DUURZAAM ÉN STERK DE TOEKOMST TEGEMOET!

OPENBAAR ONDERWIJS EMMEN (OOE) ONDERWIJSVISIE 2016 2020 DUURZAAM ÉN STERK DE TOEKOMST TEGEMOET! HINK STAP SPRONG! AANLEIDING: Het Openbaar Onderwijs Emmen wil de kwaliteit van het onderwijs in haar scholen behouden, borgen en waar mogelijk verder verbeteren. Openbaar Onderwijs Emmen onderscheidt zich door een palet aan verschillende onderwijsconcepten en is verrassend passend in de dorpen, wijken en buurten. De behaalde kwaliteit staat of valt met de kwaliteit van de man of vrouw voor de klas. Het bevoegd gezag (college van B&W van de gemeente Emmen) wil hier duurzaam op voortbouwen. Ook is er fors geïnvesteerd in de directie door management development-trajecten. Vanaf 2010 is er sprake van teruglopend aantal leerlingen (krimp) en dit heeft geleid tot een andere context met andere vraagstukken. De veranderde context wordt veroorzaakt door: - Daling van het leerlingaantal en de daarmee gepaard gaande afname van de rijksvergoeding - Bezuinigingen van het Ministerie van OC&W - Noodzaak begrotingsdiscipline - Doelstellingen uit het Bestuurlijk Koersplan 2011-2015 - Huidige structuur en cultuur op de afdeling - Taakstellingen vanuit de gemeentelijke organisatie De ontwikkelingen vragen om nieuwe oplossingen en andere verbindingen. Dit vraagt om een efficiënte onderwijsorganisatie: hoe kunnen we door efficiënt en slim te organiseren de verworven kwaliteit blijvend behouden en waar mogelijk verhogen. Dit vereist ook een efficiënte en effectieve inrichting van de afdeling Openbaar Onderwijs die vraaggericht kan inspelen op de vraagstukken van nu en in de toekomst. Als het Openbaar Onderwijs Emmen de komende jaren niet telkens met onverwachte fluctuaties van leerlingenaantallen geconfronteerd wil worden en niet voor ad hoc oplossingen, dan dient er een onderwijsvisie voor een langere periode ontwikkeld te worden. De conclusie is in ieder geval dat door de ontwikkelingen de huidige scholen niet in stand kunnen worden gehouden en we aan duurzame oplossingen moeten werken. Dit heeft geleid tot de conclusie dat voor de nabije toekomst twee grote ontwikkelopdrachten zijn te duiden tot 1-8-2016: 1. Het onderwijsveld wordt duurzaam voor de toekomst ingericht met daarbij een passende managementstructuur; 2. De afdeling Openbaar Onderwijs ontwikkelt zich naar een vraaggerichte organisatie. KWALITEIT, KRIMP EN PROFILERING Het Bestuurlijk Koersplan 2011-2015 is door het college (in de rol van bevoegd gezag openbaar onderwijs) vastgesteld en biedt een meerjarenkader en is richtinggevend voor het openbaar onderwijs in de gemeente Emmen. Het koersplan is gebaseerd op drie onderdelen: kwaliteit, krimp als kans en profilering. Het gaat

hierbij om het realiseren van doelstellingen in het kader van kwaliteit, het effectief en efficiënt anticiperen op dalende leerlingaantallen (krimp als kans) en profilering van het openbaar onderwijs. De 3 thema s hangen met elkaar samen: de leerling staat centraal en de kwaliteit van de leerkracht is bepalend voor het schoolsucces en de directeur op de locatie is verantwoordelijk voor het scheppen van voorwaarden om de uiteindelijke leerresultaten van de leerlingen te behalen en de kwaliteit te waarborgen. De afdeling Openbaar Onderwijs werkt in opdracht van en adviseert aan het bevoegd gezag (college van B&W) en ondersteunt en adviseert de scholen i.c. de directeuren. Door een veranderde context mede veroorzaakt door krimp ontstaan er andere vraagstukken die om andere oplossingen vragen. Door de daling van het leerlingaantal bijvoorbeeld ontstaan kleinere scholen waarbij