Longvaatweerstand en totale arteriële compliantie (C a
|
|
- Hilde Verstraeten
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1
2 Nederlandse samenvatting
3 130 Hoge bloeddruk in de longcirculatie (Pulmonale hypertensie, PH) is een levensbedreigende ziekte veroorzaakt door veranderingen in de longvaten waardoor de weerstand in de longvaten (PVR) toeneemt. Het hart zal op zijn beurt proberen de bloedstroom in stand te houden, wat zal leiden tot een hogere druk in de rechter hartkamer (RV). Deze RV drukoverbelasting kan aanleiding geven tot hartfalen, de belangrijkste doodsoorzaak van patiënten met pulmonale hypertensie. De veranderingen in de longvaten kunnen het gevolg zijn van verschillende onderliggende aandoeningen die onder te verdelen zijn in 5 subgroepen. Dit onderzoek richt zich op twee groepen van pulmonale hypertensie, namelijk pulmonale arteriële hypertensie (PAH) en chronisch tromboembolische pulmonale hypertensie (CTEPH). Beide ziekte-entiteiten hebben gemeen dat de vaatafwijkingen in het arteriële (slagaderlijke) gedeelte van de longcirculatie zitten. In CTEPH zitten de afwijkingen met name in de grote centrale longarteriën, en in PAH zitten de afwijkingen met name in de kleine perifere longarteriën/arteriolen. Hierdoor verschillen de behandelingsopties voor deze ziekte-entiteiten. Voor PAH zijn het laatste decennium verschillende specifieke medicijnen ontwikkeld om de ziekte van de kleine longvaten tegen te gaan of op zijn minst de progressie ervan te vertragen. 1 Veel studies zijn gedaan naar de oorza(a)k(en), overleving en prognostische factoren van PAH voordat deze moderne medicijnen beschikbaar waren. De prognose was somber, overleving slecht en met name bepaald door de pompfunctie van de rechter hartkamer. 2;3 In recentere studies zijn de invloed van de moderne PAH-specifieke medicijnen onderzocht en overleving bestudeerd, en inderdaad zijn beide verbeterd maar is de prognose nog steeds somber. Bovendien is in de nieuwere studies een aantal prognostische factoren geïdentificeerd. De belangrijksten zijn geslacht, functionele klasse (New York Heart Association Class), inspanningscapaciteit (6 minuten looptest), en rechter hart functie parameters (rechter atrium druk en hart minuut volume). 4-6 Dit proefschrift met als titel De belasting van pulmonale hypertensie heeft als doel om bij patiënten met Pulmonale Hypertensie enerzijds de belasting van pulmonale hypertensie voor de RV precies te beschrijven en anderzijds de risicofactoren van de verhoogde bloeddruk in de longvaten op patiënten in termen van overleving te bestuderen. Longvaatweerstand en totale arteriële compliantie (C a ), d.w.z. een maat voor elasticiteit van vaten, zijn de twee belangrijkste componenten van de arteriële belasting van het rechter hart. Studies van Lankhaar en co-auteurs 7;8 van onze afdeling hebben laten zien dat PVR en C a omgekeerd evenredig zijn, met andere woorden dat het product van PVR en C a, de RC-tijd, constant is onder alle omstandigheden. In hoofdstuk 2 hebben we ons daarom afgevraagd of deze constante RC-tijd niet alleen geldt voor veranderingen in de kleine perifere vaten maar ook geldt voor CTEPH patiënten, waar de vaatafwijkingen hoofdzakelijk in de grote vaten
4 Nederlandse samenvatting 131 aanwezig zijn en ongelijk verdeeld zijn over beide longen. We hebben in CTEPH patiënten de relatie tussen PVR en C a in elke long bestudeerd en hebben laten zien dat het product van PVR en C a niet alleen constant is voor beide longen, maar ook voor 1 long. Dit resultaat en het feit dat dezelfde relaties zijn gerapporteerd in andere vormen van PH, 7;9;10 impliceert dat PVR en C a gelijk zijn verdeeld over het longvaatbed en dat ziekte van het longvaatbed deze relatie niet verstoort. Dus als een longsegment, verwijderd wordt, gaat de longvaatweerstand omhoog en C a omlaag, beide met