Herijking Human Capital Agenda s en Techniekplan Limburg aanpak gericht op verduurzaming, borging en nieuwe kansen

Herijking Human Capital Agenda s en Techniekplan Limburg aanpak 2016-2019 gericht op verduurzaming, borging en nieuwe kansen ICT Chemie & Materialen Zorg Agrofood Logistiek TECHNIEK Life Sciences & Health

2

Inhoud Aanleiding 5 1 Inleiding 9 2 Human Capital Agenda s en Techniekplan Limburg een terugblik 13 3 Human Capital Agenda s en Techniekplan Limburg 2016-2019 - een herijking van de aanpak 25 3.1 Inhoudelijke focus 26 3.2 Werkwijze, rollen en samenwerking 29 4 Financiën en monitoring 33 Bijlagen: 37 Herijking uitvoering HCA Logistiek 39 Herijking uitvoering HCA Life Sciences & Health en Chemie & Materialen 51 Herijking uitvoering HCA Agrofood 67 Herijking HCA Zorg 81 Aanpak uitvoering HCA ICT 87 3

4

Aanleiding 5

In het kader van de programmabegroting 2016 is aangekondigd om in het eerste kwartaal van 2016 een herijkte aanpak Techniekplan/Human Capital Agenda s (HCA s) voor te leggen aan PS. In voorliggende notitie wordt stil gestaan bij hetgeen met de inzet van HCA s en het Techniekplan is bereikt en welke inzet wenselijk is voor de komende jaren, daarbij kijkend naar zowel inhoud, werkwijze als middeleninzet. De koers voor de komende jaren is in afstemming met de informele adviesgroepen respectievelijk projectteams voor de afzonderlijke HCA s en het Techniekplan Limburg vormgegeven en is nadrukkelijk geënt op de ambities zoals verwoord in het Coalitieakkoord In Limburg bereiken we meer. Deze notitie beschrijft de aanpak zoals die geldt voor de HCA s voor de verschillende sectoren en het Techniekplan Limburg. In bijlagen 2 t/m 7 wordt de koers per sector uitgebreid beschreven. vitaal bedrijfsleven op het onderdeel human capital (zie kadernotitie Vitaal bedrijfsleven ter versterking van het Limburgse MKB). Binnen het onderwijs- en arbeidsmarktbeleid worden naast de HCA- en Techniekplanaanpak nog een 3-tal thema s onderscheiden waarvan de uitwerking in de loop van 2016 aan Provinciale Staten wordt voorgelegd. Het betreft het Limburg Werkt Akkoord, Actieplan grensoverschrijdende arbeidsmarkt en Toekomstbestendig onderwijs. De verschillende thema s zijn onderling sterk verweven en kunnen ook alleen in samenhang worden gezien. In figuur 1 is dit schematisch weergegeven. Onderwijs- en arbeidsmarktbeleid Het provinciale onderwijs- en arbeidsmarktbeleid zal, evenals in voorgaande jaren, door de huidige coalitie in nauwe samenhang met het economisch beleid worden vormgegeven. De acties die hieruit voortvloeien, zijn gericht op het betrekken van mensen van alle opleidingsniveaus bij de economische ontwikkelingen in de euregio. Voorliggend uitvoeringsprogramma gaat over aansluiting van vraag en aanbod van arbeid binnen economische (top)sectoren en de aanhaking op de Sociale Agenda. Deze aanpak ondersteunt een 6

Figuur 1: samenhang beleidsthema s onderwijs en arbeidsmarkt 7

8

1. Inleiding 9

10

De huidige coalitie zet de eerder ingeslagen koers op het gebied van economische structuurversterking voort. De campussen worden in samenhang doorontwikkeld en verbonden met het innovatieve MKB. Nieuw is de ambitie om deze economische structuurversterking gelijk op te laten lopen met sociale structuurversterking door meer Limburgers te betrekken bij de economische ontwikkelingen en kansen te creëren voor álle Limburgers. Ons College ziet het versterken van de concurrentiekracht en het versterken van de arbeidsmarktpositie van onze inwoners als belangrijke maatschappelijke opgaven die hand in hand dienen te gaan. Een vitale en goed opgeleide beroepsbevolking is cruciaal voor het floreren van het bedrijfsleven, trekt nieuwe bedrijvigheid aan en bevordert de innovatiekracht en het ondernemerschap. Arbeidsparticipatie draagt in belangrijke mate bij aan het welzijn van de Limburgers en de stabiliteit van de samenleving. Hiermee is de wederzijdse afhankelijkheid van economische en sociale structuurversterking een gegeven. Het economisch tij zit mee! De markt trekt aan, bedrijven durven weer te investeren waardoor de vraag naar arbeidskrachten toeneemt. Ook de eerder uitgestelde vervangingsvraag wordt langzaamaan ingevuld. Positieve ontwikkelingen die we ten volle willen benutten. Tegelijkertijd moeten we alert blijven en ons voortdurend de vraag stellen of we voldoende geschikte vakkrachten en kenniswerkers hebben om aan de vraag van nu en straks te kunnen voldoen. En ook of we nog wel opleiden voor de juiste beroepen. Want behalve met een aantrekkende economie hebben we te maken met een meer fundamentele verandering van de arbeidsmarkt. Door een toenemende intrede van technologie in vrijwel alle sectoren zien we bepaalde beroepen definitief verdwijnen of in omvang afnemen. Denk aan de effecten van robotisering, digitalisering, gebruik van big data en de impact daarvan op sectoren zoals de detailhandel en het bankwezen. Daar tegenover staat dat deze technologie ook nieuwe kansen én beroepen creëert. Beroepen die we nu veelal nog niet kennen (zie rapport Werken aan de robotsamenleving, Rathenau Instituut, juni 2015). Kenmerkend is ook dat de veranderingen elkaar in een steeds sneller tempo opvolgen. Tijdig en continu anticiperen op deze dynamiek is noodzakelijk voor een goed functionerende arbeidsmarkt en het beperken van de mismatch. Dit alles vraagt investeringen in (toekomstige) werknemers en werkzoekenden en dus de nodige inspanningen van alle partijen op de Limburgse arbeidsmarkt en de omliggende euregio. 11

