PENSIOEN IN BEWEGING. Jan Nijssen 4 maart 2015
|
|
- Quinten Smeets
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 PENSIOEN IN BEWEGING Jan Nijssen 4 maart 2015
2 Het eerste staatspensioen Eerste staatspensioen gestart door graaf Otto von Bismarck in Duitsland in 1889 Verplichte deelname aan sociale verzekering Bijdragen door werkgevers, werknemers en overheid Ouderdomspensioen en arbeidsongeschiktheidspensioen Pensioenleeftijd 70 jaar (gemiddelde levensverwachting Duitse man was toen 72 jaar) In 1916 verlaagd naar 65: werd internationale standaard 2
3 Pensioen in Nederland Nederlands pensioenstelsel heeft 3 pijlers Pensioen in Nederland AOW Via werkgever Zelf sparen I II III 3
4 Eerste pijler: AOW Begonnen in 1947 als Noodwet Ouderdomsvoorziening Gelanceerd door Minister van Sociale Zaken Willem Drees Vormde begin van Nederlandse verzorgingsstaat In 1956 officieel omgevormd tot Algemene Ouderdomswet Verplichte verzekering voor iedereen Bijdragen naar draagkracht 4
5 AOW Staatspensioen voor iedere Nederlander Maakt niet uit of je werkt of niet Voor elk jaar vanaf je 15 e (wordt verhoogd naar je 17 e ) dat je in Nederland woont bouw je 2% recht op AOW brutobedragen per maand: Alleenstaand: Gehuwd, per partner: 815 AOW-leeftijd was altijd 65 jaar Gaat in stappen omhoog naar 67 jaar 5
6 Verhoging AOW-leeftijd Nu in 2019 naar 66 jaar en in 2023 naar 67 jaar Kabinet wil stappen versnellen: in 2021 naar 67 jaar Daarna koppelen aan ontwikkeling levensverwachting Jaar AOW-leeftijd Geboortedatum: maanden na 30/11/1948 en vóór 01/11/ maanden maanden maanden maanden maanden Voorstel kabinet: na 31/10/1949 en vóór 01/10/1950 na 30/09/1950 en vóór 01/07/1951 na 30/06/1951 en vóór 01/04/1952 na 31/03/1952 en vóór 01/01/1953 na 31/12/1952 en vóór 01/09/1953 na 31/08/1953 en vóór 01/05/ na 30/04/1954 en vóór 01/01/ e.v. o.b.v. levensverwachting 6
7 Wanneer krijg jij AOW? (1) Inge, nu 20 jaar Op welke leeftijd krijgt zij volgens de huidige prognoses AOW? 7
8 Wanneer krijg jij AOW? (1) Inge krijgt AOW als zij: 72 jaar is 8
9 Tweede pijler: aanvullende pensioenen Via werkgever Aanbieden pensioenregeling is niet verplicht Ongeveer 90% van werknemers in loondienst bouwt aanvullend pensioen op Meestal via pensioenfonds Bedrijfstakpensioenfondsen (ca. 87% van werknemers) Ondernemingspensioenfondsen Beroepspensioenfondsen Soms via regeling bij verzekeraar 9
10 De eerste Nederlandse pensioenfondsen Eerste bedrijfspensioenfondsen: 1881: Stork in Hengelo 1886: Nederlandsche Gist- en Spiritusfabriek in Delft Eerste bedrijfstakpensioenfonds 1917 Coöperatief Verzekeringsfonds (voor Zuivelindustrie) in Leeuwarden Charles Theodorus Stork Jacob Cornelis van Marken Ned. Gist- en Spiritusfabriek 10
11 Deelnemers aan pensioenregeling Aantallen deelnemers in miljoenen (2013) Deelnemers bij verzekeraars 1 Gepensioneerde deelnemers 2,2 Gewezen deelnemers 8,9 Actieve deelnemers 5,7 Bron: DNB
12 Soorten regelingen (in % van totaal) Soort regeling Eindloonregeling (Pensioen gebaseerd op laatst verdiende salaris) Middelloonregeling (Pensioen gebaseerd op gemiddeld tijdens loopbaan verdiende salaris) Beschikbare premieregeling (Pensioen afhankelijk van behaalde beleggingsresultaten en rentestand) Combinatie eind- of middelloon en beschikbare premie 12% 15% 61% 57% 16% 10% 4% n.b. Bron: DNB 12
13 Verdeling pensioeninkomen AOW is 40% van pensioeninkomen Aanvullend pensioen 35% Gemiddeld bruto aanvullend pensioen per jaar: Totaal: Mannen: Vrouwen:
14 Derde pijler Vrijwillige, individuele voorzieningen ZZP-ers ( !) zijn aangewezen op derde pijler Fiscale mogelijkheden in afgelopen jaren beperkt Producten Levensverzekering Banksparen Beleggingsfondsen Ook andere vermogenscomponenten belangrijk voor pensioeninkomen Eigen huis Erfenis 14
15 Pensioenstelsel in internationaal perspectief Nederland heeft als klein land een groot pensioenvermogen Land Pensioenvermogen 2013 (USD miljard) US % UK % Japan % Australië % Canada % Nederland % Zwitserland % Duitsland % Brazilië % Zuid-Afrika % Pensioenvermogen als % van BNP 15
16 De beste pensioenstelsels ter wereld Melbourne Mercer Global Pension Index 2014 Rangschikt pensioenstelsels op basis van 3 criteria Toereikendheid, houdbaarheid, integriteit Land Totaalscore Toereikendheid Houdbaarheid Integriteit 1. Denemarken 82,4 77,5 86,5 84,5 2. Australië 79,9 81,2 73,0 87,8 3. Nederland 79,2 75,3 76,3 89,4 4. Finland 74,3 72,2 64,7 91,1 5. Zwitserland 73,9 71,9 69,7 83,1 6. Zweden 73,4 67,2 74,7 81,6 7. Canada 69,1 75,0 58,6 74,3 16
17 Pensioenstelsel onder druk Wereldwijd staan pensioenstelsels onder druk: Hogere levensverwachting Demografische krimp door lagere geboortecijfers Hoge staatsschuld in veel landen Betaalbaarheid van bedrijfspensioenregelingen Onzekere economische vooruitzichten Volatiele financiële markten Extreem lage rente in veel landen 17
