Endotoxine-geïnduceerde immuunsuppressie heeft geen invloed op de immuunrespons gericht tegen influenza

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Endotoxine-geïnduceerde immuunsuppressie heeft geen invloed op de immuunrespons gericht tegen influenza"

Transcriptie

1 Endotoxine-geïnduceerde immuunsuppressie heeft geen invloed op de immuunrespons gericht tegen influenza Rebecca M. Koch 1, M. Kox 1, J.C. Rahamat-Langendoen 2, D. Diavatopoulos 3, M.G. Netea 4, J.G. van der Hoeven 1, M.I. de Jonge 3, P. Pickkers 1 1, Radboudumc 2 Medische Microbiologie, Radboudumc 3 Laboratorium Kindergeneeskunde en Oncologie, Radboudumc 3 Experimetele Interne Geneeskunde, Radboudumc

2 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Geen

3 Introductie Secundaire infecties met ander pathogeen slechtere prognose Pathogeenspecifieke immunologische interacties? Tolerantie / immuunsuppressie: immuunrespons Priming: immuunrespons virale-bacteriële interacties Influenza virus immuunsuppressie bacteriële infecties bacteriële-virale interacties nauwelijks onderzocht

4 Onderzoeksvraag: Wordt de immuunrespons op een virale infectie beïnvloedt door een voorgaande bacteriële infectie?

5 Bacteriëel-viraal interactiemodel bacteriëel infectiemodel: experimentele endotoxinemie systemische inflammatie gevolgd door immuunsuppressie (endotoxine-tolerantie) viraal infectiemodel: Fluenz levend-verzwakt influenzavaccin dag IV endotoxine dag 7 Intranasale Fluenz

6 -9 min -6 min 6 min 9 min 12 min 18 min 24 min 36 min 48 min Studie opzet Gerandomiseerde, dubbelblind, placebogecontroleerde studie Gezonde vrijwilligers (n=3) endotoxine-fluenz (n=15) / placebo-fluenz (n=15) Bloedafname in vivo en ex vivo cytokines IgG antilichamen Neusspoeling cytokines virale load (influenza A / B) T= opname ontslag einde studie placebo / endotoxine Fluenz tijd (dagen) dag

7 Baseline karakteristieken Placebo- Fluenz LPS-Fluenz Totale groep p waarde (n=15) (n=15) (n=3) tussen groepen Leeftijd (jaren) 21[2-23] 22[19-23] 21[2-23].83 Lengte (cm) 18[ ] 186[178-19] 182[ ].36 Gewicht (kg) 75[7-84] 79[71-87] 78[69-85].52 BMI (kg/m 2 ) 23[2-26] 23[22-25] 23[21-25].64

8 Endotoxine-geïnduceerde immuunrespons en endotoxine-tolerantie

9 pg/ml Cytokines in plasma endotoxine TNF-α endotoxine IL-6 endotoxine IL-1 placebo TNF-α placebo IL-6 placebo IL tijd na endotoxine/placebo (uren) Mediaan [IQR]

10 pg/ml pg/ml pg/ml pg/ml pg/ml pg/ml Ex vivo endotoxine-tolerantie IL-6 endotoxine tijd (uren) p= S.aureus tijd (uren) p= C.albicans 2 1 tijd (uren) p=.3 4 endotoxine placebo IL-1β endotoxine P=.3 tijd (uren) S.aureus tijd (uren) 4 p= C.albicans tijd (uren) p=.2 4 Gemiddelde ± SEM

11 pg/ml pg/ml pg/ml In vivo endotoxinetolerantie TNF-α 1e endotoxine 2e endotoxine IL-6 1e endotoxine 2e endotoxine IL1-RA 1e endotoxine 2e endotoxine 74% [61-83] 79% [66-88] 53% [47-88] Data uit Leentjens, Kox, Koch, Pickkers et al., Am J Respir Crit Care Med. 212 Box & Whisker plots van individuele piek-plasmaconcentraties

12 Fluenz-geïnduceerde immuunrespons

13 Fold change Fold change Seroconversie (IgG antilichamen) Endotoxine-Fluenz groep: 77% Placebo-Fluenz groep: 1% p=.22 viral load in neusspoelsel Fluenz 1 1 Influenza A P=.9 Fluenz 1 1 Influenza B P=.2 endotoxine-fluenz placebo-fluenz tijd (dagen) Geometrisch gemiddelde ± 95% CI tijd (dagen)

14 pg/ml pg/ml pg/ml Cytokines in neusspoelsel endotoxine-fluenz placebo-fluenz Fluenz IL-6 Fluenz G-CSF Fluenz IP p= p= p= tijd (dagen) tijd (dagen) tijd (dagen) Geometrisch gemiddelde ± 95% CI

15 Samenvatting Experimentele endotoxinemie: Sterke afname ex vivo cytokinerespons na restimulatie met bacteriële of fungale stimuli (endotoxine, S. aureus, C. albicans) Sterke afname in vivo cytokinerespons na rechallenge met endotoxine Geen effect op immuunrespons veroorzaakt door Fluenz

16 Conclusies Experimentele endotoxinemie resulteert in uitgesproken ex vivo en in vivo tolerantie voor bacteriële en fungale stimuli Experimentele endotoxinemie leidt niet tot in vivo tolerantie voor de virale influenza-stimulus Dit kan verklaren waarom bacteriële infecties vaak gecompliceerd worden door secundaire bacteriële of fungale infecties, of door virale reactivatie, maar niet door de novo virale infecties