voor de langere duur gekeken moet worden naar de levensvatbaarheid, de financiële mogelijkheden tot instandhouding en handhaving van onderwijskundig verantwoorde kwaliteit van onderwijs. Kleinere scholen hebben als gevolg dat de directeur belast wordt met lesgevende taken waardoor de kwaliteitsontwikkeling en bewaking onder druk komt te staan. De behoefte aan ondersteuning door de afdeling neemt hierdoor toe (communicerende vaten). Dit vraagt om een herbezinning van de totale inrichting van het Openbaar Onderwijs Emmen, voor zowel het onderwijsveld (scholen OOE) als de afdeling Openbaar Onderwijs. Op basis van een onderwijsvisie 2016-2020 zal verder richting worden gegeven aan de toekomst van het openbaar onderwijs in de gemeente Emmen. De onderwijsvisie wordt in het eerste kwartaal van 2014 voorgelegd aan het college ter besluitvorming. Deze visie levert o.a. de bouwstenen voor het nieuwe Bestuurlijk Koersplan 2016-2020. In de periode 2013-2016 worden de veranderstappen langs de bestuurlijke lijnen uitgezet. KANSEN In het openbaar onderwijs van de gemeente Emmen is ruimte voor het ontplooien van talenten en is er specifieke aandacht voor kinderen, die een extra steuntje in de rug nodig hebben. We bieden zorg op maat voor kinderen met een specifieke hulpvraag. We stellen hiervoor specifieke deskundigheid in. De medewerkers van onze scholen hebben een actieve houding naar de directe leefomgeving van de kinderen, ze hebben weet van de directe leefomgeving van de kinderen die aan hun zorg zijn toevertrouwd. De leerkrachten hebben hoge verwachtingen van hun leerlingen en in hun omgang stralen ze dit ook bewust uit. Onze medewerkers zijn trots op hun vak. Het werken in het openbaar onderwijs van de gemeente Emmen wordt gekenmerkt door resultaatgerichtheid. Kinderen moeten op school kunnen profiteren van een uitdagende en uitnodigende leeromgeving waarbij hoge verwachtingen aan de leerlingen worden gesteld. Kinderen worden uitgedaagd tot zelfstandig leren en gestimuleerd om samen te werken. Er is ruimte voor eigen keuzes en het nemen van eigen initiatief. Kinderen worden aangemoedigd om nieuwe situaties te verkennen, vragen te stellen, problemen te onderzoeken en moderne media te gebruiken. Het onderwijs bevordert dat leerlingen actief, gemotiveerd zijn en betrokken leren, in interactie met de leerkracht en met elkaar. Het kind leert leren. De samenleving verandert snel. Dit vraagt van opgroeiende kinderen veel; je moet snel kunnen inspelen op de veranderingen om je heen. Door de complexiteit van de veranderingen wordt er een beroep gedaan op het vermogen om genuanceerd te kunnen denken. De ontwikkeling en het leren van kinderen moet plaatsvinden in de context van een open samenleving. Binnen het openbaar onderwijs dient met respect te worden omgegaan met de verschillende levens- en geloofsovertuigingen. Dit vereist dat kennis kan worden genomen van de diversiteit in onze samenleving. Allerlei ontwikkelingen hebben hun uitwerking op het onderwijs. Het onderwijs is een wezenlijk onderdeel van een dynamische samenleving. Een samenleving die gekenmerkt wordt als een kennismaatschappij. Leren is een continu proces. Het uitgangspunt is: Samen maken wij het onderwijs! De huidige ontwikkelingen vragen om andere oplossingen en verbindingen, dat maakt dat er in kansen gedacht kan worden. Krimp als kans is naast het behoud van kwaliteit een belangrijk item in de onderwijs visie zoals die voor ligt. De kansen van de krimp zijn gezocht in schaalvergroting en samenwerking. Daarmee ontstaan er kansen voor leerlingen, personeel en directie.