dezelfde factor. Dit is een groot verschil met de grote lichaams- (systemische) circulatie waar de weerstand vooral in de perifere slagaders (arteriolen) gelokaliseerd is en C a vooral proximaal in de aorta. Daarom is het product van PVR en C a niet constant in de systemische circulatie. In hoofdstuk 3 hebben we twee niet-bloedige methoden geïntroduceerd, getest en vergeleken om de lokale (segmentele) compliantie van de lichaamsslagader (aorta) te bepalen in gezonde personen. Dit als voorbereiding om het te kunnen toepassen om de bepaling van de lokale compliantie van de longarteriën. We hebben laten zien dat de twee methoden gebruikt kunnen worden om lokale compliantie op een niet-bloedige manier te bepalen. We hebben daarnaast bevestigd dat de meeste compliantie in de proximale aorta gelokaliseerd is en afneemt naar distaal toe. We konden ook een schatting maken van de totale arteriële compliantie van de vaten in armen en hoofd samen en van de benen en bekken slagaders. De conclusie is dat het niet-bloedig bepalen van lokale (en totale) compliantie uitvoerbaar is, zodat effecten van leeftijd en hoge bloeddruk op elasticiteit van de aorta op verschillende plekken bestudeerd kunnen worden. Het hydraulische vermogen (power) dat het hart moet leveren is het product van druk en stroom. Bij hoge bloeddruk is het vermogen toegenomen. Het vermogen kan worden gesplitst in een nuttig (gemiddeld) vermogen en een verloren (oscillatoir) vermogen. Het gemiddeld vermogen is het vermogen dat met de gemiddelde bloedstroom en dus met zuurstof en substraat transport samenhangt. Daarnaast is het verloren (oscillatoir)vermogen dat geen bijdrage levert aan het transport. Als de verhouding van oscillatoir en gemiddeld vermogen niet toeneemt bij hoge bloeddruk, is er minder energieverlies, hetgeen gunstig is voor het hart. Het gemiddelde, dus het nuttige RV vermogen is gerelateerd aan weerstand, en het oscillatoire vermogen is gerelateerd aan compliantie. In hoofdstuk 4 hebben we de invloed van pulmonale arteriële belasting op rechter hartkamer vermogen bestudeerd met speciale aandacht voor het effect van veranderde arteriële belasting op gemiddelde, oscillatoire en totale power. We hebben laten zien dat oscillatoire power als fractie van totale power, de zogenaamde oscillatoire power fractie, in gezonde personen 23% is en hetzelfde is in PAH. Ten opzichte van de systemische circulatie (10%) is dit hoog. In het systemische vaatbed neemt in het geval van hypertensie bovendien de oscillatoire power fractie toe, terwijl deze 23% blijft in PAH. Onze verdere analyses laten zien dat deze constante power
5 132 fractie van de RV het gevolg is van de proportionele relaties van gemiddelde, systolische en diastolische pulmonale arterie drukken. 11;12 Longvaatweerstand (PVR) wordt soms gebruikt als een belangrijk hemodynamisch eindpunt en maat voor behandelingseffect in pulmonale arteriële hypertensie. Volgens Poiseuille s wet, waarbij weerstand tot de 4 e macht afneemt bij 1% vaatverwijding, is het te verwachten dat behandeling met PAH-specifieke medicijnen, een groter effect zal hebben op PVR in patiënten met hoge PVR dan bij patiënten met een lage PVR. In hoofdstuk 5 hebben we daarom de relatie bestudeerd tussen PVR, zoals gemeten voor start van de behandeling en de verandering van de PVR veroorzaakt door de behandeling met geregistreerde PAH-specifieke medicijnen in patiënten met PAH. We hebben overtuigend laten zien dat de mate van PVR afname inderdaad groter is als de PVR aan het begin groter is. Tevens tonen wij in dit hoofdstuk aan dat relatieve veranderingen beter de behandelresultaten weergeven dan absolute veranderingen. In tegenstelling tot PAH, kan CTEPH genezen indien het mogelijk is om de afwijkingen uit de grote longvaten chirurgisch te verwijderen middels een zgn. pulmonale endarterectomie (PEA). Deze