12

2 Een terugblik 13

De inzet van HCA s en het Techniekplan Limburg als instrumenten voor het verbeteren van de aansluiting van vraag en aanbod op de arbeidsmarkt in de voor Limburg belangrijke economische (top)sectoren, kent haar oorsprong in de vorige coalitieperiode. Human capital werd naast bedrijvigheid, innovatie en kennis als dusdanig cruciale component voor economische structuurversterking beschouwd, dat in februari 2014 9 mln. door PS is toegekend voor de uitvoering van de HCA s en het Techniekplan Limburg als structuurversterkend project. Deze middelen zijn de afgelopen 2 jaar ingezet in programma s en projecten. In figuur 2 is de besteding van dit budget per sector en naar de lijnen Kiezen Leren Werken zichtbaar gemaakt. In de reguliere voortgangsrapportages (laatstelijk oktober 2015) is een uitgebreider beeld geschetst van de inzet van deze middelen. Tevens kan worden opgemerkt dat ongeveer 70% van de middelen is besteed aan opleidingen en activiteiten t.b.v. het middelbaar beroepsonderwijs (mbo), mbo-opgeleiden en lager gekwalificeerde medewerkers of werkzoekenden. Ons College wil de uitvoering van HCA s en het Techniekplan continueren. Samen met het veld is gekeken wat goed heeft gewerkt, wat voor verbetering vatbaar is en waar de rol van de Provincie bijstelling behoeft. Deze uitgebreide reflectie heeft geleid tot inzicht in de verworvenheden van onze inzet gedurende de afgelopen 2 jaar en de benodigde accenten voor de komende jaren. Vanzelfsprekend is de inhoud afgestemd en bijgesteld op basis van de economische en sociale ambities zoals verwoord in het Coalitieakkoord In Limburg bereiken we meer. Human Capital Agenda s Human Capital Agenda s (HCA s) zijn agenda s die vanuit het perspectief van een specifieke sector zijn opgesteld om tijdig acties in gang te zetten om voldoende en voldoende goed opgeleid personeel beschikbaar te hebben en daarmee ook de innovatie en groei in die sector te versterken. Hierbij zijn de arbeidsmarktontwikkelingen en de ambities van de sector richtinggevend. Het gaat veelal om acties op middellange en lange termijn ten behoeve van de gehele sector en niet om acties die een acuut personeelstekort van een specifiek bedrijf oplossen. In alle HCA s stonden 2 hoofddoelstellingen centraal: een betere aansluiting tussen het onderwijs (van vmbo tot wo) en het bedrijfsleven; het vergroten van de aantrekkelijkheid en het imago van de sector en het verbeteren van de carrièremogelijkheden in de sector. 1. Kiezen: meer leerlingen kiezen voor een techniekopleiding; Leren: meer leerlingen en studenten behalen een technisch diploma en gaan ook aan de slag in een technische baan; Werken: mensen die werken in de techniek behouden voor de techniek en mensen met een technische achtergrond die werkloos zijn of dreigen te worden, elders inzetten in de techniek 14

Besteding per HCA Besteding per lijn Figuur 2: besteding van middelen 2013-2015 In 2012/2013 zijn er onder regie van de Provincie Limburg 5 HCA s opgesteld voor de belangrijkste economische sectoren in Limburg, te weten Life Sciences & Health, Chemie & Materialen, Logistiek, Agrofood en Zorg. Het bedrijfsleven en het onderwijs zijn, als primair verantwoordelijke partijen, nauw bij dit proces betrokken en samen met hen zijn prioriteiten bepaald die vervolgens zijn vastgelegd in zgn. uitvoeringsagenda s. Deze kenden een looptijd tot eind 2015. Techniekplan Limburg Om de (verwachte) tekorten aan vakkrachten in technische sectoren aan te pakken, is in 2013 het Techniekplan Limburg opgesteld. Er is sprake van een toenemende vraag naar mensen met een technische achtergrond en tegelijkertijd een achterblijvende instroom van jongeren in bètatechnische opleidingen. Het Techniekplan Limburg probeert hier verandering in te brengen door activiteiten aan te jagen die de instroom, het behoud en de doorstroom in de techniek bevorderen, van primair onderwijs tot en met wetenschappelijk onderwijs, en van leerling/student tot werknemer en werkzoekende. Omdat dit van betekenis is voor alle technische sectoren en beroepen (men vist tenslotte deels in dezelfde vijver ) pakken we dit in nauwe samenhang op met de HCA aanpak voor de topsectoren. Het Techniekplan Limburg 15

is een initiatief van de Provincie Limburg en kan worden beschouwd als de regionale variant van het nationale Techniekpact 2020. Analoog aan deze landelijke aanpak is binnen het Techniekplan Limburg de systematiek Kiezen Leren Werken gehanteerd. Het Techniekplan Limburg heeft naast tal van goede initiatieven, met name in het onderwijs, geleid tot focus en samenhang in bestaande initiatieven. Wat hebben we ervan geleerd? - het gaat niet vanzelf ; veel belangen; verbindende en aanjagende rol Provincie blijft nodig - betrokkenheid van het bedrijfsleven is niet vanzelfsprekend; wisselend per issue. - crossovers met andere sectoren zijn onvoldoende tot stand gekomen - verdienmodellen/verduurzaming PPS-samenwerkingsverbanden behoeven aandacht - meer aandacht voor euregionale arbeidsmarkt - samenwerking met landelijke HCA s en landelijke sectorplannen kan beter - steeds aandacht hebben voor eigenaarschap Succesfactoren - overzicht en inzicht in sector en HCA vraagstukken - gezamenlijke aanpak meerdere HCA s biedt inzicht in samenhang van thema s en sectoren - werken aan verbinding, samenbrengen en/of opschalen - aansluiting op landelijke ontwikkelingen en regelingen loont (m.n. Techniekplan) - mogelijkheid om pijnpunten te agenderen - sturing op duurzame ontwikkelingen - provinciale middelen inzetten om beweging op gang te brengen De verworvenheden en de nieuwe accenten per HCA en voor het Techniekplan Limburg zijn in tabellen 1 en 2 samenvattend weergegeven en in de bijlagen per sector uitgebreider beschreven. Voor het Techniekplan Limburg 2016-2019 is een aparte uitgave beschikbaar. De keuze voor de nieuwe accenten wordt in paragraaf 3 nader toegelicht. 16

Tabel 1: Samenvattend overzicht verworvenheden HCA-aanpak 2013-2015 per sector en accenten HCA-aanpak 2016-2019 HCA/sector Verworvenheden 2013-2015 Accenten 2016-2019 Life Sciences & Health Chemie & Materialen Inhoud - doorontwikkeling HBO Centrum (EiZT), inclusief diverse nieuwe modules en opleidingen en status landelijke koploper Zorgpact; - doorontwikkeling MBO Centrum Zorg en Techniek Limburg (ZTL), inclusief diverse nieuwe modules en opleidingen; - verbeteren stagebegeleiding van studenten Biomedische Wetenschappen en Sciences in bedrijven; - aanpak beschikbaarheid voldoende opgeleide MBO procesoperators en onderhoudsmensen in regio Noord- en Midden-Limburg; - doorontwikkeling gecombineerd MBO/HBO centrum CHILL i.s.m. de (nieuwe) ambities van Chemelot Campus inzake human capital; - ondernemerschapsonderwijs in het HBO; - invoering nieuwe onderwijsvisie bèta/techniek Zuyd Hogeschool Inhoud - verbinden zorg en techniekonderwijs - bevorderen kenniscirculatie - (bij)scholen op (vak)vaardigheden 21e eeuw - samenwerking/afstemming onderwijs en bedrijfsleven - pps ook richten op arbeidsparticipatie van kwetsbare groepen - verduurzaming en positioneren van de HBO en MBO centra in relatie tot excellent onderwijs en innovatie MKB Structuur - informele adviesgroep en herbevestiging HCA - netwerkbenadering Structuur - monitoren ontwikkelingen op tactisch en strategisch niveau; - verbinding met landelijke ontwikkelingen HCA; - informele adviesgroep en de netwerkaanpak uitbreiden; aanhaken Chemelot Campus; - verbindingen tussen sectoren op gemeenschappelijke thema s 17