17 Research, Radboudumc

Influenza patiënten op de IC

Influenza patiënten op de IC Influenza patiënten op de IC MDO praatje 12-01-2018 Rebecca Koch Astrid Hoedemaekers Influenza infectie Influenza A (H1N1 / H3N2); Influenza B IAV = virulent, pandemieën (vooral H1N1) Hoge graad van IC

Nadere informatie

in de route kunnen activeren. Een groep van enzymen die ook deel uitmaken van deze cascade zijn de mitogen-activated protein kinases (MAP kinases).

in de route kunnen activeren. Een groep van enzymen die ook deel uitmaken van deze cascade zijn de mitogen-activated protein kinases (MAP kinases). Samenvatting Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 1 geeft een algemene introductie tot de immuunresponsen die worden opgewekt door helminthen; wormen, waarvan de meeste soorten parasitair zijn. Twee typen zijn te onderscheiden:

Nadere informatie

Klinische Dag NVvH 2 oktober 2014 Disclosure belangen M. Roeven

Klinische Dag NVvH 2 oktober 2014 Disclosure belangen M. Roeven Klinische Dag NVvH 2 oktober 2014 Disclosure belangen M. Roeven Geen (potentiële) belangenverstrengeling Azacitidine, een gekke oorzaak van crazy paving M. Roeven; M. Cruijsen; W. van der Velden, Casus

Nadere informatie

Franciscus nascholing. Welkom!

Franciscus nascholing. Welkom! Franciscus nascholing Praktische Kindergeneeskunde Donderdag 22 november 2018 Welkom! Nothing to declare! Disclosure belangen sprekers symposium kindergeneeskunde 2018 (Potentiële) Belangenverstrengeling

Nadere informatie

Antibiotica gebruik met behulp van procalcitonine waardes?

Antibiotica gebruik met behulp van procalcitonine waardes? Antibiotica gebruik met behulp van procalcitonine waardes? E de Jong Infectioloog- intensivist 8 december 2016 Disclosure interest Overzicht 1. Wat is procalcitonine (PCT)? 2. Is er bewijs voor PCT buiten

Nadere informatie

W15-06 NTS NTS NTS

W15-06 NTS NTS NTS W15-06 NTS201568 NTS201584 NTS2015107 1 2 3 4 5! " $#%#" &' &(%)! & * "* " " 6.!' +8+ " "!8."!"" # +!8.9/" +:, 7 ",""!"-"..1: 3; " 5'(# )8"* " + " ": < -+!8."*+ +,:,+. =/ *!,:>".

Nadere informatie

Sneltesten voor respiratoire virussen: geschikt voor point-of-care? 13 juni 2017 Werkgroep Algemene Medische Microbiologie

Sneltesten voor respiratoire virussen: geschikt voor point-of-care? 13 juni 2017 Werkgroep Algemene Medische Microbiologie Sneltesten voor respiratoire virussen: geschikt voor point-of-care? 13 juni 2017 Werkgroep Algemene Medische Microbiologie Andrea Bruning, MD PhD AIOS Medische Microbiologie Overzicht Introductie - Point-of-care

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting 129 Samenvatting en discussie Immuniteit wordt over het algemeen gedefinieerd als de aangeboren of verworven bescherming tegen een infectie. Deze functie wordt uitgeoefend door

Nadere informatie

Bijwerkingen onderzoek binnen het RVP: van melding tot aanpassing. Jeanet Kemmeren Epidemiologie en Surveillance

Bijwerkingen onderzoek binnen het RVP: van melding tot aanpassing. Jeanet Kemmeren Epidemiologie en Surveillance Bijwerkingen onderzoek binnen het RVP: van melding tot aanpassing Jeanet Kemmeren Epidemiologie en Surveillance Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk

Nadere informatie

Plaats van biologicals in reumatisch lijden. AZ Damiaan Oostende Dr. M. Maertens Reumatologie

Plaats van biologicals in reumatisch lijden. AZ Damiaan Oostende Dr. M. Maertens Reumatologie Plaats van biologicals in reumatisch lijden AZ Damiaan Oostende Dr. M. Maertens Reumatologie Welke aandoeningen? Plaats van deze biologicals? Welke biologicals? Specifieke aandachtspunten bij patiënt behandeld

Nadere informatie

Voeding en personalized prevention

Voeding en personalized prevention Voeding en personalized prevention Dr. Simone G.J. van Breda Afdeling Toxicogenomics, Universiteit Maastricht 17 mei 2018. Inhoud Personalized nutrition Het meten van gezondheid in relatie tot voeding

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting MUCOSALE ADJUVANS ACTIVITEIT VAN LIPOSOMEN

Nederlandse samenvatting MUCOSALE ADJUVANS ACTIVITEIT VAN LIPOSOMEN 102 Nederlandse samenvatting MUCOSALE ADJUVANS ACTIVITEIT VAN LIPOSOMEN 103 104 Mucosale immunoadjuvans activiteit van liposomen Inleiding Het menselijk lichaam is voortdurend bezig indringers zoals bacteriën,

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/40905 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Ateba Ngoa, U. Title: The effect of parasitic co-infections on immune responses

Nadere informatie

Medicamanenteuze therapie van CTEPH. Paul Bresser, longarts Onze Lieve Vrouwe Gasthuis Amsterdam

Medicamanenteuze therapie van CTEPH. Paul Bresser, longarts Onze Lieve Vrouwe Gasthuis Amsterdam Medicamanenteuze therapie van CTEPH Paul Bresser, longarts Onze Lieve Vrouwe Gasthuis Amsterdam CTEPH - definitie Gemiddelde druk in longslagader > 25 mm Hg Normale functie van de linker hartkamer Minstens