18 De sterkst vergrijsde landen Rangorde Land Jaarlijkse groei in aantal senioren (65+) Senioren als % van bevolking Senior pipeline : jarigen als % van bevolking Economisch niet actieve senioren als % van werkenden 1 Japan 3.01% 22.10% 7.31% 26.87% 2 Italië 1.64% 20.21% 5.83% 29.79% 3 Kroatië 1.35% 17.18% 5.92% 24.09% 4 Griekenland 1.58% 18.54% 5.50% 26.58% 5 Finland 1.39% 16.94% 7.20% 24.29% 16 Nederland 1.29% 15.01% 6.24% 21.04% 18
19 Langer leven = langer pensioen Gemiddelde levensverwachting in jaren op leeftijd Mannen: 13,8 22,1 24,4 Vrouwen: 16,3 24,3 25,6 We leven gemiddeld steeds langer Pensioenfondsen moeten dus langer pensioen uitkeren Waren vroegere premiebetalingen niet op berekend Oplossingen Langer doorwerken: pensioenrichtleeftijd is verhoogd van 65 naar 67 jaar Pensioenopbouw verlagen: fiscale maxima zijn verlaagd in 2014 en
20 Gezond en met plezier langer doorwerken We moeten langer doorwerken tot ons pensioen Hoe gaan we dat gezond en met plezier doen? Duurzame inzetbaarheid stimuleren Vernieuwing van arbeidsvoorwaarden en arbeidsverhoudingen Verandering in bedrijfscultuur en HR-beleid Zorgen dat medewerkers zelf regie over inzetbaarheid oppakken Deeltijdpensioen en part-time werk zijn waardevolle communicerende vaten Mogelijkheden communiceren: onbekend maakt onbemind Ook meer aandacht voor andere keuzemogelijkheden in pensioenregeling 20
21 Historisch lage rente Hoe lager de rente, hoe meer kapitaal pensioenfondsen moeten aanhouden om huidige en toekomstige verplichtingen te kunnen nakomen Verwachting is dat rente nog een (lange) tijd op een zeer laag niveau kan blijven 21
22 De koopkracht van het pensioen Wat kun je voor een pensioen van 1,000 per maand nog kopen over 40 jaar? Toeslagverlening (indexatie) is van vitaal belang voor een goed pensioen Op basis van loonindex of prijsindex In meeste regelingen voorwaardelijk = alleen als de financiële positie van het pensioenfonds het toelaat Toeslagbeleid meestal gebaseerd op stand dekkingsgraad 22
23 Dekkingsgraad bepaalt gezondheid pensioenfonds Dekkingsgraad = verhouding tussen bezittingen en verplichtingen uitgedrukt in percentage Absolute minimum vereiste voor alle pensioenfondsen is 105% Daarnaast eis per fonds gebaseerd op beleggingsbeleid Volgens nieuw Financieel toetsingskader (nftk) moeten fondsen hogere buffers aanhouden om tegenvallers te kunnen opvangen Geen indexatie meer beneden dekkingsgraad van 110% < Speelruimte beleidskader pensioenfonds > 110% ongeveer 125% Geen indexatie Gedeeltelijke indexatie Volledige indexatie Indexatiebeleid op basis van beleidsdekkingsgraad in nftk 23
24 Solidariteit tussen generaties Zorgen jongeren: Huidig stelsel behartigt vooral belangen van ouderen Als wij later aan de beurt zijn is de pensioenpot leeg 24
25 Discussie over doorsneepremie Doorsneepremie = zelfde premie voor jongeren en ouderen Jongeren betalen naar verhouding te veel en ouderen te weinig Was vroeger met lange dienstverbanden bij zelfde werkgever niet erg: eerste betaalde je te veel en daarna te weinig Arbeidsmarkt is sterk veranderd Kortere dienstverbanden Flexibele contracten, deeltijd, ZZPschap na periode loondienst of omgekeerd Ook herverdeling door verschillen in levensverwachting van lager en hoger opgeleiden 25
26 Nationale Pensioendialoog (1) Staatssecretaris Klijnsma van het Ministerie van SZW startte een brede maatschappelijke discussie over de vernieuwing van ons pensioenstelsel Er zijn 900 reacties binnengekomen Reacties gaan basis vormen voor hoofdlijnnotitie samen met: SER advies Notitie met internationale vergelijking pensioenstelsels door CPB Notitie over solidariteit door SCP Hoofdlijnnotitie wordt voor de zomer van 2015 naar de Tweede Kamer gestuurd 26
27 Nationale Pensioendialoog (2) Belangrijkste kenmerken van bijdragen: Iedereen vindt dat verandering nodig is Pensioenstelsel aanpassen aan economische, demografische en culturele omstandigheden 21 ste eeuw Pensioen is belangrijk, maar complex en weinig toegankelijk Verwarring over Nationale Pensioendialoog en actuele ontwikkelingen zoals nftk Onzekerheid over pensioen door gebrek aan vertrouwen in pensioenfondsen, uitvoerders en overheid 27
28 Nationale Pensioendialoog (3) Thema s die leven: Maak pensioenen transparanter en minder complex Dicht kloof tussen verwachting en realiteit Veranderende arbeidsmarkt maakt aanpassing stelsel noodzakelijk ZZP-ers en pensioen veelbesproken thema Meer mobiliteit en flexibiliteit Roep om meer aansluiting bij individuele behoeften Solidariteit, maar met wie en hoe? Verschil tussen solidariteit bij afdekken risico s en solidariteit die leidt tot herverdeling Verschillende mate van risicodeling Wie is waarvoor verantwoordelijk Overheid, sociale partners, het individu 28
