Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 20 December 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/73574 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet. Wikiwijs Maken is een onderdeel van Wikiwijsleermiddelenplein, hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt.
Inhoudsopgave Biotechnologie Kennisbank Toepassingen Kaas maken Zuurkool maken Brood maken Gemodificeerd voedsel Verwerken Examenopgave Begrippenlijst Begrippenlijst Over dit lesmateriaal Pagina 1
Biotechnologie Kennisbank Bestudeer uit de Kennisbank biologie de onderdelen: KB: Biotechnologie KB: Dissimilatie Test je kennis Beantwoord de volgende vragen over de theorie in de Kennisbank. Biotechnologie maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/1802380 1 van 9 Welke voedingsmiddelen zijn gemaakt met behulp van biotechnologie? Geef twee antwoorden. a. kaas b. suiker c. brood d. melk 2 van 9 Juist of onjuist? Door genetische modificatie kunnen bacteriën insuline maken. a. Juist b. Onjuist Pagina 2
3 van 9 Juist of onjuist? Bij alle vormen van biotechnologie is sprake van genetische modificatie. a. Juist b. Onjuist 4 van 9 Welke begrippen horen bij klassieke biotechnologie? Kies drie antwoorden. a. kruisen b. DNA c. veredelen d. selecteren e. genetische modificatie 5 van 9 Welke begrippen horen bij 'chymosine in gist'? a. insuline b. genetische modificatie c. veredelen d. kaasbereiding 6 van 9 Juist of onjuist? Bacteriën kunnen een rol spelen bij het fermenteren van koffiebonen. a. juist b. onjuist 7 van 9 Juist of onjuist? Het DNA van gist kan worden veranderd. a. juist b. onjuist 8 van 9 Juist of onjuist? Zonder de maag van een kalf kun je tegenwoordig geen kaas maken. a. juist b. onjuist Pagina 3
9 van 9 Juist of onjuist? Een bacterie kan na genetische modificatie menselijk DNA bevatten. a. juist b. onjuist Dissimilatie maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/1802381 1 van 6 Wat is de juiste reactievergelijking van melkzuurgisting? a. glucose + zuurstof > koolstofdioxide + water + energie b. glucose > melkzuur + energie c. glucose > alcohol + koolstofdioxide + energie d. glucose + zuurstof > melkzuur + energie 2 van 6 Welke voedingsmiddelen zijn gemaakt met behulp van melkzuurbacteriën? a. Yoghurt b. Kaas c. Bier d. Brood e. Zuurkool 3 van 6 Wat is de juiste reactievergelijking van alcoholische gisting a. glucose + zuurstof > koolstofdioxide + water + energie b. glucose > melkzuur + energie c. glucose > alcohol + koolstofdioxide + energie d. glucose + zuurstof > melkzuur + energie 4 van 6 Wat is gist? Pagina 4
a. een eencellige bacterie b. een eencellige schimmel c. een meercellige schimmel d. een eencellig diertje 5 van 6 Welke voedingsmiddelen zijn gemaakt met behulp van gist? a. Yoghurt b. Kaas c. Bier d. Brood e. Zuurkool 6 van 6 Wat levert meer energie op? Dissimilatie met zuurstof of zonder zuurstof? a. Met zuurstof b. Zonder zuurstof c. Even veel Pagina 5
Toepassingen Kaas maken Bekijk het onderstaande Schooltv fragment. Video: Kaas maken De grondstof voor kaas is melk. In het volgende practicum ga je kaas maken. Download het practicum kaas maken. Lees het practicum een keer helemaal door. Zoek de benodigheden bij elkaar. Voer het practicum uit zoals beschreven onder de werkwijze. Beantwoord de twee vragen. Het stremsel uit de magen van pas geslachte kalveren is moeilijk te krijgen. Dankzij de biotechnologie is het gelukt om een stukje DNA uit de maagklieren van een kalf in een gistsoort te brengen. De gistsoort wordt gebruikt voor het maken van stremsel. Zo is er nooit een tekort aan het enzym en wordt de productie van kaas niet al te duur. Leg uit wat dit met moderne biotechnologie te maken heeft. Zuurkool maken Pagina 6