Nadere informatie

Adjuvante systeemtherapie Patiënte: DM type 2

Adjuvante systeemtherapie Patiënte: DM type 2 Take home messages Een 59 jarige vrouw met mammacarcinoom en diabetes. An Reyners Internist-oncoloog UMCG Kankerbehandeling: houd rekening met bijwerkingen op korte en langere termijn Stem af wie waarvoor

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting 161. Samenvatting. Nederlandse samenvatting voor niet ingewijden

Nederlandse samenvatting 161. Samenvatting. Nederlandse samenvatting voor niet ingewijden Nederlandse samenvatting 161 1 2 3 Samenvatting Nederlandse samenvatting voor niet ingewijden 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Nederlandse samenvatting 163 Wereldwijd is het percentage kinderen dat te vroeg geboren

Nadere informatie

De rol van apc en steroiden. Intensive Care, UMC St Radboud Nijmegen

De rol van apc en steroiden. Intensive Care, UMC St Radboud Nijmegen De rol van apc en steroiden Peter Pickkers Intensive Care, UMC St Radboud Nijmegen NIVAS 2012 De controverse omtrent APC, Eli-Lilly en de Surviving Sepsis Campaign De studies De sponsering Het commentaar

Nadere informatie

Vaccinaties bij immuungecompromitteerde

Vaccinaties bij immuungecompromitteerde Vaccinaties bij immuungecompromitteerde patienten Jiri Wagenaar internist-infectioloog, reizigersgeneeskundige arts Wie ben ik? Inleiding Grote groep immuungecompromitteerde patiënten Vaker en verder op

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting. Nederlandse samenvatting

Nederlandse Samenvatting. Nederlandse samenvatting Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting Het menselijke Respiratoir Syncytieel Virus (RSV) is wereldwijd oorzaak nummer 1 van virale luchtweginfecties bij kinderen. In de geïndustrialiseerde wereld

Nadere informatie

Immunologische aspecten van hiv-infectie

Immunologische aspecten van hiv-infectie Immunologische aspecten van hiv-infectie Hiv en aids, de multidisciplinaire aanpak ITG Antwerpen woensdag 19 april 2017 Patrick Lacor Interne geneeskunde-infectiologie Aids-referentiecentrum UZ Brussel

Nadere informatie

In dit nummer: Jaarverslag 2006 Reglement Kwaliteitsvisitatie Pulmopen: Hoe gaan we door?

In dit nummer: Jaarverslag 2006 Reglement Kwaliteitsvisitatie Pulmopen: Hoe gaan we door? Officieel orgaan van de NVALT Jaargang 17, nummer 3, september 2007 In dit nummer: Jaarverslag 2006 Reglement Kwaliteitsvisitatie Pulmopen: Hoe gaan we door? 32 Health effects of quercetin: from mechanism

Nadere informatie

Centraal Veterinair Instituut van Wageningen UR: onderzoek en business opportunity's

Centraal Veterinair Instituut van Wageningen UR: onderzoek en business opportunity's Centraal Veterinair Instituut van Wageningen UR: onderzoek en business opportunity's Riks Maas, 18 oktober 2012 Business café Wageningen Onze missie Protecting animal and public health through top level

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting Chimpansees zijn de enige diersoort waarvan bekend is dat ze vatbaar zijn voor HIV- 1 infectie. Gedurende verscheidene jaren van onderzoek is gebleken

Nadere informatie

De patiënt als helpende hand in de strijd tegen infecties

De patiënt als helpende hand in de strijd tegen infecties De patiënt als helpende hand in de strijd tegen infecties Postoperatieve wondinfecties? Hoe groot is het gevaar? 1 op 20 operaties leidt tot een postoperatieve wondinfecties Staphylococus aureus is de

Nadere informatie

Kosten- batenanalyse POCT Influenza Spaarne Gasthuis

Kosten- batenanalyse POCT Influenza Spaarne Gasthuis Kosten- batenanalyse Influenza Spaarne Gasthuis Aanleiding Ieder jaar is er tijdens de winterperiode sprake van piek in het aantal patiënten met een influenza luchtweginfectie. De meeste patiënten met

Nadere informatie

KEUZESTAGE MEDISCHE IMMUNOLOGIE IN HET KADER VAN DE OPLEIDING TOT ARTS-MICROBIOLOOG

KEUZESTAGE MEDISCHE IMMUNOLOGIE IN HET KADER VAN DE OPLEIDING TOT ARTS-MICROBIOLOOG KEUZESTAGE MEDISCHE IMMUNOLOGIE IN HET KADER VAN DE OPLEIDING TOT ARTS-MICROBIOLOOG Duur De keuzestage medische immunologie omvat maximaal 4 maanden full time. In overleg kan ook een korter programma worden

Nadere informatie

Artsenbrochure. bij de behandeling van patiënten met jichtartritis met Ilaris

Artsenbrochure. bij de behandeling van patiënten met jichtartritis met Ilaris Artsenbrochure bij de behandeling van patiënten met jichtartritis met Ilaris Risico minimalisatie materiaal betreffende Ilaris (canakinumab) voor artsen De risico minimalisatie materialen voor Ilaris (canakinumab),

Nadere informatie

Remimazolam. S.J.A. van Bilsen

Remimazolam. S.J.A. van Bilsen Remimazolam S.J.A. van Bilsen Remimazolam Ontwikkeld door PAION Ultra kort werkende benzodiazepine. Vraag naar veiligheid, diepe sedatie en korte duur (=Soft) Antonik et al. A placebo- and midazolam controlled