De kansen zijn onder andere: * Meer mogelijkheden tot uitwisseling, meer keuze in contacten met leeftijdsgenoten (sociaal emotioneel) * Meer interactie/stimulansen met en van leeftijdgenoten voor cognitieve ontwikkeling * Gemiddelde groepsgrootte zal vrijwel gelijk blijven * Behoud van formatie voor het primaire proces * Betere verdeling van taken * Meer en bredere inzetbaarheid van specialismen * Kansen voor talentontwikkeling * Meer mogelijkheden voor kennisdeling * Laagdrempelige mogelijkheden voor mobiliteit * De directeur focust meer op kerntaken en onderwijskundig leiderschap ONDERWIJSVELD Door de veranderde context is het noodzakelijk om kritisch te analyseren op welke wijze er met de afnemende middelen toch zo maximaal mogelijk de doelstellingen uit het Bestuurlijk Koersplan 2011-2015 gerealiseerd kunnen worden. Daarnaast betekent vanuit het instandhoudingsbeleid per 1-8-2013 (opheffingsnorm van 75 leerlingen) dat er per 1-10-2012 al sprake is van negen scholen onder de norm van 80 leerlingen en per 1-8-2016 van twaalf scholen. Het aantal van circa 80 leerlingen is de norm voor het vormen van 4 lesgroepen. Daarnaast is nog onduidelijk of de kleine scholentoeslag (voor scholen kleiner dan 145 leerlingen) in 2016 verdwijnt. Dit zal betekenen dat de instandhouding van alle scholen verder onder druk komt te staan. Voor 2016 is de prognose dat er zestien scholen (van de huidige 30 scholen 2013-2014, exclusief Thrianta en Catamaran)onder de 145 leerlingen zijn gekomen. BESTUURLIJK KADER Op basis van een onderwijsvisie 2016-2020 wordt het onderwijsveld zo ingericht dat het openbaar onderwijs op de toekomst is voorbereid. Vorming van grotere eenheden met aansturing door meerscholen-directeuren of directeuren van een cluster sluit aan bij de ontwikkelingen. Hiermee hangt samen het ontwikkelen van een visie op de managementstructuur (hoe is de aansturing/bedrijfsvoering per locatie/school/cluster geregeld). Hierdoor worden de mogelijkheden vergroot om effectiever met inzet van middelen en formatie om te gaan. Het bestuurlijk kader bestaat uit zes uitgangspunten: - Er worden grotere eenheden gevormd per 1 augustus 2016 - Er is sprake van een aansturing door een directeur per cluster - De omvang van een zelfstandige school of locatie is minimaal 4 groepen, tenzij - Er is sprake van een meerwaarde van een effectievere inzet van formatie en middelen - Er is sprake van toekomstbestendige (levensvatbare) scholen - Er zijn voldoende mogelijkheden voor inzet van expertise (IB ers en ICT ers) Deze zes uitgangspunten zijn basis geweest voor de tweedaagse in april 2013 met de directeuren. ONDERWIJSVISIE De teamleider Onderwijs stelt een onderwijsvisie Openbaar Onderwijs 2016-2020 op, op basis van de volgende indicatoren: - Herinrichting onderwijsveld op basis van aansturing van grotere eenheden - Nieuw profiel (ambulante) directeur toegerust op aansturing van grotere eenheid (directeur van een cluster) - Om te komen tot de herinrichting wordt er een ontwikkelplan met procedure opgesteld en wordt een tijdpad uitgezet - Er is sprake van een visie op managementstructuur (Hoe is de aansturing op locatie/school/cluster?) - Er is een visie op de rol en plaats van ABC-trajecten (bovenschools ICT) en CA (Centrale Administratie) - Er wordt gestuurd op kwaliteit en het borgen: alle scholen blijven in het basisarrangement - Er is een passend management development-traject passend bij het nieuwe profiel voor directeuren - Er is sprake van toename van de begrotingsdiscipline en risicomanagement - De gesprekkencyclus met directeuren wordt uitgebreid met sturing op begroting en verantwoording - Er is sprake van adequate overlegvormen - Opstellen van jaarlijks A3 teamplan, het monitoren van de uitvoering en de verantwoording aan de afdelingsmanager

HUIDIGE SITUATIE: Openbaar Onderwijs is een wettelijke taak van de overheid; zij dient te zorgen voor voldoende aanbod en spreiding van het openbaar onderwijs. OOE is gebaseerd op de integrale bestuursvorm. Dit betekent dat het College van B&W het schoolbestuur vormt. OOE kent anno augustus 2013 het volgende onderwijsveld: - 30 openbare basisscholen (Hesselanden valt onder de Brink; de Kubus bestaat nog uit twee brinnummers) deze hebben een omvang lopend van 24 (de obs mr. Halma Oranjedorp) tot 584 (obs de Lisdodde in de wijk Rietlanden). Dit is gebaseerd op de teldatum van 1 oktober 2013 (zie bijlage). Het totaal aantal leerlingen van de scholen was op de teldatum van 1 oktober 2013: 4664, dat gedeeld door het aantal scholen van 30 een gemiddelde schoolgrootte van 155 leerlingen betekent - Enkele scholen in onderstaand overzicht zitten in een samenvoegingstraject of zijn inmiddels samengevoegd (zie pagina s 8 en 9). 600 500 400 300 200 100 0 Eenspan Meester Vegter Esdoorn Emmermeer Angelslo Kubus Waal Kubus Kinholt Op t Veld Brink Hesselanden Barg Rietveld Meent Bente Runde Dreef Anbrenge Planeet Spil Viersprong Bascule Dordtse Til Meester Halma Koppel Dreske Swartemeer Iemenhof Vlonder Lisdodde Montessori Delftlanden gemiddelde - 1 school voor speciaal basisonderwijs (de Catamaran), deze school telde op 1 oktober 2013: 163 leerlingen - 1 school voor speciaal onderwijs/ voortgezet speciaal onderwijs (REC de Thrianta), op 1 oktober 2013: 148 leerlingen. Deze school is ingericht voor het onderwijs aan zeer moeilijk lerende kinderen Zowel de Catamaran als de Thriantaschool zijn nauw betrokken bij het vormgeven van passend onderwijs. - ABC (Algemeen Beheer Computerfaciliteiten) ondersteunt de scholen in de meest brede zin op ICT gebied (hardware, software en advisering) - CA (Centrale Administratie) ondersteunt de scholen op administratief gebied (leerling in- en uitschrijvingen, etc) - Het onderwijsveld wordt gefaciliteerd en aangestuurd door de afdeling OBO van de gemeente Emmen. Deze afdeling is per 1 september 2013 gereorganiseerd en werkt aan een verandertraject (naar een vraaggerichte organisatie) OOE kent zowel in grootte als in onderwijsconcepten een rijk palet aan kleuren. Als onderwijsconcepten kennen we naast traditioneel: dalton, bas, montessori, het atelier model en anders leren. Ook zijn er scholen die een mengeling van meerdere concepten hebben vertaald tot een geheel schooleigen model.

