Dr. Matthias Dupont Ziekenhuis Oost-Limburg Genk Symposium Belgisch Cardiologische Liga 13/05/2017

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Dr. Matthias Dupont Ziekenhuis Oost-Limburg Genk Symposium Belgisch Cardiologische Liga 13/05/2017"

Transcriptie

1 Dr. Matthias Dupont Ziekenhuis Oost-Limburg Genk Symposium Belgisch Cardiologische Liga 13/05/2017

2 Verenigde Staten: Zijn er Hartfalen-richtlijnen? American Heart Association (AHA): 2013 met update in 2017 American College of Cardiology (ACC): 2013 met update in 2017 Heart Failure Society of America (HFSA): 2010 met update in 2017 Canada: Canadian Cardiovascular Society (CCS): 2014 Europa: European Society of Cardiology (ESC): 2016

3 Welke nemen we dan?

4 Wat is mijn bedoeling vandaag? Geen saaie opsomming van het hele document (85 pagina s) Ik ga proberen concrete praktische tips te geven voor Diagnostiek van hartfalen Behandeling van hartfalen Op maat van de huisarts Focussen op wat nieuw is/anders dan vroeger 10 vragen beantwoorden

5 1. Hoe stel ik de diagnose van hartfalen? (NT-pro) BNP speelt een belangrijke rol in de diagnose van hartfalen vandaag Een normale waarde sluit de diagnose (quasi) uit Gestegen waarden moeten in hun klinische context bekeken worden Niet terugbetaald ( 20 euro) Elke hartfalen patiënt verdient minstens 1x een echocardiografie

6 2. Welke soorten hartfalen bestaan er? Op basis van Ejectiefractie (EF) Hartfalen met gereduceerde ejectiefractie (HFrEF) = systolisch hartfalen Hartfalen met bewaarde ejectiefractie (HFpEF) = diastolisch hartfalen Hartfalen met mid-range ejectiefractie (HFmrEF) Op basis van Etiologie Ischemische Cardiomyopathie Niet-ischemische Cardiomyopathie Gedilateerde Cardiomyopathie Post myocarditis Genetisch bepaald Alcoholisch/Toxisch Sarcoidose Idiopathisch Hypertrofe Cardiomyopathie Restrictieve Cardiomyopathie Amyloidose

7 3. Wat is de behandeling voor HFrEF? Algoritme vat de hele behandeling van chronisch systolisch hartfalen samen ACE-I/ARB + beta blocker zijn het beginpunt Aldactone/Eplerenone in 2 e instantie ARNI in 3 e instantie In geselecteerde patienten Ivabradine CRT (D) Diuretica als noodzakelijk In laatste instantie: Digoxine Hydralazine-nitraten Assist-Device Transplantatie

8 4. Wat zijn de (relatief) nieuwe medicaties? Ivabradine = Procoralan Voorbehouden voor patienten met een (te) snel sinusritme ondanks adequaat gedoseerde beta blokker Swedberg et al. Lancet 2010

9 4. Wat zijn de (relatief) nieuwe medicaties? Angiotensin Receptor/Neprilisyn Inhibitor (ARNI)= Valsartan/Sacubitril = Entresto NPR-A ANP BNP CNP NPR-B ANP BNP CNP ANP BNP CNP NPR-C Ang II Ang I Adrenomedullin Bradykinin ET-1 Neprilysin Inactive cleavage products Ang II AT 1 receptor GTP cgmp GTP Endocytosis Inactivation of NPs Receptor recycling Signaling cascades Vasodilation Cardiac fibrosis/hypertrophy Natriuresis/diuresis Vasoconstriction Cardiac fibrosis/hypertrophy Sodium/water retention Richtlijn hartfalen

10 4. Wat zijn de (relatief) nieuwe medicaties? Angiotensin Receptor/Neprilisyn Inhibitor (ARNI)= Valsartan/Sacubitril = Entresto Vervangt de ACE-I bij patienten die nog steeds symptomen hebben en EF < 35% McMurray et al. NEJM 2014

11 5. Wat is mijn behandeling voor HFpEF? GEEN! Inderdaad, geen enkele behandeling heeft de dag van vandaag bewezen dat ze mortaliteit/morbiditeit beinvloedt bij HFpEF Omdat vele patienten hypertensie, VKF, coronair lijden hebben, eindigen ze ook met Beta blokkers ACE-I/sartanen Spironolactone Diuretica zijn nodig om congestie te bestrijden

12 6. Wat zijn de belangrijke comorbiditeiten bij hartfalen? Diabetes COPD CNI Ijzerdeficientie (+anemie) Cachexie/frailty Slaapapnoe Depressie

13 Diabetes: Empagliflozine ( Jardiance) SGLT-2 inhibitie voorkomt proximale glucose en Natrium reabsorptie Dit resulteert in verminderde activatie RAAS Dit vermindert glomerulaire hyperfiltratie Glucosurie veroorzaakt ook osmotische diurese = Potentieel in Hartfalen

14 Ijzerdeficientie: IV. Ferric carboxymaltose Definitie van ijzerdeficientie: Absolute ijzerdeficientie: ferritin < 100ng/ml Veelal bloedverlies Relatieve (functionele) ijzerdeficientie: ferritin ng/ml en transferrine saturatie < 20% Chronische inflammatie: meer hepcidine verhindert orale ijzerabsorptie Ijzerdeficientie is frequent in hartfalen: 30-50% van alle patienten? 20% is ook anemisch Ijzerdeficientie is een slechtere prognostische factor dan anemie Peroraal ijzer heeft geen zin: IRONOUT-HF studie

15 7. Wat met cardiale resynchronisatie (CRT?) en defibrillatoren (AICD)? CRT Behandeling voor electrische dyssynchronie Bij HF patienten met een EF < 35% en BTB > 130 msec Ondergebruikte therapie Kan gecombineerd worden met een Defibrillator: CRT-D Enkel pacing: CRT-P AICD Ter preventie van plotse dood Bij HF patienten met een EF < 35% Ondergebruikte therapie Kan gecombineerd worden met een Resynchronisatie: CRT-D Relatief duur en beperkte terugbetaling

16 8. Wat doe ik bij acuut hartfalen?

17 8. Wat doe ik bij acuut hartfalen?