Nadere informatie

PPP Algemene Vergadering 21 oktober 2006. Reumatoïde Artritis: een update R. Westhovens

PPP Algemene Vergadering 21 oktober 2006. Reumatoïde Artritis: een update R. Westhovens PPP Algemene Vergadering 21 oktober 2006 Reumatoïde Artritis: een update R. Westhovens I. Infectierisico II. III. IV. Vaccinaties bij RA Comorbiditeit Meetinstrumenten: HAQ, DAS V. Systeemmanifestaties

Nadere informatie

Tachycardie bij sepsis

Tachycardie bij sepsis Tachycardie bij sepsis Een geblokte strategie? J.G. van der Hoeven Normaal Vroege fase EF SV, HF Hart Perifere circulatie Septische shock Vasodilatatie Permeabiliteit Resolutie fase EF SV Volume Late fase

Nadere informatie

Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Hoofd- stuk 4

Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Hoofd- stuk 4 S a m e n vat t i n g Dit proefschrift beschrijft onderzoek naar de relatie tussen betapapillomavirussen (betapv) en het cutane plaveiselcelcarcinoom (PCC) en diens voorloper actinische keratose (AK).

Nadere informatie

PJP profylaxe bij prednison. Amelieke Cremers, AIOS MMB

PJP profylaxe bij prednison. Amelieke Cremers, AIOS MMB PJP profylaxe bij prednison Amelieke Cremers, AIOS MMB 30-10-2018 Q 1. Indicatie 2. Wanneer starten PJP Prednison Profylaxe PJP Wat is het Waar komt het vandaan Welke problemen Hoe toon je het aan Lymfocyten

Nadere informatie

Voorbereid zijn op zoönosen: lessen van de H7N7 uitbraak

Voorbereid zijn op zoönosen: lessen van de H7N7 uitbraak Voorbereid zijn op zoönosen: lessen van de H7N7 uitbraak Marion Koopmans Professor of public health virology Ede, October 0 Mensen en vogelgriep: een zeldzame gebeurtenis Virus infectie aangetoond H7N

Nadere informatie

De rol van kalium op de bloeddruk. Wilko Spiering, internist-vasculair geneeskundige Afd. Vasculaire Geneeskunde

De rol van kalium op de bloeddruk. Wilko Spiering, internist-vasculair geneeskundige Afd. Vasculaire Geneeskunde De rol van kalium op de bloeddruk Wilko Spiering, internist-vasculair geneeskundige Afd. Vasculaire Geneeskunde Disclosure belangen spreker - dr. W. Spiering Nationaal Hypertensie Congres 7 februari 2014

Nadere informatie

Procalcitonine Ideale sepsismarker of geldverspilling? E.M. van der Heijden ANIOS IC

Procalcitonine Ideale sepsismarker of geldverspilling? E.M. van der Heijden ANIOS IC Procalcitonine Ideale sepsismarker of geldverspilling? E.M. van der Heijden ANIOS IC Inleiding Wat is procalcitonine? Kinetiek Toepassing Laboratoriumbepaling Reviews/trials. Huidige toepassing in Nebraska

Nadere informatie

Chapter 7. Nederlandse samenvatting

Chapter 7. Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 118 Lipopolysaccharide (LPS), ook wel endotoxine genaamd, is een antigeen die een belangrijke rol speelt in de ontwikkeling en/of verergering van verschillende

Nadere informatie

Statine-intolerantie: update en behandelsuggesties

Statine-intolerantie: update en behandelsuggesties Statine-intolerantie: update en behandelsuggesties Vascular Rounds 16 mei 2017 Marion Knippels AIOS interne geneeskunde Vasculair geneeskundige i.o. Klinisch farmacoloog i.o. Disclosure potential conflicts

Nadere informatie

Samenvatting voor niet-ingewijden

Samenvatting voor niet-ingewijden Het immuun systeem Het immuun systeem is erg complex en vele celtypes dragen bij aan de bescherming tegen virussen en bacteriën. Voor het begrip van dit proefschrift zijn vooral de T cellen van belang.

Nadere informatie

Whole genome sequencing op direct materiaal voor virus detectie en typering. Janette Rahamat-Langendoen, arts-microbioloog

Whole genome sequencing op direct materiaal voor virus detectie en typering. Janette Rahamat-Langendoen, arts-microbioloog Whole genome sequencing op direct materiaal voor virus detectie en typering Janette Rahamat-Langendoen, arts-microbioloog Acute luchtweginfecties Belangrijke oorzaak van ziekenhuis opnames bij kinderen

Nadere informatie

ASO: Toon Schiemsky Supervisor: Prof. Dr. X. Bossuyt Datum: 15 maart Optimalisatie van de pneumokokken polysacharide antistoffen test

ASO: Toon Schiemsky Supervisor: Prof. Dr. X. Bossuyt Datum: 15 maart Optimalisatie van de pneumokokken polysacharide antistoffen test ASO: Toon Schiemsky Supervisor: Prof. Dr. X. Bossuyt Datum: 15 maart 2016 Optimalisatie van de pneumokokken polysacharide antistoffen test Inleiding pneumokokken polysacharide antistoffen test Inleiding

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Neisseria meningitidis of meningokok is een bacterie die regelmatig voorkomt in de neus-keelholte van de mens zonder klachten te veroorzaken. Echter, in sommige gevallen, en dan

Nadere informatie

Wijzigingen in de Samenvatting van de Productkenmerken en Bijsluiter, voorgesteld door het Europees Geneesmiddelenbureau

Wijzigingen in de Samenvatting van de Productkenmerken en Bijsluiter, voorgesteld door het Europees Geneesmiddelenbureau BIJLAGE II Wijzigingen in de Samenvatting van de Productkenmerken en Bijsluiter, voorgesteld door het Europees Geneesmiddelenbureau Deze Samenvatting van de Productkenmerken en Bijsluiter zijn het resultaat

Nadere informatie

The influence of hyperglycemia and hyperinsulinemia on innate immune and coagulent responses Stegenga, M.E.