29 SER advies SER heeft meerdere scenario s onderzocht en komt met variant die inmiddels veel bijval heeft gekregen: persoonlijk pensioenvermogen met collectieve risicodeling Goed uitgangspunt om sterke punten stelsel te behouden en tekortkomingen te verbeteren, maar verder onderzoek is nodig Elementen voor de beoogde nadere invulling zijn: Voldoende premie-inleg gericht op een koopkrachtbestendig en levenslang pensioen Opbouw in de actieve fase van een persoonlijk pensioenvermogen (inclusief mogelijkheid tot zelf extra sparen) Mogelijkheid om risico s te blijven delen en een verplichtstelling die hierbij passend is Het afschaffen van de doorsneesystematiek Een voorwaardelijk pensioen in de uitkeringsfase 29
30 Integratie pensioen, wonen en zorg Thema s die elkaar raken Door vergrijzing nemen zorgkosten sterk toe SER variant met persoonlijk pensioenvermogen biedt mogelijkheden Voorbeeld: inzetten deel van pensioenvermogen voor aanpassingen in huis in verband met gewijzigde leefomstandigheden Zorgen voor verantwoorde keuzearchitectuur Inzetten van pensioen voor wonen in opbouwfase gaat al gauw snel ten koste van goed pensioen later 30
31 Hoe zouden jullie het doen? 1. Het huidige pensioenstelsel behouden met alleen enkele noodzakelijke aanpassingen 2. De SER variant: persoonlijke pensioenpot met collectief delen van risico s 3. Geef mij maar een totaalbudget voor arbeidsvoorwaarden en dan zoek ik het zelf wel uit 4. Anders, namelijk 31
32 Vraag: ontwerp ons toekomstige stelsel Hoofdvarianten: 1. Huidige stelsel iets aanpassen 2. Persoonlijke pensioenpot en samen risico s delen 3. Ik regel het zelf 4. Anders:. Soorten regeling Eindloon Middelloon Beschikbare premie Combinatie Elementen Doorsneepremie of niet Risicodeling Toeslagverlening Beleggingsbeleid Communicatie Soorten pensioen Ouderdomspensioen Nabestaandenpensioen Arbeidsongeschiktheidspensioen Thema s Zorg, wonen, pensioen Duurzame inzetbaarheid Deeltijdpensioen Standaard of maatwerk Verantwoordelijkheid Overheid Werkgevers/werknemers Fondsen/verzekeraars Individu 32
33
1.B. Jouw Cosun pensioen. Informatiebijeenkomsten voor pensioengerechtigden mei 2014
1.B Jouw Cosun pensioen Informatiebijeenkomsten voor pensioengerechtigden mei 2014 1 Agenda Pensioen in Nederland Waarom een nieuwe regeling bij Cosun? Pensioenpremie Toeslagverlening (indexatie) Discussie
Nadere informatiePENSIOEN IN BEWEGING! KLAAR VOOR DE TOEKOMST? SAMEN DELEN, EEN STERKE KEUZE
PENSIOEN IN BEWEGING! KLAAR VOOR DE TOEKOMST? SAMEN DELEN, EEN STERKE KEUZE PENSIOEN IS AANVULLING OP AOW Lijfrente Salaris 100% Pensioen Staatspensioen (AOW) 2 AOW, VOLKSVERZEKERING (1) Voorziet in MINIMUM
Nadere informatieJouw Cosun pensioen. Informatiebijeenkomsten voor deelnemers in actieve dienst mei 2014
Jouw Cosun pensioen Informatiebijeenkomsten voor deelnemers in actieve dienst mei 2014 1 Agenda Pensioen in Nederland Onze regeling Keuzemogelijkheden Vragen 2 Pensioen in Nederland Nederlands pensioenstelsel
Nadere informatie26 september Pensioenen in Hans Kennis
26 september 2017 Pensioenen in 2018 P L U S.. E E N V O O R S P E L L I N G Hans Kennis Agenda De zin en onzin van pensioen Pensioenleeftijd 68 jaar Plannen van het nieuwe kabinet Pensioenen in 2020?
Nadere informatie14 december Pensioenen in Vandena van der Meer
14 december 2017 Pensioenen in 2018 P L U S.. E E N V O O R U I T B L I K Vandena van der Meer Agenda De zin en onzin van pensioen Pensioenleeftijd 68 jaar Plannen van het nieuwe kabinet Pensioenen in
Nadere informatiePensioenstelsel in Nederland
1 Pensioenstelsel in Nederland Dit hoofdstuk geeft een overzicht van de drie verschillende onderdelen ( pijlers ) van het Nederlandse pensioenstelsel. Daarnaast gaat het in op de geschiedenis van het pensioenstelsel,
Nadere informatieDe Kleine Gids Pensioenen 2012
De Kleine Gids Pensioenen 2012 VOORWOORD Pensioenen horen bij de grootste investeringen in een mensenleven. Nederlanders hebben 40% van hun nettovermogen in pensioenen gestoken. Een algemene omschrijving
Nadere informatieOp koers blijven voor een goed pensioen: een update van het bestuur
Op koers blijven voor een goed pensioen: een update van het bestuur Agenda Stand van zaken PPF APG: kerngegevens, beleggingsresultaten dekkingsgraadontwikkeling Deelnemerstevredenheidsonderzoek Effecten
Nadere informatiePENSIOEN ACTIE- EN AANDACHTSPUNTEN Hans Kennis. 24 september 2015
PENSIOEN ACTIE- EN AANDACHTSPUNTEN Hans Kennis 24 september 2015 Pensioen ALGEMEEN 1 e pijler OVERHEID AOW ANW 2 e pijler WERKGEVER Pensioen 3 e pijler ZELF Lijfrente Banksparen 2 Een jaar geleden... Pensioen
Nadere informatieOudedagsvoorziening nu en straks. Casper van Ewijk Netspar & Universiteit van Amsterdam
Oudedagsvoorziening nu en straks Casper van Ewijk Netspar & Universiteit van Amsterdam SER, 24 juni 2014 Agenda Internationaal perspectief Probleemanalyse Houdbaarheid Maatschappelijke trends Keuzes voor
Nadere informatieMag ik dan nooit meer stoppen met werken?