18 9. Heeft een (multidisciplinaire) hartfalenkliniek zin? Verschillende actoren: Huisarts Cardioloog Hartfalenverpleegkundige Dietiste Sociaal assistente Psycholoog Wat doen die allemaal? Educatie (dieet/compliance) Secundaire preventie Revalidatie Brochure Telefonisch contact Telemonitoring

19 Postgraduaat Hartfalen-verpleegkundige

20 Conclusies Hartfalen is en blijft een chronische ziekte Niettemin een hele weg afgelegd de afgelopen 30 jaar Prognose gigantisch verbeterd dankzij: Medicatie Devices Chirurgische en percutane technieken Hartfalen-programma s Zoals in veel chronische ziekten is multi- Disciplinaire zorg het codewoord

Als het hart faalt. Dr. Sofie Moreels Cardiologie-Intensieve geneeskunde

Als het hart faalt. Dr. Sofie Moreels Cardiologie-Intensieve geneeskunde + Als het hart faalt. Dr. Sofie Moreels Cardiologie-Intensieve geneeskunde + + Wie behandelt hartfalenpatiënten? HF bij cardioloog HF bij huisarts Ongekend HF met symptomen Asymptomatisch HF Inadequate

Nadere informatie

Hartfalen : diagnose en definities

Hartfalen : diagnose en definities Hartfalen : diagnose en definities Dr. Flor Kerkhof Dr. Stefan Verstraete Dr. Filip De Vlieghere Cardiologie AZ Zeno hartfalensymposium Brugge 17/1/2019 Groei van hartfalen in Europa Prevalentie in Europa

Nadere informatie

Hartfalen. in een notendop. Dr. Riet Dierckx 22/05/2018

Hartfalen. in een notendop. Dr. Riet Dierckx 22/05/2018 Hartfalen in een notendop Dr. Riet Dierckx 22/05/2018 Hartfalen definitie en classificatie Hartfalen is een klinisch syndroom gekarakteriseerd door symptomen en/of tekenen van congestie objectieve vaststelling

Nadere informatie

Hartfalensymposium

Hartfalensymposium Hartfalensymposium 22-05-2018 Hartfalen: medicatie en meer? Dr. Ward Heggermont Inleiding 3 A bowl a day keeps the doctor (or the HF nurse) away? 4 Explain, explain, explain! 5 Medicatie: deel van het

Nadere informatie

Versie juni

Versie juni HARTFALEN Apeldoornse/Zutphen TWA Inleiding Hartfalen is een veel voorkomende aandoening. Tussen 20 en 30% van de bevolking krijgt te maken met hartfalen, meestal als zij ouder zijn dan 70 jaar. Momenteel

Nadere informatie

HARTFALEN BEHANDELRICHTLIJNEN

HARTFALEN BEHANDELRICHTLIJNEN HRTFLEN BEHNDELRCHTLJNEN Voor meer informatie zie hartfalen.nl 2015 Novartis Pharma, oktober 2015, 1015HF466074 Wat is de definitie van hartfalen? De richtlijn van de European Society of Cardiology (ESC)

Nadere informatie

Moderne Behandeling van Hartfalen

Moderne Behandeling van Hartfalen Epidemiologie hartfalen Moderne Behandeling van Hartfalen Prof. dr. H.P. Brunner La Rocca Hoofd Divisie Structurele Hartziekte Departement Cardiologie Maastricht UMC+ Sterfte daalt, maar lijden neemt toe

Nadere informatie

Hartfalen. Lianne van der Leeuw & Joke van Driel

Hartfalen. Lianne van der Leeuw & Joke van Driel Hartfalen Lianne van der Leeuw & Joke van Driel Programma Hartfalen Wat is hartfalen, oorzaken, diagnostiek, symptomen en behandeling De patiënt centraal; de juiste zorg, op juiste plaats Wat is de rol

Nadere informatie

Gezamelijke visie voor NW Vlaanderen. Dr lut Depoorter huisarts HABO

Gezamelijke visie voor NW Vlaanderen. Dr lut Depoorter huisarts HABO Gezamelijke visie voor NW Vlaanderen Dr lut Depoorter huisarts HABO Multidisciplinair extramuraal DOEL Door deze gestandaardiseerde, systematische en multidisciplinaire aanpak via een zorgtraject met huisarts/cardioloog,

Nadere informatie

De oudere patiënt met comorbiditeit

De oudere patiënt met comorbiditeit De oudere patiënt met comorbiditeit Dr. Arend Mosterd cardioloog Meander Medisch Centrum, Amersfoort Dr. Irène Oudejans klinisch geriater Elkerliek ziekenhuis, Helmond Hartfalen Prevalentie 85 plussers

Nadere informatie

4 September 2018 Alexandra Kleberger, MSc. Palliatieve zorg bij Patiënten met Hartfalen

4 September 2018 Alexandra Kleberger, MSc. Palliatieve zorg bij Patiënten met Hartfalen 4 September 2018 Alexandra Kleberger, MSc Palliatieve zorg bij Patiënten met Hartfalen Deel I Wat is hartfalen Oorzaken van hartfalen Symptomen Compensatiemechanismen Diagnostiek Behandeling Deel II Chronische

Nadere informatie

Hartfalen. Manon van der Meer AIOS cardiologie

Hartfalen. Manon van der Meer AIOS cardiologie Hartfalen Manon van der Meer AIOS cardiologie Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium

Nadere informatie

Hartfalen. Duo-avonden 20-4-2015. Jaco Houtgraaf, cardioloog

Hartfalen. Duo-avonden 20-4-2015. Jaco Houtgraaf, cardioloog Hartfalen Duo-avonden 20-4-2015 Jaco Houtgraaf, cardioloog Opbouw presentatie Inleiding Wat is het? Hoe ziet het eruit? Hoe ontstaat het? Behandeling Waar op te letten? Symptomen / klachten / dieet / vocht

Nadere informatie

Zorgzaam Leuven: Zorgpad Hartfalen

Zorgzaam Leuven: Zorgpad Hartfalen Zorgzaam Leuven: Zorgpad Hartfalen Sociale dienst Thuisvpk Psycholoog Geriater Cardioloog Ziekenhuisapotheek Huisarts Apotheek Ergotherapeut Kinesist HF vpk Extramuraal zorgpad HF Transmuraal zorgpad HF

Nadere informatie

Nurse Specialist in Hartfalen: What s in a name

Nurse Specialist in Hartfalen: What s in a name BWGCVN Nurse Specialist in Hartfalen: What s in a name Jan Vercammen Hartfalenverpleegkundige ZOL Genk Voorzitter Belgian Heart Failure Nurses Wat is hartfalen Definitie: The inability of the heart to

Nadere informatie

Instellen van hartfalenmedicatie op het verpleegkundig poliklinisch spreekuur

Instellen van hartfalenmedicatie op het verpleegkundig poliklinisch spreekuur Instellen van hartfalenmedicatie op het verpleegkundig poliklinisch spreekuur Marjan Aertsen Verpleegkundig specialist hartfalen Diakonessenhuis Utrecht/Zeist 22 januari 2019 Hartfalen Hartfalen is een

Nadere informatie

Medische therapie hartfalen m must-knows & novelties

Medische therapie hartfalen m must-knows & novelties Medische therapie hartfalen m must-knows & novelties P. Debonnaire, MD, PhD Hartcentrum Sint-Jan Brugge Avondsymposium Hartfalen 17-1-2019 50% op hartfalen 5 jaar 2019: Noord-West Vlaanderen Transmuraal

Nadere informatie

Diureticagebruik bij Hartfalen

Diureticagebruik bij Hartfalen Diureticagebruik bij Hartfalen Kevin Damman, Hartfalen Cardioloog UMCG Groningen k.damman@umcg.nl Disclosure belangen spreker Kevin Damman Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties: Bedrijfsnamen Sponsoring

Nadere informatie

Hartfalen, nieuw leven voor een oude ziekte?