HCA/sector Verworvenheden 2013-2015 Accenten 2016-2019 Logistiek Inhoud - oprichting Sectorservicepunt Logistiek (SSP Logistiek) met aandacht voor opzetten van een netwerk van gastdocenten en oriëntatieprogramma VO en teven aandacht voor inzetbaarheid van de zittende werknemers en werkzoekenden - Kennis Distributie Centrum (KDC) Logistiek Limburg: ontwikkeling van twee minors, ontwikkelen van kennisbox op gebied van innovatiethema s - Centrum voor Logistiek Vakmanschap (CLV): vernieuwing van curricula, doorlopende leerlijnen vmbo-mbo-hbo en voorlichting op vmbo scholen - Centrum voor Logistics and Warehousing (CVLW) - toename instroom bij onderwijsinstellingen - minor Douane en Trade Compliance - ontwikkeling doorlopende leerlijn logistiek vmbo-mbo-hbo - ontwikkelingsprogramma Young professionals in de logistiek - deelname scholingsfonds werkenden (MKB sectorplan) Inhoud - monitoren en inzetten op verduurzamen ppsconstructies (KDC, CLV, CVLW en SSP Logistiek) - inzetten op innovatiethema s in het onderwij s, o.a. E-fulfilment, smart hub, condition and controlled logistics, sustainability, diensteninnovatie (servitization) en trade compliance - agenderen en extra inspanningen leveren op de thema s sociale innovatie, crossovers en intersectorale mobiliteit Structuur - informele adviesgroep (ook nationale afstemming geborgd) - onderwijstafel Logistiek - betere samenwerking onderwijs en bedrijfsleven via informele adviesgroep Structuur - aansluiting zoeken bij strategisch kader voor Logistiek Limburg en uitvoerende rol LIOF - informele adviesgroep en de netwerkaanpak uitbreiden - voortzetten onderwijstafel Logistiek - voor lijn Kiezen aansluiting zoeken bij actielijn uit techniekplan Limburg - voor lijn Werken aansluiting zoeken bij Limburg Werkt Akkoord 18

HCA/sector Verworvenheden 2013-2015 Accenten 2016-2019 Agrofood Inhoud - Implementatie van techniek in agrarisch VMBO-onderwijs - Centrum voor Vakmanschap en Ondernemerschap Agro Inhoud - inventariserend onderzoek naar de toekomstige arbeidsmarkt Agrofood in Limburg - eigenaarschap en regie bij de partners versterken door het proces van herijking van de HCA voortdurend te laten aansluiten op ontwikkelingen en behoeften van de sector; met aandacht voor instroom van jongeren en niet-werkenden, behoud van personeel in de sector, crossovers en verduurzamen van PPSconstructies. Structuur - MBO, HBO en WO aangehaakt op de campusontwikkeling Structuur - betrokkenheid bedrijfsleven, onderwijs en overheden borgen door koppeling van HCA aan sectorale triple helix overlegstructuur i.o. 19

HCA/sector Verworvenheden 2013-2015 Accenten 2016-2019 Zorg Inhoud Totstandkoming van de HCA Zorg en het daarbij behorend uitvoeringsprogramma (in 2014 en 2015). Tweede helft 2015 start van een aantal projecten binnen de volgende thema s: Strategische personeelsplanning (spp): - samen optrekken in HCA Zorg en Welzijn, Opleiding/scholing, innovatie en beroepenontwikkeling: - haalbaarheidsonderzoek naar een onderwijsecosysteem voor zorginnovatie en zorgopleidingen - MBO-4 topopleiding verpleegkunde - verder met Evolva, borging werkplekleren 3.0 - wijkleerbedirijf Venray Flexibilisering: - flexibel en specialistisch (expertcentrum mobiliteit) - leertuin duurzaam organiseren van de zorg voor ouderen met cognitieve beperkingen en gedragsproblemen - flexibilisering arbeidsmarkt Zorg Noord Limburg Inhoud - start van een drietal projecten binnen de eerder benoemde thema s - continuering en monitoring lopende projecten - inspelen op ontwikkelingen binnen de sector die aan fluctuaties onderhevig is, m.n. thema mobiliteit van zittende werknemers - aandacht voor de verbinding zorg en technologie Structuur Totstandkoming van een triple helix structuur overheid-werkgevers-onderwijs op het terrein van zorg in de vorm van een Regiegroep Zorg Structuur Doorontwikkeling van de triple helix structuur op regionaal niveau met aansluiting van gemeenten 20

HCA/sector Verworvenheden 2013-2015 Accenten 2016-2019 ICT (geen HCA ICT in 2013-2015) Inhoud - inventariserend onderzoek naar de toekomstige arbeidsmarkt in Limburg voor ICT - totstandkoming van een strategische agenda HCA ICT Structuur Triplehelix partners en stakeholders in kaart brengen om te komen tot een structureel afstemmingsoverleg/klankbord In Limburg 21

Tabel 2: Samenvattend overzicht verworvenheden Techniekplan Limburg 2013-2015 en accenten Techniekplan Limburg 2016-2019 Techniekplan Limburg Verworvenheden 2013-2015 Accenten 2016-2019 Inhoud Inhoud Kiezen Kiezen - Wetenschap & Techniekonderwijs in primair onderwijs: 3 breed gedragen projecten in het po (N-, M- wijs: voortbouwen op duurzame samenwerking met - Wetenschap & Techniekonderwijs in primair onder- en Z-Limburg) PO koepels N-, M- en Zuid -Limburg. Onderzoekende leerhouding centraal; aansluiting zoeken bij - Wetenschap & Techniekonderwijs in voortgezet onderwijs: aansluiting Technasia en project gericht Onderwijs 2032. op technisch vervolgonderwijs (in euregio) - Wetenschap & Techniekonderwijs in voortgezet - Imago: aansluiten bij campagnes van landelijke onderwijs: verbreden ervaringen van Technasia. en bedrijfsorganisaties. Ondersteuning van techniekverkiezingen voor vakmanschap behouden, verbinden lokale Onderzoekend en ontwerpend leren centraal. oog en regionale bedrijfsleven; aansluiting zoeken bij Onderwijs 2032. - Imago: uitbouwen relaties met landelijke organisaties t.b.v. gezamenlijke promotie. Uitbreiden techniekverkiezingen. Leren - Doorlopende leerlijnen; geïnvesteerd in samenwerking Techniekketen NML en Techniek Onderwijs Z-Limburg (TOZL) - Toponderwijs en topfaciliteiten; geïnvesteerd in PPS op gebied van installatietechniek en automotive Leren - Doorlopenede leerlijnen: verduurzamen samenwerking binnen Techniekketen NML en TOZL; - Toponderwijs en topfaciliteiten: verduurzamen bestaande publiek private samenwerking (Installatietechniek, Automotive) en uitbreiding naar andere technische sectoren (bijvoorbeeld Bouw & Infra; Maintenance, Interieurbouw, etc.). Verbinden en uitbouwen met sectorale bedrijfsnetwerken. 22

