Startnotitie (oriënterend)

Transcriptie

1 Startnotitie (oriënterend) Datum vergadering Voorbereidende gemeenteraad Voorstelnummer Agendapunt 13 maart 2012 RV/12/ Oriënterende notitie ingebracht door Begrotingsprogramma Portefeuillehouder Onderwerp C.J. de Vries Onderwijs G.J.M.E. van der Donk-van Andel Startnotitie onderwijs Oriënterende notitie voor de voorbereidende raad. De discussie in de voorbereidende raad moet leiden tot het aftasten van politieke haalbaarheid, het polsen van het gevoelen c.q. van de opvattingen van raadsleden/fracties. Het resultaat is niet een besluit, maar een inventarisatie van standpunten, waarmee rekening kan worden gehouden bij het uitwerken van het beleidsvoorstel. Geacht raadslid, Inventarisatie standpunten Discussie voeren over het onderwijsbeleid en standpunten inventariseren over de twee varianten brede school. Inleiding Met deze startnotitie geven we een overzicht van onze taken op het gebied van onderwijs. We benoemen zowel huidige als nieuwe taken. Onderwijsbeleid is voor het grootste deel wettelijk vastgelegd. Op onderdelen kan de gemeente een eigen beleid voeren. We geven in deze notitie aan waar wel en geen ruimte is voor eigen beleid. Op een aantal punten sprak de raad zich nog kort geleden uit over de invulling van de beleidsruimte. Dit geldt niet voor het onderwerp brede scholen. We inventariseren daarom specifiek op dit punt uw standpunten aan de hand van twee varianten. Probleemstelling/gewenst maatschappelijk effect Hoe kan de gemeente het onderwijs in de gemeente Buren positief beïnvloeden? Beleidsgrenzen 1. Wettelijke kader Onderwijsbeleid is voor het grootste deel wettelijk vastgelegd. We geven in deze startnotitie per onderdeel aan of het wel of geen wettelijke taak betreft. 2. Inhoudelijke beleidsgrenzen Op onderdelen kan de gemeente een eigen onderwijsbeleid voeren. Per onderdeel geven we aan of de raad hierover al eerder een besluit nam. 3. Financiële beleidsgrenzen We geven in deze startnotitie per onderdeel aan of we wel of geen budget hebben. Startnotitie (oriënterend) nr: RV/12/00145 *<BARCODE>*

2 Kaderstelling Bestaande taken, weinig beleidsvrijheid Het onderwijsbeleid kent onderdelen waar we weinig tot geen ruimte hebben om eigen beleid te maken. We voeren de wet uit en doen dit goed. We hebben geen reden op deze onderdelen meer of andere dingen te doen. We beperken ons in deze startnotitie daarom tot het noemen van deze taken. Taak Omschrijving wettelijke taak? Leerplicht Zorgen dat jongeren van 5 tot en met 16 jaar onderwijs volgen Kwalificatieplicht Er op toezien dat jongeren tot hun 18 e verjaardag onderwijs volgen om een goede start op de arbeidsmarkt te maken Leerlingenvervoer Volwasseneducatie Kwaliteit van het onderwijs (minimaal: HAVO/VWO of MBO2 diploma: de startkwalificatie). Het zorgen voor het vervoer van leerlingen van en naar school. De voorwaarden voor vervoer zijn vastgelegd in een gemeentelijke verordening. Het inkopen van een onderwijsaanbod voor volwassenen. De gemeente bemoeit zich niet inhoudelijk met het onderwijsprogramma op de scholen. We volgen de kwaliteit van het onderwijs in de gemeente Buren alleen via de rapportages van de onderwijsinspectie De gemeente heeft geen wettelijke taak om inhoudelijk op de kwaliteit van het onderwijs te sturen. De schoolbesturen zijn hiervoor verantwoordelijk. De onderwijsinspectie ziet daarop toe. Wij vinden het wel van groot belang dat de scholen in onze gemeente kwalitatief goed onderwijs geven. We proberen dan ook via andere wegen de kwaliteit van het onderwijs te ondersteunen. Dat doen we via de onderwijsterreinen waar wij