Onderwijsprofiel Basisschool De Polderrakkers
INHOUD Inleiding... 3 Het onderwijsprofiel Passend onderwijs Haarlemmermeer... 4 Het onderwijsprofiel van De Polderrakkers... 5 1. Planmatigheid, opbrengstgericht/ handelingsgericht werken.... 6 2. Jaarplanning... 8 3. Leerresultaten... 11 4. Leerstofaanbod en leertijd... 12 5. Didactisch handelen.... 15 6. Pedagogisch handelen.... 16 7. Klassenmanagement.... 18 Nawoord.... 19 Onderwijsprofiel de Polderrakkers, januari 2015, Passend Onderwijs Haarlemmermeer 2
Inleiding Alle besturen hebben met de komst van passend onderwijs zorgplicht. De zorgplicht betekent dat iedere leerling een passende onderwijsplek moet krijgen. De besturen werken samen in het samenwerkingsverband om de zorgplicht te kunnen garanderen. Het samenwerkingsverband (alle besturen) moet zorgen voor een dekkend netwerk. Het samenwerkingsverband maakt via de onderwijsprofielen inzichtelijk hoe zij met de scholen zorgt voor een dekkend netwerk. Het kader voor het onderwijsprofiel wordt op SWV-niveau ontwikkeld zodat er zicht komt op het totale netwerk. De veranderingen zijn een prima gelegenheid om met elkaar een verdere kwaliteitsslag te slaan. De focus ligt op verdere kwaliteitsverbetering. Het samenwerkingsverband, bestaande uit de samenwerking van schoolbesturen, kan zich verder ontwikkelen in het tijdig signaleren en kan doorgaan met het verbeteren van opbrengstgericht werken in leerresultaten en leerkrachtvaardigheden. Onderwijsprofiel de Polderrakkers, januari 2015, Passend Onderwijs Haarlemmermeer 3
HET ONDERWIJSPROFIEL PASSEND ONDERWIJS HAARLEMMERMEER Een onderwijsprofiel van iedere school bestaat uit een basiszorg, een breedtezorg en een dieptezorg (zie landelijk referentiekader). In het Samenwerkingsverband Haarlemmermeer spreken we van een basisaanbod, een breedteaanbod en een diepteaanbod en formuleren scholen een plusaanbod. De onderwijsprofielen van de PO (Primair Onderwijs), SBO (Speciaal BasisOnderwijs) en SO (Speciaal Onderwijs) scholen gezamenlijk leveren een onderwijscontinuüm op, waarmee wij alle leerlingen een passend onderwijsaanbod kunnen geven. Het breedte en het diepteaanbod op onze scholen is een intensivering van de onderwijsaanpak zoals de school het biedt in het basisaanbod. Dit geldt voor alle vormen van onderwijs. De onderwijsprofielen geven zicht op het onderwijsaanbod voor alle leerlingen in een school. Het onderwijsprofiel moet een zichtbare kwaliteit van onderwijs waarborgen. Een goed gedifferentieerd onderwijsaanbod op de basisschool zorgt ervoor dat veel leerlingen in de eigen woonomgeving onderwijs kunnen volgen en slechts een beperkt aantal leerlingen een beroep hoeft te doen op het diepteaanbod. Het onderwijsprofiel is een instrument in handen van de schooldirecteur om het onderwijsaanbod gericht te verbeteren. De vaste onderdelen van het onderwijsprofiel zijn: Planmatig werken De leerresultaten Een helder geformuleerd onderwijsaanbod en effectieve methodieken. De bewaking van de leertijd. De instructievaardigheden Het (pedagogisch) klimaat Het klassenmanagement We sluiten aan bij de begrippen in het waarderingskader van de inspectie en bij de vele kwaliteitsinstrumenten. Het zijn die elementen uit het primair proces die direct invloed hebben op de leerresultaten van de leerlingen. Het onderwijsprofiel hangt op deze wijze sterk samen met het onderwijskundig deel van het schoolplan en de onderdelen uit het kwaliteitssysteem van de school. Op iedere school is in het onderwijsprofiel beschreven hoe de school deze onderwijskwaliteit definieert en monitort. De vaste onderdelen van het onderwijsprofiel zijn voor al onze scholen gelijk. De onderdelen moeten beschreven worden in concreet waarneembaar gedrag. Het gedrag is meetbaar en beschreven in termen van wat zie ik. We vinden dat iedere school of ieder schoolbestuur zelf de elementen uit het onderwijsprofiel inhoudelijk vorm moet geven en eventueel een eigen ambitieniveau moet formuleren. Het betekent dat de onderwijsprofielen qua vorm vergelijkbaar zijn, maar qua inhoud per school en per bestuur moeten verschillen om te komen tot een dekkend netwerk. Onderwijsprofiel de Polderrakkers, januari 2015, Passend Onderwijs Haarlemmermeer 4
HET ONDERWIJSPROFIEL VAN DE POLDERRAKKERS Visie De Polderrakkers, een school waar iedereen meetelt SCHOOLCULTUUR De Polderrakkers is een open christelijke basisschool. De identiteit van onze school vindt zijn oorsprong in het geloof in God en in de Bijbel. Wij voelen ons betrokken bij mens en wereld. Dit komt tot uiting in de omgang met elkaar, in de keuze van de leermiddelen, in de taal die gesproken wordt en in de sfeer die heerst op school. Wij zijn een veilige school voor leerlingen, teamleden en ouders. Het samen maken van afspraken en regels is voor ons vanzelfsprekend en niet vrijblijvend. Dit betekent dat wij elkaar ook aanspreken op het naleven hiervan. PEDAGOGISCH KLIMAAT Kinderen op De Polderrakkers gaan respectvol om met elkaar, leerkrachten en hun omgeving. Zij zijn sociaal vaardig zodat zij kunnen uitgroeien tot evenwichtige wereldburgers. Daarbij zijn het verwoorden van een eigen mening, inlevingsvermogen en omgaan met gezag belangrijke kenmerken. De maatschappij is voortdurend in beweging. Als school spelen we hierop in, zodat onze kinderen de basisvaardigheden bezitten die noodzakelijk zijn om goed te functioneren. ONS ONDERWIJS De kinderen krijgen onderwijs aangeboden in jaargroepen. We houden rekening met verschillen in de behoefte aan instructie, verwerking en mate waarin kinderen zelfstandig kunnen leren. We leggen de lat hoog en werken toe naar het maximaal haalbare niveau van het individuele kind, waarbij elk kind succeservaringen opdoet. Om dit doel te bereiken verwachten wij een nieuwsgierige leerhouding van kinderen en betrokkenheid van ouders. Wij bieden hoog opgeleide leerkrachten met een professionele houding die hun kennisniveau bijhouden. In dit onderwijsprofiel geven wij een overzicht van (de kwaliteit van) het onderwijs op De Polderrakkers. De onderdelen zoals die door het samenwerkingsverband vastgelegd zijn vindt u terug in de volgende hoofdstukken: Hoofdstuk 1: Planmatigheid, opbrengstgericht/ handelingsgericht werken Hoofdstuk 2: Jaarplanning Hoofdstuk 3: Leerresultaten Hoofdstuk 4: Leerstofaanbod en leertijd Hoofdstuk 5: Didactisch handelen Hoofdstuk 6: Pedagogisch handelen Hoofdstuk 7: Klassenmanagement Onderwijsprofiel de Polderrakkers, januari 2015, Passend Onderwijs Haarlemmermeer 5
1. PLANMATIGHEID, OPBRENGSTGERICHT/ HANDELINGSGERICHT WERKEN. Op basisschool De Polderrakkers werken we volgens de principes van handelingsgericht en opbrengstgericht werken. Handelingsgericht werken (HGW) wil de kwaliteit van het onderwijs en de begeleiding van alle leerlingen verbeteren. Het is een systematische manier van werken, waarbij het aanbod afgestemd is op de onderwijsbehoeften en de basisbehoeften van de leerlingen. Aan de hand van de kindkenmerken wordt gekeken welke onderwijsbehoeften het betreffende kind heeft. Het onderwijs wordt daarop aangepast. Leerlingen worden op basis van de onderwijsbehoeften en instructiegevoeligheid geclusterd naar 3 niveaus; basis (instructie gevoelig) extra (instructie afhankelijke) plus (instructie onafhankelijk). Dat betekent dat een leerling binnen één van deze niveaus onderwijs krijgt aangeboden. Per differentiatie in instructie behoefte worden er reële eisen gesteld, waardoor er gestreefd wordt naar ontwikkeling van vaardigheden en het optimaal behalen van resultaten. Opbrengstgericht werken (OGW) is er ook op gericht om de onderwijskwaliteit te verbeteren. De kern is dat de leerkrachten hun onderwijs aanpassen aan de hand van de meetbare resultaten. Het verbeteren van de resultaten start met een grondige analyse naar de achterliggende oorzaken. Aan de hand van die analyse wordt een actieplan opgesteld met meetbare doelen. Want het vaststellen van de gewenste opbrengsten zorgt voor optimale opbrengstgerichtheid. HGW is meer omvattend dan OGW. In OGW worden de toetsresultaten voor technisch en begrijpend lezen, spelling en rekenen geanalyseerd. Leerlingen worden op basis van hun toetsresultaat ingedeeld in een subgroep. HGW richt zich ook op deze resultaten, maar eveneens op de behaalde opbrengsten ten aanzien van welbevinden, werkhouding, sociaal gedrag en de ontwikkeling van talenten. HGW stelt zowel didactische als pedagogische doelen, omdat deze onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. HGW analyseert de opbrengsten vanuit een breder kader van wisselwerking: wat zijn de stimulerende en belemmerende factoren van het kind (zoals werkhouding, cognitieve mogelijkheden/ beperkingen, sociaal gedrag), van de onderwijsleeromgeving (zoals effectief leerkrachtgedrag en de kwaliteit van het onderwijs) en van de opvoeding (zoals onderwijsondersteunend gedrag van ouders). Wij hebben bewust gekozen voor integratie van OGW binnen de HGW cyclus. Wij hebben hoge, reële verwachtingen van onze leerlingen. Door bewust systematisch en cyclisch te werken geven wij vorm aan de realisatie hiervan. Onderwijsprofiel de Polderrakkers, januari 2015, Passend Onderwijs Haarlemmermeer 6
De cyclus HGW op groepsniveau, waarin de leerkracht de gegevens van alle leerlingen verzamelt in een groepsoverzicht, leerlingen signaleert die extra aandacht nodig hebben en de onderwijsbehoeften van leerlingen benoemt. Leerlingen met vergelijkbare onderwijsbehoeften worden geclusterd. Op basis hiervan wordt het groepsplan opgesteld en vervolgens uitgevoerd en geëvalueerd. Groepsbesprekingen, waarin de intern begeleider samen met de leerkracht evalueert of de gestelde doelen bereikt zijn en handvatten verzamelt voor het doelgericht opstellen van het nieuwe groepsplan. Leerlingbesprekingen (zorgteam), waarin leerlingen besproken worden die op individueel niveau extra begeleiding nodig hebben. Indien nodig schakelt de school bovenschoolse zorg in; externe handelingsgerichte begeleiding, uitvoeren van handelingsgerichte diagnostiek en interventies (HGD-HGI), expertise vanuit jeugdzorg en/of speciale basisonderwijs. Gesprekkencyclus ouders: in de jaarplanning is de gesprekkencyclus met ouders, gekoppeld aan de HGW cyclus, opgenomen. Met alle ouders hebben wij jaarlijks een intakegesprek en twee oudergesprekken. Met ouders van zorgleerlingen voeren wij daarnaast ook voortgangsgesprekken. Onderwijsprofiel de Polderrakkers, januari 2015, Passend Onderwijs Haarlemmermeer 7
2. JAARPLANNING Periode Activiteiten Documenten / verslaglegging Interventies 2014-2015 Voor start schooljaar Groepsplan schrijven a.d.h.v. groepsoverzichten opgesteld eind vorig schooljaar Groepsplan periode 1 Beginnende gecijferdheid gr 2 Rekenen gr 3 t/m 8 Technisch lezen gr 3 t/m 6 Voor gr 1-2: Koppeling maken tussen de groepsplannen, themaplanning en dagregistratie Voor gr 3-8: Koppeling maken tussen de groepsplannen, methodeblokken en dagregistratie Dit schooljaar implementatie groepsplan: Beginnende gecijferdheid gr 2 Spelling en begrijpend lezen gr 3-8 Voor start schooljaar Analyse opbrengsten Cito toetsen afgenomen eind vorig schooljaar Format opbrengsten en analyses Eigenaarschap en gezamenlijke verantwoording voor de analyse binnen het team vergroten. Aug. /sep. Intakegesprekken met alle ouders; Hoe is uw kind gestart? Zijn er (vanuit vorig schooljaar) belangrijke aandachtpunten? Heeft u specifieke verwachtingen? Verslaglegging in Parnassys Voorbereiden en evalueren intake gesprek, zodat een besluit over continuering genomen kan worden Sep. Groepsbespreking en doelstellinggesprekken (doelen voor de groep en persoonlijke leerdoelen) Format groepsbespreking en doelstellinggesprek Start scholing Effectieve instructie met als doel kwaliteitsverbetering didactisch handelen (zie hoofdstuk 7) Sep. Intervisie; Een deelnemer brengt een recente gebeurtenis uit zijn/haar professie in de groep, die nog niet volledig is uitgewerkt / verwerkt / opgelost. Middels een vaste structuur biedt intervisie de mogelijkheid om te reflecteren op eigen handelen. Door meedenken van de collega s wordt de deskundigheid vergroot en de kwaliteit van het werk verbetert. Intervisie volgens de incident methode, geen verslaglegging. Van acties die voortvloeien uit de intervisie wordt een notitie in Parnassys gemaakt Sep./ okt. Voortgangsgesprekken met ouders van leerlingen die specifieke aandacht vragen Verslaglegging in Parnassys Sep./ okt. Tussenevaluatie groepsplannen periode 1. Mogelijk aanpassen subgroepen en Groepsplannen periode 1 Onderwijsprofiel de Polderrakkers, januari 2015, Passend Onderwijs Haarlemmermeer 8
onderwijsbehoeften Okt. ZIEN; observeren en registreren van de sociaal emotionele ontwikkeling, welbevinden en werkhouding KIJK; observatie Registratie van ZIEN in de Parnassys KIJK observatie/ registratie kleuters Nov. Oudergesprekken met alle ouders: Welbevinden en werkhouding Methode resultaten Verslaglegging in Parnassys Scholing sep.-dec. Werken binnen de kerntriade: kind-ouder-school, versterken van de samenwerking door het benoemen van gedeelde zorg en samen op zoek gaan naar mogelijkheden. Dec. Tussenevaluatie groepsplannen periode 1. Mogelijk aanpassen subgroepen en onderwijsbehoeften Groepsplannen periode 1 Dec. Intervisie Van acties die voortvloeien uit de intervisie wordt een notitie in Parnassys gemaakt Jan./ feb. Feb. Afname Cito toets medio gr 2 t/m 8 Cito LOVS / Parnassys Scholing in invoer toetsgegevens Parnassys Training ICT Cloudwise Analyseren toetsgegevens, evalueren groepsplannen Groepsplannen periode 1 KIJK observatie/ registratie kleuters Feb. Groepsoverzicht maken (stimulerende en belemmerende factoren vertalen in onderwijsbehoeften) Groepsoverzicht Studiedag: collegiale consultatie/feedback op groepsoverzichten en plannen Feb. Groepsbespreking Format groepsbespreking Feb. Mrt. Oudergesprekken met alle ouders: Welbevinden en werkhouding Methode resultaten Cito resultaten afname medio Groepsplannen schrijven a.d.h.v. groepsoverzicht opgesteld na afname medio toetsen Verslaglegging in Parnassys Groepsplan periode 2 Beginnende gecijferdheid gr 2 Rekenen gr 3 t/m 8 Technisch lezen gr 3 t/m 6 Mrt. Analyse opbrengsten Cito toetsen afgenomen medio schooljaar. Format opbrengsten en analyses. Eigenaarschap en gezamenlijke verantwoording voor de analyse binnen het team vergroten Mrt. ZIEN; observeren en registreren van de sociaal emotionele ontwikkeling, welbevinden en werkhouding Registratie van ZIEN in de Parnassys KIJK observatie/ registratie kleuters Onderwijsprofiel de Polderrakkers, januari 2015, Passend Onderwijs Haarlemmermeer 9
KIJK; observeren Mrt. Individuele screening voor leerlingen uit groep 2 met een ontwikkelingsvoorsprong/achterstand om specifieke Screenings instrument: Voorwaarden en kennistoets Teije de Vos onderwijsbehoeften t.a.v. starten aan het leerproces in groep 3 te omschrijven en acties te vertalen in het groepsplan Mrt. Intervisie Van acties die voortvloeien uit de intervisie wordt een notitie in Parnassys gemaakt Apr. Apr. Tussenevaluatie groepsplannen periode 2. Mogelijk aanpassen subgroepen en onderwijsbehoeften Voortgangsgesprekken met ouders van leerlingen die specifieke aandacht vragen Groepsplannen periode 2 Verslaglegging in Parnassys Mei Intervisie Van acties die voortvloeien uit de intervisie wordt een notitie in Parnassys gemaakt Mei Tussenevaluatie groepsplannen periode 2. Mogelijk aanpassen subgroepen en onderwijsbehoeften Groepsplannen periode 2 KIJK observatie/ registratie kleuters Mei/ juni Afname Cito toets eind gr 2 t/m 7 Cito LOVS / Parnassys Scholing in invoer toetsgegevens Parnassys Juni Juni Analyseren toetsgegevens, evalueren groepsplannen Groepsoverzicht maken (stimulerende en belemmerende factoren vertalen in onderwijsbehoeften) Groepsplannen periode 2 Groepsoverzicht KIJK observatie/ registratie kleuters Studiedag: afronding groepsplannen en het maken van groepsoverzichten. Juni Groepsbespreking Format groepsbespreking Juni Voor start schooljaar Oudergesprekken met alle ouders: Welbevinden en werkhouding Methode resultaten Cito resultaten afname medio Aandachtspunten voor in het nieuwe schooljaar Overdracht van de groep naar de nieuwe leerkracht(en), uitwisselen van relevante gegevens Verslaglegging in Parnassys Groepsdossier in Parnassys Onderwijsprofiel de Polderrakkers, januari 2015, Passend Onderwijs Haarlemmermeer 10
3. LEERRESULTATEN In onderstaande tabellen zijn per vak de ondergrens en bovengrens opgenomen die horen bij de Basisgroep (onder de ondergrens is ruimte voor de extra groep, boven de bovengrens voor de plusgroep). Hiervoor wordt de schaalscore of vaardigheidscore (VS) gebruikt (de vaardigheidsscore geeft aan in welke mate de vaardigheid wordt beheerst). Tabeluitleg: M3 = medio groep 3, E3 = eind groep 3 etc. Spelling M3 E3 M4 E4 M5 E5 M6 E6 M7 E7 B8 Landelijke norm VS BASIS 104-112 111-118 116-125 117-126 122-131 125-135 129-138 133-142 135-143 136-145 137-146 Gemiddeld 105-110- 114-116- 124-130- 131-136- 137-138- 139- Resultaat 118 120 124 126 134 143 138 144 145 148 146 2013-2014 Rekenen M3 E3 M4 E4 M5 E5 M6 E6 M7 E7 B8 Landelijke 93-118- 83-91- 96-101- 41-63 52-73 62-83 70-90 76-96 norm VS BASIS 140 162 100 103 115 118 Gemiddeld 90-122- 88-96- 113- Resultaat 40-60 48-70 65-88 70-94 73-94 81-98 131 162 112 118 128 2013-2014 DMT M3 E3 M4 E4 M5 E5 M6 E6 M7 E7 Landelijke 79-83- 13-31 21-50 35-68 47-76 56-84 62-88 71-92 77-96 norm VS BASIS 100 105 Gemiddeld 88-94- 96- Resultaat 10-30 22-48 32-65 44-71 60-91 62-94 76-96 101 112 116 2013-2014 Begrijpend lezen Landelijke norm VS BASIS Gemiddeld Resultaat 2013-2014 E3 M4 E4 M5 M6 M7 B8-13-9 3-23 8-29 16-36 23-41 34-55 40-67 -12-5 6-24 7-28 22-32 24-47 43-57 40-61 Taal voor kleuters Landelijke norm VS BASIS Gemiddeld Resultaat 2013-2014 M2 54-69 61-76 Rekenen voor kleuters Landelijke norm VS BASIS Gemiddeld Resultaat 2013-2014 M2 E2 72-88 78-94 78-90 84-92 Onderwijsprofiel de Polderrakkers, januari 2015, Passend Onderwijs Haarlemmermeer 11
4. LEERSTOFAANBOD EN LEERTIJD Het onderwijsaanbod wordt beschreven in methodieken en materialen. In hoofdstuk 1 kunt u terug vinden hoe de Polderrakkers om gaat met differentiatie op verschillende niveaus. De leertijd wordt mede bepaalt door de behoeften van de groep. Op de vraag hoe wij methoden en leertijd organiseren in de groepen vindt u een antwoord in hoofdstuk 4. Het aanbod wordt beschreven voor technisch lezen, begrijpend lezen, spelling, rekenen & sociale competentie. Technisch lezen Methode: Plus: Basis: Extra: Leertijd Groep 3 Veilig leren lezen (VLL) KIM versie Zongroep volgens methode Veilig Leren Lezen Raketgroep volgens methode VLL Beide groepen lezen boeken op eigen niveau, eventueel Feestneus Deze kinderen hebben bij aanvang van groep 3 volledige letterkennis en kunnen MKM-woorden correct en vlot lezen. Maangroep volgens methode Veilig Leren Lezen Structureel aanvullend materiaal/werkvormen: Leesmotivatie Bijvoorbeeld: - Betekenisvolle teksten - Bibliotheek - Activiteiten Kinderboekenweek Stergroep volgens methode Veilig Leren Lezen Remediërend materiaal: - Differentiatie materiaal VLL - Leerkracht assistent VLL Dyslexie protocol wordt gestart wanneer er te weinig progressie is. Dit wordt besloten tijdens de Groepsbespreking Protocol Leesproblemen en dyslexie groep 1 t/m 4 6-7 uur per week Technisch Groep 4 t/m 8 lezen Methode: Estafette Plus: Estafetteloper Vrij lezen (leesboek) Vloeiend en vlot Basis: Estafette werkboek aanpak 2 Vrij lezen (leesboek) Vloeiend en vlot Leesmotivatie - Leerkracht leest regelmatig voor - Kinderen kunnen teksten van hun eigen keuze lezen - Kinderen beoordelen boeken en geven leestips aan elkaar - Boekpromotie / boekbespreking - Kinderboekenweek activiteiten Extra: Estafette werkboek aanpak 1 Vloeiend en vlot Onderwijsprofiel de Polderrakkers, januari 2015, Passend Onderwijs Haarlemmermeer 12
Leertijd Vrij lezen (leesboek) Tutorlezen Ralphi lezen Dyslexie Screening Instrument wordt ingezet wanneer er te weinig progressie is. Dit wordt besloten tijdens de groepsbespreking. Protocol Leesproblemen en dyslexie 2 2,5 uur per week Begrijpend lezen Methode: Plus: Basis: Extra: Leertijd: Groep 4 t/m 8 Nieuwsbegrip XL Methode wordt gevolgd Methode wordt gevolgd strategieën worden ook toegepast bij andere (zaakvak) teksten. - Leesstrategieën nieuwsbegrip - Verwijswoorden en moeilijke woorden - Leesdoel bepalen: Waarom ga ik deze tekst lezen? - Voorspellen: Waar zou de tekst overgaan? - Gebruik maken van voorkennis over het onderwerp: Wat weet ik al? - Jezelf vragen stellen tijdens het lezen: Begrijp ik het nog? Wat kan ik doen als ik het niet begrijp? - Visualiseren van de tekst: Voorstellingen maken van de tekst en schema s of woordwebben maken. - Samenvattingen maken van de tekst: Waar gaat de tekst over? Wat is het belangrijkste thema? Wat is de hoofdgedachte? - Jezelf vragen stellen na het lezen van de tekst: Ben ik te weten gekomen wat ik wilde weten? Wat vind ik van de tekst? Wat weet ik nog niet? Methode wordt gevolgd Bij discrepantie tussen technisch lezen en begrijpend lezen: - Voorinstructie - Tekst vooraf thuis laten voorlezen en lezen (dit geldt ook voor de diverse vakgebieden) - Moeilijke woorden vooraf bespreken - Vooraf een leesvraag meegeven - Werken aan het technisch leesniveau 1 2 uur per week Taal Groep 4 t/m 8 Methode: Taal op Maat (versie 2) Plus: Pluswerkboek Taalboek Werkboek Leerlingsoftware Basis: Taalboek Werkboek Leerlingsoftware Spreekbeurt Extra: Taalboek Werkboek Leerlingsoftware Verlengde instructie Leertijd: 3 4 uur per week Onderwijsprofiel de Polderrakkers, januari 2015, Passend Onderwijs Haarlemmermeer 13
Spelling Groep 4 t/m 8 Methode: Spelling op Maat (versie 2) Plus: Pluswerkboek Spellingboek Werkboek Leerlingsoftware Meerwerkbladen Basis: Spellingboek Werkboek Leerlingsoftware Extra: Spellingboek Werkboek Leerlingsoftware Verlengde instructie Afspraken over compenserende maatregelen Leertijd: 1,5 2,5 uur Rekenen Groep 1-2 Methode: Schatkist, Alles Telt versie 2, met sprongen vooruit, ontwikkelingsmateriaal Plus: Extra aanbod Basis: Rekenopdrachten (beginnende gecijferdheid) Extra: Extra oefening Leertijd: 2 4 uur per week Rekenen Groep 1 t/m 8 Methode: Alles Telt versie 2 / met sprongen vooruit Plus: Pluswerkboek Basis: Rekenboek Werkboek Extra: Rekenboek Werkboek, eventueel maatschrift Leertijd: 3 5 uur per week Onderwijsprofiel de Polderrakkers, januari 2015, Passend Onderwijs Haarlemmermeer 14
5. DIDACTISCH HANDELEN. We sluiten aan bij de opvattingen van de Inspectie die het als volgt omschrijft: Het didactisch handelen van de leerkracht is gericht op het ontlokken en bevorderen van leerprocessen waarbij de leerkracht sturing geeft aan het leerproces en de eigen keuzes van leerlingen. Zo vraagt de leerkracht zich voortdurend af welke hulp, opdracht of aanwijzing gegeven kan worden om leerlingen te helpen tot leren te komen. Uitgangspunt bij het didactisch handelen is het werken met een instructiemodel. Daarnaast is het van belang dat de leerkracht afstemt op het niveau van de leerlingen. Instructiemodel: - De school werkt met het direct instructie model - De school heeft bepaald welke elementen ze per lesfase terug wil zien in de les. Deze staan in het volgende schema: Tijdsplanning Basis groep Extra groep Plus groep Fase 1. Introductie Fase 2. Presentatie Fase 3. Begeleid inoefenen Fase 4. Verwerking Hele groep: - Verzamelen van de aandacht. - Terugblikken / activeren van de voorkennis. Hele groep: - Oriëntatie op het doel van de les; leren / weten / ontdekken / kunnen. Na de les weet ik dat, kan ik, begrijp ik - Lesopbouw vertellen Basis + Extra groep: Leerkracht legt afhankelijk van de lesinhoud het accent op meer leerkracht gestuurd: leerkracht als model of leerling gestuurd: vragen stellen aan de leerlingen / opgaven voor laten doen - Uitleg geven over de inhoud van de opgaven. - Leerlingen na laten denken over oplossingen/strategieën. - Opgaven maken met ondersteuning van de leerkracht. Basis groep: - Zelfstandig werken aan de opdrachten. Extra groep: - verlengde begeleiding inoefening. Plus groep: - Korte instructie - Uitleg geven over de inhoud van de opgaven. - Leerlingen na laten denken over oplossingen/strategieën. - Zelfstandig werken aan de opdrachten. Fase 5. Nabespreking Hele groep: - Nagaan of het lesdoel bereikt is. - Bespreken van het lesverloop. - Feedback op de taak en het lesverloop. - Vooruitblik Onderwijsprofiel de Polderrakkers, januari 2015, Passend Onderwijs Haarlemmermeer 15
6. PEDAGOGISCH HANDELEN. DE VREEDZAME SCHOOL De Polderrakkers is een Vreedzame School. Op schoolniveau streeft het programma naar een positief sociaal en moreel klimaat, waarin: leerkrachten prettig werken, handelingsverlegenheid bij leerkrachten voorkomen wordt, kinderen zich veilig voelen, kinderen zich gehoord en gezien voelen, iedereen bereid is zich te verplaatsen in de ander, iedereen op een positieve manier met elkaar omgaat en de eigen kracht van kinderen benut wordt. De Vreedzame School gaat over sociale vaardigheden en democratisch burgerschap. Uit het overzicht blijkt wel dat als in De Vreedzame School gesproken wordt over 'democratisch burgerschap het niet zozeer gaat om het naleven van de wetten of het gaan stemmen als er verkiezingen zijn. Het gaat vooral over de wijze waarop wij met elkaar omgaan: Houden we rekening met elkaar in plaats van alleen met onszelf? Hoe zorgen we voor een goed evenwicht tussen individuele vrijheid enerzijds en verantwoordelijkheid en sociale betrokkenheid anderzijds? Hoe gaan we om met verschil van mening? Hoe komen we tot een gezamenlijk besluit? Hoe lossen we conflicten op? Voelen we ons verantwoordelijk voor de gemeenschap? In hoeverre zijn we bereid om ons in te leven in elkaar, in de cultuur of de levensstijl van anderen? Hoe gaan we om met situaties waarin sprake is van onrechtvaardigheid? Stellen we ons actief op als andere kinderen gepest worden? Onderwijsprofiel de Polderrakkers, januari 2015, Passend Onderwijs Haarlemmermeer 16
Overleg, menings- en besluitvorming: een standpunt hebben, opkomen voor eigen standpunt, luisteren naar anderen, verplaatsen in standpunt anderen, debatteren, argumenteren, bereidheid van standpunt te veranderen, compromissen sluiten, loyaal aan genomen besluit zijn, rekening houden met minderheids-standpunt, kritisch denken, informatie inwinnen en kritisch analyseren. Omgaan met conflicten: inzicht in en kennis van conflictoplossing, inzicht in eigen stijl van conflictoplossing, verplaatsen in positie van ander, onderhandelen, win-winoplossing nastreven, afzien van fysiek of mentaal geweld, kennis van mediatie, mediatievaardigheden, omgaan met boosheid in een conflict. Verantwoordelijkheid voor gemeenschap: verantwoordelijkheid voor elkaar, verantwoordelijkheid voor klas, school en buurt, zorgzaamheid, rechtvaardigheidsgevoel, participatie, initiatieven nemen, meepraten en meedenken, aan regels houden, samenwerken, behulpzaamheid. Open staan voor verschillen: tolerantie, aanpassen aan andermans regels en gewoonten, respect voor andere levensopvattingen en stijlen, inleven in de ander - in andere culturen - in andere levensomstandigheden, constructief omgaan met vrijheid van meningsuiting of godsdienst, onderscheid tussen vooroordeel en oordeel, kennis levensbeschouwelijke stromingen. Democratische geletterdheid: democratische instituties (Tweede Kamer, grondwet e.d.), democratische spelregels, rechten en plichten in een democratie, democratische principes (verkiezingen, achterban, vertegenwoordiging), rol van de media in democratie. GEDRAG Rondom het omgaan met (on)gewenst gedrag zijn afspraken op papier gezet. Deze afspraken worden nageleefd door alle leerkrachten en hebben betrekking op alle leerlingen. De tien algemene regels uit ons omgangsprotocol zijn: 1. Iedereen is anders en daar houden wij rekening mee. 2. Iedereen hoort bij de groep. 3. Wij houden ons aan spelregels en weten van geven en nemen. 4. Pesten is iets anders dan plagen (plagen mag als je er samen om kan lachen). 5. Wij zijn eerlijk tegen elkaar. 6. Wij luisteren naar elkaar. 7. We praten met elkaar en niet over elkaar. 8. Problemen lossen we met elkaar op. 9. Samen spelen, samen delen. 10. We geven elkaar opstekers (complimenten) Onderwijsprofiel de Polderrakkers, januari 2015, Passend Onderwijs Haarlemmermeer 17
7. KLASSENMANAGEMENT. Klassenmanagement is de manier waarop een leerkracht zijn onderwijs organiseert. Het omvat alle maatregelen die een leerkracht neemt om een ideaal leer- en werkklimaat te creëren. Hierbij gaat het om regels, de klasinrichting, de lesinhoud, de methoden, de manier van werken, de instructie en de relatie tussen leerkracht en leerlingen. Veel van deze zaken zijn in de voorgaande hoofdstukken besproken. Onderstaand een overzicht van de afspraken over ruimte, tijd en activiteit. RUIMTE - De klassenafspraken hangen zichtbaar in de klas. - De tafels en stoelen zijn zo georganiseerd dat er duidelijke looproutes zijn in de klas. - De klok hangt zichtbaar in de klas. - De (pictogrammen met de) dagplanning hangen zichtbaar op het bord. - De leerkracht stelt na iedere vakantie nieuwe tafelgroepen samen. - De leerling houdt indien nodig een vaste plaats in de klas. - Er zijn geluiddempende koptelefoons beschikbaar. TIJD - De leerkracht houdt zich aan de roostertijden. - De leerkracht vertelt bij aanvang van de dag wat de planning van de dag zal zijn. - De leerkracht van de bovenbouw plant op het rooster de volgende werkvormen in: zelfstandig werken instructiemomenten samenwerken - De leerling krijgt zo nodig extra activiteiten aangeboden. - De leerkracht gebruikt een rooster waarin alle zij alle lessen plant. - De leerkracht geeft sturing aan de planning. ACTIVITEIT - De leerkracht legt de materialen voor de les zo klaar dat de leerlingen ze zelf kunnen pakken. - De leerkracht vertelt voor de les of er sprake is van: individueel werken, waarbij geen hulp gevraagd mag worden individueel werken waarbij hulp gevraagd mag worden als iets niet lukt samenwerkend leren - De leerkracht geeft op een klok de tijdsplanning aan. - De leerkracht vertelt wanneer de les eindigt. De leerlingen krijgen dan nog een paar minuten de tijd om het werk af te ronden. - De leerkracht vertelt: wat zij zelf gaat doen tijdens het zelfstandig werken wanneer zij niet beschikbaar is voor alle leerlingen en hoe lang dat duurt wanneer zij weer beschikbaar is. Onderwijsprofiel de Polderrakkers, januari 2015, Passend Onderwijs Haarlemmermeer 18
NAWOORD. Onderwijs is voortdurend in ontwikkeling. Daarom is dit onderwijsprofiel van De Polderrakkers een werkdocument: jaarlijks wordt (een deel van) dit document aangepast. Passend onderwijs gaat over onderwijs op maat voor ieder kind. Omdat geen kind hetzelfde is en ook de onderwijsbehoeften van alle kinderen anders zijn is het onmogelijke om een volledig overzicht van ons onderwijsprofiel in een beperkt aantal pagina s te verwoorden. Dit onderwijsprofiel moet een beeld geven van De Polderrakkers op dit moment, maar groeit mee met de ontwikkelingen en inzichten gedurende het schooljaar. Voor alle vragen, opmerkingen of andere zaken kunt u contact opnemen met: Jeannette Kemp, directeur of Selma Reijners, intern begeleider polderrakkers@vpcodebasis.com ibpolderrakkers@vpcodebasis.com 0252 674036 0252 674036 Onderwijsprofiel de Polderrakkers, januari 2015, Passend Onderwijs Haarlemmermeer 19