Werken Werken - Duurzame inzetbaarheid/leven Lang Leren; schol- - Duurzame inzetbaarheid/leven Lang Leren; af- ingsfonds voor werkenden vervolgd door region- stemming regionale partijen (bedrijven) bij landelijke aal sectorplan MKB. Betrekken regionale partijen sectorplannen, O&O gelden, etc, duurzaam opleid- (bedrijven) bij landelijke sectorplannen en via PPS (zie leren). - Zij-instroom; scholingsfonds voor niet-werkenden - Zij-instroom; koppeling maken met LWA/Sociale Agenda. Structuur Structuur - Nationaal: afstemming met Min. EZ, OCW en SZW; - Nationaal: afstemming met Min. EZ, OCW en SZW; direct met landelijk trekker techniekpact en via direct met landelijk trekker techniekpact en via landsdelig overleg ZO NL landsdelig overleg ZO NL - Bovenregionaal: afstemming binnen BP 2020 en provincies N-Brabant en Limburg - Provinciaal: portefeuillehouder en 2 boegbeelden NML en ZL - Projectteam NML en ZL: brede vertegenwoordiging onderwijs, bedrijfsleven en triple helix organisaties in projectteams tbv inventariseren en afstemmen initiatieven en projecten - Bovenregionaal: afstemming binnen BP Network en provincies N-Brabant en Limburg - Provinciaal: op basis van casuïstiek agendeert portefeuillehouder thema op geschikte overlegtafel - Regionaal: Bestuurlijke Afstemming binnen Techniekketen NML en TOZL; - Operationeel in projectteams NML en ZL: brede vertegenwoordiging onderwijs, bedrijfsleven en triple helix organisaties in projectteams t.b.v. inventariseren en afstemmen initiatieven en projecten 23

24

3. De aanpak 25

Voor alle HCA s en het Techniekplan Limburg is een proces van herijking uitgevoerd met nauwe betrokkenheid van de informele adviesgroepen (HCA s) en projectteams (Techniekplan). De algemene conclusie is dat de HCA s en het Techniekplan Limburg waardevolle instrumenten zijn om te borgen dat er voldoende en goed opgeleide vakkrachten en kenniswerkers beschikbaar zijn voor nu en in de toekomst. Er is de afgelopen jaren gezamenlijke focus bepaald ( Richten ) en een stevig fundament neergelegd in de vorm van robuuste projecten (met name publiek-private samenwerkingsvormen) om op verder te bouwen ( Inrichten ). De komende jaren wordt de aandacht geconcentreerd op de uitvoering met zichtbare resultaten voor studenten, leerlingen, werkenden, werkzoekenden en sectoren ( Verrichten ). Deze uitvoering betekent zowel verbreding, opschaling én verduurzaming van bestaande projecten als het initiëren van nieuwe ontwikkelingen. Op basis van de reflectie op de afgelopen 2 jaar, de verwachte ontwikkelingen en de ambities van de Provincie komen wij tot een aantal uitgangspunten ten aanzien van inhoud en werkwijze die we zullen hanteren bij onze inzet op alle HCA s en het Techniekplan in de huidige coalitieperiode. Deze worden beschreven in paragrafen 3.1 en 3.2. 3.1 Inhoudelijke focus - Gericht op economische (top)sectoren en kansrijke sectoren in Limburg De HCA s en het Techniekplan Limburg zijn instrumenten ter bevordering van de ontwikkeling van economisch kansrijke sectoren door het borgen van de beschikbaarheid van voldoende en voldoende gekwalificeerde arbeidskrachten en kenniswerkers. Het gaat daarbij om talenten op alle niveaus: vakkrachten om producten en diensten te maken en te leveren maar ook om kenniswerkers die nieuwe, innovatieve producten en diensten ontwikkelen en daarmee de concurrentiekracht van de sector stimuleren. In de eerste plaats zetten we de bestaande HCA s voor de topsectoren Life Sciences & Health, Agrofood en Chemie & Materialen voort. De campussen vormen binnen deze sectoren kristallisatiepunten, maar de HCA s dienen het belang van deze sectoren Limburgbreed. De Smart Services Campus kent als jongste loot aan de campusboom nog geen HCA voor de bredere sector ICT. Gezien het groeiend belang van ICT voor alle sectoren en specifiek in relatie tot de ambitie van de Smart Service Campus, wordt deze nog dit jaar opgestart en gedefinieerd. Met het oog op de nagestreefde zelfregie door het veld zal hierbij vanaf het begin zoveel mogelijk worden aangesloten op de structuren zoals die voor deze sector in ontwikkeling zijn (zie bijlage ICT). 26

De HCA Zorg wordt voortgezet vanwege het feit dat de zorgsector de grootste sector qua werkgelegenheid is (ca. 12,5%) en vanwege de gevolgen die zowel bezuinigingen als technologie op de arbeidsmarkt in de zorg hebben. De sectoren maakindustrie en logistiek zijn voor Limburg belangrijke sectoren. Met continuering en herijking van het Techniekplan Limburg en de HCA Logistiek wordt ruim aandacht gegeven aan het menselijk kapitaal voor deze sectoren. Ook in het investeringsprogramma Toerisme en Recreatie wordt aandacht gevraagd voor onderwijs en scholing. Bij de verdere uitwerking hiervan kan de HCAaanpak worden gehanteerd; tevens houden we ruimte voor kansrijke ontwikkelingen in andere sectoren, bv. retail. - Voortzetten nieuwe en verduurzamen bestaande publiekprivate samenwerkingsvormen. Er zijn inmiddels 8 vormen van publiek-private samenwerking tussen het onderwijs en sectoren/clusters van bedrijven. CHILL, EIZT en KDC 2 zijn voorbeelden van Centers of Expertise van het eerste uur. 2. CHILL: Chemelot Innovation and Learning Labs - samenwerkingsverband tussen ROC Arcus, ROC Leeuwenborgh, Zuyd Hogeschool. DSM en Sabic m.b.t. opleiding en innovatievraagstukken in de chemische sector EIZT/ZTL: expertisecentrum voor Innovatieve Zorg en Technologie en Zorgtechniek Limburg waarin zorginstellingen, kennisinstellingen en onderwijs samenwerken aan zorginnovatie en daaraan gerelateerde scholing en training van nieuwe en zittende professionals. KDC: Kennis Distributie centrum, een samenwerkingsverband van Fontys Hogeschool, Universiteit Maastricht, OU, Zuyd Hogeschool en MBO-instellingen en diverse logistieke bedrijven. Het KDC zorgt voor versterking van toegepast onderzoek op innovatieve logistieke thema s en beter onderwijs door betere afstemming tussen onderwijs en bedrijfsleven. De afgelopen 2 jaar zijn daarnaast nieuwe ppsconstructies opgezet, te weten Tech2Create (maintenance/automotive), het Centrum voor Logistiek Vakmanschap, het Center for Logistics & Warehousing, het Centrum voor Innovatief Vakmanschap Agrofood en het Centrum voor Installatietechniek. In de komende periode wordt, naast het vormgeven van nieuwe ppsconstructies zoals voor Bouw & Infra, ingezet op de doorontwikkeling en verduurzaming van de bestaande samenwerkingsvormen. - Provinciale middelen optimaal inzetten voor de burger (leerling, werknemer, werkzoekende) Het accent bij de uitvoering van de HCA s en het Techniekplan Limburg ligt de komende jaren op de uitvoering ( verrichten ). De provinciale middelen zullen zoveel mogelijk ten goede komen aan leerlingen, werkzoekenden, werkenden en docenten in de vorm van trajecten, stages, onderwijsaanbod, etc. passend bij de vraag van de sectoren. - Stimuleren van crossovers Vernieuwing van de economie en oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken behoeven vooral nieuwe producten en diensten op het raakvlak van twee of meerdere sectoren. Denk hierbij aan biomedische materialen, materialen voor voedselverpakking en slimme, veelal technologische toepassingen in de zorg. Ook van (toekomstige) werknemers wordt verwacht dat zij steeds 27

