PENSIOEN IN BEWEGING! KLAAR VOOR DE TOEKOMST? SAMEN DELEN, EEN STERKE KEUZE

Vergelijkbare documenten
PENSIOEN VOOR JONG EN OUD

PENSIOEN VOOR JONG EN OUD PENSIOENEN, AOW EN REGEERAKKOORD

PENSIOEN REGIE IN EIGEN HAND

Naar een nieuw pensioencontract

Naar een nieuw pensioencontract

Stand van zaken in het debat over de toekomst van de pensioenen

Nieuw pensioencontract Wat is de huidige stand van zaken?

Toekomst Pensioenstelsel

Quiz. Heeft u een telefoon met internet? Ga naar kahoot.it en doe mee

Wat is er aan de hand moet onze pensioenen?

Pensjoen Jos Berkemeijer. ALV NVOG 22 november 2017

NVOG Nederlandse Vereniging van Organisaties van Gepensioneerden. Stand van Zaken Pensioenen Jos Berkemeijer 5 juni 2019

UITLEG PRINCIPEAKKOORD PENSIOEN

Persoonlijk pensioenvermogen met collectieve risicodeling

- 1. afschaffing van doorsneepremiesystematiek

Naar persoonlijk pensioen met collectieve risicodeling?

10 puntenplan minister Koolmees vergeleken met toetsingscriteria

De toekomst van ons pensioen de visie van FNV KIEM en NVJ

Pensioenbijeenkomst Abvakabo FNV Het pensioen van nu en de toekomst in zicht November Welkom

Het pensioenstelsel van de toekomst

Transitie economisch bezien

Mr. drs. Michael Visser. 11 oktober 2013

Pensioenen Jos Berkemeijer

Actuele ontwikkelingen en trends rond pensioenen in Nederland keynotespeech Mariëtte Hamer Den Haag, 4 oktober 2016

Huidige systematiek oudedagsvoorzieningen

Afschaffing van de doorsneesystematiek en betekenis van maatwerk

Informatiebijeenkomst

De drie manieren van pensioen sparen noemen we de 3 pijlers van het pensioensysteem.

Stichting Pensioenfonds RBS Nederland

Principe akkoord Pensioen. Bijeenkomst door de politiebonden

Nederlandse Pensioenakkoord

Debatmanifestatie Pensioenen WELKOM. Senioren

PENSIOEN IN BEWEGING. Jan Nijssen 4 maart 2015

Het 2020-plan van Klijnsma in vogelvlucht

Oudedagsvoorziening nu en straks. Casper van Ewijk Netspar & Universiteit van Amsterdam

Pensioenscenario s in het licht van de komende verkiezingen. Emile Soetendal 10 januari 2017

Centraal Beheer APF. voorgesorteerd op het nieuwe pensioenstelsel

IVP OPF seminar Jeroen Koopmans, 10 oktober 2017 Actuariële redenen voor een grondige stelselherziening

De toekomst van ons pensioen

14 december Pensioenen in Vandena van der Meer

De opmars van (C)DC een onomkeerbare trend?

GOED PENSIOEN: KWESTIE VAN FATSOEN

Roadshow Hoofdlijnennotitie Pensioenakkoord / FTK

Aanpassing pensioenregeling een must. Presentatie: Marcel Brussee / voorzitter SPH Kees Lekkerkerker / directeur HRM

Mag ik dan nooit meer stoppen met werken?