als gemeente wel beleidsvrijheid hebben. Dit betreffen: onderwijshuisvesting, bestrijding van ontwikkelingsachterstanden en ontwikkeling brede scholen. Bestaande taken, veel beleidsvrijheid In het volgende overzicht geven we aan op welke onderwijstaken we wel beleidsvrijheid hebben. Voor de duidelijkheid laten we ook zien of het een wettelijke taak is. En we geven een beeld van onze huidige inzet; is deze licht of sterk te noemen. Nee Taak Huisvesting Ontwikkelingsachterstanden Brede scholen Korte omschrijving De gemeente is verantwoordelijk voor de huisvesting van alle scholen op haar grondgebied. Ook voor de gymlokalen. In de verordening en in het huisvestingsplan is vastgelegd hoe we dit uitvoeren. De verordening bevat de wettelijke taken en het huisvestingsplan bevat ons eigen beleid. Zorgen dat kinderen van 0 tot 4 jaar kunnen aanhaken bij het instroomniveau van het basisonderwijs. De gemeente heeft de regie als wettelijke taak. Sinds kort voeren we vier keer per jaar overleg met de schoolbesturen. Daarnaast voeren we eigen beleid. Het samenbrengen van meerdere partijen, die zich bezighouden met opgroeiende kinderen. De samenwerking gaat verder dan lesgeven en opvangen. Ook partijen op het gebied van sport, cultuur en zorg kunnen meedoen. Het is niet noodzakelijk dat alle partijen onder één dak zitten. Brede scholen hebben als doel samenwerking te versterken en daarmee de ontwikkelingskansen van kinderen te vergroten. wettelijke taak? ja ja nee beeld van onze inzet licht sterk Startnotitie (oriënterend) nr. RV/12/

3 De gemeente Buren zet sterk in op de huisvestingstaak. Eén van de speerpunten in het collegeprogramma is de doordecentralisatie van onderwijshuisvesting. Dit is de overdracht van huisvestingstaken aan de schoolbesturen. Rijk en VNG onderzoeken de mogelijkheden en wenselijkheid van deze overdracht. Op 27 september 2011 besloot de raad om het besluit van het rijk af te wachten. De vraag is of we op korte termijn besluitvorming kunnen verwachten. We komen hier op terug, zodra meer bekend is. Ook de taak ontwikkelingsachterstanden behandelen we niet verder in deze startnotitie. De raad besloot op dit onderdeel al eerder om sterk in te zetten. Met het stopzetten van de subsidie voor peuterspeelzaalwerk, gaf de raad opdracht een voorstel uit te werken om ontwikkelingsachterstanden te beperken. In de meerjarenbegroting is hiervoor structureel ,- opgenomen. In september biedt het college de raad hierover een beleidsnotitie aan. Brede scholen in het basisonderwijs hebben als doel de ontwikkelingskansen van kinderen te vergroten. Een brede school is een netwerk van voorzieningen rond het opgroeiende kind. Eén van de partijen is in ieder geval een school. Naast lesgeven en opvang, kunnen ook sport, cultuur en zorg onderdeel vormen. Het is niet noodzakelijk dat de verschillende partijen onder één dak zitten. De brede school stemt haar aanbod af op de behoeften en omstandigheden van leerlingen, ouders en de buurt waarin de school staat. Tot nu toe dacht de gemeente na over een brede school als daarvoor redenen in de sfeer van huisvesting waren. Bijvoorbeeld omdat een gebouw toe was aan vervanging. De invulling van het aanbod van de brede school laten we over aan de scholen en de kinderopvang. Wij vervullen een licht regisserende rol. De vraag is of wij een sterkere rol moeten gaan innemen. Om uw standpunten te inventariseren, formuleren wij twee varianten. Variant 1 lichte regie op brede scholen als de situatie aanleiding geeft Blijven doen wat we nu ook doen. Dat is de kern van de eerste variant. We komen in actie als de situatie daar om