meer technologieën en kennis van meerdere disciplines kunnen combineren. Dit heeft ook z n weerslag op het onderwijs. Een goed voorbeeld hiervan is de master opleiding Care & Technology van Zuyd Hogeschool. Binnen de HCA s en het Techniekplan zal het stimuleren van inhoudelijke crossovers tussen sectoren en disciplines de komende jaren nog meer aandacht krijgen. De campussen en de Centers of Expertise (o.a. CHILL, EIZT) hebben een belangrijke rol om deze crossovers te identificeren en te stimuleren. - Werkenden en werkzoekenden - duurzame inzetbaarheid en intersectorale mobiliteit De arbeidsmarkt kenmerkt zich door een toenemende dynamiek en flexibiliteit. Dit vereist van werknemers dat zij zich blijven ontwikkelen. Hierbij zijn zgn. 21e eeuw vaardigheden (ondernemerschap, digitalisering, problemsolving) van toenemend belang. Ook vraagt de arbeidsmarkt in voorkomende gevallen om omscholing naar een ander beroep. Naast het reeds lopende MKB Sectorplan Limburg gaan we de komende jaren nadrukkelijk, in afstemming met de branches en O&O 3 -fondsen, investeren in deze intersectorale mobiliteit. 3. O&O-fondsen: opleidings- en ontwikkelingsfondsen, een samenwerking van werkgevers- en werknemersorganisaties. Deze fondsen hebben tot doel om de werking van de sectorale arbeidsmarkten te optimaliseren. Zij zorgen ervoor dat het aanbod en het niveau van de vakbekwaamheid van (potentiële) werknemers op peil blijft door scholing. Ook werkzoekenden en kwetsbare jongeren worden toegerust voor de vraag vanuit de sectoren. Hiervoor worden, in aansluiting op en in afstemming met het Limburg Werkt Akkoord als onderdeel van de Sociale Agenda, onder meer stage- en leerwerkplekken gecreëerd in de voor deze doelgroepen meest kansrijke sectoren. Ook als dit sectoren zijn die niet als topsector worden aangemerkt. We doen dit door de partners in de Limburgse arbeidsmarktregio s te betrekken bij de HCA adviesgroepen, brancheorganisaties, O&O-fondsen, etc. maar ook door stakeholders die betrokken zijn bij de campusontwikkelingen te bewegen tot extra inspanningen voor deze doelgroepen. Hierbij zal zoveel mogelijk gebruik worden gemaakt van beschikbare sectormiddelen (o.a. O&O-fondsen, Asschergelden). - MBO Er komt binnen alle HCA s en het Techniekplan veel aandacht voor middelbaar beroepsonderwijs (MBO) en mbo-opgeleiden. In de vorige coalitieperiode was dit ook al het geval en deze lijn wordt doorgetrokken. Het grootste deel van de beroepsbevolking heeft namelijk een mbo-opleidingsniveau (46%, Enquête Beroepsbevolking 2015, CBS). Het bieden van kwalitatief goede opleidingen voor studenten en werknemers, afgestemd op de vraag van het bedrijfsleven en gericht op de beroepen van de toekomst, dat is de hoofdopgave voor het mbo-onderwijs. Hierbij zien we een verschuiving van de lagere naar de hogere mbo-niveaus. Alle 28

thema s op het gebied van onderwijs en arbeidsmarkt (ook m.b.t. grensoverschrijdende arbeidsmarkt en het Limburg Werkt Akkoord) die de Provincie met de mboonderwijsinstellingen ter hand gaat nemen, worden vastgelegd in een aparte MBO-agenda (zie kaderbrief Onderwijs). 3.2 Werkwijze, rollen en samenwerking - Rolopvatting en eigenaarschap Bedrijven, sectoren en onderwijs hebben een eigen belang en verantwoordelijkheid waar het gaat om de beschikbaarheid en het opleiden van de juiste vakkrachten voor de toekomst en het vormgeven van het onderwijs afgestemd op de vraag (responsief onderwijs). Zij moeten daarbij oog houden voor ontwikkelingen en vraagstukken op het gebied van human capital. Daar waar de Provincie in de vorige coalitieperiode het voortouw heeft genomen, gericht op bewustwording en agendering, streven we er in deze coalitieperiode naar om de aandacht voor human capital en de uitvoering voor activiteiten steviger te borgen in een gezamenlijke aanpak van de sector en het onderwijs. Meer zelfregie door het bedrijfsleven en het onderwijs waarbij zij continu over en weer met elkaar afstemmen op basis van een gemeenschappelijk gevoelde urgentie, is in deze vervolgstap van belang. In dit proces krijgt de verbindende en faciliterende rol van de Provincie betekenis. We pakken deze rol zonder de verantwoordelijkheid bij anderen weg te nemen. Op basis van een globale agenda en een netwerk-aanpak worden ontwikkelingen gevolgd ( vinger aan de pols ), kansen gewogen en waar nodig acties uitgezet. De opgerichte informele adviesgroepen per HCA waarin sleutelpersonen uit de sector zitting hebben, spelen hierin een belangrijke rol. De Provincie faciliteert en kan, waar nodig, middelen inzetten om ontwikkelingen aan te jagen of processen te ondersteunen. Naarmate de zelfregie in de sector voor human capital toeneemt, kan de agenderende, faciliterend en verbindende rol van de Provincie afnemen. De Provincie kan uiteraard ook specifieke issues agenderen die voortvloeien uit het coalitieakkoord, bijv. in relatie tot de Sociale Agenda. - Optimale benutting van bestaande (landelijke) fondsen en regelingen Bij alle activiteiten worden reguliere middelen van de primair verantwoordelijke partijen ingezet en wordt zo veel mogelijk gebruik gemaakt van landelijke fondsen en regelingen. Op deze manier fungeert de provinciale cofinanciering als hefboom naar andere financieringsbronnen. - Sectoraal versus generiek Om aansluiting bij het economische speelveld te behouden, is het van belang om de sectorale insteek van de HCA s vast te houden. Bedrijven herkennen zich nu eenmaal meer in een sectoraanpak. De sectorale aanpak heeft bovendien als belangrijk voordeel dat ontwikkelingen 29