ONTWIKKELINGEN: A. DEMOGRAFISCH Als gevolg van de bevolkingskrimp in deze regio hebben we te maken met dalende leerlingaantallen. Het totale leerlingenaantal van de reguliere scholen (dus exclusief Catamaran en Thrianta) laat de volgende afname zien: teldatum 1 leerlingen oktober 5.200 5.100 2008 5.117 5.000 4.900 2009 5.008 2010 4.945 4.800 4.700 2011 4.783 4.600 2012 4.718 4.500 2013 4.664 4.400 2008 2009 2010 2011 2012 2013 *) Per saldo betekent dit dat er sinds 2008 ten opzichte van de laatst bekende teldatum van 1 oktober 2013 in absolute zin 453 leerlingen minder in onze scholen onderwijs volgen (9 % daling); vertaald in groepen betekent dit zo n 18 groepen (ofwel, qua beeldvorming een 18 klassige school, in omvang ruwweg vergelijkbaar met obs de Bascule). De verwachting is dat het aantal leerlingen ook de komende 4 jaren zal blijven dalen. 1 oktober 2014 : 4.556 1 oktober 2015 : 4.406 1 oktober 2016 : 4.268 1 oktober 2017 : 4.175 (*Hierin zijn de gegevens van de locatie Hesselanden meegenomen (AZC locatie). De locatie Hesselanden telde op 1 oktober 2013 98 leerlingen) 4600 4500 4400 4300 4200 4100 4000 3900 2014 2015 2016 2017 OOE heeft zich de afgelopen jaren sterk geprofileerd. Naast kwaliteit (met afstand het voornaamste item) is er extra aandacht voor de schoolgebouwen, de leermiddelen en de uitstraling. Er is een label voor OOE ontwikkeld en de gezamenlijke website is op 1 augustus jl. gelanceerd.

Mede door deze ontwikkelingen is het marktaandeel van OOE de afgelopen jaren licht gestegen (van 48,82 % in 2011 naar 49,6% in 2013): teldatum 1 oktober : 2008 2009 2010 2011 2012 2013 openbaar bao 5117 5008 4945 4783 4718 4664 marktaandeel 48,63% 48,41% 48,59% 48,82% 48,95% 49,60%. prot. christelijk bao katholiek bao overig bao totaal bijzonder bao marktaandeel 2699 2630 2551 2406 2351 2274 2537 2513 2477 2378 2338 2229 170 195 203 230 231 235 5406 5338 5231 5014 4920 4738 51,37% 51,59% 51,41% 51,18% 51,05% 50,40% Het schoolbestuur heeft de instandhoudingsnorm per 1 augustus 2013 vastgesteld op 75 leerlingen. De bekostiging vanuit het Rijk eindigt bij een leerlingenaantal lager dan 23. B. HUISVESTING Door de afname van het totaal aantal leerlingen staan er delen van scholen leeg. Immers, de afname is niet gelieerd aan één school, maar aan meerdere. In de praktijk betekent dit dat er een of meerdere lokalen en/of nevenruimten leeg staan; hiervoor ontvangt het schoolbestuur geen vergoeding. Echter, de school is wel in bedrijf en bijvoorbeeld de energie- schoonmaakkosten blijven. Ter illustratie: 40.000 35.000 30.000 25.000 20.000 Reeks1 15.000 10.000 5.000 0 Totale oppervlakte behoefte capaciteit verhuur leegstand 1 2 3 De kosten van de leegstand zijn voor rekening van het schoolbestuur ( 60,- per m2, in totaal 165000,- per jaar ). C. FINANCIEEL Als gevolg van een aantal oorzaken lopen de inkomsten voor OOE terug; de voornaamste zijn: 1. Terugloop van het aantal leerlingen betekent minder inkomsten. Scholen worden door de rijksoverheid gefinancierd op basis van het aantal leerlingen; minder leerlingen betekent minder geld. Het totale budget is vanaf 2008 drastisch afgenomen (van 32 miljoen in 2008 naar 29 miljoen in 2013) 2. Bezuinigingen vanuit de rijksoverheid, o.a. op bestuur en management 3. Andersoortige bekostiging voor de leerling met speciale onderwijsbehoeften (passend onderwijs). Dit betekent een herbezinning op de organisatorische inrichting en financiering van met name de Catamaran en de Thriantaschool 4. Bezuinigingen van en door de gemeente Emmen; de afdeling Onderwijs is in 2012 /2013 gereorganiseerd en heeft 2 fte ingeleverd. Vanaf 2008 is de personele omvang van 20 fte gewijzigd in 16,5 fte (teruggang van 3,5 fte) 5. Kleine scholen ontvangen van het Rijk de Kleine scholentoeslag. Deze toeslag zal wellicht qua intentie

