Personalized medicine bij niertransplantatie. Dirk Jan Moes, Ziekenhuisapotheker Laboratorium TDM & Toxicologie Leids Universitair Medisch Centrum

Transcriptie

1 Personalized medicine bij niertransplantatie Dirk Jan Moes, Ziekenhuisapotheker Laboratorium TDM & Toxicologie Leids Universitair Medisch Centrum 1

2 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk Zie hieronder Bedrijfsnamen Betrokken bij uitvoer onderzoek mede ondersteund door Astellas Pharma B.V. en Chiesi Pharma B.V. Geen Geen Geen

3 Personalised Medicine Definitie: een model waarbij gebruik gemaakt wordt van individuele kenmerken om een afgestemde therapeutische strategie voor de juiste persoon op het juiste moment te kiezen Specifiek bij niertransplantatie: Het individualiseren van de afweeronderdrukkende medicatie ter voorkoming van afstoting van de donornier en bijwerkingen. 3

4 Patiënt / Transplantaat overleving Patiëntoverleving (LUMC ) (gecorrigeerd voor leeftijd ontvanger) Niertransplantaatoverleving (LUMC ) (death-censored) 4

5 Geneesmiddelen ter voorkoming van afstoting nier Ciclosporine Tacrolimus Mycofenolzuur Sirolimus Everolimus Prednisolon Azathioprine Belatacept CSFORUM

6 Farmacokinetiek Beschrijft wat het lichaam doet met het geneesmiddel. 6

7 Therapeutisch venster 7

8 Verschillen tussen patiënten ciclosporine 200 mg 2 dd tacrolimus 5 mg 2 dd 8

9 Therapeutisch venster 9

10 Bronnen van verschillen Demografie (leeftijd, gewicht) Voeding Andere medicatie Ziekte Leverfunctie Zuurgraad maag Therapietrouw Roken Dag/nacht verschil Genetische verschillen Nierfunctie 10

11 Farmacogenetica ander amino zuur enzym Single Nucleotide Polymorphism 11

12 Wat is nu de juiste startdosering? 12

13 Farmacogenetisch consultatie centrum Start dosering? Speekselkit

14 Verbeteren doseren immuunsuppressie Afstoting Kanker Infecties Nierschade Immuunsuppressiva 14

15 Tx-verlies: grote consequenties voor patiënt Transplantaatoverleving (LUMC ) (death-censored) 15

16 Dalspiegel of AUC? 16

17 Ciclosporine dalspiegels en klinische events 600 p = ns p = ns CsA concentratie (ng/ml) ARE no ARE CsA-NT no CsA-NT Adapted from Mahalati et al, Transplantation 1999;68:55 17

18 Acute rejectie en toxiciteit met verschillende AUC 40 < 4400 ng.h/ml ng.h/ml > 5500 ng.h/ml % of patienten bij 3 maanden na Tx 20 0 Acute rejection Acute renal dysfunction Adapted from Mahalati et al, Transplantation 1999;68:55 18

19 Correlatie tussen dal en AUC is niet optimaal Ciclosporine Echter met afname tijden 0, 2 en 3 uur na inname is dit aanzienlijk beter 19

20 AUC: een hele ochtend in ziekenhuis 20

21 Dried Blood Spot: techniek 21

22 Dried Blood Spot: techniek 22

23 Thuismonitoring medicijnspiegels (AUC) Meten kreatinine (nierfunctie) is ook mogelijk 23

24 DBS inmiddels beschikbaar voor: Ciclosporine Tacrolimus Mycofenolzuur Sirolimus Everolimus CSFORUM

25 Ervaringen met DBS Tacrolimus en mycofenolzuur onderzocht in studieverband Vergelijkbaar met veneuze AUC Dalspiegels tonen vooralsnog teveel variatie Inmiddels voor AUC ook buiten studie setting toegepast 25

26 Ervaringen met DBS Soms nog problemen met DBS metingen DBS kit: Slechte doorloop bloedkanaaltjes (inmiddels vernieuwde kit) Patiënt: Stappenschema HemaXis kit Tijdschema AUC Lastig voor patiënten met verminderd zicht 26

27 27

28 28

29 29

30 30

31 DBS: automatiseren workflow 31

32 Andere DBS devices (wordt momenteel uitgetest) 32

33 Persoonlijke streefwaarden (Medical Dashboard) Niet elke patiënt is gelijk. Sommige patiënten wijken kwa dosering af van algemene streefwaarden. In het patiëntendossier is er nu ruimte om dit gemakkelijk vast te leggen. 33

34 Nieuw en lopend onderzoek Individualisatie dosering inductietherapie zinvol? (oa Alemtuzumab) 34

35 Nieuw en lopend onderzoek Zoeken naar farmacogenetische merkers als voorspeller bijwerkingen: Voornamelijk bij: Everolimus Tacrolimus Statines (SLCO1B1) 35

36 Vragen? CSFORUM

37 Ingestuurde vragen Waarom wel of niet het medicijn Rapamune/Sirolimus? 37