30

in en ambities van de sector richtinggevend zijn. Daarnaast is een meer generieke aanpak aan de orde voor vraagstukken die voor meerdere sectoren van belang zijn of die alleen door samenwerking tussen sectoren kunnen worden opgepakt. Hierbij doelen we met name op voldoende instroom van bètatechnisch opgeleid personeel, innovatie op de inhoudelijke crossovers tussen sectoren en opleidingen, bevorderen van intersectorale mobiliteit, brede aandacht voor de vaardigheden van de toekomstige arbeidsmarkt en grensoverschrijdende activiteiten. Een indeling naar sector is hier veelal niet aan de orde. Voor het thema grensoverschrijdende arbeidsmarkt wordt in juni een separate notitie voorgelegd. voor heel Limburg is uitgerold, biedt een goede kapstok om sectorspecifieke items onder te brengen. In tabellen 1 en 2 zijn per HCA en voor het Techniekplan Limburg de accenten voor de komende jaren samenvattend weergegeven. In de bijlagen wordt de aanpak voor de verschillende HCA s voor de komende jaren uitgebreid beschreven. Voor het Techniekplan Limburg 2016-2019 is een aparte uitgave beschikbaar. Met de programmabegroting 2016 als kader en in het belang van de continuïteit van het beleid, is er reeds een aantal acties in gang gezet. - Kiezen Leren Werken als ordeningsprincipe Er bestaat geen HCA-blauwdruk; de vorm waarin deze per sector wordt vormgegeven, is afhankelijk van de wijze waarop de sector georganiseerd is maar ook van de aard en omvang van de sector. De ook landelijk gehanteerde indeling naar Kiezen Leren Werken is als ordeningsprincipe echter zeer werkbaar gebleken en zal omwille van een heldere communicatie worden voortgezet. Via deze lijnen kan helder worden gemaakt waar accenten worden gelegd en waarvoor de middelen worden ingezet. Zoals aangehaald in bovengenoemd uitgangspunt (sectoraal vs. generiek) wordt de lijn Kiezen generiek, sectoroverstijgend vormgegeven. De methodiek van het Wetenschap & Techniek onderwijs zoals die nu 31

32

4. Financiën en monitoring 33

Op basis van de accenten zoals beschreven in tabellen 1 en 2 (verduurzamen bestaande en ontwikkelen nieuwe PPS-constructies, aandacht voor ICT, bevorderen crossovers, aandacht voor (inter)sectorale mobiliteit) en de ervaringen van de afgelopen 2 jaar (zie figuur 2 in paragraaf 2) wordt een bedrag van 7,5 mln. gereserveerd voor de uitvoering van de HCA s en het Techniekplan in de huidige coalitieperiode. Afgezet tegen de afgelopen 2 jaar betekent dit ongeveer een halvering van de provinciale inzet. Dit is in lijn is met onze bijgestelde rolopvatting (zie 3.2) en de fase waarin de HCA s en Techniekplan zich nu bevinden (uitvoering op basis van de gebouwde fundamenten). Aangezien er geen reguliere middelen voor onderwijs en arbeidsmarkt beschikbaar zijn, wordt aanspraak gemaakt op de beleidsintensiveringsmiddelen Onderwijs ( 3,5 mln.) en de beleidsintensiveringsmiddelen Sociale Agenda ( 4 mln.). Hiervoor zijn kadernotities aan uw Staten voorgelegd (Sociale Agenda PS 18 maart jl. en Kaderbrief Onderwijs, GS 29 maart, PS 13 mei). Dit bedrag van 7,5 mln. euro zal conform de werkwijze zoals in deze nota beschreven en gebruik makend van onderstaand afwegingskader, op 50-50 basis voor projecten binnen dit thema worden ingezet. In de voorjaarsnota zal aan uw Staten op basis van de 50/50 afspraak een nader dekkingsvoorstel worden gedaan voor een aanvullend bedrag van 500.000,- voor de HCA s/techniekplan. Bij de inzet van de middelen streven we een zo groot mogelijke middelenconcentratie na, d.w.z. dat we de inzet van geldstromen van diverse partijen optimaal willen concentreren op een (beperkt) aantal ontwikkelingen/ projecten uit het domein onderwijs en arbeidsmarkt. Ook ligt het voor de hand dat in voorkomende gevallen middelen voor andere beleidsthema s (zie figuur 1) gebundeld worden met middelen voor de uitvoering van HCA s/techniekplan (bv. LWA). Tevens zullen de mogelijkheden van landelijke en Europese regelingen en fondsen (ESF, EFRO, sectormiddelen) maximaal worden benut. Afwegingskader Bij de inzet van provinciale middelen worden de volgende afwegingen gemaakt: past het binnen het centrale doel van de HCA/ Techniekplan; draagt het bij aan oplossen van vraagstukken op gebied van human capital in of tussen sectoren; bestaat er breed draagvlak voor het initiatief in de sector; is er sprake van passend eigenaarschap (primaire verantwoordelijkheid van onderwijs respectievelijk bedrijfsleven en campussen); resulteert het initiatief in verhoogde kansen voor studenten, leerlingen, werkenden en/of werkzoekenden op de arbeidsmarkt, passend bij de vraag van de sectoren; draagt het bij aan duurzame samenwerking onderwijs en bedrijfsleven; 34

versterkt het de kwaliteit van het bekostigd (beroeps) onderwijs; draagt het bij aan synergie tussen sectoren, tussen onderwijsniveaus en/of tussen kennisdomeinen (crossovers); is er sprake van een hefboom effect (bijvoorbeeld als cofinanciering voor Europese of euregionale fondsen); draagt het bij aan de doelstellingen van de Sociale Agenda en in het bijzonder het LWA; is er sprake van een duurzaam effect en borging. Monitoring Op basis van voortdurende monitoring zullen PS via de Statencommissie voor Financiën, Economie en Bestuur halfjaarlijks over de voortgang en de inzet van de middelen worden geïnformeerd. 35

36

Bijlagen 37

38

Herijking Human Capital Agenda (HCA) Logistiek maart 2016 1. Inleiding In het verlengde van het economische beleid voert de Provincie Limburg een Human Capital Agenda (HCA) uit. De HCA beschrijft het beleid ten aanzien van een aantal prioritaire sectoren zoals Logistiek. Om de ambities van deze sector mogelijk te maken is beschikbaarheid van voldoende en goed opgeleide logistieke professionals van groot belang. Hoofddoel van de HCA is dit grote belang te agenderen in het onderwijsveld en het bedrijfsleven en passende acties te stimuleren. Kerndoelen van de HCA s zijn versterken van de afstemming onderwijs en bedrijfsleven en het vergroten van de aantrekkelijkheid van de sector. De huidige coalitie zet haar koers op het gebied van economische structuurversterking voort. De campussen worden in samenhang doorontwikkeld en verbonden met het innovatieve MKB. Hierbinnen past de continuering van de uitvoering van HCA s en het Techniekplan. Nieuw is de ambitie om deze economische structuurversterking gelijk op te laten lopen met sociale structuurversterking. Arbeidsparticipatie draagt in belangrijke mate bij aan het welzijn van de Limburgers en stabiliteit van de samenleving. In voorliggende notitie wordt een terugblik gegeven over de bereikte resultaten van de HCA Logistiek. Voor de komende coalitieperiode beschrijven we de gewenste koers en geven een beschrijving van de nieuwe accenten. 2. Terugblik 2.1 Inhoud De HCA Logistiek is in maart 2013 door Gedeputeerde Staten vastgesteld. Deze agenda geeft een beschrijving van de kenmerken van de sector, de ambities, arbeidsmarkttrends en actielijnen. Verdere uitwerking van HCA Logistiek staat in het Uitvoeringsprogramma HCA Logistiek. Het programma had een looptijd van augustus 2013 tot eind 2015. De beide doelstellingen aansluiting onderwijs/bedrijfsleven en vergroten aantrekkelijkheid en imago van de sector zijn vertaald in vier actielijnen. Dit analoog aan de doelstellingen van de landelijke HCA Logistiek. 39