Hartfalen, nieuw leven voor een oude ziekte? Hartfalen, nieuw leven voor een oude ziekte? Prof. dr. H.P. Brunner-La Rocca Hoofd Divisie Structurele Hartziekte Waarnemend Hoofd Cardiologie Maastricht UMC+ Lid bestuur werkgroep hartfalen NVvC Disclosure

Nadere informatie

CARDIOGENETICA. Marja van Brug, Verpleegkundig Specialist CNE Hartfalen 29 oktober 2013

CARDIOGENETICA. Marja van Brug, Verpleegkundig Specialist CNE Hartfalen 29 oktober 2013 CARDIOGENETICA Marja van Brug, Verpleegkundig Specialist CNE Hartfalen 29 oktober 2013 Inhoud Polikliniek Cardiogenetica DNA en mutaties Erfelijkheid en gedilateerde cardiomyopathie Taken Verpleegkundig

Nadere informatie

Hoe hartfalen te herkennen. Mark Valk, huisarts onderzoeker

Hoe hartfalen te herkennen. Mark Valk, huisarts onderzoeker Hoe hartfalen te herkennen Mark Valk, huisarts onderzoeker vroegdiagnostiek hartfalen Leusden 24 april 2012 2 Disclosure Geen belangenverstengeling Komt het vaak voor? 0,8% tussen de 55 en 64 jaar 3% tussen

Nadere informatie

Concept Zorgprogramma hartfalen zorggroep Synchroon versie 4

Concept Zorgprogramma hartfalen zorggroep Synchroon versie 4 Concept Zorgprogramma hartfalen zorggroep Synchroon versie 4 Inhoud: - 1.Inleiding, hartfalen, regio, zorggroep Synchroon, zkh Bernhoven - 2.Doelstelling, visie - 3. Achtergrond - 4.Ketenzorg hartfalen

Nadere informatie

Terminaal hartfalen, palliatie en thuisbegeleiding. Louise Bellersen cardioloog Universitair Medisch Centrum St. Radboud Nijmegen

Terminaal hartfalen, palliatie en thuisbegeleiding. Louise Bellersen cardioloog Universitair Medisch Centrum St. Radboud Nijmegen Terminaal hartfalen, palliatie en thuisbegeleiding Louise Bellersen cardioloog Universitair Medisch Centrum St. Radboud Nijmegen Terminaal hartfalen, palliatie en thuisbegeleiding Louise Bellersen UMC

Nadere informatie

CHECK-HF: Hartfalenbehandeling in Nederland. Dr. G.C.M. Linssen, cardioloog Ziekenhuisgroep Twente (ZGT) Almelo en Hengelo

CHECK-HF: Hartfalenbehandeling in Nederland. Dr. G.C.M. Linssen, cardioloog Ziekenhuisgroep Twente (ZGT) Almelo en Hengelo CHECK-HF: Hartfalenbehandeling in Nederland Dr. G.C.M. Linssen, cardioloog Ziekenhuisgroep Twente (ZGT) Almelo en Hengelo Nationale Hartfalendag 29 september 2017 Dr. Gerard Linssen, cardioloog, ZGT Disclosure

Nadere informatie

Medicatie bij Hartfalen Synchroon/Bernhoven

Medicatie bij Hartfalen Synchroon/Bernhoven Medicatie bij Hartfalen 24-11-2016 Synchroon/Bernhoven NHG: Voorlichting en leefstijlinterventies Vermijd het gebruik van NSAID s zoveel mogelijk. Adviseer dagelijks te wegen. Instrueer patiënt met betrekking

Nadere informatie

De impact van de telegeneeskunde op de samenwerking tussen huisartsen en cardiologen

De impact van de telegeneeskunde op de samenwerking tussen huisartsen en cardiologen De impact van de telegeneeskunde op de samenwerking tussen huisartsen en cardiologen Telegeneeskunde bij ritmestoornissen Dr. Vijgen & Dana Berti Maatschappelijke trend: Digitalisering Digitalisering o

Nadere informatie

Symptomen bij hartfalen 24 november M. Aertsen Verpleegkundig specialist hartfalen Diakonessenhuis Utrecht/Zeist

Symptomen bij hartfalen 24 november M. Aertsen Verpleegkundig specialist hartfalen Diakonessenhuis Utrecht/Zeist Symptomen bij hartfalen 24 november 2017 M. Aertsen Verpleegkundig specialist hartfalen Diakonessenhuis Utrecht/Zeist Hartfalen Hartfalen is een complex van klachten en verschijnselen bij een structurele

Nadere informatie

Postgraduaat hartfalen: programma academiejaar 2016-17

Postgraduaat hartfalen: programma academiejaar 2016-17 Postgraduaat hartfalen: programma academiejaar 2016-17 Module 1: Persoon met acuut hartfalen 4 studiepunten 23/09/2016 09-10u Introductie Dhr. J. Vercammen 10-12u Anatomie en fysiologie Dr. W. Mullens

Nadere informatie

Hartfalen voor de huisarts. Dr Katrien Gijsbers Cardioloog-intensivist

Hartfalen voor de huisarts. Dr Katrien Gijsbers Cardioloog-intensivist Hartfalen voor de huisarts Dr Katrien Gijsbers Cardioloog-intensivist Hartfalen voor de huisarts Hartfalen: een groeiende epidemie Duwen en trekken: 2 types hartfalen Hoe stel ik de diagnose? Behandeling

Nadere informatie

chronisch hartfalen Johan Van Cleemput, MD, PhD cardiologie UZL

chronisch hartfalen Johan Van Cleemput, MD, PhD cardiologie UZL chronisch hartfalen Johan Van Cleemput, MD, PhD cardiologie UZL echocardio 1. HFrEF versus HFpEF 2. etiologie 3. vullingstoestand HFrEF versus HFpEF (systolisch HF) HFrEF symptomen en tekens van HF + systolische

Nadere informatie

STAPPENPLAN ACUUT HARTFALEN

STAPPENPLAN ACUUT HARTFALEN STAPPENPLAN ACUUT HARTFALEN DR SELLESLAGH ST JOZEF KLINIEK BORNEM DesignChoice De Hartkliniek Logo ontwerp BRANDING - DE HARTKLINIEK 5 STAP 1 ONTSLAG UIT HET ZIEKENHUIS 1. Patiënt krijgt mee: brochure,

Nadere informatie

Hartfalen: kunnen we het beter doen?