Mag ik dan nooit meer stoppen met werken? 67 vragen over aow-vragen en uw pensioen (Uit AD van 1-11-2016) De AOW-leeftijd gaat in 2022 met drie maanden omhoog voor iedereen die na 1954 geboren is. Reden
Nadere informatieToelichting. Uniform Pensioenoverzicht 2015. Uitkeringsovereenkomst
Toelichting Uniform Pensioenoverzicht 2015 Uitkeringsovereenkomst Actieve deelnemer Wat heeft u aan het Uniform Pensioenoverzicht? Het Uniform Pensioenoverzicht geeft inzicht in uw inkomen dat u van Hagee
Nadere informatieToekomst van het Pensioenstelsel
Toekomst van het Pensioenstelsel 26 maart 2015 Alex Ter Horst en Ruud Derksen Advocaten Pensioenrecht Nederlandse pensioenstelsel behoort tot de beste van de wereld 1. Denemarken (82,4) 2. Australie (79,9)
Nadere informatieALV CDAV Brabant 3 oktober 2015
Vrouw en Pensioen anno 2015 e.v. Balans tussen werk, zorg en invloed ALV CDAV Brabant 3 oktober 2015 Mr. Caroline Jones Groeneweg RB Even voorstellen 3 pijlers Nederlands pensioenstelsel 3.Privé 2.De werkgever
Nadere informatiePensioenbijeenkomst Abvakabo FNV Het pensioen van nu en de toekomst in zicht November 2010. Welkom
Pensioenbijeenkomst Abvakabo FNV Het pensioen van nu en de toekomst in zicht November 2010 Welkom Waar willen wij het met elkaar over hebben? Pensioen anno 2010 Stand van Zaken AOW en Pensioenakkoord 4
Nadere informatieHet 2020-plan van Klijnsma in vogelvlucht
Het 2020-plan van Klijnsma in vogelvlucht De perspectiefnota vanuit een praktisch perspectief Raimond Schikhof Waarom naar een nieuw perspectief? De arbeidsmarkt verandert Lage rente, financiële crisis
Nadere informatieWat is er aan de hand moet onze pensioenen?
Wat is er aan de hand moet onze pensioenen? Casper van Ewijk, Netspar & University of Amsterdam KNAW Symposium, 9 januari 2014, Amsterdam Agenda Wat is een pensioen? Goed pensioen is een risicovol pensioen
Nadere informatieBijlage bij lesbrief Pensioenworkshop Mañana
Stichting Weet Wat Je Besteedt (WWJB) Extra uitleg en Q&A Bijlage bij lesbrief Pensioenworkshop Mañana Wat is pensioen? Tekst uit het filmpje Wist je dat je nu waarschijnlijk al pensioen opbouwt? Een klein
Nadere informatieUw eigen pensioenregeling bij Pensioenfonds PGB
Uw eigen pensioenregeling bij Pensioenfonds PGB Pensioen is een belangrijke arbeidsvoorwaarde voor uw werknemers. Daarom is het belangrijk dat dit goed is geregeld. Op een manier die bij uw bedrijf past.
Nadere informatieStichting Pensioenfonds Deutsche Bank Nederland
Human Resources Stichting Pensioenfonds Nederland Toelichting Witteveenkader II en nieuw Financieel Toetsingskader 30 september 2014 kantoor Amsterdam Identifier Presentatie Seminar DNB 28 en 30 mei 2013
Nadere informatie2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333
Nadere informatieRisico s rond pensioen
Risico s rond pensioen Uitgave maart 2015 Disclaimer De in deze brochure verstrekte informatie van Stichting Pensioenfonds SABIC, gevestigd te Sittard (het pensioenfonds ) is van algemene aard, uitsluitend
Nadere informatiePENSIOEN VOOR JONG EN OUD
PENSIOEN VOOR JONG EN OUD GELDERMALSEN 29 JUNI 2O16 ELLEN TE PASKE LIEVESTRO CHRIS DRIESSEN OPZET Pensioenstelsel AOW Aanvullend pensioen Derde pijler/eigen huis Pensioenen in 2017 Toekomst pensioenen
Nadere informatie10 puntenplan minister Koolmees vergeleken met toetsingscriteria
10 puntenplan minister Koolmees vergeleken met toetsingscriteria Samenvatting: Direct betrokken bij de opstelling van het wettelijk kader voor de transitie Afschaffing doorsneeproblematiek: financiering
Nadere informatieDe opmars van (C)DC een onomkeerbare trend?
De opmars van (C) een onomkeerbare trend? Kennissessie Pensioenfederatie Jaarcongres 2017 René van de Kieft (MN) en Roel Beetsma (MN leerstoel UvA) Mei 2017 Agenda 1. Inleiding 2. DB vs. Kennissessie DB
Nadere informatieDeelnemerspresentatie november 2018
Deelnemerspresentatie november 2018 1 Agenda Pensioen bij Saint-Gobain Introductie UnitedPensions Wat is er voor u geregeld? Pensioen bij pensionering Pensioen bij overlijden Premievrijstelling bij Arbeidsongeschiktheid
Nadere informatieToekomst Pensioenstelsel
Toekomst Pensioenstelsel Bijeenkomst NVOG Arnhem, 22 november 2017 Corien Wortmann-Kool Bestuursvoorzitter ABP 2 Actuele financiële positie ABP Onze financiële positie (per 30 september 2017) bron: www.abp.nl
Nadere informatieAanpassing pensioenregeling een must. Presentatie: Marcel Brussee / voorzitter SPH Kees Lekkerkerker / directeur HRM
Aanpassing pensioenregeling een must Presentatie: Marcel Brussee / voorzitter SPH Kees Lekkerkerker / directeur HRM 1 Aanpassing pensioenregeling een must Inhoud Marcel Brussee: Achtergrond wijzigingen
Nadere informatieWAT U ALS WERKNEMER WILT WETEN OVER DE ABP-PENSIOENREGELING
WAT U ALS WERKNEMER WILT WETEN OVER DE ABP-PENSIOENREGELING 1- Waarom heeft het ABP een herstelplan opgesteld? ABP is, evenals vele andere pensioenfondsen, zwaar geraakt door de crisis op de financiële
Nadere informatieWelkom. Informatiebijeenkomst Unisys Combi Pensioen
Welkom Informatiebijeenkomst Combi Pensioen Oktober November 2012 Programma 1. SPUN 2. High lights presentatie 3. Huidige pensioenregeling 4. Nieuwe pensioenregeling ( Combi pensioen) 5. Maatmannen 6.