1. Excellent State of Art Logistiek onderwijs De logistieke sector in Limburg vraagt om personeel op alle niveaus die goed ingevoerd zijn in datgene wat het bedrijfsleven van hen vraagt. Het aanwezige opleidingsaanbod op MBO- en HBO-niveau dient aan te sluiten bij de dagelijkse beroepspraktijk. Centraal in deze actielijn staat het voortdurend vernieuwen van het opleidingsaanbod in samenwerking met het bedrijfsleven. Leerlingen en hun docenten dienen (afhankelijk van hun vakgebied) op de hoogte te zijn van de laatste inzichten in innovatiethema s in de logistiek. Ook moet er een passend opleidingsaanbod beschikbaar zijn voor werknemers in de vorm van bij-, en omscholing. Binnen deze actie zijn drie PPS-constructies tot ontwikkeling gekomen waarbinnen, in samenwerking met het bedrijfsleven, diverse acties en projecten worden opgepakt. Namelijk: Centre of Expertise: Kennis DC Logistiek Limburg (KDC, Fontys Hogeschool); Centrum voor Innovatief Vakmanschap: Centrum voor Logistiek Vakmanschap (CLV) (ROC Gilde Opleidingen) en Centrum voor Innovatief Vakmanschap: Centrum voor Logistics and Warehousing (CVLW) (ROC Leeuwenborgh). Het CLV ontwikkelt een doorlopende leerlijn VMBO-MBO- HBO met VMBO Den Hulster in Venlo, Mavo Broekhin in Roermond en Fontys Venlo. Meerdere VMBO scholen uit Noord- en Midden Limburg zullen hierop aansluiten. Voor wat betreft de instroombevordering intensiveert het CLV de voorlichting op de VMBO s in de regio. 2. Meer kwalitatief hoogstaande werknemers Er moeten voldoende leerlingen en studenten met de juiste kwalificaties worden opgeleid voor de sector. Dat betekent een vergroting van de uitstroom in het initieel onderwijs van MBO- en HBO-gediplomeerden om aan de vervangings- en uitbreidingsvraag te kunnen voldoen. Door de vergrijzing en ontgroening in Limburg, zal de komende jaren een grote vervangingsvraag ontstaan. Sommige bedrijven merken dit nu al. De aantrekkelijkheid van de sector logistiek en de loopbaankansen die deze sector biedt, dienen onder de aandacht te worden gebracht van leerlingen die nog een beroepskeuze moeten maken. Ook werving via zgn. zij-instroom, waarbij werkzoekenden voor de sector worden opgeleid, vergroot het beschikbare arbeidspotentieel. Op deze actielijn is vooral het Sector Service Punt (SSP) Logistiek actief. Dit Servicepunt is een samenwerking tussen bedrijfsleven, onderwijs, UWV, gemeenten en brancheorganisaties. Doel is verbeteren van instroom en doorstroom, deskundigheidsbevordering en imagoverbetering van de sector. Het SSP heeft een programma op deze drie doelstellingen ontwikkeld. Zij werken Limburg breed en hebben diverse netwerken opgebouwd, waaronder een netwerk van 50 gastdocenten en middelbare scholen die meewerken aan hun programma. In het kader van imagoverbetering loopt er een campagne Love Logistics die via sociale media de doelgroep enthousiasmeert en informeert. Ook de beide centra voor innovatief vakmanschap hebben als doelstelling de instroom te verhogen door het opleiden van kwalitatief goed opgeleide werknemers. 40

3. Betere benutting en behoud logistieke professional Het overgrote deel van de sector bestaat uit MKB. Belangrijk is dat zij een professioneel HRM-beleid voeren zodat de sector sterker wordt. Als medewerkers vertrekken omdat zij zich niet langer aan de sector gebonden voelen, is het vrijwel onmogelijk om hen terug te winnen. Dat betekent dat de werkgever het personeel moet blijven binden en boeien. Veel ondernemers willen dit ook wel maar door de waan van alle dag komen zij er onvoldoende aan toe. Ook is in de transportsector zichtbaar dat veel bedrijven vanuit de logistieke vakinhoud zijn opgebouwd, waardoor men mogelijk te weinig expertise in huis heeft voor het te voeren personeelsbeleid. Veel bedrijven hebben te maken met een vergrijzend personeelsbestand. Als tegenhanger wil men daarom jonge mensen werven die vanuit het onderwijs goed gekwalificeerd instromen. Maar daarin zal schaarste gaan optreden. Belangrijk is daarom bedrijven ervan bewust te maken dat een oudere medewerker nog jaren meekan, mits deze op tijd wordt bijgeschoold en bestaande kennis doorontwikkeld wordt. Op dit gebied is ook het Sector Servicepunt Logistiek actief. Zij geven inzicht in de actuele vraag en aanbod in de logistiek. Ook hebben ze samen met Arcus een programma voor zij-instromers opgezet. Het SSP heeft een netwerk van 40 HRM ers die expertise delen op het gebied van sociale innovatie, duurzame inzetbaarheid en strategische personeelsplanning. Verder is de Open Universiteit bezig met een onderzoek naar duurzame inzetbaarheid bij logistieke beroepen in diverse sectoren. Bedrijven die meedoen aan het onderzoek verbinden zich om het advies ook daadwerkelijk op te volgen met acties. Een ander traject is het ontwikkelingsprogramma Young professionals in de logistiek waarbij minimaal 30 professionals op hbo/wo niveau door ontwikkeld worden op het gebied van 2030 skills. Het logistieke bedrijfsleven heeft aangegeven dat het bij hun medewerkers niet alleen gaat om kennis maar ook om ondernemerschap en competenties. 4. (Eu)regionaal versterken van kennis Er is volop nieuwe kennisontwikkeling in de sector. Door slimme informatietechnologie en globalisering van goederenstromen ontstaan nieuwe marktkansen en zijn soms ook andere competenties van het personeel nodig. Dit stelt hoge eisen aan kennisinstellingen, die enerzijds moeten zorgen dat hun curriculum actueel blijft, en anderzijds dat d.m.v. onderzoek in samenwerking met het bedrijfsleven nieuwe concepten en inzichten ontstaan voor de sector. Het Kennis DC Logistiek speelt op het gebied van deze actielijn de trekkende rol en is het kristallisatiepunt waar de kennisvragen binnenkomen, verspreid en verbonden worden. Het provinciale Kennis DC Logistiek maakt onderdeel uit van een landelijk netwerk KDC s waarbij specialisatie plaatsvindt op de thema s die bij de regio s passen. Voor het Kennis DC Logistiek zijn de speerpunten: Trade Compliance Customs Management, E-Commerce & E-fulfilment, Supply Chain Redesign, (Synchromodaliteit, Toegevoegde waarde in ketens (VAL/ VAS), Supply Chain Finance, 3D en invloed logistieke ketens, Big Data en stedelijke distributie). Zowel het Centrum voor Logistiek Vakmanschap als het Centrum voor Logistics and Warehousing hebben als 41