Hartfalen: kunnen we het beter doen? Hartfalen: kunnen we het beter doen? Dr. Irène Oudejans, klinisch geriater 17 Maart 2015 Inhoud Wat is hartfalen? Wanneer aan hartfalen denken? Hoe stel je de diagnose? Hartfalen Onderzoek GERiatrie Wat

Nadere informatie

CBO RICHTLIJN. Multidisciplinaire richtlijn Hartfalen 2010. Ad Bakx, cardioloog BovenIJ Ziekenhuis Amsterdam SAHO 28 juni 2011

CBO RICHTLIJN. Multidisciplinaire richtlijn Hartfalen 2010. Ad Bakx, cardioloog BovenIJ Ziekenhuis Amsterdam SAHO 28 juni 2011 CBO RICHTLIJN HARTFALEN Multidisciplinaire richtlijn Hartfalen 2010 Ad Bakx, cardioloog BovenIJ Ziekenhuis Amsterdam SAHO 28 juni 2011 ESC guidelines Richtlijn is gebaseerd op de ESC Guidelines for the

Nadere informatie

Connect Hartfalen Regionale transmurale afspraak Hartfalen Rotterdam-Rijnmond Mireille Emans Cardioloog Ikazia ZH Maatschap Cardiologen Rijnmond-Zuid

Connect Hartfalen Regionale transmurale afspraak Hartfalen Rotterdam-Rijnmond Mireille Emans Cardioloog Ikazia ZH Maatschap Cardiologen Rijnmond-Zuid Connect Hartfalen Regionale transmurale afspraak Hartfalen Rotterdam-Rijnmond Mireille Emans Cardioloog Ikazia ZH Maatschap Cardiologen Rijnmond-Zuid Hartfalen The very essence of cardiovascular practice

Nadere informatie

Dieet bij hartfalen. Een kwestie van smaak. Marjon Achterberg- Budding, diëtist 4 e Nationale Voedingscongres 8 februari 2011

Dieet bij hartfalen. Een kwestie van smaak. Marjon Achterberg- Budding, diëtist 4 e Nationale Voedingscongres 8 februari 2011 Dieet bij hartfalen Een kwestie van smaak Marjon Achterberg- Budding, diëtist 4 e Nationale Voedingscongres 8 februari 2011 Wat komt aan de orde? Achtergronden bij de nieuwe Multidisciplinaire Richtlijn

Nadere informatie

Wat zeggen de guidelines 2016 over hartfalen en comorbiditeit

Wat zeggen de guidelines 2016 over hartfalen en comorbiditeit Wat zeggen de guidelines 2016 over hartfalen en comorbiditeit Prof. dr. H.P. Brunner-La Rocca Hoofd Divisie Structurele Hartziekte Waarnemend Hoofd Cardiologie Maastricht UMC+ Changes in Comorbidities

Nadere informatie

Prevalentie en impact van symptomen bij patiënten met hartfalen NYHA III/IV in een Zuid Afrikaans ziekenhuis

Prevalentie en impact van symptomen bij patiënten met hartfalen NYHA III/IV in een Zuid Afrikaans ziekenhuis Prevalentie en impact van symptomen bij patiënten met hartfalen NYHA III/IV in een Zuid Afrikaans ziekenhuis Ineke Lokker Project groep: M.E. Lokker MSc (NL), Dr L. Gwyther (UCT ZA), Professor R. Harding

Nadere informatie

diagnostiek en pathofysiologie Jan Hein Cornel Medisch Centrum Alkmaar

diagnostiek en pathofysiologie Jan Hein Cornel Medisch Centrum Alkmaar HARTFALEN ANNO 2010 diagnostiek en pathofysiologie Jan Hein Cornel Medisch Centrum Alkmaar http://www.nvvc.nl/richtlijnen/bestaande-richtlijnen#hoofdgroep2 nl/richtlijnen/bestaande-richtlijnen#hoofdgroep2

Nadere informatie

02/12/17 Dr. R. Carlier 1

02/12/17 Dr. R. Carlier 1 02/12/17 Dr. R. Carlier 1 Herkenrode Huisartsenkring 117.000 inwoners 115 huisartsen 141.500 inwoners 150 huisartsen 02/12/17 Dr. R. Carlier 2 Ziekenhuisnetwerk 02/12/17 Dr. R. Carlier 3 Samen werken of

Nadere informatie

Sessie Electrofysiologie

Sessie Electrofysiologie Multidisciplinaire aanpak van de cardiale patie nt Sessie Electrofysiologie Dr Vanhuffel Christian Situatie Man, 68j Sociaal: Gepensioneerd Sportief, loopt nog frequent Geen ethyl abusus, occasioneel roker

Nadere informatie

Connect Hartfalen Protocol 2: Diagnostiek en medicamenteuze behandeling in 1 e en 2 e lijn

Connect Hartfalen Protocol 2: Diagnostiek en medicamenteuze behandeling in 1 e en 2 e lijn Connect Hartfalen Protocol 2: Diagnostiek en medicamenteuze behandeling in 1 e en 2 e lijn Patiënten met bewezen hartfalen: Patiënten die geen baat hebben bij begeleiding/diagnostiek en/of behandeling

Nadere informatie

Rol van ST2 in ADHF. CAT 23 februari 2016 AZ Sint-Lucas Gent Marie-Astrid van Dievoet Hendrik De Puydt

Rol van ST2 in ADHF. CAT 23 februari 2016 AZ Sint-Lucas Gent Marie-Astrid van Dievoet Hendrik De Puydt Rol van ST2 in ADHF CAT 23 februari 2016 AZ Sint-Lucas Gent Marie-Astrid van Dievoet Hendrik De Puydt Overzicht Inleiding Huidige praktijk in het beleid van ADHF Cardiale biomerkers Wat is ST2? Meetmethode

Nadere informatie

Updates in Hartfalen. Dr. Walter Droogne Dr. Gabor Vörös Dr. Miek Smeets Prof. Dr. Bert Vaes

Updates in Hartfalen. Dr. Walter Droogne Dr. Gabor Vörös Dr. Miek Smeets Prof. Dr. Bert Vaes Updates in Hartfalen Dr. Walter Droogne Dr. Gabor Vörös Dr. Miek Smeets Prof. Dr. Bert Vaes Interactieve sessie Smartphone, tablet of laptop Via provider of Wifi Testvraag Wie van deze personen is Walter

Nadere informatie

Hartfalenzorg in de regio Alkmaar & Den Helder

Hartfalenzorg in de regio Alkmaar & Den Helder Hartfalenzorg in de regio Alkmaar & Den Helder Inhoudsopgave Inleiding... 3 Protocol 1: Verdenking Hartfalen in de 1 ste lijn... 4 Protocol 2: Diagnostiek, behandeling en controle in de 2 e lijn... 6 Protocol

Nadere informatie

Bespreken van prognose en einde van het leven op hartfalenpoli s in Zweden en Nederland

Bespreken van prognose en einde van het leven op hartfalenpoli s in Zweden en Nederland Bespreken van prognose en einde van het leven op hartfalenpoli s in Zweden en Nederland Martje van der Wal m.h.l.van.der.wal@umcg.nl Achtergrond Behandeling van (systolisch) hartfalen verbeterd Medicatie

Nadere informatie

AngsAngst bij Hartfalen

AngsAngst bij Hartfalen AngsAngst bij Hartfalen Gini van Til,verpleegkundig specialist Hartfalen polikliniek CWZ Lezing Verpleegkundig Vizier 18-6-2015 Even voorstellen: Gini van Til Verpleegkundig Specialist intensieve zorg

Nadere informatie

HARTFALEN PATHOFYSIOLOGIE HIGHLIGHTS

HARTFALEN PATHOFYSIOLOGIE HIGHLIGHTS HARTFALEN PATHOFYSIOLOGIE HIGHLIGHTS Voor meer informatie zie.nl 2015 Novartis Pharma, oktober 2015, 1015HF466074 De onderliggende neurohormonale disbalans leidt tot verdere progressie van Bij patiënten

Nadere informatie

Klinische les Links Hartfalen. IC/CC specialisatie Marco van Meer

Klinische les Links Hartfalen. IC/CC specialisatie Marco van Meer Klinische les Links Hartfalen IC/CC specialisatie Marco van Meer Inhoud Definitie Gradaties Oorzaken (patho)fysiologie Gevolg Diagnostiek en monitoring Therapie Er komt een man bij de dokter: Definitie

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Hartfalen

Patiënteninformatie. Hartfalen Patiënteninformatie Hartfalen Inhoud Inleiding... 3 Informatie over het ziektebeeld: hartfalen... 3 Wat is hartfalen?... 3 Wat zijn de symptomen?... 4 Wat zijn de oorzaken?... 5 Behandeling van hartfalen...

Nadere informatie

April 2016 Alexandra Kleberger, M ANP. Palliatieve zorg omtrent Hartfalen

April 2016 Alexandra Kleberger, M ANP. Palliatieve zorg omtrent Hartfalen April 2016 Alexandra Kleberger, M ANP Palliatieve zorg omtrent Hartfalen Deel I Wat is hartfalen? Oorzaken van hartfalen Symptomen Compensatiemechanismen Diagnostiek Behandeling Hartfalenpoli Vragen Deel

Nadere informatie

HARTFALEN achtergronden casusschetsen

HARTFALEN achtergronden casusschetsen HARTFALEN achtergronden casusschetsen 1 Voorstel wijzigingen bij herziening werkafspraak kunnen op de laatste pagina worden genoteerd. Achtergronden casusschetsen Hartfalen INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN

Nadere informatie

Chronisch Atriumfibrilleren

Chronisch Atriumfibrilleren Chronisch Atriumfibrilleren Wanneer terugverwijzen naar de huisarts? Dr. C.J.H.J. Kirchhof, cardioloog Alrijne Zorggroep, Leiderdorp Disclosure potential conflicts of interest Geen Atriumfibrilleren 165

Nadere informatie

Hartrevalidatie. CNE 10 mei Anneke Venema-Vos Verpleegkundig coördinator hartrevalidatie Werkgroeplid hartrevalidatie van de NVHVV

Hartrevalidatie. CNE 10 mei Anneke Venema-Vos Verpleegkundig coördinator hartrevalidatie Werkgroeplid hartrevalidatie van de NVHVV Hartrevalidatie CNE 10 mei 2016 Anneke Venema-Vos Verpleegkundig coördinator hartrevalidatie Werkgroeplid hartrevalidatie van de NVHVV Definiëring van Hartrevalidatie het geheel aan activiteiten dat nodig,

Nadere informatie

CRT-D versus CRT-P. verschillende behandelingen voor dezelfde patiënt? CarVasZ M.L. Hendriks, MSc Dept. Cardiology VUmc.

CRT-D versus CRT-P. verschillende behandelingen voor dezelfde patiënt? CarVasZ M.L. Hendriks, MSc Dept. Cardiology VUmc. CRT-D versus CRT-P verschillende behandelingen voor dezelfde patiënt? CarVasZ 2017 M.L. Hendriks, MSc Dept. Cardiology VUmc Disclosures (potentiële) belangenverstrengeling Sponsoring of onderzoeksgeld

Nadere informatie

Samenvatting. Deel 1: Linker ventrikelfunctie na myocardinfarct

Samenvatting. Deel 1: Linker ventrikelfunctie na myocardinfarct , conclusies en toekomstperspectieven De aanwezigheid van een verminderde functie van het linker ventrikel (LV) van het hart na een doorgemaakt myocardinfarct is van sterk klinisch belang gebleken. In

Nadere informatie

SAMENWERKAVOND HARTFALENMEDICATIE

SAMENWERKAVOND HARTFALENMEDICATIE SAMENWERKAVOND HARTFALENMEDICATIE 25-06-2019 Programma 20u30: Plenair gedeelte door dr. Edgard Prihadi Soorten hartfalen en hartfalenmedicatie Belang van optitratie van medicatie 21u00: Multidisciplinaire

Nadere informatie

Polyfarmacie in de cardiologie

Polyfarmacie in de cardiologie Polyfarmacie in de cardiologie CarVasZ congres 21 november 2014 Alina Constantinescu cardioloog Indeling Casus 1: - patient met hartfalen - belangrijkste medicatieklassen - introductie medicatie in de

Nadere informatie

Hartfalen en Nierfunctiestoornissen

Hartfalen en Nierfunctiestoornissen Hartfalen en Nierfunctiestoornissen Dr. Kevin Damman Hartfalen Cardioloog, UMCG Groningen k.damman@umcg.nl Disclosures Geen (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties:

Nadere informatie

Markeermeter bij Hartfalen. Toon Hermans, gespecialiseerd verpleegkundige Olga Kruit, Verpleegkundig Specialist

Markeermeter bij Hartfalen. Toon Hermans, gespecialiseerd verpleegkundige Olga Kruit, Verpleegkundig Specialist Markeermeter bij Hartfalen Toon Hermans, gespecialiseerd verpleegkundige Olga Kruit, Verpleegkundig Specialist T Presentatie Carvasc 2015 Voorstellen Toon en Olga Uitleg aanleiding ontwerp Markeermeter

Nadere informatie

(On)zin van diabetes behandeling bij ouderen

(On)zin van diabetes behandeling bij ouderen symposium 11/10/14 (On)zin van diabetes behandeling bij ouderen Dr. K. Mortelmans Endocrinologie RZ HHart Leuven Belang Toenemende prevalentie type 2 diabetes Wijzigende levensgewoonte Vergrijzing Meer

Nadere informatie

BIJLAGE 1 ALGEMENE ACHTERGROND HARTFALEN

BIJLAGE 1 ALGEMENE ACHTERGROND HARTFALEN BIJLAGE 1 ALGEMENE ACHTERGROND HARTFALEN a Definitie, prognose hartfalen, comorbiditeit en organisatie van de zorg Definitie hartfalen Hartfalen is een complex klinisch syndroom, dat wordt gedefinieerd

Nadere informatie

HARTFALEN VOOR DUMMIES. Drs. Petra van Pol Cardioloog Alrijne ziekenhuis Projectleider Connect Hartfalen

HARTFALEN VOOR DUMMIES. Drs. Petra van Pol Cardioloog Alrijne ziekenhuis Projectleider Connect Hartfalen HARTFALEN VOOR DUMMIES Drs. Petra van Pol Cardioloog Alrijne ziekenhuis Projectleider Connect Hartfalen Disclosure potential conflicts of interest Geen (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst

Nadere informatie

De behandeling van hartfalen bij de oudere patiënt. Loes Klieverik WES 11-03-2010

De behandeling van hartfalen bij de oudere patiënt. Loes Klieverik WES 11-03-2010 De behandeling van hartfalen bij de oudere patiënt Loes Klieverik WES 11-03-2010 Wat is oud?? Definitie Hartfalen Tekortschieten van de pompwerking van het hart en veranderingen in de neurohumorale activatie

Nadere informatie

De rol van de praktijkondersteuner bij hartfalen Cordiaal 5/2007

De rol van de praktijkondersteuner bij hartfalen Cordiaal 5/2007 De rol van de praktijkondersteuner bij hartfalen Cordiaal 5/2007 Gun Verhaest, ANP cardiologie BovenIJ ziekenhuis, Amsterdam E-mail: G.Verhaest@BovenIJ.nl Om meer duidelijkheid te krijgen over de rol van

Nadere informatie

DEVICE THERAPIE IN HARTFALEN ANNO 2015

DEVICE THERAPIE IN HARTFALEN ANNO 2015 DEVICE THERAPIE IN HARTFALEN ANNO 2015 Dr. TAHMASEB M DIENSTHOOFD CARDIOLOGIE AZ ST. JAN BRUGGE-OOSTENDE CAMPUS H SERRUYS Dr. TAHMASEB MEHRAN OOSTENDE 10/01/2015 HARTFALEN: DEFINITIE PREVALENTIE ETIOLOGIE

Nadere informatie

Dr. Blanche Schroen Dr. Vanessa van Empel. Afdeling cardiologie UMC+

Dr. Blanche Schroen Dr. Vanessa van Empel. Afdeling cardiologie UMC+ Dr. Blanche Schroen Dr. Vanessa van Empel Afdeling cardiologie UMC+ Mannen en vrouwen verschillen Hebben mannen en vrouwen dezelfde soort klachten? Dezelfde soort hart en vaatziekten? Dezelfde risico

Nadere informatie

Zorgpad Atriumfibrilleren (AF)

Zorgpad Atriumfibrilleren (AF) Zorgpad Atriumfibrilleren (AF) Highlights Ziekenhuizen 2017 Hans Ros, ziekenhuisapotheker Inhoud Wat is AF? Hoe ontstaat een CVA (beroerte)? Behandeling AF: 4 peilers Orale antistolling 1 2016 ESC Guidelines

Nadere informatie

Optitratie van hartfalenmedicatie

Optitratie van hartfalenmedicatie Optitratie van hartfalenmedicatie Richtlijnen en praktische casussen Dr. Edgard Prihadi Cardioloog ZNA Middelheim Edgard.prihadi@zna.be Dinsdag 12 maart 2019 Hartfalen: definitie Veroorzaakt door verminderde

Nadere informatie

April & September 2016 Alexandra Kleberger, M ANP. Palliatieve zorg omtrent Hartfalen

April & September 2016 Alexandra Kleberger, M ANP. Palliatieve zorg omtrent Hartfalen April & September 2016 Alexandra Kleberger, M ANP Palliatieve zorg omtrent Hartfalen Deel I Wat is hartfalen? Oorzaken van hartfalen Symptomen Compensatiemechanismen Diagnostiek Behandeling Hartfalenpoli

Nadere informatie

Inhoud. Verpleegkunde Cardiologie. Symptomen. Diagnose. Verpleegkunde Cardiologie 1. Indeling New York Heart Association (NYHA)

Inhoud. Verpleegkunde Cardiologie. Symptomen. Diagnose. Verpleegkunde Cardiologie 1. Indeling New York Heart Association (NYHA) Inhoud Verpleegkunde Cardiologie Han van der Borgh Verpleegkundige aspecten bij: Angina Pectoris Acuut coronair syndroom Prinz Metal Decompensatie cordis Cardiogene shock P.C.I./STENT/ spoed CABG in perifeer

Nadere informatie

Updates in hartfalen: Epidemiologie en diagnose. Bert Vaes, MD, PhD IRSS UCL ACHG KUL

Updates in hartfalen: Epidemiologie en diagnose. Bert Vaes, MD, PhD IRSS UCL ACHG KUL Updates in hartfalen: Epidemiologie en diagnose Bert Vaes, MD, PhD IRSS UCL ACHG KUL 1. Definitie 2. Epidemiologie 3. Diagnose 4. Take home messages 1. Definitie hartfalen A - acute onset - slow onset

Nadere informatie

Hartfalen: Wat is de optimale samenwerking voor de patient?

Hartfalen: Wat is de optimale samenwerking voor de patient? Hartfalen: Wat is de optimale samenwerking voor de patient? Arend Mosterd VITHas symposium Leusden 11 oktober 2013 VITHaS VITHaS Vereniging van Invasief Technische Hartstimulatie Specialisten Hartfalen

Nadere informatie

Palliatieve zorg bij hartfalen en de nieuwe richtlijn. Nationale Hartfalendag, Zeist, 28 september 2018

Palliatieve zorg bij hartfalen en de nieuwe richtlijn. Nationale Hartfalendag, Zeist, 28 september 2018 Palliatieve zorg bij hartfalen en de nieuwe richtlijn Nationale Hartfalendag, Zeist, 28 september 2018 Disclosure belangen Lia Middeljans (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante

Nadere informatie

RTA Hartfalen Chronisch hartfalen Regio Bernhoven-Synchroon

RTA Hartfalen Chronisch hartfalen Regio Bernhoven-Synchroon RTA Hartfalen Chronisch hartfalen Regio Bernhoven-Synchroon Versie Beheer 1.0 Bernhoven, Synchroon Layout aangepast op 28-03-2017 Distributielijst Huisartspraktijken Synchroon en medewerkers cardiologie

Nadere informatie

Hartfalen bij ouderen Hora, Hora, Hora est!

Hartfalen bij ouderen Hora, Hora, Hora est! Home no. 6 December 2016 Eerdere edities Verenso.nl Hartfalen bij ouderen Hora, Hora, Hora est! Annette van Kerkhof annette_4@hotmail.com Het afgelopen jaar promoveerden Maaike Barents, Evelien van Riet

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Samenvatting In de diagnose en prognose van hartfalen hebben B-type Natriuretisch Peptide (BNP) en N-terminaal probnp (NT-proBNP) in de afgelopen jaren hun waarde bewezen. Tegenwoordig

Nadere informatie

Prof. dr. F. C. Visser Cardioloog Erasmus Medisch Centrum. Electrocardiografische & fysiologische veranderingen tijdens inspanning

Prof. dr. F. C. Visser Cardioloog Erasmus Medisch Centrum. Electrocardiografische & fysiologische veranderingen tijdens inspanning Prof. dr. F. C. Visser Cardioloog Erasmus Medisch Centrum Electrocardiografische & fysiologische veranderingen tijdens inspanning Indicaties voor inspannings ECG Evaluatie van patienten met pijn op de

Nadere informatie

Duitsland 1,7 miljoen patiënten met hartfalen 2. Europa 6,5 miljoen patiënten met hartfalen 3. VS 5,1 miljoen patiënten met hartfalen 1

Duitsland 1,7 miljoen patiënten met hartfalen 2. Europa 6,5 miljoen patiënten met hartfalen 3. VS 5,1 miljoen patiënten met hartfalen 1 Functionele mitrale regurgitatie VS 5,1 miljoen patiënten met hartfalen 1 Duitsland 1,7 miljoen patiënten met hartfalen 2 Europa 6,5 miljoen patiënten met hartfalen 3 Hartfalen is een aandoening die wereldwijd

Nadere informatie

Overbehandeling Nieuwe behandeling Bloeddrukbehandeling. Sterfte en HbA1c. ACCORD-studie. HbA1c en gezondheidstoestand

Overbehandeling Nieuwe behandeling Bloeddrukbehandeling. Sterfte en HbA1c. ACCORD-studie. HbA1c en gezondheidstoestand Overbehandeling Nieuwe behandeling Bloeddrukbehandeling Is de NHG-Standaard nog up-to-date? MONITORING VAN ONDERBEHANDELING! Simon Verhoeven en Daniel Tavenier MAAR HOE ZIT HET MET OVERBEHANDELING? Sterfte

Nadere informatie

ICD en pacemaker in de laatste levensfase: wat betekent dat voor de praktijk? Willem Agema, cardioloog JBZ

ICD en pacemaker in de laatste levensfase: wat betekent dat voor de praktijk? Willem Agema, cardioloog JBZ ICD en pacemaker in de laatste levensfase: wat betekent dat voor de praktijk? Willem Agema, cardioloog JBZ Cardiale devices in Nederland + Pacemakers: 80.000 + ICD: 30.000 + Na een reanimatie i.v.m. hartstilstand

Nadere informatie

Hartfalenzorg nu en straks. Dr. René B. van Dijk, cardioloog

Hartfalenzorg nu en straks. Dr. René B. van Dijk, cardioloog Hartfalenzorg nu en straks Dr. René B. van Dijk, cardioloog Soorten Hartfalen Twee soorten Hartfalen Globale verhaallijn Hartfalen is in de mode? Behandeling van hartfalen door de jaren heen De Hartfalenpoli

Nadere informatie

Monique Reenaers Marita Houbrechts. Wit-Gele Kruis Limburg ism Jessa Ziekenhuis Hasselt

Monique Reenaers Marita Houbrechts. Wit-Gele Kruis Limburg ism Jessa Ziekenhuis Hasselt Monique Reenaers Marita Houbrechts Wit-Gele Kruis Limburg ism Jessa Ziekenhuis Hasselt Definitie hartfalen. Hartfalen is een complex van klachten en verschijnselen ten gevolge van een tekortschietende

Nadere informatie

Hartfalen scholing Synchroon

Hartfalen scholing Synchroon Hartfalen scholing Synchroon Introductie zorgprogramma hartfalen Sandwichcursus huisartsen/praktijkondersteuners 24 november 2016 Max Rubens, kaderhuisarts H&V ziekten Bart Kremers, apotheker Brabantfarma

Nadere informatie

6 Ziekenhuis Oost-Limburg ZOLarium 2017 nr. 63

6 Ziekenhuis Oost-Limburg ZOLarium 2017 nr. 63 Prof. dr. Wilfried Mullens, cardioloog: Omdat het concept van de hartfalen caregiver goed werkt in het ziekenhuis zijn we samen met het Centrum voor Huisartsgeneeskunde in Leuven en de Belgische Werkgroep

Nadere informatie

Cardiologie De nieuwste ontwikkelingen. Dr. S.A.J. van den Broek Thoraxcentrum/Afdeling Cardiologie UMCG

Cardiologie De nieuwste ontwikkelingen. Dr. S.A.J. van den Broek Thoraxcentrum/Afdeling Cardiologie UMCG Cardiologie De nieuwste ontwikkelingen Dr. S.A.J. van den Broek Thoraxcentrum/Afdeling Cardiologie UMCG Dhr. A, 48 jaar taxichauffeur s ochtends 06.20 uur acuut pijn op de borst met een zwaar gevoel in

Nadere informatie

Hierbij gaat voor de delegaties document D043528/02 Annex.

Hierbij gaat voor de delegaties document D043528/02 Annex. Raad van de Europese Unie Brussel, 8 maart 2016 (OR. en) 6937/16 ADD 1 TRANS 72 BEGELEIDENDE NOTA van: de Europese Commissie ingekomen: 7 maart 2016 aan: Nr. Comdoc.: Betreft: het secretariaat-generaal

Nadere informatie

Verpleegkundige hartfalenbegeleiding Wie doet wat en wanneer?

Verpleegkundige hartfalenbegeleiding Wie doet wat en wanneer? Verpleegkundige hartfalenbegeleiding Wie doet wat en wanneer? Verpleegkundig hartfalenteam 2 hartfalenverpleegkundigen Soraya die op de afdeling Cardiologie werkt en zich in de voormiddag met patiëntenzorg

Nadere informatie

Mijn patiënt krijgt een defibrillator (ICD) Wat moet ik als huisarts weten?

Mijn patiënt krijgt een defibrillator (ICD) Wat moet ik als huisarts weten? Mijn patiënt krijgt een defibrillator (ICD) Wat moet ik als huisarts weten? Diagram of a Single-Chamber Implantable Cardioverter-Defibrillator System DiMarco J. N Engl J Med 2003;349:1836-1847 Een duidelijk

Nadere informatie

De zorg van de toekomst: gaan avatars de zorg overnemen? Prof. dr. H.P. Brunner-La Rocca, Maastricht UMC+

De zorg van de toekomst: gaan avatars de zorg overnemen? Prof. dr. H.P. Brunner-La Rocca, Maastricht UMC+ De zorg van de toekomst: gaan avatars de zorg overnemen? Prof. dr. H.P. Brunner-La Rocca, Maastricht UMC+ Disclosures Unrestricted research grants Roche Diagnostics Novartis Vifor Cardiola Advisory Boards

Nadere informatie

Grenzen stellen bij hartfalen patienten. Anne van Vegchel Sportarts

Grenzen stellen bij hartfalen patienten. Anne van Vegchel Sportarts Grenzen stellen bij hartfalen patienten Anne van Vegchel Sportarts cv 2000-2006 geneeskunde 2007-2011 sportgeneeskunde 2008-heden bondsarts KNKV 2011-heden sportarts Bravis 2015-heden sportarts Sportsclinic

Nadere informatie

Programma. Atriumfibrilleren (AF) Ketenzorg. Welkom en inleiding NHG standaard AF. Hoofdbehandelaar 1 e en 2 e lijn 2014

Programma. Atriumfibrilleren (AF) Ketenzorg. Welkom en inleiding NHG standaard AF. Hoofdbehandelaar 1 e en 2 e lijn 2014 Atriumfibrilleren (AF) Ketenzorg Programma Welkom en inleiding NHG standaard AF de standaard en ontwikkelingen Hoofdbehandelaar 1 e en 2 e lijn 2014 resultaten van pilot studie Diagnostiek en behandeling

Nadere informatie

(NT-pro)BNP Wat moet ik ermee. Willem-Jan Flu Cardioloog Antonius ZH Klinische Avond Stichting Catamaran 12 juni 2018

(NT-pro)BNP Wat moet ik ermee. Willem-Jan Flu Cardioloog Antonius ZH Klinische Avond Stichting Catamaran 12 juni 2018 Willem-Jan Flu Cardioloog Antonius ZH Klinische Avond Stichting Catamaran 12 juni 2018 (potentiële) belangenverstrengeling geen voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven geen sponsoring

Nadere informatie

Cardiale revalidatie. Introductie

Cardiale revalidatie. Introductie Cardiale revalidatie Introductie VOORWOORD U hebt recent een hartinfarct, een hartoperatie of een andere cardiologische aandoening doorgemaakt. Deze brochure bevat uitleg over de cardiale revalidatie

Nadere informatie

Boezemfibrilleren in de dagelijkse praktijk. Refik Kaplan Cardioloog SXB

Boezemfibrilleren in de dagelijkse praktijk. Refik Kaplan Cardioloog SXB Boezemfibrilleren in de dagelijkse praktijk Refik Kaplan Cardioloog SXB Boezemfibrilleren Ontbreken van relatie tussen sinusknoop activiteit en ventriculaire activiteit Elektrische activatie uit meerdere

Nadere informatie

INFO VOOR PATIËNTEN CARDIOGENETISCHE CONSULTATIE

INFO VOOR PATIËNTEN CARDIOGENETISCHE CONSULTATIE INFO VOOR PATIËNTEN CARDIOGENETISCHE CONSULTATIE INHOUD 01 Inleiding 4 02 Hartaandoening 5 03 Erfelijkheidsonderzoek 6 04 Genetische counseling 6 05 Wie komt in aanmerking 7 06 (Preventieve) behandeling

Nadere informatie

Cardiomyopathie: de stand van zaken

Cardiomyopathie: de stand van zaken Cardiomyopathie: de stand van zaken Dr. Michelle Michels 29 oktober 2013 Cardiomyopathie Cardiomyopathie = ziekte van de hartspier: hartspier structureel en functioneel abnormaal in afwezigheid van oorzakelijke

Nadere informatie

Wanneer faalt het hart? Wanneer faalt het hart? . een rondje langs de toehoorders. Hartfalen in de Middeleeuwen. Hartfalen in de loop der eeuwen

Wanneer faalt het hart? Wanneer faalt het hart? . een rondje langs de toehoorders. Hartfalen in de Middeleeuwen. Hartfalen in de loop der eeuwen Wanneer faalt het hart? 14 april 2011 Aggie H.M.M. Balk, cardioloog Thoraxcentrum,, Erasmus MC Wanneer faalt het hart?. een rondje langs de toehoorders Hartfalen in de loop der eeuwen Hartfalen in de Middeleeuwen

Nadere informatie

Cardio-oncologie Hartschade bij/na borstkanker

Cardio-oncologie Hartschade bij/na borstkanker Cardio-oncologie Hartschade bij/na borstkanker www.hartvoorvrouwen.nl angela.maas@radboudumc.nl Pres Borstkankerver. 26 mei 2018 Radboud Women s Heart Center Opsporing en behandeling hartschade tijdens/na

Nadere informatie

HARTFALEN: Op naar meer transmurale samenwerking en patiënt empowerment? Yne Maes, Ugent Promotor: Prof. dr. Dirk Avonts. Master of Family Medicine

HARTFALEN: Op naar meer transmurale samenwerking en patiënt empowerment? Yne Maes, Ugent Promotor: Prof. dr. Dirk Avonts. Master of Family Medicine HARTFALEN: Op naar meer transmurale samenwerking en patiënt empowerment? Yne Maes, Ugent Promotor: Prof. dr. Dirk Avonts Master of Family Medicine Masterproef Huisartsgeneeskunde INHOUDSTABEL Inhoudstabel...

Nadere informatie

ICD patiënten dag 25 september 2015

ICD patiënten dag 25 september 2015 ICD patiënten dag 25 september 2015 Wie krijgt welke ICD? Mikael Kortz, cardioloog Flevoziekenhuis Wie krijgt welke ICD? waarom heb ik deze ICD? Mikael Kortz, cardioloog Flevoziekenhuis wie krijgt een

Nadere informatie