The influence of hyperglycemia and hyperinsulinemia on innate immune and coagulent responses Stegenga, M.E. UvA-DARE (Digital Academic Repository) The influence of hyperglycemia and hyperinsulinemia on innate immune and coagulent responses Stegenga, M.E. Link to publication Citation for published version (APA):

Nadere informatie

ECLS: Goede en minder goede indicaties. Diederik van Dijk

ECLS: Goede en minder goede indicaties. Diederik van Dijk ECLS: Goede en minder goede indicaties Diederik van Dijk Extra Corporeal Life Support Bloedsomloop en ademhaling uit de muur Extra Corporeal Life Support De ultieme vorm van life support Maar ken uw beperkingen!

Nadere informatie

Evidence-based Lifestyle Advies

Evidence-based Lifestyle Advies Evidence-based Lifestyle Advies Focus op dieet Willem Bax*, Internist-nefroloog-vasculair geneeskundige Vaatcentrum Alkmaar *,Conflict of interest m.b.t. onderwerp: geen 1 Vrouw, 48 jaar, VG: RA, zus DM-2,

Nadere informatie

1. RSV: testaanbod. 1.1 RSV antigeen = sneltest

1. RSV: testaanbod. 1.1 RSV antigeen = sneltest RSV en influenza seizoen 2018-2019 Met het nieuwe RSV seizoen voor de deur en het daaropvolgend influenza seizoen, wilden we graag even stil staan bij de optimale diagnostische keuze. - Voor de detectie

Nadere informatie

Pneumocystis jirovecii pneumonie Behandeling met corticosteroïden. Teske Schoffelen, arts-assistent IC

Pneumocystis jirovecii pneumonie Behandeling met corticosteroïden. Teske Schoffelen, arts-assistent IC Pneumocystis jirovecii pneumonie Behandeling met corticosteroïden Teske Schoffelen, arts-assistent IC 28-02-2019 Casus Vrouw, 67 jaar Presentatie Koorts, niet-productieve hoest, dyspnoe Acuut hypoxisch

Nadere informatie

Zuigeling met koorts. Rianne Wijbenga Kinderarts Antonius Ziekenhuis Sneek

Zuigeling met koorts. Rianne Wijbenga Kinderarts Antonius Ziekenhuis Sneek Zuigeling met koorts Rianne Wijbenga Kinderarts Antonius Ziekenhuis Sneek Disclosure belangen spreker (Potentiële) belangenverstrengeling - Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties - Sponsoring of

Nadere informatie

Welke behandelstrategie bij obese type 2 patiënten: GLP 1 agonist!

Welke behandelstrategie bij obese type 2 patiënten: GLP 1 agonist! 1 Welke behandelstrategie bij obese type patiënten: GLP 1 agonist! Bruce H.R. Wolffenbuttel, internist endocrinoloog Universitair Medisch Centrum Groningen Afd. Endocrinologie: www.umcg.net Blog: www.gmed.nl

Nadere informatie

Lokale behandelingen van het hepatocellulair carcinoom (HCC)

Lokale behandelingen van het hepatocellulair carcinoom (HCC) Januari 2017, Centralisatie van complexe zorg Lokale behandelingen van het hepatocellulair carcinoom (HCC) Otto van Delden Radiologie AMC, Amsterdam Disclosure belangen sprekers (potentiële) Belangenverstrengeling

Nadere informatie

Impact IC opname: wat doen we een patiënt aan? Symposium Grenzen aan de (IC) zorg J.G. van der Hoeven

Impact IC opname: wat doen we een patiënt aan? Symposium Grenzen aan de (IC) zorg J.G. van der Hoeven Impact IC opname: wat doen we een patiënt aan? Symposium Grenzen aan de (IC) zorg J.G. van der Hoeven relatief jong - gebeurtenis niet verwacht - niet besproken prognose overleving korte termijn 30% -

Nadere informatie

Tuberculose Hyperinflammatie. Elgin Gülpinar

Tuberculose Hyperinflammatie. Elgin Gülpinar Tuberculose Hyperinflammatie Elgin Gülpinar 05-05-2017 Casus, 20 jarige vrouw Voorgeschiedenis Afkomstig uit Somalië 2016 (okt) obstipatie en verminderde eetlust 2016 (nov) opname elders 2017 (jan) gestart

Nadere informatie

Ontstekingsparameters in de huisartspraktijk. Warffum 2012

Ontstekingsparameters in de huisartspraktijk. Warffum 2012 Ontstekingsparameters in de huisartspraktijk Warffum 2012 Onderwerpen CRP, bezinking of beide CRP bij acuut hoesten CRP sneltest voor andere indicaties? CRP, bezinking of beide? Indicaties - infectie/ontsteking

Nadere informatie

Humane salmonellose overgedragen door reptielen

Humane salmonellose overgedragen door reptielen Humane salmonellose overgedragen door reptielen Feiten en cijfers Lapo Mughini-Gras, DVM, PhD Wilfrid van Pelt, PhD 1 2 december 2014 Salmonella en reptielen - basics Salmonella is een natuurlijke darmbewoner