vraagt. We wachten op de natuurlijke momenten om brede school te stimuleren. Bijvoorbeeld als er redenen zijn om opnieuw over huisvesting na te denken. Of als we gevraagd worden om partijen bij elkaar te brengen. Zo verzocht de brede school Maurik ons om mee te denken over verdere verbreding van de school. We reageren positief op initiatieven van andere partijen om een brede school te vormen of uit te bouwen. Voordelen: - de voortzetting van het huidige beleid kost geen etra geld; - we laten initiatieven over aan maatschappelijke organisaties. Dit past bij ons uitgangspunt om een groter beroep te doen op de zelfredzaamheid van deze organisaties. Nadelen: - Weinig mogelijkheid te sturen op de vorming van brede scholen. Of er nieuwe netwerken komen, welke partijen gaan deelnemen en wat ze gaan doen, laten we over aan anderen; - Hoe minder we betrokken zijn, hoe moeilijker het is aansluiting te vinden tussen de plannen van de brede school en onze eigen plannen. Bijvoorbeeld op het terrein van jeugdzorg. Variant 2 tijdelijk actieve inzet om het vormen van brede scholen te stimuleren De tweede variant houdt in dat we brede scholen in Buren gaan aanjagen. We wachten niet af, maar komen in actie. In het Rivierengebied is al lange tijd sprake van taalachterstanden en laaggeletterdheid. Het in- en uitstroom niveau bij de basisscholen blijft achter bij het landelijk gemiddelde. En steeds meer kinderen staan onder behandeling van een specialist. Dit vraagt om een stevig netwerk rondom het opgroeiende kind. Brede scholen leveren hieraan een belangrijke bijdrage. De gemeente kan er daarom voor kiezen een actieve rol te pakken. Te denken valt aan het starten van een tijdelijk stimuleringsproject. Voor een periode van één tot twee jaar nemen we het initiatief om behoeften van ouders en kinderen te leren kennen. Om partijen bij elkaar te brengen. Om mogelijkheden tot het vormen van brede scholen te onderzoeken. Om samen te komen tot het aanbod van de brede scholen. Om concrete samenwerkingsafspraken te maken. Alles met het doel dat de brede scholen na de projectperiode zich zelfstandig weten verder te ontwikkelen. Startnotitie (oriënterend) nr. RV/12/

4 Voordeel - Meer mogelijkheid tot sturen op de vorming van brede scholen. We zetten actief in op meer brede scholen in de gemeente Buren. En hebben invloed op het aanbod van deze netwerken; - Afstemming tussen het beleid van de brede scholen en dat van ons kan soepeler verlopen; - Een brede school verbindt verschillende deskundigheid rond het opgroeiende kind. Problemen worden daardoor vroeger gesignaleerd en in samenhang aangepakt; - Brede scholen leveren een belangrijke bijdrage aan de ononderbroken leer- en ontwikkellijn vanaf de peuterleeftijd; - Brede scholen verbinden partijen op het terrein van lesgeven, opvang, sport, cultuur en zorg. Deze netwerken zijn ook belangrijk voor onze nieuwe taken op het terrein van de jeugdzorg. Nadeel - Etra actie kost geld. Op dit moment gaan wij uit van een eenmalig bedrag van ongeveer ,-. Voor deze incidentele kosten is geen financiële dekking. We moeten dit inbrengen bij de kadernota als nieuw beleid. Nieuwe ontwikkeling Het kabinet wil het stelsel voor passend onderwijs herzien. In het nieuwe stelsel krijgen scholen de plicht een passende onderwijsplek te bieden aan leerlingen die etra ondersteuning nodig hebben. Ook voor kinderen met een handicap of gedragsproblemen moet er een passende onderwijsplek zijn. Liefst op een gewone school waar het kind etra begeleiding krijgt en als het echt nodig is in het speciaal onderwijs. Passend onderwijs wordt een verantwoordelijkheid