worden gewijzigd: was deze gericht op het in stand kunnen houden van een kleine school, in de toekomst zullen er naar verwachting samenwerkingsvoorwaarden (met andere schoolbesturen/scholen) worden verbonden aan deze extra financiering De huidige financiële situatie van het Openbaar Onderwijs Emmen is gezond te noemen. D. PERSONEEL Met afstand de grootste uitgavenpost voor OOE is de personele bekostiging. Zo n 85 % van de begroting wordt besteed aan personele uitgaven. Het personeelsbestand voor de scholen (incl Catamaran en Thrianta) bestaat per 1 augustus 2013 uit 512 medewerkers (incl. inhuur derden vanuit uitzendbureaus, EMCO en Buurtsupport). Ter vergelijking: in het schooljaar 2008/09 waren dat 547 medewerkers. Als gevolg van de terugloop van het leerlingenaantal is er minder werkgelegenheid. De afgelopen twee jaren heeft OOE hier o.a. op geanticipeerd door het invoeren van flankerend beleid (in afstemming met de vakcentrales). Mede hierdoor is het totale personeelsbestand de afgelopen jaren afgenomen. Andere oorzaken van afname van het aantal personeelsleden zijn natuurlijk verloop en/of vrijwillig of beëindiging van het dienstverband vanwege functioneringsproblematiek, de vacaturestop en het werken met payroll. Alle personeelsleden hebben een bestuursaanstelling. Dit betekent dat zij een aanstelling hebben bij het schoolbestuur en op elke locatie (lees: school) werkzaam kunnen zijn. Onder leiding van de directeuren hebben de schoolteams en de individuele teamleden zich de afgelopen jaren bijgeschoold en verder ontwikkeld (verdere professionalisering). Deze scholing/ontwikkeling is met name gericht op opbrengstgericht werken en zal de komende jaren een vervolg krijgen. Een aantal teamleden heeft zich inmiddels ontwikkeld tot excellente leerkracht en zijn geplaatst in de LB schaal (functiemix). De professionele ontwikkeling van de medewerker is onderdeel van het functioneringsgesprek (gesprekkencyclus) met de schooldirecteur. De directies van de scholen vormen een apart hoofdstuk. Sinds 2008 participeren de directeuren in het management development traject van OOE. Dit traject is gericht op zowel de collectieve als de individuele ontwikkeling van de directeur. Iedere directeur werkt met een eigen Persoonlijk Ontwikkelingsplan, welke onderdeel is van het voortgangsgesprek (gesprekkencylus) met de bovenschools manager (teamleider). De directeuren delen inmiddels veel onderlinge kennis en maken gebruik van intervisie. De adjunct directeuren worden door de directeur betrokken in de verdere ontwikkeling/leidinggeven van/aan de school en het doorlopen van de PDCA cyclus. Adjuncten wisselen onderling veel informatie uit tijdens de jaarlijkse adjunctendag. Een aantal adjuncten heeft zich door scholing/opleiding verder ontwikkeld op het gebied van management en leidinggeven; enkele adjuncten hebben de schoolliedersopleiding afgerond. Door de terugloop van de leerlingenaantallen en de parallelle financiering komt de managementtijd voor met name de kleinere scholen in het gedrang (met als uitgangspunt geen concessies te doen aan de gemiddelde groepsgrootte). Directeuren, adjuncten en intern begeleiders komen hierdoor meer en meer voor de groep te staan en hebben minder tijd beschikbaar voor klassenbezoeken, feedbackgesprekken, enz. De invulling van het directeursambt komt hierdoor onder druk te staan. E. KWALITEIT SCHOLEN Het schoolbestuur bewaakt de kwaliteit van de scholen, stuurt bij en voert noodzakelijke interventies uit. De directeur van de school bewaakt de kwaliteit op schoolniveau. De inspectie van het onderwijs toetst de kwaliteit van de scholen binnen het geldende toezichtskader. De kwaliteit van de scholen heeft zich, gerelateerd aan de inspectienormen, als volgt ontwikkeld: April 2009 November 2013 5 scholen Zeer zwak 0 scholen zeer zwak 3 scholen zwak 0 scholen zwak 24 scholen in het basisarrangement (hoogst haalbare) 32 (incl. Catamaran en Thrianta) in het basisarrangement

