GEMEENTE OLDEBROEK Raadsvergadering 26 maart 2015 Voorstel van het college aan de raad Onderwerp: Gedeeltelijke voortzetting uitvoering hondenbeleid. Agendapunt Portefeuillehouder: mw. A.A.C. Groot en H. Westerbroek Kenmerk: 197212 / 197214 Samenvatting Te nemen besluit uitvoering te geven aan het merendeel van de afbouwmaatregelen n.a.v. besluit tot stopzetten hondenbeleid; tot de beëindiging van de subsidiemogelijkheden voor het volgen van een puppycursus; tot het niet meer gratis ter beschikking stellen van hondenpoepzakjes; tot het behouden van de poepbakken en lediging hiervan; de hondenbezitters, via een persoonlijke brief, op de hoogte te stellen van het gedeeltelijk stopzetten van de uitvoering van het hondenbeleid; de kosten bij het gedeeltelijk in stand houden van de uitvoering van het hondenbeleid in 2015 ten laste te laten komen van de reserve afvalstoffenheffing en de dekking vanaf 2016 mee te nemen in de afvalstoffenheffing; de 18 e begrotingswijziging 2015 vast te stellen. Aanleiding / rol en positie van de raad In de raadsvergadering van 13 september 2012 is besloten geen uitvoering meer te geven aan het hondenbeleidsplan in het kader van de aanpassingen van het takenpakket van de gemeente en de daaruit voortvloeiende bezuinigingen, aan de hand van de vijf programma s zoals uitgewerkt in het rapport Meer samenleving, minder overheid. Hondenbeleid wordt niet gezien als kerntaak van de gemeente maar van de inwoners onderling. In het kader van Oldebroek voor Mekaar twijfelen wij echter aan de bereidheid van inwoners om elkaar aan te spreken op het niet naleven van de aanlijn- en opruimplicht. Daarentegen zijn de hondenbezitters zich juist erg bewust van hun eigen verantwoordelijkheid om de hondenpoep op te ruimen. Door de service die er nu geboden wordt, namelijk het plaatsen en legen van de hondenpoepbakken, ondersteunt de gemeente de bereidheid om de hondenpoep op te ruimen. Hoofdlijn van het voorstel Het beëindigen van alle maatregelen zal een negatief effect hebben op de werkgelegenheid van de medewerkers van de Inclusief Gresbo BV. Met de voorgestelde handhaving van het legen van de hondenpoepbakken wordt een balans gezocht tussen het minimaliseren van niet wenselijke effecten en de wensen van de gemeenteraad om de uitvoering van het hondenbeleid te beëindigen. Advies Geadviseerd wordt het legen van de hondenpoepbakken te continueren. De kosten à 20.000,- per jaar voor het legen van de hondenpoepbakken en beheer, onderhoud en vervanging van de hondenpoepbakken kunnen in 2015 verrekend worden met de reserve afvalstoffenheffing, en vanaf 2016 worden opgenomen in de begroting als onderdeel van de afvalstoffenheffing. De heffing zal daardoor stijgen met circa 2,50 per huishouden per jaar.
- 2 - Toelichting 1. Inleiding In de raadsvergadering van 13 september 2012 is besloten geen uitvoering meer te geven aan het hondenbeleidsplan in het kader van de aanpassingen van het takenpakket van de gemeente en de daaruit voortvloeiende bezuinigingen, aan de hand van de vijf programma s zoals uitgewerkt in het rapport Meer samenleving, minder overheid. In het huidige hondenbeleid is een aantal faciliteiten en maatregelen opgenomen. Deze faciliteiten en maatregelen moeten conform bovenstaand raadsbesluit worden beëindigd. Afschaffing heeft naast positieve aspecten ook negatieve bijeffecten. In onderhavig voorstel zal per maatregel bekeken worden welke afgeschaft kunnen worden dan wel kunnen blijven bestaan. 2. Historie Voor 2009 kende de gemeente geen hondenbeleid. Er werd wel hondenbelasting geheven. Daarnaast waren, in de APV, artikelen opgenomen met betrekking tot loslopende honden en de verontreiniging door honden. De overwegingen om per 1 januari 2009 het hondenbeleid in de gemeente Oldebroek in te voeren waren dat het houden van honden positieve kanten heeft, maar dat het hebben van honden ook nadelen kent. Zo stond hondenpoep al jaren in de top vijf van ergernissen, kunnen blaffende honden leiden tot geluidsoverlast en kan hondenpoep leiden tot besmetting met spoelwormen. Daarnaast bestaat het risico dat honden op enig moment iemand bijten. De gemeente Oldebroek wilde voor mensen met en zonder hond een prettige omgeving creëren. Het maatregelenpakket was gestoeld op volgende pijlers: Voorzieningen (plaatsing circa 100 hondenpoepbakken); Handhaving (inhuur BOA); Communicatie (gratis uitdelen informatieboekje, hondenpoepschepje en hondenpoepzakjes); Stimuleren volgen puppycursus (subsidie à 30,- per geslaagde deelneming cursus). In de raadsvergadering van 13 september 2012 heeft de raad ingestemd met de aanpassingen van het takenpakket van de gemeente. Er is toen besloten om vanaf 1 januari 2015 geen uitvoering meer te geven aan het hondenbeleid. Dat moet leiden tot het stopzetten van bovengenoemde maatregelen. Vanaf 1 januari 2013 maakt de gemeente Oldebroek al geen gebruik meer van een buitengewoon opsporingsbeambte (BOA) voor de handhaving op de aanlijn- en opruimplicht. 3. Wettelijk kader Het bezit van honden en de daaruit volgende verplichtingen zijn in een aantal wetten geborgd zowel op plaatselijk niveau (APV) als op landelijk niveau (Gemeentewet). In de Algemeen Plaatselijke Verordening (APV) is de aanlijnplicht (artikel 2.28), opruimplicht (artikel 2.29) en gevaarlijke honden (artikel 2.30) geregeld. In de Gemeentewet (artikel 226) is omschreven dat gemeenten belasting mogen heffen voor het houden van een hond, maar de gemeenten zijn daartoe niet verplicht. Op 24 januari 2013 heeft het gerechtshof in Den Bosch uitspraak gedaan in een beroepszaak, aangespannen door een inwoner van de gemeente Sittard Geleen. Het gerechtshof is van mening dat het heffen van hondenbelasting t.b.v. de algemene middelen in strijd is met Artikel 1. van de Grondwet. Volgens het gerechtshof mogen gemeenten wel hondenbelasting heffen indien de opbrengsten gebruikt worden t.b.v. de hond. Op 18 oktober 2013 heeft de Hoge Raad bovenstaande uitspraak vernietigd. De Gemeentewet geeft gemeenten de bevoegdheid om een belasting te heffen voor het houden van een hond. Vol-
- 3 - gens de Hoge Raad is die bevoegdheid mede ingegeven door de kosten die voor gemeenten voortvloeien uit de bevuiling van openbare wegen en plaatsen door honden. Daarom is het onderscheid tussen houder van honden en andere personen naar het oordeel van de Hoger Raad gerechtvaardigd en vormt het geen discriminatie. Het is volgens de Hoge Raad niet nodig dat de gemeente een relatie legt tussen de opbrengst van de hondenbelasting en de kosten die voor de gemeente aan bevuiling door honden zijn verbonden. 4. Toelichting / uitwerking situatie Er is een aantal maatregelen/activiteiten die op die in het kader van het hondenbeleid worden en werden uitgevoerd. Voorgesteld wordt om alle maatregelen te beëindigen met uitzondering van het legen van de hondenpoepbakken. a) Legen hondenpoepbakken (handhaven) In de gemeente staan in de bebouwde kom circa 100 hondenpoepbakken. Deze bakken worden elke week geleegd door medewerkers van de Inclusief Gresbo BV. De hondenpoepbakken worden tegelijk geleegd met de wijk afvalbakken. b) Uitdelen hondenpoepzakjes (stopzetten) De hondenbezitters kunnen bij het gemeentehuis in Oldebroek en bij de gemeentewerf in Wezep hondenpoepzakjes ophalen. Deze zakjes worden aangeboden door de gemeente. Voorgesteld wordt om het uitdelen van de hondenpoepzakjes te beëindigen. De huidige voorraad kan nog wel gratis worden opgehaald. c) Inhuur/inzet BOA (is al stopgezet) De handhaving op de aanlijnplicht en opruimplicht werd verzorgd door buitengewoon opsporingsambtenaar (BOA), welke tot 1 januari 2013 werd ingehuurd. Vanaf 2013 is vooruitlopend op het beëindigen van de uitvoeringstaken met betrekking tot het hondenbeleid geen gebruik meer gemaakt van een aparte dedicated BOA. d) Subsidie puppy-cursus/gehoorzame-hond-cursus (stopzetten) Hondenbezitters kunnen eenmalig een korting van 30,- op een puppycursus of de gehoorzame hond cursus, onder voorwaarden, ontvangen. Het (gedeeltelijk) stopzetten van de uitvoering van het hondenbeleid houdt niet in dat de artikelen in de APV die betrekking hebben op het bezit hebben van honden zullen worden geschrapt. Zowel de aanlijn- als de opruimplicht kan onverkort van kracht blijven. Van de samenleving wordt gevraagd om hondenbezitters aan te spreken op het niet naleven van de aanlijnplicht en de opruimplicht. 5. Overwegingen De raad heeft besloten om geen uitvoering meer te geven aan het hondenbeleid. Hondenbeleid wordt niet gezien als kerntaak van de gemeente maar van de inwoners onderling. In het kader van Oldebroek voor Mekaar twijfelen wij echter aan de bereidheid van inwoners om elkaar aan te spreken op het niet naleven van de aanlijn- en opruimplicht. Daarentegen zijn de hondenbezitters zich juist erg bewust van hun eigen verantwoordelijkheid om de hondenpoep op te ruimen. Door de service die er nu geboden wordt, namelijk het plaatsen en legen van de hondenpoepbakken, ondersteunt de gemeente de bereidheid om de hondenpoep op te ruimen. Daarnaast zal het beëindigen van alle maatregelen een negatief effect hebben op de werkgelegenheid van de medewerkers van de Inclusief Gresbo BV. Met de voorgestelde handhaving van het legen van de hondenpoepbakken wordt een balans gezocht tussen het minimaliseren van niet wenselijke effecten en de wensen van de gemeenteraad om de uitvoering van het hondenbeleid te beeindigen. Hierna worden de overwegingen weergegeven.
- 4 - Handhaven legen hondenpoepbakken De hondenbezitters zijn de laatste jaren gewend om de hondenpoep op te ruimen. De circa 100 bakken worden goed gebruikt. De bakken worden eenmaal per week door de medewerkers van Inclusief Gresbo geleegd. Inwoners nemen dus welwillend hun verantwoordelijkheid en de gemeente ondersteunt dit door de bakken plaatsen en legen. Daarmee blijvend een mooi voorbeeld van Oldebroek voor Mekaar! Nadelen: Door het weghalen van de hondenpoepbakken ondersteunen we de hondenbezitters niet, zij zullen een grote afstand moeten lopen om hun opgeruimde poep bij hun eigen afvalcontainer kwijt te raken. De gemeente biedt dan geen service meer ten behoeve van eigen verantwoordelijkheid van de samenleving. Ook bestaat de kans dat de hondenbezitters weer terugvallen in de oude gewoonte door de hondenpoep weer in de openbare ruimte te laten liggen. Deze vervuiling kan leiden tot besmetting van spoelwormen. Tevens bestaat de kans dat inwoners meer gaan klagen bij de gemeente. Deze kans is aanzienlijk, waardoor de druk op het frontoffice zal toenemen. De medewerkers zullen de inwoners moeten uitleggen dat ze de hondenbezitters zelf aan moeten gaan aanspreken. Hierdoor zal hondenpoep weer hoog op de ergernis top 10 komen te staan. Door het ontbreken van een BOA zullen de klachten niet naar bevrediging worden opgelost. Daarentegen zullen bij het handhaven van het legen van de hondenpoepbakken de medewerkers van Inclusief Gresbo BV werk blijven behouden, waardoor ze niet in op een andere wijze een uitkering van de gemeente hoeven te ontvangen. In hondenpoep zitten bacteriën en hondenspoelwormen welke ook ongezond zijn voor mensen. Om deze reden is het legen van de hondenpoepbakken door de inwoners van de gemeente Oldebroek in het kader van Oldebroek voor mekaar geen optie. Daarnaast zal uit het oogpunt van Oldebroek voor mekaar het weghalen van de bakken een verkeerd signaal af gegeven worden. De inwoners en de hondenbezitters houden de openbare ruimte schoon en leefbaar. Het legen van de bakken wordt gefaciliteerd door de gemeente. Een mooie samenwerking tussen inwoners en gemeente. Het stopzetten van het gratis ter beschikking stellen van hondenpoepzakjes zal naar verwachting geen negatieve invloed hebben op het niet naleven van de opruimplicht. De hondenbezitters moeten al enige moeite doen om aan de zakjes te komen. Daarnaast zullen de extra kosten voor de aanschaf van zakjes voor de hondenbezitter meevallen. De huidige voorraad zakjes is nog op te halen zolang de voorraad strekt, naar verwachting nog minimaal een half jaar. 6. Risico s/negatieve gevolgen De negatieve gevolgen bij het handhaven van het legen van de hondenpoepbakken zijn voornamelijk van financiële aard. De financiële consequenties worden besproken bij het onderdeel financien. 7. Relatie met volksgezondheid In hondenpoep zitten bacteriën en hondenspoelwormen welke ook ongezond zijn voor mensen. Om deze reden is het voor hondenbezitters in de gemeente Oldebroek verplicht om de hondenpoep op te ruimen. Om de hondenbezitters te faciliteren heeft de gemeente met de invoering van het hondenbeleid in 2009 circa 100 hondenpoepbakken geplaatst. Met het verwijderen van de bakken bestaat de kans dat de hondenbezitters zich minder goed gaan houden aan de opruimplicht, waardoor inwoners weer meer in aanraking kunnen komen met deze bacteriën en de hondenspoelwormen. Om bovengenoemde reden wordt voorgesteld om het legen van de hondenpoepbakken te continueren. 8. Financiën Geen uitvoering meer geven aan het hondenbeleid beoogde een besparing op de maatschappelijke lasten. De wens van de raad is om geheel te stoppen om op deze wijze de kosten te beperken. De
- 5 - hondenbelasting blijft bestaan, maar wel met een lagere heffing. De begrote baten in 2015 bedragen naar schatting 107.000,-. Het geheel beëindigen van de uitvoering heeft echter ook een lasten verzwaring aan de andere kant ten gevolge. Zo zal de druk op de frontoffice toenemen en zullen medewerkers van Inclusief Gresbo BV in een uitkeringssituatie terecht kunnen komen. Hieronder zullen de extra kosten met het instant houden van het legen van de hondenpoepbakken in kaart worden gebracht. In de gemeente zijn circa 100 hondenpoepbakken die eenmaal per week worden geleegd. De Gresbo heeft een contract voor deze lediging en tevens voor de lediging van de gewone vuilnisbakken. De kosten voor het legen voor het onderdeel hondenpoepbakken bedragen circa 16.000,- op jaarbasis. De kosten zijn niet in de begroting 2015 opgenomen. Ook zullen extra kosten in de begroting moeten worden opgenomen voor beheer, onderhoud en vervanging van circa 4.000,- per jaar. De kapitaallasten op afschrijvingen en rente van de huidige hondenpoepbakken bedragen circa 4.500,-. Deze kapitaallasten zijn in de reguliere begroting opgenomen en zullen per 2020 komen te vervallen. Deze vrijvallende kapitaallasten zullen in 2020 ten gunste van de begroting/afvalstoffenheffing komen, omdat in de begroting structureel 4.000,- wordt opgenomen voor onderhoud en vervanging. Door het blijven ledigen van de bakken zal de druk op de werkdruk van de frontoffice niet toenemen, wat een besparing oplevert ten opzichte van het beëindigen van de het legen. Daarnaast zal door het blijven legen van de bakken niemand als gevolg van het stopzetten in een uitkeringspositie komen. Als laatste zullen er minder klachten escaleren, waardoor de inzet van een BOA noodzakelijk wordt. Deze inzet zal ingehuurd moeten worden of worden opgepakt door de eigen milieuhandhavers. Voorgesteld wordt om het handhaven van het legen van de hondenpoepbakken in 2015 ten laste te laten vallen van de reserve afvalstoffenheffing en vanaf 2016 de kosten in de begroting op te nemen en de dekking via extra inkomsten vanuit de afvalstoffenheffing. 9. Communicatie Alle hondenbezitters zullen op de hoogte gesteld moeten worden over de te nemen maatregelen. De hondenbezitters ontvangen persoonlijk een brief waarin de consequenties van het gedeeltelijk stopzetten van het beleid worden uitgelegd. De kosten bedragen circa 2.000,-. De brief zal samen met Communicatie worden opgesteld. Daarnaast zal een artikel worden opgesteld waarin aan alle inwoners de consequenties worden uitgelegd. Hierin zal de nadruk worden gelegd dat de aanlijn- en opruimplicht blijft bestaan en dat de inwoners de hondenbezitters aanspreken op het niet naleven van deze verplichtingen. Oldebroek, 10 februari 2015. Burgemeester en wethouders van Oldebroek,, secretaris drs. B. Brand MCM,, burgemeester mr. A. Hoogendoorn.