van schoolbesturen. Het is de bedoeling dat de wet passend onderwijs op 1 augustus 2012 in werking treedt. Daarna hebben scholen een jaar de tijd om zich voor te bereiden. Passend onderwijs kan ook voor de gemeente gevolgen hebben. Als voorbeelden noemen wij die voor leerlingenvervoer en onderwijshuisvesting: - De kosten leerlingenvervoer kunnen stijgen, omdat leerlingen langer moeten reizen naar school. De nieuwe wet stimuleert scholen zich te specialiseren in het geven van onderwijs aan een specifieke groep zorgleerlingen. Schoolbesturen gaan samenwerken binnen een veel groter gebied. Hoe meer scholen zich specialiseren, hoe groter de afstanden. Gemeenten hebben hierop geen invloed, maar krijgen wel meer kosten voor leerlingenvervoer. Het Rijk zegde toe hier nog eens goed naar te kijken. - Het plaatsen van leerlingen die etra zorg en ondersteuning nodig hebben, kan er toe leiden dat gebouwen moeten worden aangepast. Op dit moment is nog niet helder wat de zorgplicht van de gemeenten hierin wordt. Ook is niet duidelijk of gemeenten hiervoor etra geld krijgen. Op dit moment is er nog veel onzeker. We moeten wachten op meer duidelijkheid van het Rijk. Dan pas weten we of het mogelijk en/of wenselijk is om voor het onderdeel passend onderwijs eigen beleid te maken. Wij komen hierop terug. Conclusie In deze startnotitie geven wij een overzicht van onze taken op het terrein van onderwijs. We geven aan waar de gemeente veel of weinig beleidsvrijheid heeft. Op onderdelen gaf de raad al eerder richting aan. Wat overblijft is het onderwerp brede scholen. We werkten twee varianten uit. Wij vragen u om uw standpunt te bepalen over de twee varianten. Blijven we doen wat we deden of gaan we actiever inzetten op de ontwikkeling van brede scholen binnen de gemeente Buren. Uitvoering - Planning Afhankelijk van de standpunten werken we variant 2, de actievere inzet op brede scholen verder uit. Dit gebeurt in de tweede helft van Als uit de standpunten een voorkeur voor variant 1 blijkt, dan volgt geen beleidsvoorstel. - Middelen Als de standpunten leiden tot etra inzet op brede scholen, hebben we ook etra middelen nodig. Er is voor deze kosten op dit moment geen dekking. Een voorstel hierover brengen we dan in bij de kadernota als nieuw beleid. Startnotitie (oriënterend) nr. RV/12/

5 - Rol raad Met deze startnotitie inventariseren wij de standpunten over brede scholen in Buren. Als een actievere inzet gewenst is, dan komen wij met een raadsvoorstel over de verdere uitwerking. Raadsvoorstellen over huisvesting en ontwikkelingsachterstanden werden al eerder toegezegd. Als het rijk duidelijkheid geeft over de wet passend onderwijs, kunnen we bepalen of ook op dit onderwerp reden is voor eigen beleid. We houden de raad op de hoogte rond de wet passend onderwijs. - Communicatie Afhankelijk van de standpunten communiceren we naar inwoners, scholen en andere maatschappelijke partijen rond het opgroeiende kind. Burgerparticipatie Voor deze oriënterende startnotitie pasten we geen burgerparticipatie toe. Als u etra wenst te investeren in brede scholen, dan werken we uw standpunten verder uit in een beleidsnotitie. Bij het uitwerken trekken wij samen op met ouders, scholen en andere maatschappelijke organisaties in de gemeente Buren. Op deze manier komt de eventuele beleidsnotitie als coproductie tot stand. Deregulering Deze startnotitie heeft geen gevolgen voor bestaande regels en stelt geen nieuwe regels. Achtergrondinformatie Burgemeester en wethouders van Buren, de secretaris, de burgemeester, mr. R.P. van der Starre drs. K.C. Tammes Startnotitie (oriënterend) nr. RV/12/