april 2009 16% 9% zeer zwak zwak basisarr. 75% augustus 2013 0% 0% zeer zwak zwak basisarr. 100% Het behouden van de behaalde kwaliteit is het belangrijkste uitgangspunt voor de herinrichting van het onderwijsveld. De kwaliteit van de scholen komt door hierboven aangehaalde oorzaken onder druk te staan. Volgens de inspectie zijn kleine scholen vaker zwak of zeer zwak dan grote(re) scholen. Onze ervaring is dat kleine scholen een voldoende tot uitstekende onderwijskwaliteit kunnen leveren (!). Wel zijn kleine scholen in algemene zin kwetsbaarder: 1. Kleine scholen moeten met weinig personeel veel ballen in de lucht houden 2. Negatieve druk op het onderwijskundig leiderschap 3. Combinatieklassen en klassenmangement 4. Gemis aan professionele distantie 5. Gebrek aan mobiliteit en kenniscirculatie van leerkrachten 6. Samenwerking / verhoudingen binnen het team F. RECENTE SAMENVOEGINGEN: OOE heeft de afgelopen jaren een zestal scholen samengevoegd, te weten: 1. 2009: OBS de Eekharst met OBS de Hasselbraam (beiden Emmerhout) 2. 2010: OBS de Peel (Erica, Amsterdamscheveld) met obs de Anbrenge (Erica) 3. 2012: OBS de Klobbestoek (Barger Oosterveen) met obs de Viersprong (Klazienaveen) Op korte termijn zal de volgende samenvoeging plaatshebben: 4. 2014: OBS het Rietveld (Wijk Rietlanden) met obs de Vlonder (wijk Rietlanden). Deze samenvoegingen hebben geleid tot een zeer gering verlies van leerlingen. Een bijkomend voordeel is dat de nieuwe school beschikt over meer innovatiekracht en weet de kwaliteit minimaal op hetzelfde

niveau te houden dan wel te verhogen. OBS de Brink is de moederschool van de locatie Hesselanden (AZC, opvang voor asielzoekers ingericht als gezinslocatie medio 2012) en van het ECA (Expertisecentrum voor Anderstaligen). G. MEERSCHOLEN DIRECTEUREN In een aantal situaties werkt OOE met een directeur die meerdere scholen (brinnummers) aanstuurt. Hierover is vooraf nauw overleg geweest met de betreffende medezeggenschapsraden (zowel de personeels- als de oudergeledingen) en de directeuren. Ter verduidelijking: Een directeur van een cluster stuurt twee of meer scholen aan en is eindverantwoordelijk voor een cluster. Hij/zij maakt meer en meer verbindingen tussen de scholen binnen het cluster en stuurt een onderwijsteam aan (dat flexibel inzetbaar is). Scholen binnen een cluster gaan samenwerken op de terreinen van onderwijsinhouden, personeel & organisatie, financiën, werkprocessen en professionele cultuur. In een meerscholensituatie is er sprake van afzonderlijke scholen (teams), welke geleid worden door een en dezelfde directeur. Binnen OOE hebben we hierin ervaring in de volgende situaties: 1. OBS de Kubus te Emmerhout. Deze fusieschool beschikte in het verleden over drie locaties lees: brinnummers (Obs de Iemenkorf, obs de Hasselbraam en obs de Eekharst), actueel over twee (Obs de Iemenkorf en obs de Hasselbraam) en toekomstig over één (Obs de Kubus, nieuwbouw) 2. Obs de Spil en obs de Planeet te Klazienaveen 3. Obs de Bente en obs de Dreef te Emmer Compascuum/Emmer Erfscheidenveen 4. OBS de Brink / Expertisecentrum Anderstaligen/locatie Hesselanden (bijzonderheid: deze drie vallen allen onder hetzelfde brinnummer). De meerscholendirecteuren hebben de volgende ervaringen in het aansturen van meerdere scholen / teams: * Er worden vanuit de leiding verbindingen gelegd tussen de scholen, op het gebied van onderwijs, mensen (personeel) en materialen * Er vindt kruisbestuiving plaats (delen van expertise) tussen ib-ers, bouwen, ict-ers, enz. * Teams gaan zelfstandiger opereren * Individuele teamleden maken meer en meer gebruik van hun talent(en) * De directeur moet duidelijkheid bieden in aanwezigheid / zichtbaarheid * Durf om los te laten * Klassenbezoeken blijven heel belangrijk (het zien/ontmoeten van het personeel) * Fingerspitzengefühl hebben/ontwikkelen voor situaties waar direct actie/aanwezigheid gewenst is * Zorgvuldig communiceren * Persoonskenmerken in combinatie met competenties zijn belangrijke factoren voor het welzijn. HOE WILLEN WE HET HEBBEN? Het Openbaar Onderwijs Emmen heeft de kwaliteit van haar onderwijs hoog in het vaandel staan en wil dat zo houden! Door tijdig te anticiperen op de genoemde ontwikkelingen (met name de krimp) bewaken en borgen we de kwaliteit. Door een andere inrichting van de managementstructuur en het werken met onderwijsteams van meer scholen versterken we het primaire proces, het werken in en met de groep leerlingen! Voor de doorgaande ontwikkeling van kinderen creëren we volop kansen. We willen naar een duurzaam ingericht onderwijsveld, met scholen die toekomstbestendig zijn en waar de kwaliteit van het onderwijs wordt geborgd en/of verder wordt verhoogd. Onze core business is het verzorgen van kwalitatief goed onderwijs (het kind staat centraal). Kwalitatief goed onderwijs stelt hoge eisen aan organisatie, financiën, bestuur en management, personeelsbeleid, huisvesting en externe contacten. We willen bekwame, competente, flexibele medewerkers die met passie uitvoering geven aan hun taak en samenwerken binnen een (flexibel inzetbaar) onderwijsteam. Een onderwijsteam wordt aangestuurd door een

directeur van het cluster en werkt voor twee of meer scholen. Expertise binnen het team is beschikbaar en toepasbaar voor alle scholen binnen het cluster. Onderwijsinhouden, werkprocessen, financiën, personele inzet en opvang worden gecombineerd en afgestemd. *) De uitgangspunten/criteria voor de clusters van scholen worden door de projectgroep nader uitgewerkt en ontwikkeld. OOE wil gaan voor MAATWERK binnen het vormgeven van de clusters én voor de inrichting per cluster. De managementopdracht zal voor de periode 2016 2020 per cluster overeenkomsten en verschillen kennen. Bij de inrichting van een cluster wordt rekening gehouden met de benodigde leidinggevende mens- en expertisekracht, m.a.w. er wordt met zorgvuldigheid gekeken naar hetgeen er nodig is voor grote(re) en kleine(re) scholen. We willen sterke, integraal verantwoordelijke directeuren van het cluster die de focus op onderwijskundig leiderschap hoog in het vaandel hebben staan, naadloos gevolgd door de personele aansturing (voortdurende reflectie op de ontwikkeling van leerkrachtvaardigheden). De directeur van het cluster is de sleutelfunctionaris van en voor het bevoegd gezag. De directeur wordt ondersteund door de -vraaggericht opererende - afdeling OBO. Er is geen sprake van rolspanning tussen leidinggevende en lesgevende taken (de directeur van een cluster is vrijgesteld van lesgevende taken). Directeur van het cluster zijn is een vak. We willen gestandaardiseerde structuren waar dienstbaar en wenselijk, diversiteit en verschillen mogen! Openbaar Onderwijs Emmen onderscheidt zich in maatwerk voor leerlingen, personeel en ouders. WAT IS DAARVOOR NODIG? - Gepassioneerde, competente medewerkers - Directeuren van clusters (zijn vrijgesteld van lesgevende taken) - Onderwijsteams - Clusters van scholen - Coördinatie - School/scholen met specifieke expertise - Profiel / functiebeschrijving / competenties directeur van het cluster - Profiel / functiebeschrijving / competenties van de dagelijkse leiding (heeft deels lesgevende taken) - Belangstellingsregistraties - Assessments - Werving en selectietrajecten - Heroriëntatie op de positie/rol van het ABC en de CA - Draagvlak en draagkracht - Financiële middelen voor traject/proces tot 2020 - Externe ondersteuning / deskundigheid - Een vraaggerichte afdeling OBO; toelichting: Onder de afdeling Openbaar