Bekijk het onderstaande klokhuis fragment. Video: Zuurkool Zuurkool maak je van witte kool. In het volgende practicum ga je kaas maken. Download het practicum zuurkool maken. Lees het practicum een keer helemaal door. Zoek de benodigheden bij elkaar. Voer het practicum uit zoals beschreven onder de werkwijze. Beantwoord de twee vragen. Opdracht Zuurkool Zodra de zuurkool is ingezet ga je het maken van zuurkool in maximaal zes tekeningen uitbeelden. Je kunt ook een filmpje maken over het maken van zuurkool. Je filmpje dient dan als handleiding voor het maken van zuurkool voor andere docenten en leerlingen. Neem na drie weken een beetje van het zuurkoolnat en bekijk dat door de microscoop. Wat zie je? Noteer je waarnemingen of teken wat je ziet. Beantwoord de volgende vragen: a. Leven deze bacteriën in een omgeving met of zonder zuurstof? b. Vindt in de bacteriën verbranding plaats? c. Is zuurkool maken een voorbeeld van klassieke biotechnologie of van moderne biotechnologie? Leg je antwoord uit. Bespreek de antwoorden met je docent. Brood maken Pagina 7
Bekijk het onderstaande Schooltv fragment. Video: Gist Zelf aan de slag? Bekijk het filmpje hoe je een vlechtbrood met maanzaad maakt: Video: Vlechtbrood met maanzaad Het volledige recept vind je hier: Recept: vlechtbrood met maanzaad Wil je een ander brood maken? Overleg dan met je docent welk recept je gaat gebruiken. Succes en eet smakelijk! Gemodificeerd voedsel Bekijk het onderstaande filmpje. Pagina 8
In veel voedsel dat je eet zitten genetische gemodificeerde ingrediënten. Dit kun je teruglezen op de etiketten van de voedingsmiddelen. Wanneer meer dan 1% van een genetisch gemodificeerd ingrediënt in een product zit, moet het op het etiket staan. Op verse producten, zoals brood en groente, staan de ingrediënten niet vermeld. Dat is ook niet verplicht. Genetisch gemodificeerde maïs of soja zal je veel op etiketten terugvinden. Neem vijf verschillende voedingsmiddelen mee naar school, waarvan de ingrediënten op de verpakking zijn vermeld. Denk bijvoorbeeld aan een pot pindakaas, een pak havermout, een reep chocolade of een pizzadoos. Bekijk samen met een klasgenoot eens nauwkeurig naar de ingrediëntenlijst. Staan er ingrediënten op die zijn gemaakt met behulp van genetische modificatie? Maak een lijst van deze ingrediënten en vergelijk jouw lijst met andere klasgenoten. Beantwoord de volgende vragen: a. Is deze lijst langer of korter dan je had verwacht? b. Welke type producten hebben de meeste genetisch gemodificeerde ingrediënten? c. En welke de minste? d. Wat vind je er van dat dit in je eten zit? e. Ga je voortaan de ingrediëntenlijst beter lezen voor je iets eet? Pagina 9
Verwerken Examenopgave Beantwoord ter afsluiting van dit onderdeel de volgende examenvraag. VMBO BB 2004-1 Vraag 1 Pagina 10
Begrippenlijst Begrippenlijst Klassieke biotechnologie Zijn traditionele technieken om dieren en planten te kweken, en het gebruik van bacteriën, gisten en schimmels voor de productie van brood, bier, wijn en kaas. Veredelen Het proces van selecteren en kruisen van planten om een beter product te produceren. Chymosine De stof die nodig is voor de stremming van melk bij het maken van kaas. Resistent Als een plant immuun is voor iets of gemakkelijk weerstand kan bieden. Kunstmatige selectie Selectie op grond van menselijke voorkeur. Bijvoorbeeld: fokken van dieren en veredelen van planten. Genetische modificatie Kunstmatige verandering van het DNA van een bepaald organisme, waarbij genen met positieve eigenschappen van bijvoorbeeld bacteriën of planten worden toegevoegd aan een andere organisme. DNA Moleculen die de bouwstenen zijn van chromosomen. In het DNA zijn de erfelijke eigenschappen van een organisme vastgelegd. Pagina 11
Over dit lesmateriaal Colofon Auteur VO-content Laatst gewijzigd 20 December 2016 om 09:20 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 4; VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 3; Leerinhoud en Dynamisch evenwicht; Biologie; doelen Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Studiebelasting 2 uur en 25 minuten Gebruikte Wikiwijs Arrangementen content, VO. (z.d.). Begrippenlijst. http://maken.wikiwijs.nl/93627/begrippenlijst Pagina 12