Wat kunt ú doen voor uw eigen pensioen. Ruben Stam

Pensioenfonds DSM Nederland

Geef elke Nederlander een persoonlijke pensioenrekening. Position paper: Toekomst pensioenstelsel

Stelseldiscussie Stand van zaken

Alles (laten) doen voor een goed pensioen

WAT U ALS WERKNEMER WILT WETEN OVER DE ABP-PENSIOENREGELING

OWASE Pensioenforum 26 juni juli 2013 OWASE. Welkom. bij

Netspar 14 nov Jan Tamerus 1

ONDERWERP PRESENTATIE IS EEN STELSELWIJZIGING IN BELANG VAN U ALS DEELNEMER? GENOEMDE ONTWIKKELINGEN / PROBLEMEN OM ONS PENSIOEN STELSEL TE WIJZIGEN

1. Uitwerking wetgeving voor de afschaffing van de doorsneesystematiek

Regeerakkoord en nieuw pensioencontract. Theo Langejan 15 november 2017

Pensioenactualiteiten

Informatiebijeenkomst Pensioenen: actueler dan ooit. Oktober 2013

Toekomst van het Pensioenstelsel

15 vragen en antwoorden over de veranderingen in de pensioenregeling

De fiscale aspecten van het pensioenakkoord: het is lastiger dan het lijkt. Workshop 9 mei 2012

Het verbeterde financieel toetsingskader (ftk) Zeist, 26 juni 2014

Bijlage bij lesbrief Pensioenworkshop Mañana

Sociale Partners en Pensioen

Presentatie voor de PVGE Veldhoven Roel Fonville Eindhoven, 24 november 2017

Bijlage A Enquête solidariteit in de pensioenen Bijlage B Multivariate regressieanalyses... 13

RESULTATEN ENQUÊTE CONSULTATIE NIEUW FTK ACTUARIEEL. Vraag 1

Bij de opstelling van de notitie is zoveel mogelijk aansluiting gezocht bij de positie van de VCP, waarbij ANBO is aangesloten.

Toelichting Pensioen Akkoord Regeling 2015

Risicoverdeling en ambitieniveau in bestaande pensioencontracten

Jouw Cosun pensioen. Informatiebijeenkomsten voor deelnemers in actieve dienst mei 2014

Pensioen actualiteit. VHP Tata Steel ALV 13 november 2014

ALV CDAV Brabant 3 oktober 2015

6.1 De AOW. Een alleenstaande krijgt 70% van het minimumloon. Gehuwden of samenwonenden krijgen 100% van het minimumloon.

Toelichting wetsvoorstel aanpassing financieel toetsingskader. Juni 2014

Het webinar Pensioen 2.0 begint om 20.03

Wat is het probleem? 2

Fiscale aspecten pensioenmaatregelen

Pensioen, financiële planning en keuzearchitectuur

Naar een nieuw pensioenstelsel

Nieuwe pensioenregeling vanaf 1 januari Jan Raaijmakers Aad van der Tak Michel Stok Voorzitter Manager Pensioenfonds Extern actuarieel adviseur

Ondernemers en verzekeringen

Versie: mei Presentatie voor uw werknemers over de pensioenregeling van bpfbouw


Toekomstbestendigheid pensioenregelingen

26 september Pensioenen in Hans Kennis

FAQ s over vastgelopen pensioenonderhandelingen en herziening ABP-pensioenregeling December 2012

Stabiele pensioenen - stabiele economie FTK macro-economisch bezien

Pensioen Inzicht. Ferd Beukers. Webinar, 27 juni 2013

PENSIOEN. Alex Ter Horst Ruud Derksen. 2 april Advocaten pensioenrecht

Risicoverdeling bij hervorming van het aanvullend pensioen. Roel Mehlkopf Jan Bonenkamp Casper van Ewijk Harry ter Rele Ed Westerhout

Versie: januari Presentatie voor uw werknemers over de pensioenregeling van bpfbouw

CDC & DC BINNEN HET APF

Nieuw pensioenstelsel is broodnodig: op zoek naar de juiste ingrediënten! mr. drs. Michael Visser Tilburg University / Pensioen GeMi

Wat krijg je in onze pensioenregeling?

1. Waarom moet het pensioenfonds ANWB extra maatregelen nemen?

Ten eerste: afschaffing van de al genoemde doorsneesystematiek en ten

WAAR EEN WIL IS, IS EEN WEG Afschaffen van de doorsneesystematiek: wie gaat dat betalen?