Onderwijs worden ook ABC-projecten en de Centrale Administratie verstaan. De afdeling ondersteunt zowel het College van B&W (in de rol van bevoegd gezag) als de schooldirecteuren. Door de veranderde context wordt op basis van een onderwijsvisie het openbaar onderwijs duurzaam en op de toekomst ingericht. De aansturing van de onderwijsteams vraagt om een nieuw profiel van de schooldirecteur. Op basis van dit nieuwe profiel is duidelijk welke ondersteuning de afdeling moet bieden en welke consequenties dit heeft voor de competenties van de medewerkers. Hiervoor heeft de afdeling een ontwikkelopdracht gekregen die per 2016 behaald moet zijn. De afdeling gaat doorontwikkelen naar een vraaggerichte organisatie aansluitend bij de nieuwe onderwijsorganisatie voor het openbaar onderwijs 2016-2020. Samen met het realiseren van de bestuurlijke ambities uit het Bestuurlijk Koersplan en binnen de financiële context, stelt dit de afdeling Openbaar Onderwijs voor een belangrijke uitdaging, maar wordt wel haalbaar geacht door kritisch te kijken naar de bedrijfsvoering en de organisatie gebaseerd op een professionele cultuur. Dit betekent een vraaggerichte organisatie met medewerkers die kwalitatief in staat zijn de directeuren op schoolniveau adequaat te ondersteunen. Hierbij wordt eveneens gekeken naar de inzet en de gewenste ondersteuning van de medewerkers van de Centrale Administratie en ABC-projecten. De analyse en de onderwijsvisie dienen te leiden tot een duidelijke rolverdeling van taken en verantwoordelijkheden tussen de afdeling en de schooldirecteuren. Dit alles met de opdracht dat het Openbaar

Onderwijs Emmen (scholenveld en afdeling) kwalitatief sterk blijft en financieel in control is. WAT HEBBEN WE GEDAAN? - Voorlichting aan directeuren van de scholen - Toelichting(en) aan de GMR - Tweedaagse met de schooldirecteuren in april 2013 - Voorlichting aan de afdeling OBO - Herstructurering en ontwikkeltraject van de afdeling OBO (naar een vraaggerichte afdeling) - 25 september 2013: studiedag met de directeuren - 26 september 2013: terugkoppeling naar de directeuren - Voorlichting aan de afdeling OBO tijdens tweedaagse oktober 2013 - Tijdens managementoverleg begin oktober 2013 Algemene Vereniging van Schoolleiders (AVS) uitgenodigd (dhr. H. v Soest) voor rechtspositionele vragen / aangelegenheden - Stuurgroep ingesteld per 20 november 2013 - Projectgroep ingesteld per 20 november 2013 - Uitwisseling met directeuren tijdens studiedag op 28 november 2013 - Terugkerend agendapunt tijdens overleggen met de directeuren - Terugkerend agendapunt tijdens de vergaderingen van de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad (GMR) WAT GAAN WE DOEN? 1. Werken volgens het masterplan Onderwijsvisie 2016-2020 2. Stand van zaken bespreken tijdens managementoverleg van 9 januari 2014 3. Voorlichting aan adjunct directeuren (januari 2014) 4. Voorlichting aan (G)MR-en (januari 2014) 5. Studietweedaagse met de directeuren (april 2014) 6. Visiestuk voorleggen aan Managementoverleg, directeuren van de scholen (maart 2014) 7. Visiestuk voorleggen aan de GMR (maart 2014) SLOTOPMERKING: Het Openbaar Onderwijs Emmen werkt energiek aan haar ambities, zoals verwoord in het koersplan én dit visiedocument. Daarnaast zullen de regionale, intergemeentelijke, provinciale en landelijke ontwikkelingen doorgaan. De verwachting is dat er meer en meer wordt gestuurd op samenwerken en elkaar vinden. Passend onderwijs is hiervan een treffend voorbeeld. Het schoolbestuur OOE staat in de meest brede zin open voor innovatieve verbindingen met collega schoolbesturen. BIJLAGEN: 1. Overzicht teldatum gegevens per school en totaal vanaf 2008 t/m 2013 2. Overzicht prognoses per school en totaal t/m 2018 3. Instandhoudingsbeleid per 1 augustus 2013 (Collegevoorstel BW 13.0690) 4. Tijdpad