Nadere informatie

Disclosure belangenverstrengeling spreker AZO-scholingsavond

Disclosure belangenverstrengeling spreker AZO-scholingsavond Disclosure belangenverstrengeling spreker AZO-scholingsavond Geen (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven - Sponsoring of onderzoeksgeld - Honorarium

Nadere informatie

CAPS, TRAPS, HIDS/MKD, FMF

CAPS, TRAPS, HIDS/MKD, FMF Artsenbrochure Bij het gebruik van canakinumab bij de behandeling van patiënten met Periodieke koortssyndromen: CAPS, TRAPS, HIDS/MKD, FMF Actieve ziekte van Still, waaronder de ziekte van Still op volwassen

Nadere informatie

RSV en influenza seizoen

RSV en influenza seizoen RSV en influenza seizoen 2017-2018 1. Huidige epidemiologie 1.1 WIV Het WIV stelt een wekelijkse update beschikbaar voor de opvolging van het influenza seizoen, aan de hand van de klinische surveillance

Nadere informatie

Artsenbrochure. bij de behandeling van patiënten met Cryopyrin-Associated Periodic Syndromes (CAPS) met Ilaris

Artsenbrochure. bij de behandeling van patiënten met Cryopyrin-Associated Periodic Syndromes (CAPS) met Ilaris Artsenbrochure bij de behandeling van patiënten met Cryopyrin-Associated Periodic Syndromes (CAPS) met Ilaris Risico minimalisatie materiaal betreffende Ilaris (canakinumab) voor artsen De risico minimalisatie

Nadere informatie

1. Aan welke voorwaarden moet u voldoen?

1. Aan welke voorwaarden moet u voldoen? September Beste vrijwilliger, In oktober start in het Centrum Klinische Farmacologie een studie met een nieuw geneesmiddel ter behandeling van pijn. Het doel van deze studie is de veiligheid, alsook de

Nadere informatie

Anakinra Kineret. Ziekenhuis Gelderse Vallei

Anakinra Kineret. Ziekenhuis Gelderse Vallei Anakinra Kineret Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: anakinra. Hoe werkt anakinra? Bij patiënten met een

Nadere informatie

HUISDIEREN EN MULTIRESISTENTE HUIDINFECTIES. Els Broens

HUISDIEREN EN MULTIRESISTENTE HUIDINFECTIES. Els Broens HUISDIEREN EN MULTIRESISTENTE HUIDINFECTIES Els Broens Hoofd VMDC Faculteit Diergeneeskunde Kennisnetwerk Zoönosen Midden Nederland 6 juni 2018 DISCLOSURE BELANGEN ELS BROENS Geen (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

Appendix. Samenvatting

Appendix. Samenvatting Appendix Achtergrond De meningokok ofwel Neisseria meningitidis is een gramnegatieve bacterie die bacteriële meningitis (hersenvliesontsteking, nekkramp) en bloedvergiftiging (sepsis) kan veroorzaken.

Nadere informatie

9 e Post-O.N.S. Meeting

9 e Post-O.N.S. Meeting 9 e Post-O.N.S. Meeting Neutropenie & Antibiotica resistentie Heleen Klein Wolterink Research verpleegkundige Medische Oncologie UMC Utrecht Schiphol introductie Neutropenie: Definitie Symptomen MASSC

Nadere informatie

1. Aan welke voorwaarden moet u voldoen?

1. Aan welke voorwaarden moet u voldoen? September Beste vrijwilliger, In oktober start in het Centrum Klinische Farmacologie een studie met een nieuw geneesmiddel ter behandeling van pijn. Het doel van deze studie is de veiligheid, alsook de

Nadere informatie

Infliximab Inflectra, Remicade, Remsima

Infliximab Inflectra, Remicade, Remsima Infliximab Inflectra, Remicade, Remsima Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: infliximab. Hoe werkt infliximab?

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20635 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Paus, Roelof Anne de Title: Impaired type I immunity to mycobacterial infections

Nadere informatie

Focus wie ooit gediagnosticeerd moet nog behandeld worden. Prof. dr. Jan Hendrik Richardus Dr. Robine Hofman Abby Falla, MSc

Focus wie ooit gediagnosticeerd moet nog behandeld worden. Prof. dr. Jan Hendrik Richardus Dr. Robine Hofman Abby Falla, MSc Focus 2016-2017 wie ooit gediagnosticeerd moet nog behandeld worden Prof. dr. Jan Hendrik Richardus Dr. Robine Hofman Abby Falla, MSc Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC, Rotterdam Nationale

Nadere informatie

Parenterale voeding op een thoracale heelkunde afdeling

Parenterale voeding op een thoracale heelkunde afdeling Parenterale voeding op een thoracale heelkunde afdeling Apr. Barbara Deleenheer Symposium VVKVM 14 december 2013 Overzicht Inleiding Methodologie Resultaten Conclusie Inleiding (1/7) Thoracale heelkunde:

Nadere informatie

Zwangerschap en een Her2/Neu positief Mammacarcinoom. 4 e Nascholingsdag Targeted Therapy, 8 april 2010. Casus

Zwangerschap en een Her2/Neu positief Mammacarcinoom. 4 e Nascholingsdag Targeted Therapy, 8 april 2010. Casus Zwangerschap en een Her2/Neu positief Mammacarcinoom Jan Willem de Groot Carolien Schröder 4 e Nascholingsdag Targeted Therapy, 8 april 200 Casus 33-jarige vrouw 7 weken gemelli-zwangerschap Palpabele

Nadere informatie

Effect van Planetree op kwaliteit en tevredenheid, wetenschappelijk aangetoond?