Nadere informatiestichting jan huysman wz.fonds
Koog aan de Zaan, mei 2015 Beste deelnemer van Stichting Jan Huysman Wz. Fonds, In deze brief willen wij uw aandacht voor de volgende drie items: 1 Nieuw mailadres en nieuwe naam voor de uitvoerder van
Nadere informatieActualiteiten pensioenen. Marcel van de Grift Senior pensioenadviseur
Actualiteiten pensioenen Marcel van de Grift Senior pensioenadviseur 1. Algemeen 2. Rol OR 3. Pensioenregelingen Agenda 4. Fiscale wijzigingen 2015 (rol OR bij compensatiemaatregelen) 5. Pensioenuitvoerders
Nadere informatieStelseldiscussie Stand van zaken
Stelseldiscussie Stand van zaken Aan welke knoppen kunnen we draaien 1 Vereniging van pensioenjuristen Herman M. Kappelle; directeur Aegon Adfis, bijzonder hoogleraar Fiscaal Pensioenrecht VU Amsterdam
Nadere informatiePensioen actualiteit. VHP Tata Steel ALV 13 november 2014
Pensioen actualiteit VHP Tata Steel ALV 13 november 2014 Agenda Overheidsmaatregelen in vogelvlucht AOW : langer werken Witteveenkader : minder opbouwen, gecompenseerd door langer werken nftk : meer zekerheid
Nadere informatieDe toekomst van ons pensioen
De toekomst van ons pensioen Verdieping inbreng in De Nationale Pensioendialoog Peter Borgdorff PFZW 18 maart 2015 L e a d e r s h i p E n t r e p r e n e u r s h i p Ste wa r d s h i p info@nyenrode.nl
Nadere informatieVraag en antwoord. V: Wat is een middelloonregeling? A: Vanaf 1 januari 2014 is de Appa een middelloonregeling.
1 Vraag en antwoord V: Wat is een middelloonregeling? A: Vanaf 1 januari 2014 is de Appa een middelloonregeling. Uw pensioen wordt berekend op basis van uw jaarlijkse bezoldiging. U bouwt elk jaar een
Nadere informatieNaar een nieuw pensioenstelsel
Naar een nieuw pensioenstelsel Publieksversie SER-advies juni 2019 1 1 Een nieuw pensioenstelsel De SER schetst in het advies Naar een nieuw pensioenstelsel de contouren van een nieuw, duurzaam en transparant
Nadere informatieI. Uitkeringsovereenkomst met degressieve opbouw (zowel een nominale (1A) als een reële variant (1B));
Notitie BC Public Affairs Doel: Ter informatie Datum 28 januari 2015 Onderwerp Analyse SER Advies Afzender Jurre de Haan / GSB Aanleiding en achtergrond Samenvatting Gevraagde besluit Op 24 januari presenteerde
Nadere informatieVoortgangsrapportage De Nationale Pensioendialoog
Voortgangsrapportage De Nationale Pensioendialoog Achtergrond In 2014 heeft het kabinet op initiatief van staatssecretaris Klijnsma een Nationale Pensioendialoog gevoerd: een open, brede dialoog over de
Nadere informatieInformatiebijeenkomst Pensioenen: actueler dan ooit. Oktober 2013
Informatiebijeenkomst Pensioenen: actueler dan ooit Oktober 2013 1 Pensioenstelsel Individueel Pensioen fonds Overheid Lijfrente Pensioen AOW B E L A S T I N G 2 Programma bestuur en taken bestuur de pensioenregeling
Nadere informatieInformatiebijeenkomst Pensioenfonds KPN Pensioengerechtigden. Oktober 2013
Informatiebijeenkomst Pensioenfonds KPN Pensioengerechtigden Oktober 2013 1 Pensioenstelsel Individueel Pensioen fonds Overheid Lijfrente Pensioen AOW B E L A S T I N G 2 Programma bestuur en taken bestuur
Nadere informatieUW PENSIOEN BIJ SPUN. Bijeenkomst voor pensioengerechtigden Dick Vis, voorzitter Stichting Pensioenfonds Urenco Nederland 22 mei 2018
UW PENSIOEN BIJ SPUN Bijeenkomst voor pensioengerechtigden Dick Vis, voorzitter Stichting Pensioenfonds Urenco Nederland 22 mei 2018 Gezien op tv op 7 mei? Zwarte Zwanen schetst eenzijdig, negatief beeld
Nadere informatieBLAUWDRUK VOOR EEN TRANSPARANT, UITVOERBAAR EN TOEKOMSTBESTENDIG PENSIOENSTELSEL; POSITION PAPER AEGON NEDERLAND
BLAUWDRUK VOOR EEN TRANSPARANT, UITVOERBAAR EN TOEKOMSTBESTENDIG PENSIOENSTELSEL; POSITION PAPER AEGON NEDERLAND I. Inleiding Al geruime tijd discussiëren we in Nederland over de toekomst van ons pensioenstelsel.
Nadere informatieStand van zaken in het debat over de toekomst van de pensioenen
Stand van zaken in het debat over de toekomst van de pensioenen Kees Goudswaard Pensioenvraagstukken in de kabinetsformatie, Amsterdam, 27 januari 2017 Bij ons leer je de wereld kennen Sterke punten stelsel
Nadere informatieMeer zelf doen voor een goed pensioen? Maarssen, 28 september 2012 Paul Schnabel Sociaal en Cultureel Planbureau Universiteit Utrecht Een goed idee? Ik ga sparen. Je moet zelf voor je pensioen zorgen Sywert
Nadere informatieQuiz. Heeft u een telefoon met internet? Ga naar kahoot.it en doe mee
Quiz Heeft u een telefoon met internet? Ga naar kahoot.it en doe mee 2 de pijler SP PvdA GroenLinks CDA 50Plus ChristenUnie SGP D66 VVD PVV Verdere versobering Doorsneepremie Contract Max 40,4% aftrekbaar
Nadere informatieMERCER'S INBRENG VOOR DE NATIONALE PENSIOENDIALOOG 29 NOVEMBER 2014
'S INBRENG VOOR DE NATIONALE PENSIOENDIALOOG 29 NOVEMBER 2014 1 Toekomstvisie Het Nederlandse pensioenstelsel behoort tot de mondiale top. Volgens de 2014 editie van de Melbourne Mercer Global Pension
Nadere informatieNieuw pensioenstelsel is broodnodig: op zoek naar de juiste ingrediënten! mr. drs. Michael Visser Tilburg University / Pensioen GeMi
Nieuw pensioenstelsel is broodnodig: op zoek naar de juiste ingrediënten! mr. drs. Michael Visser Tilburg University / Pensioen GeMi Bent u er klaar voor? Bron: AMweb 6 april 2014 Programma Even voorstellen
Nadere informatieBelastingregels beperken pensioenopbouw
Februari 2015 Newsflash Pensioenfonds Abbott Nederland Belastingregels beperken pensioenopbouw Onze pensioenregeling is met ingang van 1 januari 2015 op enkele punten aangepast. De werkgever heeft je daarover
Nadere informatieStudiedag Economie. Pensioen. A presentation to Guido de Bres by Willem Eikelboom. 15 November Towers Watson. All rights reserved.
Studiedag Economie Pensioen A presentation to Guido de Bres by Willem Eikelboom 15 November 2011 2011 Towers Watson. All rights reserved. Agenda Waarom pensioen? Kapitaaldekking of omslagstelsel? Pensioenakkoord
Nadere informatieMr. drs. Michael Visser. 11 oktober 2013
Mr. drs. Michael Visser 11 oktober 2013 Recept voor een uitgebalanceerd pensioen Goed op smaak met max. 5 basis ingrediënten Voor werknemers én ondernemers Generatieproof Bereidingstijd: 45 minuten 1.
Nadere informatieNaar een nieuw pensioencontract
Naar een nieuw pensioencontract Kees Goudswaard Montae Pensioenbijeenkomst werkgevers, Utrecht, 31 mei 2018 Bij ons leer je de wereld kennen Overzicht Sterke en zwakke punten van het huidige stelsel SER
Nadere informatieEen nieuwe pensioenregeling
Een nieuwe pensioenregeling Agenda Stand van zaken financiële situatie Pensioen in het kort Waarom is de pensioenregeling veranderd? Wat is er veranderd? Stand van zaken financiële situatie Dekkingsgraad?
Nadere informatiePersoonlijk pensioenvermogen met collectieve risicodeling
Persoonlijk pensioenvermogen met collectieve risicodeling Bijdrage aan de maatschappelijke pensioendialoog Publieksversie SER-verkenning 20 mei 2016 1 1 Een nieuw soort pensioenregeling De Sociaal-Economische
Nadere informatieOWASE Pensioenforum 26 juni 2013. 3 juli 2013 OWASE. Welkom. bij
Welkom OWASE Pensioenforum 26 juni 2013 OWASE 3 juli 2013 bij Pensioenfonds en solidariteit: één voor allen, allen voor één! www.owase.nl PFO20130626/20130703 2 Programma Pensioenforum De bedoeling van
Nadere informatieGeef elke Nederlander een persoonlijke pensioenrekening. Position paper: Toekomst pensioenstelsel
Geef elke Nederlander een persoonlijke pensioenrekening Position paper: Toekomst pensioenstelsel Publicatiedatum: juni 2016 Autoriteit Financiële Markten De AFM maakt zich sterk voor eerlijke en transparante
Nadere informatieVerkort jaarverslag 2017 Pensioenfonds Cargill
Verkort jaarverslag 2017 Pensioenfonds Cargill Pensioenfonds Cargill 2017 in beeld Wat zijn de belangrijkste ontwikkelingen van 2017 van Pensioenfonds Cargill? U leest het in dit verkort jaarverslag. Financiële
Nadere informatiePENSIOEN Gemakkelijker kunnen we het...
PENSIOEN Gemakkelijker kunnen we het... Venlo, 29 februari 2012 Pensioen diverse actualiteiten 1. Wat houdt pensioenakkoord voor AOW in 2. Gevolgen voor pensioen 3. Hoe werkt uitstellen pensioendatum 4.
Nadere informatieWAT SPEELT ER ROND UW PENSIOEN BIJ SPUN?
WAT SPEELT ER ROND UW PENSIOEN BIJ SPUN? Bijeenkomst voor pensioengerechtigden Dick Vis, voorzitter Stichting Pensioenfonds Urenco Nederland 20 september 2016 Agenda 1. Samenvatting jaarverslag 2015 2.
Nadere informatiePENSIOEN: WELKE WIJZIGINGEN KOMEN ER AAN? Oktober 2013
PENSIOEN: WELKE WIJZIGINGEN KOMEN ER AAN? Oktober 2013 Wie beslist? Werkgever & werknemers spreken nieuwe regeling af Pensioenfonds voert de regeling uit bestuurslid 2 Waar gaan we het over hebben? 1.
Nadere informatiePensioengrens 100.000 / opbouw 1,75% Aardverschuiving op komst. Amsterdam, 20 juni 2013
Pensioengrens 100.000 / opbouw 1,75% Aardverschuiving op komst Amsterdam, 20 juni 2013 Het Pensioenlandschap in vogelvlucht Algemene ontwikkelingen: wederkerige intergenerationele solidariteit wordt eenzijdig
Nadere informatieHuidige systematiek oudedagsvoorzieningen
Pensioenmiddag PVGE 19 september 2018 Huidige systematiek oudedagsvoorzieningen DOOR RUUD VERBERNE 1. Vragen Systeem oudedagsvoorzieningen AGENDA 1) AOW = 1 e pijler. Is een basisvoorziening van de overheid.
Nadere informatiePensioenactualiteiten
Pensioenactualiteiten Medezeggenschap Waterbedrijven, Waterschappen, Netwerkbedrijven 16-05-2013 Agenda Dekkingsgraad en financiële positie fonds Wijzigingen in 2012 Ontwikkelingen en gevolgen voor ABP
Nadere informatiePresentatie voor de PVGE Veldhoven Roel Fonville Eindhoven, 24 november 2017
24-11-2017 Presentatie voor de PVGE Veldhoven Roel Fonville Eindhoven, 24 november 2017 1 24-11-2017 2 Opleiding: Doctoraal diploma Anorganische Chemie RU Groningen Carrière: Ruim 30 jaar Koninklijke Philips
Nadere informatie2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333
Nadere informatieAlles (laten) doen voor een goed pensioen
Alles (laten) doen voor een goed pensioen Den Haag, 5 oktober 2012 Paul Schnabel Sociaal en Cultureel Planbureau Universiteit Utrecht Een goed idee? Ik ga sparen. Je moet zelf voor je pensioen zorgen Sywert
Nadere informatie3.4. Verplichtstelling en maximale hoogte van het pensioen
Bij een eindloonregeling bouwt u veel meer pensioen op als u gedurende uw werkzame leven behoorlijk carrière maakt (lees salarisstijgingen ontvangt). Want u ontvangt het pensioen over uw laatste en dus
Nadere informatieHelp, pensioenregels (weer) op de schop?! Mr. Marin van Esterik CPL
Help, pensioenregels (weer) op de schop?! Mr. Marin van Esterik CPL Onderwerpen 1. Pensioen, wat is pensioen? 2. Wijziging Wet op de ondernemingsraden 3. Outsourcing vanuit zorg en overheid OR (opeens)
Nadere informatieWat is er aan de hand met uw pensioen?
Wat is er aan de hand met uw pensioen? versie 2; 01-01-2012 Programma AOW nu en vanaf 2013 De mogelijkheden van ABP Pensioen Wat is er aan de hand met uw pensioen? Meer weten? versie 2; 01-01-2012 2 AOW
Nadere informatieSamenvatting principeakkoord pensioenstelsel
Pagina 1 van 5 Samenvatting principeakkoord pensioenstelsel Op 5 juni 2019 is door het kabinet, de werkgevers en de vakbonden een principeakkoord gepresenteerd over de hervorming van ons pensioenstelsel.
Nadere informatie2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333
Nadere informatieWanneer ga jij met pensioen?
Wanneer ga jij met pensioen? Inhoudsopgave Inleiding... 3 1 AOW-gerechtigde leeftijd... 4 1.1 Algemeen... 4 1.2 Verhoging van 65 naar 67... 4 1.3 Verdere verhoging op basis van de levensverwachting...
Nadere informatiefebruari 2015 Pensioenactualiteiten
februari 2015 Pensioenactualiteiten Onderwerpen 1. Wijziging ABP pensioenregeling 2015 2. Financieel Toetsingskader (nftk) per 1-1-2015 (vernieuwde regels voor pensioenfondsen) 3. Indexatie en premie ABP
Nadere informatiePENSIOENEN ONDER DRUK
PENSIOENEN ONDER DRUK Ronald Beelaard rbeelaardgmailcom Lang geleden Onderwerpen Introductie pensioenstelsel Hoe bouwt een pensioen op Dekkingsgraad, rente en inflatie Oorzaken van het zware weer
Nadere informatiePensioenfonds Robeco. Populair Jaarverslag 2014
Pensioenfonds Robeco Populair Jaarverslag 2014 2014 was een bewogen jaar voor Pensioenfonds Robeco door de sterk dalende rente en de veranderende wet- en regelgeving. In het jaarverslag blikken wij als
Nadere informatie1 Inleiding. Wanneer ga jij met pensioen Versie: 4 17-07-2015 Pagina: 3 van 7
Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 AOW-gerechtigde leeftijd... 4 2.1 Algemeen... 4 2.2 Verhoging van 65 naar 67... 4 2.3 Verdere verhoging op basis van de levensverwachting... 4 3 Pensioenleeftijd... 6 3.1
Nadere informatieDeelnemersbijeenkomsten. Grolsch Pensioenfonds
Deelnemersbijeenkomsten Grolsch Pensioenfonds 4 en 5 maart 2015 Pensioen in het kort Wie beslist er over je pensioen? Pensioenovereenkomst Arbeidscontract CAO werkgever werknemers Uitvoeringsovereenkomst
Nadere informatieHaarlem 18 juni 2019 Boxmeer 20 juni 2019 Oss 20 juni 2019
Haarlem 18 juni 2019 Boxmeer 20 juni 2019 Oss 20 juni 2019 Opening, mededelingen Toelichting organisatie van het fonds Ontwikkelingen 2018 & 2019 - IORP II & Bestuursmodel - Pensioenakkoord Beleggingen,
Nadere informatie2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333
Nadere informatiePensioenactualiteiten
Pensioenactualiteiten Eendaagse Arbeidszaken 18 mei 2017 Judy Boere Waar gaan we het over hebben? Toekomst Nederlandse pensioenstelsel Ontwikkelingen ABP-pensioen Waar komen we vandaan? Tot 2000: weinig
Nadere informatieRBS pensioen update. Van premie tot pensioen
RBS pensioen update Van premie tot pensioen Hoe is uw pensioen opgebouwd? Waarom zitten veel pensioenfondsen nu in de problemen? Hoe ziet de toekomst van pensioen in Nederland eruit? In deze RBS Pensioen
Nadere informatiePENSIOEN ACTIE- EN AANDACHTSPUNTEN Hans Kennis. 22 september 2016
PENSIOEN ACTIE- EN AANDACHTSPUNTEN Hans Kennis 22 september 2016 Wat ik met u wil bespreken Wetgeving pensioencommunicatie Wetgeving verbeterde premieregeling Instemmingsrecht ondernemingsraden Korten
Nadere informatiePresentatie met uitleg per slide
Presentatie met uitleg per slide 1 Terug- en vooruitblik In het principe cao-akkoord van december 2012 hebben we afspraken gemaakt over de noodzaak van een nieuwe en toekomstbestendige pensioenregeling
Nadere informatiePensioen Informatie sessie
Pensioen Informatie sessie Pensioenreglement B Oktober 2013 Voorbehoud De tekst in deze presentatie is louter ter informatie bedoeld. Er kunnen dan ook geen rechten aan worden ontleend. Bij onduidelijkheden
Nadere informatieToelichting. Uniform Pensioenoverzicht 2015 Philips flex pensioen. Stand per 1 januari 2015
Toelichting Uniform Pensioenoverzicht 2015 Philips flex pensioen Stand per 1 januari 2015 U kunt bij de Klantenservice van Philips Pensioenfonds terecht voor al uw vragen over uw pensioen en uw Uniform
Nadere informatieONDERWERP PRESENTATIE IS EEN STELSELWIJZIGING IN BELANG VAN U ALS DEELNEMER? GENOEMDE ONTWIKKELINGEN / PROBLEMEN OM ONS PENSIOEN STELSEL TE WIJZIGEN
ONDERWERP PRESENTATIE IS EEN STELSELWIJZIGING IN BELANG VAN U ALS DEELNEMER? GENOEMDE ONTWIKKELINGEN / PROBLEMEN OM ONS PENSIOEN STELSEL TE WIJZIGEN 1 GEVOLGEN DEMOGRAFISCHE ONTWIKKELINGEN 2 REKENRENTE,
Nadere informatieActuele ontwikkelingen en trends rond pensioenen in Nederland keynotespeech Mariëtte Hamer Den Haag, 4 oktober 2016
Actuele ontwikkelingen en trends rond pensioenen in Nederland keynotespeech Mariëtte Hamer Den Haag, 4 oktober 2016 00-00-2009 pagina 1/x Afdeling Communicatie Inhoud Trends die aanleiding geven om het
Nadere informatieAfschaffing van de doorsneesystematiek en betekenis van maatwerk
20181120-XX Afschaffing van de doorsneesystematiek en betekenis van maatwerk Casper van Ewijk (Universiteit van Amsterdam en Netspar) Kamerbrief: 10 stappen Het kabinet gaat de komende maanden aan de slag
Nadere informatieFrank van Alphen FD Pensioen Pensioen moet beter bij arbeidsmarkt aansluiten
Frank van Alphen FD Pensioen Pensioen moet beter bij arbeidsmarkt aansluiten Dit kabinet gaat niet meer sleutelen aan het pensioenstelsel. Werkgevers en bonden richten zich op het volgende kabinet. Maar
Nadere informatie1. Uitwerking wetgeving voor de afschaffing van de doorsneesystematiek
Kabinetsbrief vernieuwing pensioenstelsel: gevolgen voor werkgevers en ondernemingsraden? Op 1 februari jl. presenteerde Minister Koolmees een Kabinetsbrief over de vernieuwing van het pensioenstelsel.
Nadere informatieDe doorsneepremie toegelicht
Pensioenfederatie Prinses Margrietplantsoen 90 2595 BR Den Haag Postbus 93158 2509 AD Den Haag T +31 (0)70 76 20 220 info@pensioenfederatie.nl www.pensioenfederatie.nl De doorsneepremie toegelicht KvK
Nadere informatieZelfstandigen zonder pensioen(fonds)
Zelfstandigen zonder pensioen(fonds) Fieke van der Lecq, APG-leerstoel, EUR/ESE Alwin Oerlemans, APG PensioenNetwerkGroep Amsterdam, 16 september 2014 PROGRAMMA Terugblik op dit (politieke) dossier Wat
Nadere informatie- 1. afschaffing van doorsneepremiesystematiek
Aan de besturen van VNO-NCW, MKB, LTO, Bouwend Nederland, FNV, CNV, VCP, HZC Aan de leden van de commissie SZW en/of pensioenwoordvoerders politieke partijen 2 e Kamer 29 mei 2017 Mevrouw, Mijnheer, De
Nadere informatiePensioenscenario s in het licht van de komende verkiezingen. Emile Soetendal 10 januari 2017
Pensioenscenario s in het licht van de komende verkiezingen Emile Soetendal 10 januari 2017 2 Tsunami van politieke partijen voor komende verkiezingen De kiesraad heeft voor de Tweede Kamer verkiezingen
Nadere informatieStichting Voorzieningsfonds Getronics 5 februari 2014. Stand van zaken SVG. 1 van 20
Stichting Voorzieningsfonds Getronics 5 februari 2014 Stand van zaken SVG 1 van 20 Programma Pensioenfonds SVG Wat speelt er rond de pensioenen? Financiële positie SVG Kortingsmaatregel Vooruitblik 2014-2015
Nadere informatieBrochure Risico s rond pensioen
Brochure Risico s rond pensioen Risico s rond pensioen Volgens een onderzoek van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) blijken de meeste Nederlanders hogeverwachtingen te hebben over hun toekomstig pensioen.
Nadere informatieRisicoverdeling en ambitieniveau in bestaande pensioencontracten
Risicoverdeling en ambitieniveau in bestaande pensioencontracten artikel Inleiding Reeds geruime tijd wordt een maatschappelijke discussie gevoerd over de toekomst van het Nederlandse pensioenstelsel.
Nadere informatieVragen & antwoorden over uw pensioen en de kredietcrisis
Vragen & antwoorden over uw pensioen en de kredietcrisis Corporate Pensioen 4 Juni 2009 Vragen 1. Hoe zeker is mijn toekomstige pensioenvoorziening bij Nationale-Nederlanden? 3. Hoe weet ik hoeveel pensioen
Nadere informatie