Position Paper DNB ten behoeve van de nationale pensioendialoog 15 januari 2015

PENSIOEN ACTIE- EN AANDACHTSPUNTEN Hans Kennis. 24 september 2015

Transcriptie:

PENSIOEN IN BEWEGING! KLAAR VOOR DE TOEKOMST? SAMEN DELEN, EEN STERKE KEUZE

PENSIOEN IS AANVULLING OP AOW Lijfrente Salaris 100% Pensioen Staatspensioen (AOW) 2

AOW, VOLKSVERZEKERING (1) Voorziet in MINIMUM uitkering Samenwonend : 50% minimumloon 745 p.maand Alleenstaand : 70% minimumloon 1145 p.maand 2x samenwonend : 100% minimumloon 1490 p.maand Ingangsleeftijd <-> levensverwachting in 2020 : 67 jaar Opbouw in 50 jaar (17 67) 2060 : 71,5 jaar Omslagfinanciering. 3

AOW (2) Alle ingezetenen bouwen op AOW-gat voor migranten Voorkomt toch doorgaans armoede Maar géén relatie tot laatste loon AOW is 25 % van modaal inkomen Aanvullend pensioen is dus erg belangrijk 4

AANVULLEND PENSIOEN (1) Niet wettelijk geregeld Moet via CAO Groeiende witte vlek (zzp/flex/afkoop) Verplichte deelname áls we contract sluiten Kapitaaldekking Via fonds of verzekeraar Pensioenpremie aftrekbaar (tot 100.000) Pensioenvermogen niet belast 5

AANVULLEND PENSIOEN (2) Werknemers (met pensioen) 60 BPF en (75%) 200 OPF en (10%) 30.000 verzekerde regelingen (15%) Witte vlek 5 10 % onder werknemers (ca. 600.000) ZZP (circa 1.000.000) Zonder pensioen 50 70 % Met pensioen 30 50 % 6

AANVULLEND PENSIOEN (3) Ouderdoms pensioen Nabestaanden pensioen Wezen pensioen Arbeidsongeschiktheid pensioen (?) Zie uniform Pensioen Overzicht Zie Pensioen Register Zie website van je fonds Sommige fondsen hebben pensioenconsulenten 7

DERDE PIJLER PENSIOEN? Tip : bekijk je UPO en Pensioen Register Zorg voor toereikend pensioen Tip : rondkomen op pensioenniveau? Probeer het tijdig uit. Jaartje: bijvoorbeeld op je 60/62 ste? Door vakantie en eindejaarsuitkering op te sparen? Hypotheek aflossen betere keuze dan extra pensioen sparen? 8

WAAR KOMT ONS PENSIOENGELD VANDAAN? Premie (20%) Rendement opbouwfase (37%) Rendement uitkeringsfase (43%) 9

WAT WILLEN ONZE LEDEN? (RESULTAAT 2014) Collectief stelsel Samen delen Duidelijkheid aanspraken Duidelijk communiceren Welvaartsvaste AOW Redelijk FTK Toekomst bestendig Ruimte voor keuze Pensioen voor iedereen Deeltijd pensioen Flexibiliteit Extra pensioen opbouw MVO Studie doorsneepremie Indexatie Voldoende inkomen Aandacht voor kosten Mee denken vernieuwingen Welvaartsvast pensioen 10

ONTWIKKELING SINDS 2014 Daling dekkingsgraden <- lage rente Groei persoonlijk pensioen vermogen door dure verplichtingen = uw aanspraken Mythe 1: pot straks leeg Mythe 2: pot stroomt over Kortingen tegengaan & stabieler contract!! Groeiende groep bouwt geen pensioen op (ZZP, Flex en afkoop) 11

ONTWIKKELING 2007-2015 DE POT VOOR JONGEREN IS LEEG? 12

PENSIOENEN IN 2017 Vooruitzichten beroerd Koopkracht onder druk > via overheid > via pensioenkortingen FNV in actie voor koopkracht senioren Ook aanvullende pensioenopbouw onder druk - Voor actieven 13