Effect van Planetree op kwaliteit en tevredenheid, wetenschappelijk aangetoond? Effect van Planetree op kwaliteit en tevredenheid, wetenschappelijk aangetoond? Donderdag 13 maart 2014 Martijn Kilsdonk MScHA Manager behandeling & begeleiding en Planetree coördinator Disclosure belangen

Nadere informatie

De werkzaamheid van het product werd aangetoond in placebogecontroleerde studies (inert medicijn).

De werkzaamheid van het product werd aangetoond in placebogecontroleerde studies (inert medicijn). Vedolizumab: ENTYVIO Deze fiche werd in 2016 opgesteld door de gastro-enterologen van de GETAID (Groupe d Etude Thérapeutique des Affections Inflammatoires Digestives). Ze is bestemd voor patiënten met

Nadere informatie

Samenvatting. Proefschrift. L.B.S. Gelinck. Nederlandstalige samenvatting (voor niet-medici)

Samenvatting. Proefschrift. L.B.S. Gelinck. Nederlandstalige samenvatting (voor niet-medici) 0 0 0 Nederlandstalige samenvatting (voor niet-medici) Samenvatting Proefschrift L.B.S. Gelinck Dept. of Infectious Diseases, Leiden University Medical Center (LUMC), Leiden and Dept. of MMI, Erasmus Medical

Nadere informatie

SPRITE CRUZER 460 SR ,- Standaarduitrusting o.a.:

SPRITE CRUZER 460 SR ,- Standaarduitrusting o.a.: SPRITE CRUZER 460 SR 20.395,- Aantal slaapplaatsen: 2 606 cm 440 cm 879 cm 1070 kg 1300 kg Maximaal gewicht te verhogen tot: 1500 kg SPRITE CRUZER 470 SR 21.245,- 639 cm 474 cm 913 cm 1145 kg 1400 kg Maximaal

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/23854 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/23854 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/23854 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Marel, Sander van der Title: Gene and cell therapy based treatment strategies

Nadere informatie

Wenst u ook een respiratoir panel, collega? Katrien Lagrou

Wenst u ook een respiratoir panel, collega? Katrien Lagrou Wenst u ook een respiratoir panel, collega? Katrien Lagrou Multiplex PCR versus panel Multiplex Panel Pathogeen A Pathogeen B Pathogeen C Pathogeen D 12 PCR reacties waarin telkens 2-3 pathogenen worden

Nadere informatie

Infliximab (Remicade ) bij huidaandoeningen

Infliximab (Remicade ) bij huidaandoeningen Infliximab (Remicade ) bij huidaandoeningen U heeft in overleg met uw arts besloten infliximab te gaan gebruiken. Deze folder geeft u informatie over dit geneesmiddel. Heeft u na het lezen nog vragen,

Nadere informatie

1. Aan welke voorwaarden moet u voldoen?

1. Aan welke voorwaarden moet u voldoen? 05 Juli 2019, Beste vrijwilliger, In juli 2019 start op onze afdeling een onderzoeksstudie ter evaluatie van een experimenteel geneesmiddel voor de behandeling van postoperatieve pijn. Een experimenteel

Nadere informatie

Citation for published version (APA): Huson, M. A. M. (2016). Sepsis in HIV-infected patients; epidemiology and host response

Citation for published version (APA): Huson, M. A. M. (2016). Sepsis in HIV-infected patients; epidemiology and host response UvA-DARE (Digital Academic Repository) Sepsis in HIV-infected patients; epidemiology and host response Huson, Mischa Link to publication Citation for published version (APA): Huson, M. A. M. (2016). Sepsis

Nadere informatie

Understanding the non-thyroidal illness syndrome from in vivo and in vitro studies Kwakkel, G.J.

Understanding the non-thyroidal illness syndrome from in vivo and in vitro studies Kwakkel, G.J. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Understanding the non-thyroidal illness syndrome from in vivo and in vitro studies Kwakkel, G.J. Link to publication Citation for published version (APA): Kwakkel,

Nadere informatie

HIV ZORG in Limburg. Stand van zaken. Inge Gyssens Dienst infectieziekten Internist infectioloog

HIV ZORG in Limburg. Stand van zaken. Inge Gyssens Dienst infectieziekten Internist infectioloog HIV ZORG in Limburg Stand van zaken Inge Gyssens Dienst infectieziekten Internist infectioloog HIV CIJFERS Sinds begin epidemie 24 646 registraties: bron wiv-isp Meer dan drie nieuwe gevallen van hiv-besmetting

Nadere informatie

1. Aan welke voorwaarden moet u voldoen?

1. Aan welke voorwaarden moet u voldoen? 05 Aug 2019, Beste vrijwilliger, In juli 2019 startte op onze afdeling een onderzoeksstudie ter evaluatie van een experimenteel geneesmiddel voor de behandeling van postoperatieve pijn. Een experimenteel

Nadere informatie

Immuun Activatie in Relatie tot Manische Symptomen in Depressieve Patiënten. Karlijn Becking MD-PhD student, UMCG

Immuun Activatie in Relatie tot Manische Symptomen in Depressieve Patiënten. Karlijn Becking MD-PhD student, UMCG Immuun Activatie in Relatie tot Manische Symptomen in Depressieve Patiënten Karlijn Becking MD-PhD student, UMCG Introductie Disbalans Pro-inflammatoire staat Destabilisatie Gevoeligheid voor stress Monocyt

Nadere informatie

HF & AF: Antistolling

HF & AF: Antistolling HF & AF: Antistolling Ron Pisters Cardioloog - Rijnstate ziekenhuis, Arnhem Nationale Hartfalendag 2017, Zeist Disclosure belangen spreker (potentiële) Belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk

Nadere informatie

1. Aan welke voorwaarden moet u voldoen?

1. Aan welke voorwaarden moet u voldoen? Februari Beste vrijwilliger, In april start in het Centrum Klinische Farmacologie een studie met een nieuw geneesmiddel dat ontwikkeld wordt voor de behandeling van geheugen- en leerstoornissen zoals dementie.

Nadere informatie

Samenvatting. Etiologie. samenvatting

Samenvatting. Etiologie. samenvatting Samenvatting Hoofdstuk 1 is een algemene inleiding op dit proefschrift. Luchtweginfecties zijn veel voorkomende aandoeningen, die door een groot aantal verschillende virussen en bacteriën veroorzaakt kunnen

Nadere informatie

AD Vroegtijdige diagnostiek en Immunotherapie. F. Vanhee Neurologie AZG

AD Vroegtijdige diagnostiek en Immunotherapie. F. Vanhee Neurologie AZG AD Vroegtijdige diagnostiek en Immunotherapie F. Vanhee Neurologie AZG Epidemiologie Geschat aantal dementerenden 1990:90.000 2010: 170.000 2030: 230.000 Epidemiologie 3 4 5 Economics 6 Neuropathologie

Nadere informatie

Overdracht van CYP2D6 genotyperingsuitslagen voor psychiatrische patiënten naar huisarts en openbare apotheek

Overdracht van CYP2D6 genotyperingsuitslagen voor psychiatrische patiënten naar huisarts en openbare apotheek Overdracht van CYP2D6 genotyperingsuitslagen voor psychiatrische patiënten naar huisarts en openbare apotheek Mirjam Simoons MSc, apotheker/onderzoeker Simoons et al. Pharmacogenomics 2017 Disclosure belangen

Nadere informatie

1. Aan welke voorwaarden moet u voldoen?

1. Aan welke voorwaarden moet u voldoen? 26 Juli 2019, Beste vrijwilliger, In juli 2019 startte op onze afdeling een onderzoeksstudie ter evaluatie van een experimenteel geneesmiddel voor de behandeling van postoperatieve pijn. Een experimenteel

Nadere informatie

Chapter 9. Nederlandse samenvatting

Chapter 9. Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Wetenschappelijk onderzoek heeft uitgewezen dat baarmoederhalskanker wordt veroorzaakt door een infectie met een virus, het zogenaamde hoog-risico humaan papillomavirus (hrhpv).

Nadere informatie

Ustekinimab : STELARA

Ustekinimab : STELARA Ustekinimab : STELARA Deze fiche werd in 2016 opgesteld door de gastro-enterologen van de GETAID (Groupe d Etude Thérapeutique des Affections Inflammatoires Digestives). Ze is bestemd voor patiënten met

Nadere informatie

Vaccineren tegen Diarree; Wel of Niet? (of een beetje ) Patricia Bruijning-Verhagen

Vaccineren tegen Diarree; Wel of Niet? (of een beetje ) Patricia Bruijning-Verhagen Vaccineren tegen Diarree; Wel of Niet? (of een beetje ) Patricia Bruijning-Verhagen Patient SEH, 10 uur s avonds Joanna, 20 maanden oud Verpleegkundige belt: bedreigd kind Bij binnenkomst: Lethargisch

Nadere informatie

Adalimumab (Humira ) bij reumatische aandoeningen

Adalimumab (Humira ) bij reumatische aandoeningen Adalimumab (Humira ) bij reumatische aandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel adalimumab te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel.

Nadere informatie

Wondinfecties na colorectale ingrepen: rationale, praktische problemen en geleerde lessen van de PreCaution trial

Wondinfecties na colorectale ingrepen: rationale, praktische problemen en geleerde lessen van de PreCaution trial Wondinfecties na colorectale ingrepen: rationale, praktische problemen en geleerde lessen van de PreCaution trial T. Mulder, M.F.Q.Kluytmans-van den Bergh, M.J.M. Bonten, J.A.J.W. Kluytmans Peri-operatieve

Nadere informatie

Disclosure belangen. (potentiële) belangenverstrengeling. Geen. Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven.

Disclosure belangen. (potentiële) belangenverstrengeling. Geen. Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven. Disclosure belangen (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Bedrijfsnamen Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding

Nadere informatie

Modelleren van de transmissiedynamiek van waterpokken en gordelroos

Modelleren van de transmissiedynamiek van waterpokken en gordelroos Modelleren van de transmissiedynamiek van waterpokken en gordelroos Michiel van Boven Sandra Waaijenborg Jacco Wallinga Alies van Lier 1 Hope-Simpson s reactivatie hypothese The peculiar age distribution

Nadere informatie

Personalized medicine bij niertransplantatie. Dirk Jan Moes, Ziekenhuisapotheker Laboratorium TDM & Toxicologie Leids Universitair Medisch Centrum

Personalized medicine bij niertransplantatie. Dirk Jan Moes, Ziekenhuisapotheker Laboratorium TDM & Toxicologie Leids Universitair Medisch Centrum Personalized medicine bij niertransplantatie Dirk Jan Moes, Ziekenhuisapotheker Laboratorium TDM & Toxicologie Leids Universitair Medisch Centrum 1 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie