Medicamanenteuze therapie van CTEPH. Paul Bresser, longarts Onze Lieve Vrouwe Gasthuis Amsterdam

Vergelijkbare documenten
Chronische longembolieën en Pulmonale Hypertensie

Pulmonale Hypertensie. Leon van den Toorn Centrum voor Vasculaire en Diffuse Longziekten

PULMONALE HYPERTENSIE

Nieuwe percutane opties in de behandeling van chronische longembolen

Hartfalen : diagnose en definities

Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus EJ DEN HAAG

Wat doet u? Thuisbehandeling longembolie is nu al veilig. Start behandeling in het ziekenhuis. Na 1 dag naar huis. Na 2 dagen naar huis

Langdurig aanhoudende kortademigheid na een acute longembolie

Ontwikkelingen in de behandeling van ATTR amyloïdose

Fysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten

Uw brief van Uw kenmerk Datum 12 december 2007 GMT/VDG juni 2008

Behandeling VTE: aandachtspunten vanuit de 2 e lijn

Pulmonale hypertensieve crise: wat nu te doen? J.G. van der Hoeven

Diepe koeling Invloed op het brein/delier. Astrid Hoedemaekers

Voortgezette behandeling van longembolie in 2016 visie van de 1.5 lijn Menno Huisman. Afdeling Trombose en Hemostase LUMC Leiden

5-jaars Follow-up van de FAME studie

Chronische NIV bij stabiele COPD patiënten

Behandeling DVT/PE hoort NIET thuis in de eerste lijn

Chronische trombo-embolische pulmonale hypertensie

Citation for published version (APA): van der Plas, M. N. (2010). Exercise limitations in various forms of pulmonary hypertension

Fysiotherapie & Longfibrose. Bert Strookappe MSc Fysiotherapeut Ziekenhuis Gelderse Vallei, Ede 19 november 2014

Tromboseprofylaxe bij niet-chirurgische gehospitaliseerde patiënten. Dr. Marieke J.H.A. Kruip Internist-hematoloog Erasmus MC

ECLS: Goede en minder goede indicaties. Diederik van Dijk

Ventrikelstorm. Hoe zorg je dat de storm gaat liggen. J.G. van der Hoeven

OLIJFdag 3 oktober 2015

Unilaterale diafragma hoogstand. MR Ghamati

Rationeel voorschrijven bij ontwikkelingsstoornissen. Pieter Hoekstra Kinder en Jeugdpsychiater UMCG en Accare

BETER ZELFMANAGEMENT BIJ HARTPATIENTEN: ROL VAN EHEALTH-TOEPASSINGEN

Refereeravond IC 2014

Huisarts en longarts ernstig astma

Stand van zaken rond orale behandeling van de ziekte van Fabry. Carla Hollak, internist AMC

De preventie van hersenschade bij hartekinderen

MRI in de diagnostiek van acute trombose Techniek van de toekomst

PRO. De afwachtende houding t.o.v. NOACs in Nederland schaadt patiënten

Zelfmanagementondersteuning of regelmatige controles bij COPD patiënten in de huisartspraktijk? Een gerandomiseerd gecontroleerd experiment

Uw brief van Uw kenmerk Datum 12 januari 2010 Farmatec/FZ mei 2010

Rol van ST2 in ADHF. CAT 23 februari 2016 AZ Sint-Lucas Gent Marie-Astrid van Dievoet Hendrik De Puydt

Longvaatweerstand en totale arteriële compliantie (C a

Behandeling van hypertensie

Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus EJ DEN HAAG

Respiratoire revalidatie.

Bespreken van prognose en einde van het leven op hartfalenpoli s in Zweden en Nederland

Uw brief van Uw kenmerk Datum 7 juli 2008 Farmatec/FZ september 2008

QTc, Wat moet je ermee? J.A. Janson fellow IC, AIOS cardiologie

Prevalentie en impact van symptomen bij patiënten met hartfalen NYHA III/IV in een Zuid Afrikaans ziekenhuis

Uw brief van Uw kenmerk Datum 21 januari 2013 Farma februari 2013

Oncologische zorg bij ouderen

Remimazolam. S.J.A. van Bilsen

Dokter, ik ben zo moe. greta moorkens algemeen inwendige ziekten U Z Antwerpen

Nieuwe migraine medicatie vanuit de CGRP hoek

Redon drainage bij post-sternotomie mediastinitis. Ivan Theunissen ANIOS Intensive Care

Achtergronden casusschetsen astma/ copd

casus presentatie Rob Roudijk, Keuzecoschap intensive care

Nieuwe ontwikkelingen bij hypertensie, beleid en medicatie

Hoe voorkom ik vv-ecmo en bij wie is het dan wel geïndiceerd? J.G. van der Hoeven

Echocardiografie. bij cardiale resynchronisatie therapie. Houthuizen Patrick Catharina ziekenhuis Eindhoven

Uw brief van Uw kenmerk Datum 3 november 2006 Farmatec/P december 2006

Leerdoelen. Advance care planning. Rol ACP in besluitvorming. Health and Retirement study

Echografie van de RV Rol bij instabiele hemodynamiek

Directe communicatie aan gezondheidszorgbeoefenaars over de associatie van Sprycel (dasatinib) met Pulmonaire Arteriële Hypertensie (PAH)

Antistolling bij de oudere patiënt met atriumfibrilleren. Dr Robert G Tieleman Martini Ziekenhuis UMCG

Nederlandse Samenvatting

COPD en hartfalen in de palliatieve fase

Familieparticipatie in de postoperatieve zorg

Kamerfalen - wat als rechts faalt? MMM Circulatie 2018

PIONEER-HF. Impact van resultaten voor hartfalen behandeling. Mireille Emans Cardioloog Ikazia ZH Maatschap Cardiologen Rijnmond-Zuid

Hart & Nieren Siamese tweeling?

Longrevalidatie van eerste tot derde lijn. Capita Selecta. Dynamische Hyperinflatie & Zuurstof toediening. bij Inspanning

Invasieve beademing bij longfibrose. Liselotte Boerman, ANIOS

Back to lipids lange termijn effecten van sta6nes

Waar chronisch acuut ontmoet; De CTB patiënt in de acute zorg. Annique Bahnmüller Witzenburg Ventilation Practitioner CTB Rotterdam

Staken van de behandeling op de IC wat zegt literatuur? Jacqueline Wallage AIOS Anesthesiologie 26 juli 2017

Pulmonale hypertensie

Endotoxine-geïnduceerde immuunsuppressie heeft geen invloed op de immuunrespons gericht tegen influenza

Lipiden behandelen bij de oudere patiënt: starten, stoppen of doorgaan?

Is er een leven na reanimatie? Maayke Hunfeld, kinderneuroloog Jasmijn Harpman, masterstudent Corinne Buysse, kinderintensivist

De oorzaak van idiopathische pulmonale fibrose. Pirfenidone behandeling bij IPF: ervaringen in het Erasmus MC

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Pulmonale hypertensie (PH) is een ziekte die gekenmerkt wordt door een sterk verhoogde bloeddruk in de longslagader als

Uw brief van Uw kenmerk Datum 10 januari 2007 Farmatec/P maart 2007

Wetenschappelijke studies FODMAP-beperkt dieet

Gerandomiseerde pros pectieve

Op zoek naar nieuwe behandelingen tegen Alzheimer; De Amsterdamse benadering

Geriatrische Revalidatie voor de oudere patiënt met een cardiovasculaire aandoening Leonoor van Dam van Isselt, specialist ouderengeneeskunde Dian

Belangenverstrengeling. Inhoud. Bekkenbodem (1) Bekkenbodem (2) Achtergrondinformatie prolaps. Wat willen vrouwen? Wat doen gynaecologen?

Uw brief van Uw kenmerk Datum maart Ons kenmerk Behandeld door Doorkiesnummer PAK/ dr. M.H.J. Eijgelshoven (020)

NIV bij exacerbatie COPD

Overbehandeling Nieuwe behandeling Bloeddrukbehandeling. Sterfte en HbA1c. ACCORD-studie. HbA1c en gezondheidstoestand

Patienten met COPD in de palliatieve fase. Dr Martin Boeree Longarts en Medisch Directeur UMC St Radboud, Nijmegen ULC Dekkerswald, Groesbeek


Klinische Dag NVvH 2 oktober 2014 Disclosure belangen M. Roeven

Ontwikkelingen voor de behandeling van AL amyloïdose

Welkom. 2 e Sanfilippo Wetenschapsdag

Epilepsie op de SEH. P. van Vliet Fellow IC Lid werkgroep richtlijn Epilepsie. Source:

Op het scherp van de snede

Palliatie bij COPD de uitdaging KRIS MOOREN LONGARTS EN KADERARTS PALLIATIEVE ZORG I.O.

Comorbiditeit en oncologische zorg voor ouderen

«PUO Stollingsproblemen: Antico: basics & beyond»

Metacognitieve therapie voor de Gegeneraliseerde Angst Stoornis: Wat is het en werkt het? Colin van der Heiden PsyQ

Pulmonary arterial hypertension in adult patients with congenital heart disease Duffels, M.

Transcriptie:

Medicamanenteuze therapie van CTEPH Paul Bresser, longarts Onze Lieve Vrouwe Gasthuis Amsterdam

CTEPH - definitie Gemiddelde druk in longslagader > 25 mm Hg Normale functie van de linker hartkamer Minstens 1 longsegment afgesloten Na > 6 maanden antistolling!

CTEPH een ernstige ziekte 1. Inspanningsvermogen neemt steeds verder af 2. Overbelaste rechter hartkamer gaat falen 3. Levensverwachting sterk beperkt

Het (rechter) hart

Het rechter hart in CTEPH Gezond CTEPH

Inspanning en rechter kamerfunctie 125 100 SV (ml) 75 50 25 0 Rust Inspanning Rust Inspanning

PH: een progressieve ziekte Pre- symptomatisch Gecompenseerd Symptomatisch Decompenserend Symptoom drempel Rechter hart falen Verslechtering Decompensatie

CTEPH prognose zonder therapie Riedel et al, Chest 1982

PEA Herstel rechter hartfunctie Leftward septal bowing Reesink et al, J Thorac Cardiovasc Surg 2007

PEA Herstel 6- min loopafstand Van der Plas et al, Ann Thorac Surg 2011

PEA Herstel NYHA functionele klasse 80 70 n=100 60 50 40 30 Pre Post 20 10 0 I II III IV death

Medicamenteuze therapie: bij wie? 1. Inoperabele vormen van CTEPH 2. CTEPH na niet (volledig) succesvolle operatie 3. Voor operatie in patienten met slechte conditie

Medicamenteuze therapie Humbert, NEJM 2004

Medicamenteuze therapie: met wat? Prostacyclines: niet als pillen beschikbaar Phosphodiesterase- 5 remmers: pillen Endothelin- 1 receptor antagonisten: pillen

Inoperabele CTEPH Epoprostenol infuus open studie n Therapie duur Resultaten Scelsi et al 1 11 12 mnd Verbetering kliniek, inspanningstolerantie en NYHA functionele klasse Cabrol et al 2 27 20 mnd Verbetering inspanningstolerantie en 28% daling in longvaatweerstand 1. Scelsi et al, Ital Heart J 2004 2. Cabrol et al, J Heart Lung Transplant 2007

Inoperabele CTEPH Sildenafil open studie p = 0.004 p = 0.02 2250 400 12 patienten 50 mg tid Testen na 6 maanden Verbetering in ú 6- MWD ú longvaatweerstand PVRI (dyn s -5 m 2 ) 2000 1750 1500 1250 6-MWD (m) 380 360 340 320 300 1000 Pre-sil Sil 280 Pre-sil Sil Ghofrani et al, Am J Respir Crit Care Med 2003

Inoperabele CTEPH Treprostinil s.c. open studie 25 patienten Testen na 19 maanden Verbetering in ú 6- MWD ú hartfunctie ú longvaatweerstand Skoro- Sajer et al, J Thromb Haemost 2007

Inoperabele CTEPH Sildenafil gecontroleerde studie Placebo- gecontrolleerd, dubbel- blind 12 wk studie (n = 19) ú Geen verandering in 6- MWD ú Wel daling in longvaatweerstand Open- label vervolg studie tot 1 jaar (n = 17) ú Verbetering in 6- MWD ú Verbetering hartfunctie en longvaatweerstand Suntharalingam et al, Chest 2008

Inoperabele CTEPH Bosentan heel veel open studies Indicatie n Therapie duur Results Inoperabel 1 16 6 mnd Functie verbetering in ~70% patienten á 6-MWD â pro-bnp Inoperabel 2 19 3 mnd â longvaatweerstand á 6-MWD Inoperabel 15 PH post-pea 3 5 3 mnd Verbetering 6-MWD, CI en longvaatweerstand Inoperabel 47 1 jaar Verbetering 6-MWD, CI en longvaatweerstand PH post-pea 4 Inoperabel 5 12 2 jaar á 6-MWD en hartfunctie na 6 mnd, persisteert in 24 mnd vervolg studie NYHA stabiel of beter 1.Bonderman et al, Chest 2005; 2.Hoeper et al, Chest 2005; 3.Hughes et al, Thorax 2005; 4.Hughes et al, Eur Respir J 2006; 5.Seyfarth et al, Respiration 2007.

Inoperabele CTEPH Bosentan gecontroleerde studie - BENEFiT - Bosentan Effects in inoperable Forms of chronic Thromboembolic pulmonary hypertension BENEFiT was de eerste prospectieve, gerandomiseerde, placebo- gecontrolleerde, dubbel- blinde, multicenter, parallele groepen studie naar het effectiviteit, de veiligheid en de verdraagbaarheid van bosentan in patienten met inoperabele CTEPH

Eindpunten van de studie Longvaatweerstand en 6- MWD na 16 weken 110 PVR 6- MWD % of baseline PVR at week 16 (geometric means) 100 90 80 70 Mean change from baseline in 6- MWD at week 16 (m) 60 Placebo (n=71) Bosentan (n=66) Placebo (n=73) Bosentan (n=67) Jaïs X et al, J Am Coll Cardiol 2008

BENEFiT NT- pro- BNP en hartfunctie Mean (± SE) change in NT- pro- BNP (ng/l) 600 400 200 0-200 NT- pro- BNP Mean (± SE) change in CI (l min - 1 m - 2 ) 0.3 0.2 0.1 0-0.1 Cardiac Index - 400 Placebo (n=76) Bosentan (n=72) Placebo (n=76) Bosentan (n=75) Jaïs X et al, J Am Coll Cardiol 2008

Medicamenteuze therapie Pre- PEA Achtergrond Pre- PEA therapie in het algemeen niet nodig als alles klopt Ter optimalisatie van hoog- risico patiënten Ter voorkoming van achteruitgang in patiënten die wachten op een operatie

Epoprostenol infuus Bresser et al, Eur Resp J 2004

Bosentan: Longvaatweerstand *p=0.005 Reesink et al, J Thorac Cardiovasc Surg 2010

6- MWD: bosentan t.o.v. operatie Reesink et al, J Thorac Cardiovasc Surg 2010

Het echte leven

Op langere termijn

Niet bij iedereen

Verder lopen en hartfunctie

Verder lopen en hartfunctie

Conclusies To take home CTEPH zonder therapie een progressieve ziekte Operatie absoluut beste vorm van therapie Medicijnen kunnen alternatief zijn of aanvulling Behandeling net als bij andere vormen PH Steeds vaker combinatie therapie Effect lijkt lang(er) aan te houden Behandeling in expert centra concentreren