overige informatie Het IHP vormt de opmaat voor verdere beleidsontwikkeling op het terrein van de onderwijshuisvesting. Hierbij wordt rekening gehouden met het leerlingenverloop en de verwachte leegstand in schoolgebouwen alsook met de trends en ontwikkelingen die gevolgen kunnen hebben voor de onderwijshuisvesting. Daarmee is het IHP met name een ambitiedocument dat verder gaat dan alleen de wettelijke zorgplicht voor adequate onderwijshuisvesting. Het IHP bestaat uit twee perioden: voor de eerste vijf jaren zijn de maatregelen per jaar uitgeschreven (vijf jaarschijven, van 2017 t!m 2021; de korte termijn). Vervolgens bevat het IHP een doorkijk voor de volgende vijf jaren ( ; de lange termijn). Aan de hand van een rekenkundige methode zal nog een theoretische benadering volgen over de mate waarin een gebouw aan vervanging of renovatie toe is. Dat laatste is van belang om inzicht te hebben in de toekomstige investeringen voor de onderwijshuisvesting. Dit inzicht is nodig als voeding voor de op te stellen business case. Met deze maatregelen, ook voor de verre toekomstige periode, is zekerheid te geven over de vraag wanneer een gebouw aan vervanging toe is en is ook helder hoeveel investeringen er de komende 40 jaren nodig zijn om de onderwijshuisvesting kwalitatief op orde te houden. Vanuit dat denkkader wordt in het investeringenoverzicht na de eerste tien jaar, onderscheiden in een aantal achtjaarlijkse perioden. Door het inbrengen van deze perioden is het mogelijk om een marge aan te houden in het feitelijke moment van uitvoering van de maatregel. De maatregelen voor de komende tien jaar (2017 t!m 2021 en 2022 t!m 2026) zijn wel op jaartal aangehouden, goed zijn in te plannen. omdat die vooraf Om het genoemde inzicht te kunnen verkrijgen is een aantal pararneters geformuleerd. Zo gaat het model uit van een nieuwbouw na jaar met een hogere norm dan die van de VNG, en een renovatie na circa jaar met een financiele norm van 50% van de nieuwbouw. Een upgrading is bedoeld voor een beperkte periode van jaar en rekent met een norm van 30% van de nieuwbouw. Bij zowel upgrade als renovatie is er sprake van maatregelen die ook het onderhoud van het gebouw betreffen. Om die reden is naast de gemeentelijke investering ook een wezenlijke bijdrage van het schoolbestuur noodzakelijk. Dit moet tot uitdrukking komen bij de dekking van de investeringen. De mate waarin, en de termijn waarop, de maatregelen nodig en wenselijk zijn, wordt grotendeels bepaald door de mate van urgentie en de mogelijkheden. De urgentie wordt onder meer bepaald door de kwaliteit van de huisvesting en de behoefte aan die huisvesting op basis van de leerlingenprognose. De eerder opgenomen gezamenlijke schouw en de huisvestingsanalyse, die Stichting Scala heeft laten uitvoeren, zijn behulpzaam bij het bepalen van de kwaliteit van elk gebouw. Daarnaast zal bij het bepalen van een eventuele upgrading ook een onderzoek naar de kwaliteit van het binnenklimaat worden uitgevoerd om de nodige inzichten te geven over de eventueel daarvoor te nemen maatregelen. Daarmee wordt vastgesteld of Zaak:

3 renovatie, upgrading dan wel nieuwbouw aan de orde is en of de gebouwen in de juiste volgorde worden aangepakt (prioritering). Ook de eventuele omstandigheden, die maken dat het efficient en effectief is om die maatregel op dat tijdstip en eventueel in die specifieke combinatie uit te voeren, worden meegenomen. De mogelijkheid tot het daadwerkelijk uitvoeren van de maatregel zal echter mede afhankelijk zijn van de beschikbare financiele middelen en de beschikbaarheid van eventueel noodzakelijke tijdelijke huisvesting. Ook zal er nog overleg moeten worden gevoerd met de schoolbesturen over de omvang van hun financiele bijdrage bij upgrading en renovaties, omdat dit maatregelen zijn, waarbij ook onderhoudsgelden worden ingezet. De in het IHP opgenomen maatregelen zijn daarmee vooral indicatief. In het IHP staan diverse maatregelen en ons voorstel is om twee pilots uit te werken. Dat betreft de huisvestingsoplossingen voor Oudheusden (De Leilinde en De Dromenvanger) en de situatie van De Bussel in Vlijmen. Deze pilots zijn van belang om de ambities scherp te kunnen formuleren en na te gaan of deze haalbaar zijn te maken. Bij deze haalbaarheidsonderzoeken zullen ook aan het onderwijs gelieerde disciplines worden betrokken. Over het voornemen om dit IHP zo aan u aan te bieden is een op overeenstemming gericht overleg (OOGO) gevoerd met de betreffende schoolbesturen. Dit heeft geleid tot de volgende reacties: Stichting Scala is het eens met de wijze waarop het proces wordt ingericht maar maakt zich zorgen over de voortgang. Verder is men benieuwd naar de verdere uitwerking van de financiele kaders. Stichting Willem van Oranje heeft behoefte aan het expliciet benoemen van de pilot in Oudheusden in het IHP. OMO heeft geen inhoudelijke reactie gegeven op het IHP maar willen wel graag in overleg met de gemeente over medefinanciering van renovatie van hun gebouw. Van Stichting De Leijestroom werd geen reactie ontvangen. Bovenstaande reacties hebben voor ons geleid tot een tekstuele aanpassing in het IHP (zie geel gearceerde tekst op pagina 34). Over de uitgevoerde schouw naar de staat van onderhoud van alle schoolgebouwen treft u op de agenda van deze raadsvergadering een afzonderlijk voorstel aan. Inzet van middelen Het IHP bevat zoals vermeld investeringen voor upgrading, renovatie en vervangende nieuwbouw. Daarnaast is het voorstel twee pilots nader uit te werken. Vanuit de wet- en regelgeving onderwijshuisvesting is het plegen van voldoende onderhoud een verantwoordelijkheid van de schoolbesturen. Het vervangen en uitbreiden van onderwijshuisvestingsvoorzieningen is een verantwoordelijkheid van de gemeente. Begrippen als renovatie en upgrading zijn relatief nieuw en niet verankerd in de wet- en regelgeving. Bij met name renovatie is er sprake van onderhoudselementen, die een verantwoordelijkheid zijn van de schoolbesturen en van levensduurverlengende maatregelen waarvoor de gemeente verantwoordelijk is. Dat betekent dat er op in overleg met de schoolbesturen maatwerk per gebouw moet worden geleverd. Om die reden is het voorstel om kennisname van het IHP, in overleg met de schoolbesturen, de flnanciele kaders nader uit te werken. Daarmee heeft dit voorstel vooralsnog geen financiele gevolgen. Voor de toekomstige uitvoering van het IHP zullen kosten worden gemaakt voor renovatie/nieuwbouw. Bij de voorjaarsnota 2016 is hiervoor een voorlopige reservering van 1,3 mln. opgenomen in de algemene reserve. voor Risico's Het besluit tot het kennisnemen van dit IHP op hoofdlijnen heeft bestuurlijk, juridisch en financieel geen risico's. Zaak:

4 Afweging In september 2015 nam u een motie aan, waarin u ons de opdracht gaf om in goed overleg met de Stichting Scala een IHP op te stellen. Dit werd met name ingegeven door de situatie waarin de gemeente in relatie tot deze stichting. Stichting Scala, die in onze gemeente veruit de meeste scholen voor basisonderwijs onder beheer heeft, maakt zich zorgen over uitoefening van haar verkregen wettelijke zich bevindt verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van de schoolgebouwen en de mate waarin de gemeente vanuit haar zorgplicht voor adequate huisvesting in het verleden die rol heeft vervuld. Het concept van het IHP dat nu voorligt is een resultaat van constructief overleg met de drie schoolbesturen in Heusden voor het PO (de stichtingen Scala, Willem van Oranje en De Leijestroom) en het VO (Ons Middelbaar Onderwijs). Daarmee is een totaalproduct voor onderwijshuisvesting ontstaan. Het bevat ambities die verder gaan dan de wettelijke zorgplicht en waarin besturen en gemeente elkaars verantwoordelijkheden hebben gebundeld om zo te zorgen voor een kwalitatief goede huisvesting voor de langere termijn. Met dit IHP is er zicht op welke maatregelen zich op termijn aandienen. Het IHP is nog niet volledig en niet voorzien van alle financiele kaders. Het is echter op hoofdlijnen van voldoende kwaliteit om, in relatie tot de inhoud van de motie, nu aan u voor te leggen. Verder stellen wij u voor ons de opdracht te geven om de financiele kaders en de twee pilots nader uit te werken. Procedure I vervolgstappen Als u volgens dit voorstel besluit, zullen wij de financiele kaders en de twee pilots uitwerken. De resultaten van de uitwerking van de financiele kaders kunnen bij de Voorjaarsnota worden besproken en dan zal ook de financiele dekking van het IHP moeten worden vastgesteld. Verder zullen wij ook de uitwerking van de twee pilots aan u voorleggen. Voorgenomen besluit Wij stellen u voor bijgaand besluit vast te stellen. Het college van Heusden, de secretaris, de burgemeester, mr. H.J.M. Timmermans drs. J. Hamming Zaak:

5 De raad van Heusden in zijn openbare vergadering van 20 december 2016; gezien het voorstel van het college van 15 november 2016; gelet op de Verordening Huisvestingsvoorziening Onderwijs gemeente Heusden 2015, de Wet op het primair onderwijs en de Wet op het voortgezet onderwijs; gelezen de motie van de gemeenteraad van 29 september 2015; gelet op de beraadslaging; besluit: kennis te nemen van het Integraal Huisvestingsplan onderwijs (IHP) ; het college opdracht te geven: met de uitgangspunten van het IHP de twee pilots uit te werken; met de ervaring van de pilots en de nadere uitwerking van de financiele kaders op een later moment bij de voorjaarsnota 2017* terug te komen in de raad ter vaststelling van het IHP. de griffier, mw. ing. L.E.P. Walters (plv) *inclusief aangenomen amendement van de fractie CDA Zaak: