Hartfalen : diagnose en definities

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Hartfalen : diagnose en definities"

Transcriptie

1 Hartfalen : diagnose en definities Dr. Flor Kerkhof Dr. Stefan Verstraete Dr. Filip De Vlieghere Cardiologie AZ Zeno hartfalensymposium Brugge 17/1/2019

2 Groei van hartfalen in Europa Prevalentie in Europa Incidentie in België nieuwe patiënten per jaar Kost in België 1 op 5 patiënten tussen jaar lijdt aan hartfalen = 1,8% van de totale ziekenhuiskosten voor België in 2001

3 De prevalentie van hartfalen is groter bij 50 oudere patiënten Leeftijd Mannen Vrouwen Framingham Heart Study Adapté de Vasan et al in Hurt s The Heart Mc Graw Hill 2004

4 Hartfalen is een chronisch progressieve aandoening met acute episodes Toenemende frequentie van acute episodes in combinatie met ziekteprogressie zal leiden tot meer ziekenhuisopnames en een verhoogde mortaliteit Hartfunctie en Quality of Life Chronische achteruitgang Hospitalisatie voor acute episodes van decompensatie Ziekte progressie

5 Totale overleving (%) Prognose van hartfalenpatiënten Verminderde EF Bewaarde EF 46% 43% Tijd (maanden) De overleving voor HF op 5 jaar is minder dan 50%, ongeacht de ejectiefractie Tribouilloy C, et al. Eur Heart J. 2008;29:

6 Symptomen en afwijkingen bij technische onderzoeken Definitie hartfalen

7 Diagnose van chronisch hartfalen Patiënt met vermoedelijk HF Klinische voorgeschiedenis Lichamelijk onderzoek Abnormaliteit in EKG 1 aanwezig Allemaal afwezig Beoordeel NPs, niet routinematig gedaan in de klinische praktijk Natriuretische peptiden NT-proBNP 125 pg/ml BNP 35 pg/ml JA Nee HF onwaarschijnlijk Bekijk andere diagnoses ECHOCARDIOGRAFIE Normaal HF bevestigd Bepaal de etiologie en start een gepaste behandeling Ponikowski et al. Eur Heart J 2016; 37:

8 Wat moet je weten over (Nt-pro) BNP?

9 Voordelen beperkingen? Pro Zeer sensitief (NPW 95%) normaal (Nt-pro) BNP sluit hartfalen quasi uit (D-dimeren van het hart) Contra Weinig specifiek (PPW 65%) - tal van alternatieve redenen voor stretch en BNP elevatie - Echocardio blijft noodzakelijk Referentiewaarden verschillen naargelang labo/gebruikte assay Terugbetaling: in België vooralsnog niet terugbetaald, kostprijs ± 25-35

10 NYHA: klassificatie voor de ernst van HF symptomen NYHA klassificatie (gebaseerd op symptomen bij fysieke activiteit) Klasse I Klasse II Klasse III Klasse IV Kortademigheid alleen bij flinke inspanning, geen symptomen (vermoeidheid, hartkloppingen of kortademigheid) tijdens normale activiteiten. Kortademigheid bij matige inspanning. Comfortabel in rust, maar normale fysieke activiteiten resulteren in HF symptomen. Kortademigheid bij geringe inspanning. Comfortabel in rust, maar minder dan normale fysieke activiteiten resulteren in HF symptomen. Kortademigheid in rust. Onmogelijk om fysieke activiteiten uit te oefenen zonder dyscomfort. Bij het uitoefenen van fysieke activiteiten neemt het dyscomfort toe.

11 Wat is ejectiefractie hoe bepalen?

12 Indeling HF volgens Ejectie Fractie HFpEF preserved ejection fraction Diastolische dysfunctie HFmrEF Mid range ejection fraction HFrEF reduced ejection fraction Systolische/diastolische dysfunctie EF >50% EF 40-49% EF <40% wanddikte Normaal EDV Prevalentie voor arteriële hypertensie Voornamelijk vrouwen en oudere patiënten Geen prognostische verbetering met huidige HF-therapie? wanddikte Vergrootte kamers EDV Prevalentie MI Voornamelijk mannen en jongere patiënten Verbetering met huidige HF therapie, maar morbiditeit en mortaliteit blijven hoog

13 Kan je de diagnose stellen met echo alleen?

14 Wat zijn de meest frequente oorzaken van hartfalen?

15 Take home messages Bij klinisch vermoeden van hartfalen: bepaal (Nt pro) BNP. Indien verhoogd: verwijs door voor echocardio 3 klassen, afhankelijk van de ejectiefractie. 90% van de therapie voor HFREF

Versie juni

Versie juni HARTFALEN Apeldoornse/Zutphen TWA Inleiding Hartfalen is een veel voorkomende aandoening. Tussen 20 en 30% van de bevolking krijgt te maken met hartfalen, meestal als zij ouder zijn dan 70 jaar. Momenteel

Nadere informatie

Hartfalen. in een notendop. Dr. Riet Dierckx 22/05/2018

Hartfalen. in een notendop. Dr. Riet Dierckx 22/05/2018 Hartfalen in een notendop Dr. Riet Dierckx 22/05/2018 Hartfalen definitie en classificatie Hartfalen is een klinisch syndroom gekarakteriseerd door symptomen en/of tekenen van congestie objectieve vaststelling

Nadere informatie

De oudere patiënt met comorbiditeit

De oudere patiënt met comorbiditeit De oudere patiënt met comorbiditeit Dr. Arend Mosterd cardioloog Meander Medisch Centrum, Amersfoort Dr. Irène Oudejans klinisch geriater Elkerliek ziekenhuis, Helmond Hartfalen Prevalentie 85 plussers

Nadere informatie

HARTFALEN PATHOFYSIOLOGIE HIGHLIGHTS

HARTFALEN PATHOFYSIOLOGIE HIGHLIGHTS HARTFALEN PATHOFYSIOLOGIE HIGHLIGHTS Voor meer informatie zie.nl 2015 Novartis Pharma, oktober 2015, 1015HF466074 De onderliggende neurohormonale disbalans leidt tot verdere progressie van Bij patiënten

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Samenvatting In de diagnose en prognose van hartfalen hebben B-type Natriuretisch Peptide (BNP) en N-terminaal probnp (NT-proBNP) in de afgelopen jaren hun waarde bewezen. Tegenwoordig

Nadere informatie

Hartfalen. Lianne van der Leeuw & Joke van Driel

Hartfalen. Lianne van der Leeuw & Joke van Driel Hartfalen Lianne van der Leeuw & Joke van Driel Programma Hartfalen Wat is hartfalen, oorzaken, diagnostiek, symptomen en behandeling De patiënt centraal; de juiste zorg, op juiste plaats Wat is de rol

Nadere informatie

Symptomen bij hartfalen 24 november M. Aertsen Verpleegkundig specialist hartfalen Diakonessenhuis Utrecht/Zeist

Symptomen bij hartfalen 24 november M. Aertsen Verpleegkundig specialist hartfalen Diakonessenhuis Utrecht/Zeist Symptomen bij hartfalen 24 november 2017 M. Aertsen Verpleegkundig specialist hartfalen Diakonessenhuis Utrecht/Zeist Hartfalen Hartfalen is een complex van klachten en verschijnselen bij een structurele

Nadere informatie

Palliatieve zorg bij hartfalen en de nieuwe richtlijn. Nationale Hartfalendag, Zeist, 28 september 2018

Palliatieve zorg bij hartfalen en de nieuwe richtlijn. Nationale Hartfalendag, Zeist, 28 september 2018 Palliatieve zorg bij hartfalen en de nieuwe richtlijn Nationale Hartfalendag, Zeist, 28 september 2018 Disclosure belangen Lia Middeljans (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante

Nadere informatie

Dr. Matthias Dupont Ziekenhuis Oost-Limburg Genk Symposium Belgisch Cardiologische Liga 13/05/2017

Dr. Matthias Dupont Ziekenhuis Oost-Limburg Genk Symposium Belgisch Cardiologische Liga 13/05/2017 Dr. Matthias Dupont Ziekenhuis Oost-Limburg Genk Symposium Belgisch Cardiologische Liga 13/05/2017 Verenigde Staten: Zijn er Hartfalen-richtlijnen? American Heart Association (AHA): 2013 met update in

Nadere informatie

Hartfalen bij ouderen Hora, Hora, Hora est!

Hartfalen bij ouderen Hora, Hora, Hora est! Home no. 6 December 2016 Eerdere edities Verenso.nl Hartfalen bij ouderen Hora, Hora, Hora est! Annette van Kerkhof annette_4@hotmail.com Het afgelopen jaar promoveerden Maaike Barents, Evelien van Riet

Nadere informatie

Hartfalen. Duo-avonden 20-4-2015. Jaco Houtgraaf, cardioloog

Hartfalen. Duo-avonden 20-4-2015. Jaco Houtgraaf, cardioloog Hartfalen Duo-avonden 20-4-2015 Jaco Houtgraaf, cardioloog Opbouw presentatie Inleiding Wat is het? Hoe ziet het eruit? Hoe ontstaat het? Behandeling Waar op te letten? Symptomen / klachten / dieet / vocht

Nadere informatie

(NT-pro)BNP Wat moet ik ermee. Willem-Jan Flu Cardioloog Antonius ZH Klinische Avond Stichting Catamaran 12 juni 2018

(NT-pro)BNP Wat moet ik ermee. Willem-Jan Flu Cardioloog Antonius ZH Klinische Avond Stichting Catamaran 12 juni 2018 Willem-Jan Flu Cardioloog Antonius ZH Klinische Avond Stichting Catamaran 12 juni 2018 (potentiële) belangenverstrengeling geen voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven geen sponsoring

Nadere informatie

Hartfalen: pompen of verzuipen

Hartfalen: pompen of verzuipen https://www.artstation.com/artwork/aaj5m Hartfalen: pompen of verzuipen Louis Handoko, cardioloog / fellow hartfalen (HFpEF) Nationale Hartfalendag (Zeist), 28 september 2018 ml.handoko@vumc.nl Disclosures

Nadere informatie

Als het hart faalt. Dr. Sofie Moreels Cardiologie-Intensieve geneeskunde

Als het hart faalt. Dr. Sofie Moreels Cardiologie-Intensieve geneeskunde + Als het hart faalt. Dr. Sofie Moreels Cardiologie-Intensieve geneeskunde + + Wie behandelt hartfalenpatiënten? HF bij cardioloog HF bij huisarts Ongekend HF met symptomen Asymptomatisch HF Inadequate

Nadere informatie

Cardio-oncologie. Hartfalen en chemotherapie. dr. M.L. (Louisa) Antoni aios cardiologie LUMC. Geen disclosures

Cardio-oncologie. Hartfalen en chemotherapie. dr. M.L. (Louisa) Antoni aios cardiologie LUMC. Geen disclosures Cardio-oncologie Hartfalen en chemotherapie dr. M.L. (Louisa) Antoni aios cardiologie LUMC Geen disclosures Introducing a new subspecialty of Cardiology.. Doel Preventie, diagnosticering en behandeling

Nadere informatie

De behandeling van hartfalen bij de oudere patiënt. Loes Klieverik WES 11-03-2010

De behandeling van hartfalen bij de oudere patiënt. Loes Klieverik WES 11-03-2010 De behandeling van hartfalen bij de oudere patiënt Loes Klieverik WES 11-03-2010 Wat is oud?? Definitie Hartfalen Tekortschieten van de pompwerking van het hart en veranderingen in de neurohumorale activatie

Nadere informatie

Hoe hartfalen te herkennen. Mark Valk, huisarts onderzoeker

Hoe hartfalen te herkennen. Mark Valk, huisarts onderzoeker Hoe hartfalen te herkennen Mark Valk, huisarts onderzoeker vroegdiagnostiek hartfalen Leusden 24 april 2012 2 Disclosure Geen belangenverstengeling Komt het vaak voor? 0,8% tussen de 55 en 64 jaar 3% tussen

Nadere informatie

Een onverwachte draai in het verhaal Over valkuilen en blinde vlekken

Een onverwachte draai in het verhaal Over valkuilen en blinde vlekken Een onverwachte draai in het verhaal Over valkuilen en blinde vlekken dr. Geert-Jan Geersing huisarts-onderzoeker dr. Alfred Sachs huisarts-onderzoeker dr. Janneke Hendriksen aios Huisartsgeneeskunde Introductie

Nadere informatie

University of Groningen. BNP and NT-proBNP in heart failure Hogenhuis, Jochem

University of Groningen. BNP and NT-proBNP in heart failure Hogenhuis, Jochem University of Groningen BNP and NT-proBNP in heart failure Hogenhuis, Jochem IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check

Nadere informatie

Instellen van hartfalenmedicatie op het verpleegkundig poliklinisch spreekuur

Instellen van hartfalenmedicatie op het verpleegkundig poliklinisch spreekuur Instellen van hartfalenmedicatie op het verpleegkundig poliklinisch spreekuur Marjan Aertsen Verpleegkundig specialist hartfalen Diakonessenhuis Utrecht/Zeist 22 januari 2019 Hartfalen Hartfalen is een

Nadere informatie

Prevalentie en impact van symptomen bij patiënten met hartfalen NYHA III/IV in een Zuid Afrikaans ziekenhuis

Prevalentie en impact van symptomen bij patiënten met hartfalen NYHA III/IV in een Zuid Afrikaans ziekenhuis Prevalentie en impact van symptomen bij patiënten met hartfalen NYHA III/IV in een Zuid Afrikaans ziekenhuis Ineke Lokker Project groep: M.E. Lokker MSc (NL), Dr L. Gwyther (UCT ZA), Professor R. Harding

Nadere informatie

April 2016 Alexandra Kleberger, M ANP. Palliatieve zorg omtrent Hartfalen

April 2016 Alexandra Kleberger, M ANP. Palliatieve zorg omtrent Hartfalen April 2016 Alexandra Kleberger, M ANP Palliatieve zorg omtrent Hartfalen Deel I Wat is hartfalen? Oorzaken van hartfalen Symptomen Compensatiemechanismen Diagnostiek Behandeling Hartfalenpoli Vragen Deel

Nadere informatie

HARTFALEN BEHANDELRICHTLIJNEN

HARTFALEN BEHANDELRICHTLIJNEN HRTFLEN BEHNDELRCHTLJNEN Voor meer informatie zie hartfalen.nl 2015 Novartis Pharma, oktober 2015, 1015HF466074 Wat is de definitie van hartfalen? De richtlijn van de European Society of Cardiology (ESC)

Nadere informatie

Hartfalen: kunnen we het beter doen?

Hartfalen: kunnen we het beter doen? Hartfalen: kunnen we het beter doen? Dr. Irène Oudejans, klinisch geriater 17 Maart 2015 Inhoud Wat is hartfalen? Wanneer aan hartfalen denken? Hoe stel je de diagnose? Hartfalen Onderzoek GERiatrie Wat

Nadere informatie

Gender differences in heart disease. Dr Danny Schoors

Gender differences in heart disease. Dr Danny Schoors Gender differences in heart disease Dr Danny Schoors Women are meant to be loved, not to be understood Oscar Wilde (1854-1900) 2 05/01/16 Inleiding Cardiovasculaire ziekte 7 tot 10 jaar later dan bij mannen

Nadere informatie

4 September 2018 Alexandra Kleberger, MSc. Palliatieve zorg bij Patiënten met Hartfalen

4 September 2018 Alexandra Kleberger, MSc. Palliatieve zorg bij Patiënten met Hartfalen 4 September 2018 Alexandra Kleberger, MSc Palliatieve zorg bij Patiënten met Hartfalen Deel I Wat is hartfalen Oorzaken van hartfalen Symptomen Compensatiemechanismen Diagnostiek Behandeling Deel II Chronische

Nadere informatie

Gezamelijke visie voor NW Vlaanderen. Dr lut Depoorter huisarts HABO

Gezamelijke visie voor NW Vlaanderen. Dr lut Depoorter huisarts HABO Gezamelijke visie voor NW Vlaanderen Dr lut Depoorter huisarts HABO Multidisciplinair extramuraal DOEL Door deze gestandaardiseerde, systematische en multidisciplinaire aanpak via een zorgtraject met huisarts/cardioloog,

Nadere informatie

Niet-technische samenvatting Algemene gegevens. 2 Categorie van het project. 5 jaar.

Niet-technische samenvatting Algemene gegevens. 2 Categorie van het project. 5 jaar. Niet-technische samenvatting 2015129-1 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Evaluatie en behandeling van pulmonale arteriële hypertensie. 1.2 Looptijd van het project 1.3 Trefwoorden (maximaal

Nadere informatie

April & September 2016 Alexandra Kleberger, M ANP. Palliatieve zorg omtrent Hartfalen

April & September 2016 Alexandra Kleberger, M ANP. Palliatieve zorg omtrent Hartfalen April & September 2016 Alexandra Kleberger, M ANP Palliatieve zorg omtrent Hartfalen Deel I Wat is hartfalen? Oorzaken van hartfalen Symptomen Compensatiemechanismen Diagnostiek Behandeling Hartfalenpoli

Nadere informatie

Rol van ST2 in ADHF. CAT 23 februari 2016 AZ Sint-Lucas Gent Marie-Astrid van Dievoet Hendrik De Puydt

Rol van ST2 in ADHF. CAT 23 februari 2016 AZ Sint-Lucas Gent Marie-Astrid van Dievoet Hendrik De Puydt Rol van ST2 in ADHF CAT 23 februari 2016 AZ Sint-Lucas Gent Marie-Astrid van Dievoet Hendrik De Puydt Overzicht Inleiding Huidige praktijk in het beleid van ADHF Cardiale biomerkers Wat is ST2? Meetmethode

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/42799 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Haeck, M.L.A. Title: Right ventricular function assessment in cardiopulmonary

Nadere informatie

Dieet bij hartfalen. Een kwestie van smaak. Marjon Achterberg- Budding, diëtist 4 e Nationale Voedingscongres 8 februari 2011

Dieet bij hartfalen. Een kwestie van smaak. Marjon Achterberg- Budding, diëtist 4 e Nationale Voedingscongres 8 februari 2011 Dieet bij hartfalen Een kwestie van smaak Marjon Achterberg- Budding, diëtist 4 e Nationale Voedingscongres 8 februari 2011 Wat komt aan de orde? Achtergronden bij de nieuwe Multidisciplinaire Richtlijn

Nadere informatie

Concept Zorgprogramma hartfalen zorggroep Synchroon versie 4

Concept Zorgprogramma hartfalen zorggroep Synchroon versie 4 Concept Zorgprogramma hartfalen zorggroep Synchroon versie 4 Inhoud: - 1.Inleiding, hartfalen, regio, zorggroep Synchroon, zkh Bernhoven - 2.Doelstelling, visie - 3. Achtergrond - 4.Ketenzorg hartfalen

Nadere informatie

CARDIOVASCULAIR RISICO MANAGEMENT BIJ DEMENTIE

CARDIOVASCULAIR RISICO MANAGEMENT BIJ DEMENTIE CARDIOVASCULAIR RISICO MANAGEMENT BIJ DEMENTIE PROF DR MAJON MULLER INTERNIST OUDERENGENEESKUNDE DISCLOSURE POTENTIAL CONFLICTS OF INTEREST GEEN POTENTIËLE BELANGENVERSTRENGELING 1 Myocard Infarct Hart

Nadere informatie

Zorgzaam Leuven: Zorgpad Hartfalen

Zorgzaam Leuven: Zorgpad Hartfalen Zorgzaam Leuven: Zorgpad Hartfalen Sociale dienst Thuisvpk Psycholoog Geriater Cardioloog Ziekenhuisapotheek Huisarts Apotheek Ergotherapeut Kinesist HF vpk Extramuraal zorgpad HF Transmuraal zorgpad HF

Nadere informatie

CHECK-HF: Hartfalenbehandeling in Nederland. Dr. G.C.M. Linssen, cardioloog Ziekenhuisgroep Twente (ZGT) Almelo en Hengelo

CHECK-HF: Hartfalenbehandeling in Nederland. Dr. G.C.M. Linssen, cardioloog Ziekenhuisgroep Twente (ZGT) Almelo en Hengelo CHECK-HF: Hartfalenbehandeling in Nederland Dr. G.C.M. Linssen, cardioloog Ziekenhuisgroep Twente (ZGT) Almelo en Hengelo Nationale Hartfalendag 29 september 2017 Dr. Gerard Linssen, cardioloog, ZGT Disclosure

Nadere informatie

Medicamanenteuze therapie van CTEPH. Paul Bresser, longarts Onze Lieve Vrouwe Gasthuis Amsterdam

Medicamanenteuze therapie van CTEPH. Paul Bresser, longarts Onze Lieve Vrouwe Gasthuis Amsterdam Medicamanenteuze therapie van CTEPH Paul Bresser, longarts Onze Lieve Vrouwe Gasthuis Amsterdam CTEPH - definitie Gemiddelde druk in longslagader > 25 mm Hg Normale functie van de linker hartkamer Minstens

Nadere informatie

Richtlijnen voor de behandeling van voorkamerfibrillatie. Dr E Raymenants Cardiologie St Maarten

Richtlijnen voor de behandeling van voorkamerfibrillatie. Dr E Raymenants Cardiologie St Maarten Richtlijnen voor de behandeling van voorkamerfibrillatie Dr E Raymenants Cardiologie St Maarten Inhoud o Epidemiologie Prevalentie Prognose Associatie met CV en andere aandoeningen o Definities & types

Nadere informatie

Ouderen en COPD. Programma BAREND VAN DUIN, KADERARTS ASTMA/COPD 2017

Ouderen en COPD. Programma BAREND VAN DUIN, KADERARTS ASTMA/COPD 2017 Ouderen en COPD BAREND VAN DUIN, KADERARTS ASTMA/COPD 2017 Programma Praktijkvragen inventariseren 10 min Intro toetsvragen 5 min Casus: chronisch benauwde patient 15 min Comorbiditeit, wat is er vaak/veel?

Nadere informatie

Boezemfibrilleren in de dagelijkse praktijk. Refik Kaplan Cardioloog SXB

Boezemfibrilleren in de dagelijkse praktijk. Refik Kaplan Cardioloog SXB Boezemfibrilleren in de dagelijkse praktijk Refik Kaplan Cardioloog SXB Boezemfibrilleren Ontbreken van relatie tussen sinusknoop activiteit en ventriculaire activiteit Elektrische activatie uit meerdere

Nadere informatie

Dr. Blanche Schroen Dr. Vanessa van Empel. Afdeling cardiologie UMC+

Dr. Blanche Schroen Dr. Vanessa van Empel. Afdeling cardiologie UMC+ Dr. Blanche Schroen Dr. Vanessa van Empel Afdeling cardiologie UMC+ Mannen en vrouwen verschillen Hebben mannen en vrouwen dezelfde soort klachten? Dezelfde soort hart en vaatziekten? Dezelfde risico

Nadere informatie

Hartfalen: Wat is de optimale samenwerking voor de patient?

Hartfalen: Wat is de optimale samenwerking voor de patient? Hartfalen: Wat is de optimale samenwerking voor de patient? Arend Mosterd VITHas symposium Leusden 11 oktober 2013 VITHaS VITHaS Vereniging van Invasief Technische Hartstimulatie Specialisten Hartfalen

Nadere informatie

Chapter. De Longcirculatie in Pulmonale Hypertensie. Nieuwe inzichten in Rechter Ventrikel- & Longfysiologie. Nederlandse samenvatting

Chapter. De Longcirculatie in Pulmonale Hypertensie. Nieuwe inzichten in Rechter Ventrikel- & Longfysiologie. Nederlandse samenvatting Chapter 9 Nederlandse samenvatting De Longcirculatie in Pulmonale Hypertensie Nieuwe inzichten in Rechter Ventrikel- & Longfysiologie Samenvatting Pulmonale arteriële hypertensie is een ziekte van de longvaten,

Nadere informatie

Bespreken van prognose en einde van het leven op hartfalenpoli s in Zweden en Nederland

Bespreken van prognose en einde van het leven op hartfalenpoli s in Zweden en Nederland Bespreken van prognose en einde van het leven op hartfalenpoli s in Zweden en Nederland Martje van der Wal m.h.l.van.der.wal@umcg.nl Achtergrond Behandeling van (systolisch) hartfalen verbeterd Medicatie

Nadere informatie

Cardiotoxiciteit van kankertherapie

Cardiotoxiciteit van kankertherapie Cardiotoxiciteit van kankertherapie Wat is handig voor de huisarts om ervan te weten? Huisarts symposium Ikazia ZH 20 sept 2017 Mireille Emans, cardioloog Maatschap Rijnmond Zuid; Ikazia ZH, Maasstad ZH,

Nadere informatie

Niet-technische samenvatting 2015129. 1 Algemene gegevens. 2 Categorie van het project. 5 jaar.

Niet-technische samenvatting 2015129. 1 Algemene gegevens. 2 Categorie van het project. 5 jaar. Niet-technische samenvatting 2015129 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Evaluatie en behandeling van pulmonale arteriële hypertensie. 1.2 Looptijd van het project 1.3 Trefwoorden (maximaal 5)

Nadere informatie

Palliatieve zorg bij COPD in onze regio. Karin Janssen-van Hemmen Jeroen Verheul

Palliatieve zorg bij COPD in onze regio. Karin Janssen-van Hemmen Jeroen Verheul Palliatieve zorg bij COPD in onze regio Karin Janssen-van Hemmen Jeroen Verheul Inhoud Stellingen Wie zijn we? Wat is ons doel? En waarom? Wat hebben we tot nu toe gedaan? Toekomst? Antwoorden op stellingen

Nadere informatie

1 Epidemiologie van multipel myeloom en de ziekte van Waldenström

1 Epidemiologie van multipel myeloom en de ziekte van Waldenström 1 Epidemiologie van multipel myeloom en de ziekte van Waldenström Dr. S.A.M. van de Schans, S. Oerlemans, MSc. en prof. dr. J.W.W. Coebergh Inleiding Epidemiologie is de wetenschap die eenvoudig gezegd

Nadere informatie

Moderne Behandeling van Hartfalen

Moderne Behandeling van Hartfalen Epidemiologie hartfalen Moderne Behandeling van Hartfalen Prof. dr. H.P. Brunner La Rocca Hoofd Divisie Structurele Hartziekte Departement Cardiologie Maastricht UMC+ Sterfte daalt, maar lijden neemt toe

Nadere informatie

Updates in hartfalen: Epidemiologie en diagnose. Bert Vaes, MD, PhD IRSS UCL ACHG KUL

Updates in hartfalen: Epidemiologie en diagnose. Bert Vaes, MD, PhD IRSS UCL ACHG KUL Updates in hartfalen: Epidemiologie en diagnose Bert Vaes, MD, PhD IRSS UCL ACHG KUL 1. Definitie 2. Epidemiologie 3. Diagnose 4. Take home messages 1. Definitie hartfalen A - acute onset - slow onset

Nadere informatie

Hartfalen voor de huisarts. Dr Katrien Gijsbers Cardioloog-intensivist

Hartfalen voor de huisarts. Dr Katrien Gijsbers Cardioloog-intensivist Hartfalen voor de huisarts Dr Katrien Gijsbers Cardioloog-intensivist Hartfalen voor de huisarts Hartfalen: een groeiende epidemie Duwen en trekken: 2 types hartfalen Hoe stel ik de diagnose? Behandeling

Nadere informatie

Hartfalen en cardiomyopathie. POH symposium Ikazia ZH 16 okt 2018 Mireille Emans, cardioloog Kati Messemaker, vios hartfalen

Hartfalen en cardiomyopathie. POH symposium Ikazia ZH 16 okt 2018 Mireille Emans, cardioloog Kati Messemaker, vios hartfalen Hartfalen en cardiomyopathie POH symposium Ikazia ZH 16 okt 2018 Mireille Emans, cardioloog Kati Messemaker, vios hartfalen Hartfalen The very essence of cardiovascular practice is recognition of early

Nadere informatie

5. Hart & vaatstelsel Toelichtingen bij kennislacunes s en thema s (deel 2 van 2)

5. Hart & vaatstelsel Toelichtingen bij kennislacunes s en thema s (deel 2 van 2) 1 Wat is de incidentie van acute ischemie van het been bij patiënten in de huisartsenpraktijk 2 Prevalentie van perifeer arterieel vaatlijden bij mensen met een donkere huidskleur in de Nederlandse bevolking

Nadere informatie

Klinische les Links Hartfalen. IC/CC specialisatie Marco van Meer

Klinische les Links Hartfalen. IC/CC specialisatie Marco van Meer Klinische les Links Hartfalen IC/CC specialisatie Marco van Meer Inhoud Definitie Gradaties Oorzaken (patho)fysiologie Gevolg Diagnostiek en monitoring Therapie Er komt een man bij de dokter: Definitie

Nadere informatie

Medicatie bij Hartfalen Synchroon/Bernhoven

Medicatie bij Hartfalen Synchroon/Bernhoven Medicatie bij Hartfalen 24-11-2016 Synchroon/Bernhoven NHG: Voorlichting en leefstijlinterventies Vermijd het gebruik van NSAID s zoveel mogelijk. Adviseer dagelijks te wegen. Instrueer patiënt met betrekking

Nadere informatie

Wat zeggen de guidelines 2016 over hartfalen en comorbiditeit

Wat zeggen de guidelines 2016 over hartfalen en comorbiditeit Wat zeggen de guidelines 2016 over hartfalen en comorbiditeit Prof. dr. H.P. Brunner-La Rocca Hoofd Divisie Structurele Hartziekte Waarnemend Hoofd Cardiologie Maastricht UMC+ Changes in Comorbidities

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting 12 Samenvatting Hoofdstuk 1 is een algemene inleiding en beschrijft de achtergronden en het doel van dit proefschrift. Met het stijgen van de leeftijd nemen de incidentie en prevalentie van hart- en vaatziekten

Nadere informatie

Cardio-oncologie Hartschade bij/na borstkanker

Cardio-oncologie Hartschade bij/na borstkanker Cardio-oncologie Hartschade bij/na borstkanker www.hartvoorvrouwen.nl angela.maas@radboudumc.nl Pres Borstkankerver. 26 mei 2018 Radboud Women s Heart Center Opsporing en behandeling hartschade tijdens/na

Nadere informatie

Connect Hartfalen Protocol 2: Diagnostiek en medicamenteuze behandeling in 1 e en 2 e lijn

Connect Hartfalen Protocol 2: Diagnostiek en medicamenteuze behandeling in 1 e en 2 e lijn Connect Hartfalen Protocol 2: Diagnostiek en medicamenteuze behandeling in 1 e en 2 e lijn Patiënten met bewezen hartfalen: Patiënten die geen baat hebben bij begeleiding/diagnostiek en/of behandeling

Nadere informatie

Hartfalen bij verpleeghuisbewoners; waar liggen de uitdagingen?

Hartfalen bij verpleeghuisbewoners; waar liggen de uitdagingen? Hartfalen bij verpleeghuisbewoners; waar liggen de uitdagingen? Drs. Mariëlle AMJ van der Velden-Daamen Prof. Dr. Jan PH Hamers Prof. Dr. Hans Peter Brunner la Rocca Dr. Frans ES Tan Prof. Dr. Jos MGA

Nadere informatie

Casus 3: Osteoporotische Indeukingsfractuur JEF MICHIELSEN

Casus 3: Osteoporotische Indeukingsfractuur JEF MICHIELSEN Casus 3: Osteoporotische Indeukingsfractuur JEF MICHIELSEN Osteoporotische indeukingsfractuur 60 jarige alleenstaande dame Plotse pijn in de dorso-lumbale wervelzuil Normaal klinisch onderzoek Geen voorgeschiedenis

Nadere informatie

De medicamenteuze behandeling van VKF. Do s & Don ts. Dr. Guy Lenders, MD Cardioloog Interventiecardioloog Afdelingshoofd cathlab AZ Monica

De medicamenteuze behandeling van VKF. Do s & Don ts. Dr. Guy Lenders, MD Cardioloog Interventiecardioloog Afdelingshoofd cathlab AZ Monica De medicamenteuze behandeling van VKF Do s & Don ts Dr. Guy Lenders, MD Cardioloog Interventiecardioloog Afdelingshoofd cathlab AZ Monica 1 Voorkamerfibrillatie 2 Meest voorkomende aritmie wereldwijd Immense

Nadere informatie

015-260 5095 0181 690109 f.loupatty@rdgg.nl

015-260 5095 0181 690109 f.loupatty@rdgg.nl Betreft: Wijzigingen in testen Beste Collegae, Graag informeert de vakgroep klinische chemie u over onderstaande wijzigingen per 1 september a.s. Per 1 september aanstaande zal het klinisch chemisch en

Nadere informatie

Tijdig herkennen van palliatieve zorgbehoeften bij mensen met hartfalen

Tijdig herkennen van palliatieve zorgbehoeften bij mensen met hartfalen Tijdig herkennen van palliatieve zorgbehoeften bij mensen met hartfalen Daisy J.A. Janssen, MD PhD Specialist ouderengeneeskunde, arts palliatieve zorg 13-04-2018 Conflicts of interest I have received

Nadere informatie

Sessie Electrofysiologie

Sessie Electrofysiologie Multidisciplinaire aanpak van de cardiale patie nt Sessie Electrofysiologie Dr Vanhuffel Christian Situatie Man, 68j Sociaal: Gepensioneerd Sportief, loopt nog frequent Geen ethyl abusus, occasioneel roker

Nadere informatie

Thuishospitalisatie Herceptin. Pilootproject ikv projectoproep FOD UZ Leuven ism Khobra huisartsenkring en Wit-Gele Kruis Vlaams-Brabant

Thuishospitalisatie Herceptin. Pilootproject ikv projectoproep FOD UZ Leuven ism Khobra huisartsenkring en Wit-Gele Kruis Vlaams-Brabant Thuishospitalisatie erceptin Pilootproject ikv projectoproep FOD UZ Leuven ism Khobra huisartsenkring en Wit-Gele Kruis Vlaams-Brabant erceptin en borstkanker Dr Kevin Punie ER2 0-5% Borstkanker is een

Nadere informatie

VERSIEBEHEER Documentnummer Boek Hartfalen Versienummer 1.0. Datum

VERSIEBEHEER Documentnummer Boek Hartfalen Versienummer 1.0. Datum VERSIEBEHEER Documentnummer Boek Hartfalen Versienummer 1.0 Status DEFINITIEF Datum 27-02-2018 Auteur Paul Cremers GELDIGHEID DOCUMENT De inhoud van dit document is geldig tot 12 maanden nadat het document

Nadere informatie

HARTFALEN VOOR DUMMIES. Drs. Petra van Pol Cardioloog Alrijne ziekenhuis Projectleider Connect Hartfalen

HARTFALEN VOOR DUMMIES. Drs. Petra van Pol Cardioloog Alrijne ziekenhuis Projectleider Connect Hartfalen HARTFALEN VOOR DUMMIES Drs. Petra van Pol Cardioloog Alrijne ziekenhuis Projectleider Connect Hartfalen Disclosure potential conflicts of interest Geen (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst

Nadere informatie

Kwaliteitsindicatoren voor de aanpak van patiënten met hartfalen

Kwaliteitsindicatoren voor de aanpak van patiënten met hartfalen Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen Academiejaar 2014-2016 Kwaliteitsindicatoren voor de aanpak van patiënten met hartfalen Verhaeghe Hannelore Promotor: Prof. Dr. Johan De Sutter Masterproef

Nadere informatie

Geriatrische Revalidatie voor de oudere patiënt met een cardiovasculaire aandoening Leonoor van Dam van Isselt, specialist ouderengeneeskunde Dian

Geriatrische Revalidatie voor de oudere patiënt met een cardiovasculaire aandoening Leonoor van Dam van Isselt, specialist ouderengeneeskunde Dian Geriatrische Revalidatie voor de oudere patiënt met een cardiovasculaire aandoening Leonoor van Dam van Isselt, specialist ouderengeneeskunde Dian Pruijsers-Lamers, Verpleegkundig Specialist Cardiologie

Nadere informatie

Diastolische functie HOUTHUIZEN PATRICK

Diastolische functie HOUTHUIZEN PATRICK Diastolische functie HOUTHUIZEN PATRICK CATHARINA ZIEKENHUIS EINDHOVEN Ik ga op reis en ik neem mee FYSICA IN PRAKTIJK een koffer KOFFER A KOFFER B Compliance volume Compliance C = ΔV ΔP druk mate waarin

Nadere informatie

Hartfalen en Nierfunctiestoornissen

Hartfalen en Nierfunctiestoornissen Hartfalen en Nierfunctiestoornissen Dr. Kevin Damman Hartfalen Cardioloog, UMCG Groningen k.damman@umcg.nl Disclosures Geen (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties:

Nadere informatie

Regionale Transmurale Afspraken. Connect Hartfalen Regio Haaglanden

Regionale Transmurale Afspraken. Connect Hartfalen Regio Haaglanden Regionale Transmurale Afspraken Connect Hartfalen Regio Haaglanden Versie: 1.1 Datum: 7 november 2018 Inhoudsopgave Regionale Transmurale Afspraken Hartfalen regio Haaglanden... 3 Doel van diagnostiek

Nadere informatie

Back to lipids lange termijn effecten van sta6nes

Back to lipids lange termijn effecten van sta6nes Back to lipids lange termijn effecten van sta6nes Prof Dr Johan De Su.er Universiteit Gent AZ Maria Middelares Gent Sta:ne gebruikers in België : 2005-2015 CM rapport 2015 ZIV uitgaven voor sta:nes: 2005-2015

Nadere informatie

Bloeddrukregeling: hoger? lager?

Bloeddrukregeling: hoger? lager? www.hhzhlier.be 1 h.-hartziekenhuis vzw Bloeddrukregeling: hoger? lager? Dr. L. Nestor Geriater www.hhzhlier.be 2 To fall or not to fall HYPERTENSIE BIJ BEJAARDEN: How to treat? That s the question! Bloeddrukregeling

Nadere informatie

Atriumfibrilleren: Altijd naar de cardioloog?

Atriumfibrilleren: Altijd naar de cardioloog? Atriumfibrilleren: Altijd naar de cardioloog? Epidemiologie 1 op de 4 volwassenen in westerse wereld ontwikkelt AF In 2030 naar schatting 120.000 tot 215.000 nieuw AF per jaar Prevalentie hoger bij oudere,

Nadere informatie

Hartfalen. Manon van der Meer AIOS cardiologie

Hartfalen. Manon van der Meer AIOS cardiologie Hartfalen Manon van der Meer AIOS cardiologie Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium

Nadere informatie

Medische therapie hartfalen m must-knows & novelties

Medische therapie hartfalen m must-knows & novelties Medische therapie hartfalen m must-knows & novelties P. Debonnaire, MD, PhD Hartcentrum Sint-Jan Brugge Avondsymposium Hartfalen 17-1-2019 50% op hartfalen 5 jaar 2019: Noord-West Vlaanderen Transmuraal

Nadere informatie

Prognostische factoren bij de ziekte van Parkinson. Daan Velseboer Afdeling Neurologie AMC, 29 November 2013

Prognostische factoren bij de ziekte van Parkinson. Daan Velseboer Afdeling Neurologie AMC, 29 November 2013 Prognostische factoren bij de ziekte van Parkinson Daan Velseboer Afdeling Neurologie AMC, 29 November 2013 Nut van prognostische data De patiënt wil (vaak) weten: Hoe snel zullen mijn klachten toenemen?

Nadere informatie

HARTFALEN: Op naar meer transmurale samenwerking en patiënt empowerment? Yne Maes, Ugent Promotor: Prof. dr. Dirk Avonts. Master of Family Medicine

HARTFALEN: Op naar meer transmurale samenwerking en patiënt empowerment? Yne Maes, Ugent Promotor: Prof. dr. Dirk Avonts. Master of Family Medicine HARTFALEN: Op naar meer transmurale samenwerking en patiënt empowerment? Yne Maes, Ugent Promotor: Prof. dr. Dirk Avonts Master of Family Medicine Masterproef Huisartsgeneeskunde INHOUDSTABEL Inhoudstabel...

Nadere informatie

De huisarts, een bodyguard voor het falend hart.

De huisarts, een bodyguard voor het falend hart. De huisarts, een bodyguard voor het falend hart. Een hartfalenleidraad voor de huisarts. Astrid Waerenburgh & Liesbet Bruyninckx Promotor: Prof. Jo Goedhuys Co-promotor: Prof. Dr. Paul De Cort Opleiders:

Nadere informatie

Ouderen en COPD Programma. Programma. Leerdoelen/vragen. Programma. Ja of Nee?

Ouderen en COPD Programma. Programma. Leerdoelen/vragen. Programma. Ja of Nee? Ouderen en COPD FRANK PEPELS, SPECIALIST OUDERENGENEESKUNDE, PROTEION. Plenair inventariseren leerdoelen 10 min Intro-toets/stellingen 5 min Acuut benauwde patiënt: -scenario: 15 min Pauze 10 min Chronisch

Nadere informatie

Propylhexedrine. Eventin. Postfach Ludwigshafen DE Germany. Lid-Staten Registratiehouder Naam van het geneesmiddel

Propylhexedrine. Eventin. Postfach Ludwigshafen DE Germany. Lid-Staten Registratiehouder Naam van het geneesmiddel Bijlage I 3 Stoff: Propylhexedrine Lid-Staten Registratiehouder Naam van het geneesmiddel Duitsland Knoll AG Postfach 210805 Ludwigshafen DE 67008 Germany Eventin 4 Stoff: Fenbutrazaat Lid-Staten Registratiehouder

Nadere informatie

NT pro BNP bij hartfalen De biochemische achtergronden van de BNP bepaling CWZ 23 maart 2005

NT pro BNP bij hartfalen De biochemische achtergronden van de BNP bepaling CWZ 23 maart 2005 NT pro BNP bij hartfalen De biochemische achtergronden van de BNP bepaling CWZ 23 maart 2005 Dr. Jos WJ van der tappen, klinisch chemicus Klinisch Chemisch Laboratorium Huisartsenlaboratorium Rivierenland

Nadere informatie

HARTFALEN casusschetsen

HARTFALEN casusschetsen HARTFALEN casusschetsen 1 Casusschetsen Hartfalen 4 maart 2003 Casusschets 1 Boer, 72 jaar Voorgeschiedenis: Bekend met COPD en recidiverende bronchitiden. Anamnese: Sinds 1 week last van hevige benauwdheid

Nadere informatie

Hartfalen, nieuw leven voor een oude ziekte?

Hartfalen, nieuw leven voor een oude ziekte? Hartfalen, nieuw leven voor een oude ziekte? Prof. dr. H.P. Brunner-La Rocca Hoofd Divisie Structurele Hartziekte Waarnemend Hoofd Cardiologie Maastricht UMC+ Lid bestuur werkgroep hartfalen NVvC Disclosure

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING Hart- en vaatziekten zijn de belangrijkste doodsoorzaak bij vrouwen wereldwijd en de tweede oorzaak van sterfte in Nederland. Het is duidelijk geworden dat vrouwen met preeclampsie,

Nadere informatie

Pulmonale hypertensie bij patiënten met hartfalen: een literatuurstudie.

Pulmonale hypertensie bij patiënten met hartfalen: een literatuurstudie. FACULTEIT GENEESKUNDE EN GEZONDHEIDSWETENSCHAPPEN Academiejaar 2013-2014 Pulmonale hypertensie bij patiënten met hartfalen: een literatuurstudie. Emilie JANSSENS Promotor: Prof. Dr. Johan De Sutter Scriptie

Nadere informatie

Niet-technische samenvatting 2015134. 1 Algemene gegevens. 2 Categorie van het project. 5 jaar.

Niet-technische samenvatting 2015134. 1 Algemene gegevens. 2 Categorie van het project. 5 jaar. Niet-technische samenvatting 2015134 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Evaluatie en behandeling van falen van de rechter hartkamer. 1.2 Looptijd van het project 1.3 Trefwoorden (maximaal 5)

Nadere informatie

Hypertensie bij de alleroudsten. MAJON MULLER, MD PhD Professor of Cardiovascular Aging Interne-Ouderengeneeskunde VU medisch centrum, AMSTERDAM

Hypertensie bij de alleroudsten. MAJON MULLER, MD PhD Professor of Cardiovascular Aging Interne-Ouderengeneeskunde VU medisch centrum, AMSTERDAM Hypertensie bij de alleroudsten MAJON MULLER, MD PhD Professor of Cardiovascular Aging Interne-Ouderengeneeskunde VU medisch centrum, AMSTERDAM BLOEDDRUK EN VEROUDERING VITAAL VS KWETSBAAR SPRINT TARGETS

Nadere informatie

Wat doet u? Thuisbehandeling longembolie is nu al veilig. Start behandeling in het ziekenhuis. Na 1 dag naar huis. Na 2 dagen naar huis

Wat doet u? Thuisbehandeling longembolie is nu al veilig. Start behandeling in het ziekenhuis. Na 1 dag naar huis. Na 2 dagen naar huis Wat doet u? Thuisbehandeling longembolie is nu al veilig Start behandeling in het ziekenhuis Na 1 dag naar huis Na 2 dagen naar huis Na 5-7 dagen naar huis als de INR goed is Menno Huisman afdeling Interne

Nadere informatie

Subklinische schildklierafwijkingen: wanneer is er meer aan de hand? Dr C. Van Winghem 29 november 2012

Subklinische schildklierafwijkingen: wanneer is er meer aan de hand? Dr C. Van Winghem 29 november 2012 Subklinische schildklierafwijkingen: wanneer is er meer aan de hand? Dr C. Van Winghem 29 november 2012 TSH= verhoogd/ FT3 en FT4=normaal Subklinische hypothyreose -labodiagnose/ +/- vage symptomen -geen

Nadere informatie

Laatste onwikkelingen in de diagnose van coeliakie.. Blijft een dundarmbiopt noodzakelijk?

Laatste onwikkelingen in de diagnose van coeliakie.. Blijft een dundarmbiopt noodzakelijk? Laatste onwikkelingen in de diagnose van coeliakie.. Blijft een dundarmbiopt noodzakelijk? Dr E De Greef Kindergastroenterologie UZ Brussel www.pedigastro.com Vlaamse Coeliakie Vereniging Malle 2011 Overzicht

Nadere informatie

Wanneer faalt het hart? Wanneer faalt het hart? . een rondje langs de toehoorders. Hartfalen in de Middeleeuwen. Hartfalen in de loop der eeuwen

Wanneer faalt het hart? Wanneer faalt het hart? . een rondje langs de toehoorders. Hartfalen in de Middeleeuwen. Hartfalen in de loop der eeuwen Wanneer faalt het hart? 14 april 2011 Aggie H.M.M. Balk, cardioloog Thoraxcentrum,, Erasmus MC Wanneer faalt het hart?. een rondje langs de toehoorders Hartfalen in de loop der eeuwen Hartfalen in de Middeleeuwen

Nadere informatie

Hartfalensymposium

Hartfalensymposium Hartfalensymposium 22-05-2018 Hartfalen: medicatie en meer? Dr. Ward Heggermont Inleiding 3 A bowl a day keeps the doctor (or the HF nurse) away? 4 Explain, explain, explain! 5 Medicatie: deel van het

Nadere informatie

Obstetrische nefrologie

Obstetrische nefrologie ASN Review 2014 Obstetrische nefrologie Dr. A. van Tellingen Zaans Medisch Centrum Dr. A. van Tellingen Internist-nefroloog Disclosure potential conflicts of interest Research contracts: Geen Consulting:

Nadere informatie

ACUTE CORONAIRE SYNDROMEN

ACUTE CORONAIRE SYNDROMEN ACUTE CORONAIRE SYNDROMEN Definitie, pathofysiologie, symptomatologie en diagnostiek Dr. Marcel Daniëls Jeroen Bosch Ziekenhuis s-hertogenbosch ACUTE CORONAIRE SYNDROMEN pathofysiologie Definitie symptomatologie

Nadere informatie

Splenomegaliebij een Eritrese vluchteling. Isaie Reuling 17 Januari 2017

Splenomegaliebij een Eritrese vluchteling. Isaie Reuling 17 Januari 2017 Splenomegaliebij een Eritrese vluchteling Isaie Reuling 17 Januari 2017 Introductie Toename vluchtelingen in NL Toename acute tropische infectieziekten 1 Ook toename chronische tropische infectieziekten!

Nadere informatie

Tachycardie bij sepsis

Tachycardie bij sepsis Tachycardie bij sepsis Een geblokte strategie? J.G. van der Hoeven Normaal Vroege fase EF SV, HF Hart Perifere circulatie Septische shock Vasodilatatie Permeabiliteit Resolutie fase EF SV Volume Late fase

Nadere informatie

Value of neurohormonal and autonomic parameters for the assessment of the severity and prognosis in chronic heart failure Tjeerdsma, Geert

Value of neurohormonal and autonomic parameters for the assessment of the severity and prognosis in chronic heart failure Tjeerdsma, Geert Value of neurohormonal and autonomic parameters for the assessment of the severity and prognosis in chronic heart failure Tjeerdsma, Geert IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version

Nadere informatie