DOORSNEE OPBOUW TER DISCUSSIE? 14 15 september 2016

NIEUW STELSEL: WAT WIL FNV? WAT WILT U? Kapitaal gedekt pensioen naast AOW, zonder pech-geluk generaties en 70% laatstverdiende loon (85% middelloon) Solidair tussen generaties, collectief en verplicht, herstel vertrouwen in stelsel, geen eenzijdige overdrachten Stabiel levenslang pensioen met stabiele premie en minder rente afhankelijk Soepele overdraagbaarheid, geen afkoop van kleine pensioenen 15

NIEUW STELSEL: WAT WIL FNV? WAT WILT U? Stelsel dat aansluit bij veranderde arbeidsmarkt en fiscaalkader, gelijk voor alle werkenden (dus ook zzp-ers en flex) Deelnemers en gepensioneerden staan centraal, geleidelijke opvang verandering levensverwachting En goede transitie indien systeem verandert 16

NIEUWE VARIANTEN A EN B Nominale uitkerings overeenkomst Reële uitkerings overeenkomst Variant A Persoonlijke Pensioenrekening Variant B Variabel DC Individuele premie 17

UITWERKING IN SER RAPPORT Huidig contract: focus op NOMINALE ambitie niet op KOOPKRACHT ambitie Zoeken naar balans voor alle generaties SER rapport bevat twee serieuze pensioenvarianten Variant A: Voorwaardelijke toezegging met indexatie ambitie Variant B: Persoonlijk Pensioenvermogen met collectieve risicodeling Deze leggen we NAAST huidige contracten 18

VARIANT A VOORWAARDELIJKE TOEZEGGING MET INDEXATIE AMBITIE Ambitie als start : Goed pensioen ten opzichte van loon/inkomen Vergt sturing door premie/ gespreid beleggen & goede mix rendement/risico Rendement zo goed mogelijk waarmaken Uniforme sturing Solidariteit binnen & tussen generaties 19

VARIANT B PERSOONLIJK PENSIOEN VERMOGEN MET COLLECTIEVE RISICODELING Ambitie als start: Goed pensioen ten opzichte loon/inkomen Premie en rendement = persoonlijk pensioenvermogen Pensioenvermogen en verwacht rendement => pensioenuitkering Maatwerk: Geleidelijk meer zekerheid: Jong aandelen/oud obligaties Overrendement in buffer voor slechte tijden Buffer max. 30% van vermogen, alle generaties & geen negatieve buffer 20

VOORNAAMSTE VERSCHIL VARIANT A VS B T.A.V. BELEGGINGSBELEID Variant A Iedereen zelfde beleid, zelfde rendement = uniforme sturing Variant B Geleidelijk van aandelen naar obligaties = maatwerk 21

VERSCHIL T.O.V. HUIDIG PENSIOENSYSTEEM OVEREENKOMSTEN: Pensioen doel blijft Solidariteit tussen & binnen generaties VERSCHILLEN: Betere balans NOMINALE en KOOPKRACHT ambitie [indexatie!] Risicovrije rente als rekenmaatstaf vervalt Helderheid over aansluiting persoonlijk pensioen vermogen en uitkeringsvooruitzicht 22

TOEKOMST PENSIOENEN? FNV achterban traject april/mei 2016 80% voor aanvullend pensioen alle werkenden 60% voor verbeteren stelsel 65% voor buffers 70% uniforme sturing 60% geen afschaffing doorsnee Nota kabinet 70% beleggen in juli door professionals. Regeerakkoord -> nieuw Kabinet Uitkomsten niet helder Bezuinigingen op pensioenopbouw? 23

SLOT Macro/nationaal Nl heeft goed pensioen vergeleken met rest van de wereld Maar kloof tussen ambitie en realiteit Te rentegevoelig Micro/individu Wees pensioen bewust Ga voor goed pensioen Onderneem tijdig actie Wees attent bij life time events 24

DE VRAGEN 25

PENSIOEN IN BEWEGING! KLAAR VOOR DE TOEKOMST? 26