doelstelling het versterken van kennis op MBO-niveau samen met het bedrijfsleven. 2.2 Structuur De HCA Logistiek en het uitvoeringsprogramma zijn in nauwe samenwerking met de sector Logistiek en de onderwijsinstellingen opgesteld. Draagvlak en commitment zijn bottum up opgebouwd. Het initiatief van de provincie om partijen bij elkaar te brengen en te mobiliseren tot een Human Capital Agenda Logistiek heeft geleid tot een positieve en krachtige beweging waar een ieder graag aan mee wil (de) werken. In samenwerking met ELC-Limburg 1 zijn onderwijspartijen en bedrijfsleven bij elkaar gebracht en is de vraag opgehaald. Waaraan heeft het bedrijfsleven behoefte? Hoe kan de samenwerking gestimuleerd worden? De HCA Logistiek was hierbij de kapstok. De provinciale HCA Logistiek heeft inhoudelijk aansluiting gezocht bij de aanpak van de landelijke HCA Logistiek. Organisatorisch zijn vertegenwoordigers van Transport en Logistiek Nederland en EVO ook betrokken bij het Uitvoeringsprogramma via de informele adviesgroep. Hierdoor borgen we landelijke ontwikkelingen met de regionale ambities. De informele adviesgroep 2 bestaande uit vertegenwoordigers van bedrijfsleven, onderwijs en overheid heeft in de periode 2013-2015 activiteiten en projecten met elkaar besproken. Rol van deze adviesgroep was in het begin vooral agenderen, aanjagen en initiëren. Vervolgens het afstemmen, verbinden en vooral kijken of zaken elkaar versterken en aansluiten bij doelen en actielijnen uit het uitvoeringsprogramma. De uitvoering van de meeste acties en projecten behorende tot de diverse actielijnen zijn belegd bij het Sector Servicepunt Logistiek, het Kennis DC Logistiek en de Centra voor innovatief Vakmanschap (Centrum voor Logistiek Vakmanschap en Centrum voor Logistics and Warehousing). Ook de werkgroep Onderwijs&arbeidsmarkt van Smart Logistics Centre Venlo (SLCV) 3 heeft in aanvulling op de HCA een aantal projecten en acties opgepakt. Daarnaast is een aantal projecten met financiële ondersteuning van de provincie in uitvoering en deze worden getrokken door diverse partijen. Om de afstemming en de informatie op het gebied van logistiek onderwijs te optimaliseren is naast de informele Adviesgroep een Onderwijstafel Logistiek actief. Hieraan nemen alle MBO, HBO en WO instellingen deel die logistiek onderwijs in Limburg verzorgen. 2.3 Resultaten Tijdens de duur van het uitvoeringsprogramma ca. 2,5 jaar zijn zoals hierboven al genoemd vier publiek-private samenwerkingen tot stand gekomen die inzetten op een duurzame samenwerking tussen bedrijfsleven en onderwijs. 1 ELC-Limburg ELC Limburg is een vereniging met leden die betrokken zijn bij de logistiek in Limburg. Denk hierbij aan het (Limburgse) bedrijfsleven, overheden, intermediairs, belangenvertegenwoordigers en kennis- en opleidingscentra. 2 Leden van de informele Adviesgroep: gemeenten Venlo, gemeente Sittard-Geleen, Kennis DC Logistiek, ELC-Limburg, Sector Servicepunt Logistiek, ROC Gilde Opleidingen, ROC Leeuwenborgh, Fontys Venlo, SLCV, TLN, EVO o.l.v. Provincie Limburg 3 Het SLCV SMART Logistics Centre Venlo is een totaalconcept waarin het bedrijfsleven samenwerkt met overheid en kennisinstellingen om de logistieke regio Noord-Limburg verder te laten uitgroeien tot een Europese logistieke topregio. Momenteel zijn zo n 200 stakeholders betrokken, het merendeel hiervan is afkomstig uit het logistieke bedrijfsleven. 42

De actieve houding en agendasetting die uitging van de HCA heeft partijen gemobiliseerd om in beweging te komen. Partijen hebben elkaar en elkaars ambities en activiteiten beter leren kennen en zijn beter gaan samenwerken.de onderwijstafel Logistiek heeft hieraan ook bijgedragen. Deze samenwerking en afstemming hebben als doel dat er voor Limburg op alle niveaus een goed aanbod is van de onderwijsinfra en dat het bedrijfsleven de goed opgeleide mensen vindt. Dit alles draagt bij aan de economische structuurversterking en maakt Limburg tot een aantrekkelijke regio voor behoud en vestiging van logistieke bedrijven. Om de innovatie te bevorderen en in te spelen op de behoeften van het bedrijfsleven heeft het Kennis DC Logistiek een spilfunctie. Hun doelstelling is het coördieren, stimuleren en organiseren van logistiek open (kennis)innovatie in Limburg en daarbuiten. Door professionalisering en verbetering van het reguliere onderwijs i.s.m. bedrijfsleven hebben het Kennis DC, het Sector Servicepunt Logistiek en de Centra voor Innovatief Vakmanschap indirect een positief effect op de instroom gehad. Deze is zowel bij de logistieke opleidingen binnen het MBO als HBO met enkele tientallen toegenomen. Op het gebied van Douane and Trade compliance is uniek in Nederland een minor ontwikkeld (Fontys Venlo). Binnen deze minor is het bedrijfsleven nadrukkelijk aangehaakt en dit heeft gezorgd voor een betere samenwerking en kwaliteitsverbetering van het onderwijs. Op MBO-niveau (ROC Gilde Opleidingen) is samen met het bedrijfsleven de curricula aangepast op het gebied van Douane aan Trade Compliance. Tevens heeft Fontys nu ook de eerste minors op het gebied van E-commerce and E-fulfilment. Het eerder genoemde project Your career in control maakt bedrijven bewust om meer gebruik te maken van de talenten van zittend personeel. Het opleidingsprogramma Your Career in Control richt zich op HBO en WO opgeleiden, werkzaam in een logistieke of supply chain omgeving. Met behulp van dit programma krijg je als logistieke of supply chain professional de kans om jezelf te ontwikkelen. Tijdens dit 2 jaar durende opleidingsprogramma, waarin talentontwikkeling centraal staat, begeleiden en coachen ze kandidaten intensief en richten ze zich op zowel professionele als persoonlijke vaardigheden. Partijen geven aan dat er een hoge ambitie was in relatie tot de duur van het uitvoeringsprogramma HCA Logistiek (aug 2013-dec 2015). De belangstelling voor het Uitvoeringsprogramma HCA is groeiende en daarom het verzoek van de stakeholders om door te pakken. Verduurzaming van de samenwerkingsverbanden en eigenaarschap zijn hierbij belangrijke aandachtspunten. Op het gebied van leren en kiezen is volle inzet gepleegd en zijn ook goede resultaten geboekt. Op de lijn Werken, zoals het bevorderen van de zij instroom, sociale innovatie en duurzame inzetbaarheid zijn exta inspanningen nodig. Het inzetten op crossovers en intersectorale mobiliteit zijn nog witte vlekken die meer aandacht verdienen. Grensoverschrijdende mobiliteit binnen de logistiek is niet bewust geïnitieerd vanuit het Uitvoeringsprogramma HCA Logistiek, maar wordt generiek opgepakt via Actieplan grensoverschrijdende arbeidsmarkt (het plan van de Ontgrenzer). Uiteraard is bekend dat veel buitenlandse werknemers werkzaam zijn in de transport of logistieke dsitributiecentra. Bedrijven vinden vaak geen mensen in Limburg die dit werk willen doen. Hier speelt onder andere het imago van de sector een rol. 43