Transcriptie

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15 Meer zelf doen voor een goed pensioen? Maarssen, 28 september 2012 Paul Schnabel Sociaal en Cultureel Planbureau Universiteit Utrecht

16 Een goed idee? Ik ga sparen. Je moet zelf voor je pensioen zorgen Sywert van Lienden (22 jaar), oprichter G 500

17 De eerste pijler van een goed pensioen: de AOW Iedereen gelijk, iedereen hetzelfde Omslagstelsel, werkenden voor de 65plussers van nu Verplichte afdracht via fiscale inhouding Geen inkomens/vermogens/inlegtoets Centrale uitvoering door de Sociale Verzekeringsbank Geen zeggenschap deelnemers/aow-ontvangers Lage uitvoeringskosten ( 65 jr en 50 jr in NL) 3 miljoen ontvangers 30 miljard uitgaven Fiscaal gegenereerde en gegeneraliseerde solidariteit

18

19 De tweede pijler: het aanvullende pensioen Kapitaaldekking (850 miljard); uitgesteld loon Bijna geheel verplicht (90% werknemers) Gemiddeld 1/3 premie werknemer, 2/3 werkgever Uitkering in relatie tot inkomen en dienstjaren Bedrijfstakpensioenfondsen(76%), ondernemingspensioenfondsen(12%), beroepspensioenfondsen (0,5%) in totaal 650 fondsen (6 miljoen deelnemers) Plus overeenkomsten met verzekeraars (0,8 miljoen deelnemers)

20 Zeer beperkte zeggenschap deelnemers/zaak van werkgevers-werknemersorg. Zeer beperkte vrijheid deelnemers: arbeidscontract =pensioencontract Ontwikkeling van DB naar DC, van eindloon naar middelloon (90%), van vaste opbouw naar iets meer variatie en differentiatie Doorsneepremie 30 miljard Solidariteit in eigen kring

21 De derde pijler: individuele pensioenvoorzieningen Levensverzekeringen, lijfrentes, pensioenverzekeringen Privébeleggingen (blijven werken na 65 jaar 8% mannen tot ongeveer 70 jaar) Zeggenschap bij aangaan transactie of contract Hoge uitvoeringskosten Geen solidariteit inleg 10 miljard per jaar (?)

22 Pensioen wordt persoonlijker 1 FLEXIBILISERING AOW : ingangsdatum variabel (uitkering variabel), eerdere toekenning op indicatie ( zwaar werk ) feitelijk (nog) geen flexibilisering, maar latere ingangsdatum

23 2 FLEXIBILISERING/LIBERALISERING/BEPERKING TWEEDE PIJLER Meer vrijheid in keuze fonds, meer overstapmogelijkheden Meer wisselingen in hoogte inleg, bijzondere eerdere uitkeringsmogelijkheid (eigen huis) Meer risicodifferentiatie, harde en zachte rechten, minder zekere uitkering Meer (of gedeeltelijk) DC Aftopping van verplichte opbouw Uitkering van begin hoog naar later laag Meer zeggenschap deelnemers en gepensioneerden Soepeler overdrachtsregelingen tussen fondsen

24 3 VERBETERING DERDE PIJLER Lagere kosten, gemakkelijker instap (ZZP) Meer uniforme/gestandaardiseerde regelingen Betere aansluiting op de tweede pijler

25 Wat maakt zelf doen aantrekkelijk? Op persoonlijke maat toegesneden financiële planning Geen verplicht keurslijf van solidariteit, maar eigen verantwoordelijkheid Flexibeler aanpassen inleg afhankelijk van tijdstip en situatie Je kunt geluk hebben

26 Wat maakt zelf doen moeilijk en riskant? Te laat beginnen en te weinig opzijleggen Niemand kan zo n lange periode (40 jaar inleg 20 jaar opname) goed overzien Risico op avontuurlijke adviezen en riskante beleggingen Geen steun bij lage opbrengst of verdampen beleggingen Vaak toch hoge kosten (advies, beheer, verzekering) Zelf doen wordt vooral een optie als de fondsen het niet meer zo goed doen.

27 Pensioenbewustzijn werknemers ( ) Pensioenonbewust/geen pensioenkennis 66% (vooral jongeren) Wel enige kennis eigen pensioen 7% Kennis hoogst/toereikendheid eigen pensioen 15% Volledig pensioenbewust 12% (Centriq)

28 Weet u hoeveel pensioen u opbouwt? Ja 12% 43% 45% Neen 88% 57% 55% (MR 2012)

29 Verplichte collectieve regelingen zijn niet meer van deze tijd Helemaal mee eens 6% Mee eens 29 Noch/noch 16 Niet oneens 45 Helemaal mee oneens 4 Weet niet 2 (MR 2012)

30 Verhoging pensioenleeftijd wat betekent dat voor u? Langer werken voor zelfde pensioen Niet langer werken, zelf bijsparen Niet langer werken, minder pensioen % 46% 55% Anders (MR 2012)

31 Denkt u dat uw toekomstige pensioen zal worden verlaagd? Zeker wel 10% 15% 30% Waarschijnlijk wel Misschien Waarschijnlijk niet Zeker niet Weet niet (MR 2012)

32 Inkomen onder armoedegrens, 2011 Totaal - 6,9% 65+ alleen - 4,9% 65+ paar - 2,1% Ouderen totaal - 3,1% Kinderen totaal - 11,1% Volwassenen totaal - 7,1%

33 Welvaart en welzijn van de jr hh hh % gepensioneerden vermogen boven ,- 41% eigen huis + gemiddeld euro kapitaal (Erg) gelukkig jr 87%, % (NL. alle leeftijden: 81% (erg) gelukkig)

34 Vermogens en huishoudens, 2009 Eigen huis Effecten Hypotheek jr 61% 23% 57% (180) jr. 65% 28% 54% (111) jr 54% 25% 34% (68) 75 plus 37% 20% 13% (46) (CBS)

35 Pensioen 2012 Pensioengangers Gemiddelde leeftijd nieuwe AOW 63 jaar Zeven van de tien werknemers voor 65 jaar met pensioen Steeds meer jarigen die willen doorwerken tot 65 jr % % Prepensioen/vut nog

36 Verschil met vroeger Meer mensen worden oud (6%) (15%) (20%) (25%) Meer mensen worden heel oud 1957 levensverwachting 65+ M. 14,2 V. 16, M. 17,0 V. 20,5

37 Hoe nu verder? Verhoging pensioenleeftijd, verlaging pensioenverwachting Nederland nog altijd superieur pensioensysteem (Mercer: nr. 1) Wat is een goed pensioen? Gemoedsrust verzorgingsstaat AOW-behouden Steeds meer dubbelpensioenhuishoudens Meer ZZP, meer arme ouderen? Minder tweede, meer derde pijler (differentiatie) Omkeerhypotheek voor zorg en inkomen Solidariteit niet (helemaal) opgeven

38

39

40

41