chirurgische techniek is ontwikkeld aan de University of California in San Diego (UCSD) en wordt tegenwoordig in verschillende centra wereldwijd toegepast. De ingreep is een technisch veeleisende operatie en vereist uitstekende chirurgische vaardigheden en ervaring. Er is nog weinig bekend over de lange-termijn uitkomsten en prognostische factoren na PEA. In hoofdstuk 6 hebben we de lange-termijn uitkomsten en de prognostische factoren bepaald in patiënten met operabele CTEPH na pulmonale endarterectomie. De resultaten laten zien dat de ziekenhuis sterfte 6.9% was toen het programma gestart werd, wat vervolgens daalde naar 2,6% in de laatste 3 jaar. Dit geeft aan dat een leercurve noodzakelijk is indien een programma wordt opgestart. Gebaseerd op de voortschrijdende verbetering van de resultaten zijn we het eens met recente richtlijnen die aanbevelen om PEA te beperken tot ervaren centra die deze operatie veel doen. 13 Daarnaast hebben we laten zien dat de postoperatieve hemodynamische parameters, zoals gemiddelde pulmonaal arterie druk, hartminuut volume en PVR, prognostisch belangrijk zijn. Dit betekent dat een hoge PVR de aanwezigheid van perifere vaatafwijkingen suggereert, die niet chirurgisch kunnen worden behandeld, zodat na de operatie de hoge long bloeddruk zal blijven bestaan. Om deze reden is de preoperatieve bepaling van chirurgische toegankelijkheid van de vasculaire obstructies cruciaal voor het succes van de operatie. Tot nu toe zijn er geen accurate diagnostische mogelijkheden om de uitgebreidheid van de perifere vaatafwijkingen en de invloed hiervan op de hemodynamiek te visualiseren en/of te kwantificeren. Niet alle patiënten met CTEPH zijn geschikt voor PEA. Het is aangetoond dat niet operabele patiënten zonder medische behandeling een sombere prognose hebben afhankelijk van de hemodynamische ernst. 14;15 Hoewel PAH-specifieke medicijnen toegepast worden voor de behandeling van PAH, zijn deze niet officieel goedgekeurd
6 Nederlandse samenvatting 133 voor de behandeling van CTEPH. Toch behandelen we deze niet operabele patiënten met deze medicijnen. De invloed van deze medicijnen op de overleving en prognostische factoren werden bestudeerd in hoofdstuk 7. We hebben in niet operabele CTEPH patiënten een verbeterde overleving laten zien met PAH-specifieke medicijnen vergeleken met overlevingscijfers uit de periode voordat deze nieuwe medicamenten beschikbaar waren. Daarnaast hebben we dezelfde prognostische factoren kunnen identificeren zoals bekend bij PAH patiënten. Reference List 1. Humbert M, Sitbon O, Simonneau G. Treatment of pulmonary arterial hypertension. N Engl J Med 2004; 351(14): D Alonzo GE, Barst RJ, Ayres SM, Bergofsky EH, Brundage BH, Detre KM et al. Survival in patients with primary pulmonary hypertension. Results from a national prospective registry. Ann Intern Med 1991; 115(5): Rich S, Dantzker DR, Ayres SM, Bergofsky EH, Brundage BH, Detre KM et al. Primary pulmonary hypertension. A national prospective study. Ann Intern Med 1987; 107(2): Benza RL, Miller DP, Gomberg-Maitland M, Frantz RP, Foreman AJ, Coffey CS et al. Predicting survival in pulmonary arterial hypertension: insights from the Registry to Evaluate Early and Long-Term Pulmonary Arterial Hypertension Disease Management (REVEAL). Circulation 2010; 122(2): Humbert M, Sitbon O, Chaouat A, Bertocchi M, Habib G, Gressin V et al. Survival in patients with idiopathic, familial, and anorexigen-associated pulmonary arterial hypertension in the modern management era. Circulation 2010; 122(2): Kane GC, Maradit-Kremers H, Slusser JP, Scott CG, Frantz RP, McGoon MD. Integration of clinical and hemodynamic parameters in the prediction of longterm survival in patients with pulmonary arterial hypertension. Chest 2011; 139(6): Lankhaar JW, Westerhof N, Faes TJ, Gan CT, Marques KM, Boonstra A et al. Pulmonary vascular resistance and compliance stay inversely related during treatment of pulmonary hypertension. Eur Heart J 2008; 29(13): Montalescot G, Drobinski G, Meurin P, Maclouf J, Sotirov I, Philippe F et al. Effects of prostacyclin on the pulmonary vascular tone and cardiac contractility of patients with pulmonary hypertension secondary to end-stage heart failure. Am J Cardiol 1998; 82(6): Lankhaar JW, Westerhof N, Faes TJ, Marques KM, Marcus JT, Postmus PE et al. Quantification of right ventricular afterload in patients with and without pulmonary hypertension. Am J Physiol Heart Circ Physiol 2006; 291(4):H1731-H Tedford RJ, Hassoun PM, Mathai SC, Girgis RE, Russell SD, Thiemann DR et al. Pulmonary capillary wedge pressure augments right ventricular pulsatile loading. Circulation 2012; 125(2): Chemla D, Castelain V, Humbert M, Hebert JL, Simonneau G, Lecarpentier Y et al. New formula for predicting mean pulmonary artery pressure using systolic pulmonary artery pressure. Chest 2004; 126(4): Syyed R, Reeves JT, Welsh D, Raeside D, Johnson MK, Peacock AJ. The relationship between the components of pulmonary artery pressure remains constant under all conditions in both health and disease. Chest 2008; 133(3): Wilkens H, Lang I, Behr J, Berghaus T, Grohe C, Guth S et al. [Chronic thromboembolic pulmonary hypertension: recommendations of the Cologne Consensus Conference 2010]. Dtsch Med Wochenschr 2010; 135 Suppl 3:S125-S Lewczuk J, Piszko P, Jagas J, Porada A, Wojciak S, Sobkowicz B et al. Prognostic factors in medically treated patients with chronic pulmonary embolism. Chest 2001; 119(3): Riedel M, Stanek V, Widimsky J, Prerovsky I. Longterm follow-up of patients with pulmonary thromboembolism. Late prognosis and evolution of hemodynamic and respiratory data. Chest 1982; 81(2):
Medicamanenteuze therapie van CTEPH. Paul Bresser, longarts Onze Lieve Vrouwe Gasthuis Amsterdam
Medicamanenteuze therapie van CTEPH Paul Bresser, longarts Onze Lieve Vrouwe Gasthuis Amsterdam CTEPH - definitie Gemiddelde druk in longslagader > 25 mm Hg Normale functie van de linker hartkamer Minstens
Nadere informatieCitation for published version (APA): van der Plas, M. N. (2010). Exercise limitations in various forms of pulmonary hypertension
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Exercise limitations in various forms of pulmonary hypertension van der Plas, M.N. Link to publication Citation for published version (APA): van der Plas, M. N. (2010).
Nadere informatieChapter. De Longcirculatie in Pulmonale Hypertensie. Nieuwe inzichten in Rechter Ventrikel- & Longfysiologie. Nederlandse samenvatting
Chapter 9 Nederlandse samenvatting De Longcirculatie in Pulmonale Hypertensie Nieuwe inzichten in Rechter Ventrikel- & Longfysiologie Samenvatting Pulmonale arteriële hypertensie is een ziekte van de longvaten,
Nadere informatieNieuwe percutane opties in de behandeling van chronische longembolen
Nieuwe percutane opties in de behandeling van chronische longembolen Werner Budts Congenitale en Structurele Cardiologie UZ Leuven Inleiding Chronische thromboembolische pulmonale hypertensie (CTEPH) =
Nadere informatieNiet-technische samenvatting Algemene gegevens. 2 Categorie van het project. 5 jaar.
Niet-technische samenvatting 2015129-1 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Evaluatie en behandeling van pulmonale arteriële hypertensie. 1.2 Looptijd van het project 1.3 Trefwoorden (maximaal
Nadere informatieDe grote bloedsomloop in het menselijk lichaam voorziet het lichaam van
Nederlandse samenvatting J.W. Lankhaar Afdeling longziekten, Institute for Cardiovascular Research, VU medisch centrum, Amsterdam Pulmonale hypertensie De grote bloedsomloop in het menselijk lichaam voorziet
Nadere informatieNiet-technische samenvatting 2015129. 1 Algemene gegevens. 2 Categorie van het project. 5 jaar.
Niet-technische samenvatting 2015129 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Evaluatie en behandeling van pulmonale arteriële hypertensie. 1.2 Looptijd van het project 1.3 Trefwoorden (maximaal 5)
Nadere informatieGender differences in heart disease. Dr Danny Schoors
Gender differences in heart disease Dr Danny Schoors Women are meant to be loved, not to be understood Oscar Wilde (1854-1900) 2 05/01/16 Inleiding Cardiovasculaire ziekte 7 tot 10 jaar later dan bij mannen
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
9 Nederlandse Samenvatting F.S. de Man 1,2, N. Westerhof 1,2, A. Vonk-Noordegraaf 1 Departments of 1 Pulmonology and 2 Physiology, VU University Medical Center / Institute for Cardiovascular Research,
Nadere informatieReanimatie bij Fontan. Kim Cortenbach Keuze coassistent IC 7 november 2017
Reanimatie bij Fontan Kim Cortenbach Keuze coassistent IC 7 november 2017 Inhoud Casus Fysiologie van reanimeren Fontancirculatie Reanimatie bij Fontan Vervolg casus Casus Vrouw, 29 jaar RVO/ OHCA bij
Nadere informatieSamenvatting SAMENVATTING
Samenvatting 213 214 Samenvatting SAMENVATTING Cardiovasculaire ziekten vormen een belangrijk gezondheidsprobleem in onze maatschappij. In 2008 stierven wereldwijd ongeveer 17.3 miljoen personen aan cardiovasculaireziekten,zoalsmyocardinfarct,cerebrovasculaireaccidentenenplotse
Nadere informatieNationaal nascholingscongres anesthesiologie
Nationaal nascholingscongres anesthesiologie Thema: Longen 9 november 2016 Pre-op voorbereiding: one size fits all? Dr Anco Boonstra Longarts VUMC, Amsterdam Dr Boonstra or his employer VUMC has or had
Nadere informatieNederlandse samenvatting Pulmonale hypertensie (PH) is een ziekte die gekenmerkt wordt door een sterk verhoogde bloeddruk in de longslagader als
Nederlandse samenvatting Pulmonale hypertensie (PH) is een ziekte die gekenmerkt wordt door een sterk verhoogde bloeddruk in de longslagader als gevolg van aandoeningen in de kleine longvaatjes. In de
Nadere informatiePULMONALE HYPERTENSIE
Pulmonale Hypertensie Nicole Coenen Verpleegkundig consulent Pulmonale Hypertensie Radboud UMC Nijmegen Inleiding Wat is PH Klachten Diagnose Behandeling Rol van verpleegkundigen Taakgroep PVA PULMONALE
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Summary in Dutch DEZE NEDERLANDSE SAMENVATTING geeft een overzicht van dit proefschrift met als titel Op weg naar een betere beschrijving van de cardiovasculaire functie bij pulmonale
Nadere informatieWaar zorg Bewaakt. Sietske Eerens, circulation practitioner i.o. sietske Eerens CP i.o. PiCCO uw maatje? Medisch Centrum Haaglanden 1
Sietske Eerens, circulation practitioner i.o. 1 PiCCO Uw Maatje?? Ter afronding van de training Circulation Practitioner. i.s.m. Dr. P. Dennesen Inleiding Uitgangspunt. Doelstelling. Probleemstelling.
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/42799 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Haeck, M.L.A. Title: Right ventricular function assessment in cardiopulmonary
Nadere informatiePulmonale hypertensie is een diagnose die niet met echocardiografie kan worden gesteld. Per definitie geldt dat als tijdens hartkatheterisatie in
1 2 Pulmonale hypertensie is een diagnose die niet met echocardiografie kan worden gesteld. Per definitie geldt dat als tijdens hartkatheterisatie in rust de gemiddelde druk in de longslagader 25 mm Hg
Nadere informatieJolien Roos-Hesselink Judith Cuypers Maarten Witsenburg
Congenitale Cardiologie Jolien Roos-Hesselink Judith Cuypers Maarten Witsenburg Patiënte Meisje wordt geboren: ze is blauw en in de problemen. Snel naar het ziekenhuis: ErasmusMC locatie Sophia! Diagnose:
Nadere informatieChronische longembolieën en Pulmonale Hypertensie
Chronische longembolieën en Pulmonale Hypertensie Wat is CTEPH? Hoe krijg je CTEPH? Wat zijn de klachten? Hoe vaak komt CTEPH voor? Welke onderzoeken worden er gedaan? Wat is CTEPH? Longembolieën = bloedstolsels
Nadere informatieBloeddrukstreefwaarden bij diabetes mellitus: lager of toch niet? Erik Serné Internist- vasculair geneeskundige
Bloeddrukstreefwaarden bij diabetes mellitus: lager of toch niet? Erik Serné Internist- vasculair geneeskundige Bloeddrukstreefwaarden bij patiënten met type 2 diabetes? A. Huidige richtlijn CVRM is achterhaald
Nadere informatieClaudicatio intermittens
V-III Claudicatio intermittens Inleiding Deze richtlijnen betreffen alleen de arteriële claudicatio intermittens en niet de veneuze en neurogene claudicatio intermittens. Ze zijn gebaseerd op de consensus
Nadere informatie5-jaars Follow-up van de FAME studie
5-jaars Follow-up van de FAME studie WCN Congres 2015, Amsterdam 20-11-2015 Drs. L.X. van Nunen namens de FAME studiegroep Potential conflicts of interest Ik, Lokien X. van Nunen, heb GEEN conflicts of
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
Samenvatting Dikkedarmkanker is een groot gezondheidsprobleem in Nederland. Het is de derde meest voorkomende vorm van kanker bij mannen en de tweede meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. In 2008
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/35287 holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/35287 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Poortvliet, Rosalinde Title: New perspectives on cardiovascular risk prediction
Nadere informatieSymposium 2015 Geïsoleerde systolische hypertensie bij jonge volwassenen: betekenis en prognose. prof dr Danny Schoors
Symposium 2015 Geïsoleerde systolische hypertensie bij jonge volwassenen: betekenis en prognose prof dr Danny Schoors Arteriële hypertensie Epidemiologische studies Duidelijke relatie tussen bloeddruk
Nadere informatieSepsis. Welke mean arterial pressure houden we aan? Renze Jongstra Circulation Practitioner Intensive Care Verpleegkundige
Sepsis Welke mean arterial pressure houden we aan? Renze Jongstra Circulation Practitioner Intensive Care Verpleegkundige Inhoud Inleiding Sepsis Behandeling sepsis Hemodynamiek bij sepsis Onderzoek Resultaten
Nadere informatieCHAPTER XII. Nederlandse Samenvatting
CHAPTER XII Nederlandse Samenvatting Dit proefschrift behelst een aantal klinische en translationele studies met betrekking tot de behandeling van het primair operabel mammacarcinoom. Zowel aspecten van
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/22985 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Klitsie, Liselotte Maria Title: Tissue Doppler and speckle tracking strain echocardiography
Nadere informatieNiet-technische samenvatting 2015134. 1 Algemene gegevens. 2 Categorie van het project. 5 jaar.
Niet-technische samenvatting 2015134 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Evaluatie en behandeling van falen van de rechter hartkamer. 1.2 Looptijd van het project 1.3 Trefwoorden (maximaal 5)
Nadere informatieDirecte communicatie aan gezondheidszorgbeoefenaars over de associatie van Sprycel (dasatinib) met Pulmonaire Arteriële Hypertensie (PAH)
Een Direct Healthcare Professional Communication (DHPC) is een schrijven dat naar de gezondheidszorgbeoefenaars wordt gezonden door de farmaceutische firma s, om hen te informeren over mogelijke risico
Nadere informatieFetal Origins of Socioeconomic Inequalities. in Early Childhood Health. The Generation R Study. Lindsay Marisia Silva SAMENVATTING
Fetal Origins of Socioeconomic Inequalities in Early Childhood Health The Generation R Study Lindsay Marisia Silva SAMENVATTING Sociaal-economische gezondheidsverschillen vormen een groot maatschappelijk
Nadere informatieSamenvatting voor niet-ingewijden
Samenvatting 188 Samenvatting Samenvatting voor niet-ingewijden Diabetes mellitus type 2 (DM2), oftewel ouderdomssuikerziekte is een steeds vaker voorkomende aandoening. Dit heeft onder andere te maken
Nadere informatieDuitsland 1,7 miljoen patiënten met hartfalen 2. Europa 6,5 miljoen patiënten met hartfalen 3. VS 5,1 miljoen patiënten met hartfalen 1
Functionele mitrale regurgitatie VS 5,1 miljoen patiënten met hartfalen 1 Duitsland 1,7 miljoen patiënten met hartfalen 2 Europa 6,5 miljoen patiënten met hartfalen 3 Hartfalen is een aandoening die wereldwijd
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/66111 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Streit, S.R. Title: Perspectives on treating hypertension in old age : the burden
Nadere informatieStaken antihypertensiva bij ouderen. Groot Haags Geriatrie Referaat oktober 2016 Marielle Hofman, aios geriatrie
Staken antihypertensiva bij ouderen Groot Haags Geriatrie Referaat oktober 2016 Marielle Hofman, aios geriatrie 2 Vragen Zou u antihypertensiva staken bij een geriatrische patiënt met hypertensie en een
Nadere informatieBehandeling DVT/PE hoort NIET thuis in de eerste lijn
Behandeling DVT/PE hoort NIET thuis in de eerste lijn F.A. (Erik) Klok, MD PhD Department of Thrombosis and Hemostasis Leiden University Medical Center The Netherlands F.A.Klok@LUMC.nl Belang van tweede
Nadere informatiePulmonale arteriële hypertensie bij kinderen in Nederland
Stand van zaken Pulmonale arteriële hypertensie bij kinderen in Nederland Johannes M. Douwes, Rosa L.E. van Loon, Marcus T.R. Roofthooft en Rolf M.F. Berger* KLINISCHE PRAKTIJK Progressieve pulmonale arteriële
Nadere informatieCHAPTER 12. Samenvatting
CHAPTER 12 Samenvatting Samenvatting 177 In hoofdstuk 1 wordt een toegenomen overleving gerapporteerd van zeer vroeggeboren kinderen, gerelateerd aan enkele nieuwe interventies in de perinatologie. Uitkomsten
Nadere informatieRichtlijn Vroegtijdige opsporing van aangeboren hartafwijkingen (2005; update verwacht begin 2017)
Richtlijn Vroegtijdige opsporing van aangeboren hartafwijkingen (2005; update verwacht 1. Werking van het hart Fysiologie van het hart Afbeelding 1: de normale volwassen bloedsomloop. Bronvermelding: Uitgeverij
Nadere informatieLangdurig aanhoudende kortademigheid na een acute longembolie
Onderzoek Langdurig aanhoudende kortademigheid na een acute longembolie Resultaten van een klinische vragenlijst* Frederikus A. Klok, Klaas W. van Kralingen en Menno V. Huisman Doel Opzet Methode Resultaten
Nadere informatieRisk factors for renal function abnormalities
Risk factors for renal function abnormalities Nederlandse samenvatting Dit proefschrift probeert mogelijke risicofactoren voor progressief nierfunctieverlies te identificeren in een niet-diabetische populatie.
Nadere informatieTachycardie bij sepsis
Tachycardie bij sepsis Een geblokte strategie? J.G. van der Hoeven Normaal Vroege fase EF SV, HF Hart Perifere circulatie Septische shock Vasodilatatie Permeabiliteit Resolutie fase EF SV Volume Late fase
Nadere informatieUniversity of Groningen. BNP and NT-proBNP in heart failure Hogenhuis, Jochem
University of Groningen BNP and NT-proBNP in heart failure Hogenhuis, Jochem IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check
Nadere informatieThe diagnosis and prognosis of venous thromboembolism : variations on a theme Gibson, N.S.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) The diagnosis and prognosis of venous thromboembolism : variations on a theme Gibson, N.S. Link to publication Citation for published version (APA): Gibson, N. S.
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/32654 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Nucifora, Gaetano Title: Clinical applications of non-invasive imaging techniques
Nadere informatieResultaten voor Brussels Gewest Cardiovasculaire Preventie Gezondheidsenquête, België, 1997
6.8.1. Inleiding In deze module worden 2 specifieke preventiedomeinen behandeld: de hypertensie en de hypercholesterolemie. De hart- en vaatziekten zijn aandoeningen die uit het oogpunt van volksgezondheid,
Nadere informatieCONgenitale CORvitia Lange termijn resultaten. Barbara JM Mulder Amsterdam
CONgenitale CORvitia Lange termijn resultaten Barbara JM Mulder Amsterdam Vooruitgang therapie Aantal patienten met AHA 1400/jaar 1980 2018 0.8? 10 20 30 40 50 10 20 30 40 50 60 age CONCARE: optimale organisatie
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
Samenvatting Samenvatting Samenvatting In dit proefschrift getiteld Relatieve bijnierschorsinsufficiëntie in ernstig zieke patiënten De rol van de ACTH-test hebben wij het concept relatieve bijnierschorsinsufficiëntie
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/31463 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Ocak, Gürbey Title: Vascular complications in kidney disease Issue Date: 2015-01-14
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Samenvatting In de diagnose en prognose van hartfalen hebben B-type Natriuretisch Peptide (BNP) en N-terminaal probnp (NT-proBNP) in de afgelopen jaren hun waarde bewezen. Tegenwoordig
Nadere informatieHartfalen: pompen of verzuipen
https://www.artstation.com/artwork/aaj5m Hartfalen: pompen of verzuipen Louis Handoko, cardioloog / fellow hartfalen (HFpEF) Nationale Hartfalendag (Zeist), 28 september 2018 ml.handoko@vumc.nl Disclosures
Nadere informatiePulmonale Hypertensie. Leon van den Toorn Centrum voor Vasculaire en Diffuse Longziekten
Pulmonale Hypertensie Leon van den Toorn Centrum voor Vasculaire en Diffuse Longziekten Het gevoel dat veel artsen en verpleegkundigen hebben bij pulmonale hypertensie Maar aan het eind van deze voordracht
Nadere informatiePRO. De afwachtende houding t.o.v. NOACs in Nederland schaadt patiënten
PRO De afwachtende houding t.o.v. NOACs in Nederland schaadt patiënten Prof. dr. Saskia Middeldorp, internist Afdeling Vasculaire Geneeskunde Academisch Medisch Centrum, Amsterdam Wat zegt de NHG standaard
Nadere informatieBETER ZELFMANAGEMENT BIJ HARTPATIENTEN: ROL VAN EHEALTH-TOEPASSINGEN
BETER ZELFMANAGEMENT BIJ HARTPATIENTEN: ROL VAN EHEALTH-TOEPASSINGEN ehealth bij hartrevalidatie: meer deelnemers, minder terugval, beter eindresultaat? KNMG ehealth congres Donderdag 28 juni 2018 Evoluon
Nadere informatieResultaten voor Vlaamse Gemeenschap Cardiovasculaire Preventie Gezondheidsenquête, België, 1997
6.8.1. Inleiding In deze module worden 2 specifieke preventiedomeinen behandeld: de hypertensie en de hypercholesterolemie. De hart- en vaatziekten zijn aandoeningen die uit het oogpunt van volksgezondheid,
Nadere informatieArteriële bloeddruk meting. J.G. van der Hoeven
Arteriële bloeddruk meting J.G. van der Hoeven Voordelen zijn duidelijk Nauwkeurig Onmiddellijke vaststelling van bloeddrukveranderingen Bloedafname Wat gaan we bespreken Algemene fysiologische principes
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/66121 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Voskamp, P.W.M. Title: Prepare; before starting dialysis : outcomes in patients
Nadere informatiePresentatie I. Hartstilstand incidentie, preventieve kansen en aanbevelingen loopevenementen door J.H. Bennekers
Presentatie I Hartstilstand incidentie, preventieve kansen en aanbevelingen loopevenementen door J.H. Bennekers J.H. Bennekers Cardioloog Certe Groningen Looptrainersdag 2014 2 Project 2001. Pacemakerlopers
Nadere informatieAnatomie / fysiologie Circulatie. Stellingen n.a.v. vorig college. Stellingen, vervolg. Bloeddruk
Anatomie / fysiologie Circulatie Bloeddruk 1 Stellingen n.a.v. vorig college Het ventrikelseptum van het hart is dikker dan het atriumseptum van het hart. Een hart dat over de top van de Frank Starling-curve
Nadere informatieSamen vatting en conclusies
Samen vatting en conclusies SAMENVATTING In dit proefschrift worden MRI technieken beschreven om eind-orgaan schade te bestuderen, en wordt de relatie tussen eind-orgaan schade en de polsgolfsnelheid
Nadere informatiePlasma volume expansie in ernstige hypertensieve aandoeningen van de zwangerschap
Samenvatting Plasma volume expansie in ernstige hypertensieve aandoeningen van de zwangerschap Samenvatting Dit proefschrift beschrijft het effect van plasma volume expansie in de behandeling van ernstige
Nadere informatieErnstige pneumococcen pneumonie. MMM beademing 2018 J.G. van der Hoeven
Ernstige pneumococcen pneumonie MMM beademing 2018 J.G. van der Hoeven Case record Man, 69 Blanco voorgeschiedenis Griepachtige symptomen gedurende 8-10 D Opgenomen EH ziekenhuis elders - ernstige pneumococcen
Nadere informatieResultaten voor België Cardiovasculaire preventie Gezondheidsenquête, België, 1997
6.8.1. Inleiding In deze module worden 2 specifieke preventiedomeinen behandeld: de hypertensie en de hypercholesterolemie. De hart- en vaatziekten zijn aandoeningen die uit het oogpunt van volksgezondheid,
Nadere informatieSymptomen bij hartfalen 24 november M. Aertsen Verpleegkundig specialist hartfalen Diakonessenhuis Utrecht/Zeist
Symptomen bij hartfalen 24 november 2017 M. Aertsen Verpleegkundig specialist hartfalen Diakonessenhuis Utrecht/Zeist Hartfalen Hartfalen is een complex van klachten en verschijnselen bij een structurele
Nadere informatieCHAPTER 9 GENERAL DISCUSSION SUMMARY NEDERLANDSE SAMENVATTING
CHAPTER 9 GENERAL DISCUSSION SUMMARY NEDERLANDSE SAMENVATTING Chapter 9 HERSENEN ONDER DRUK De invloed van bloeddruk en het angiotensine-converterend enzym op de hersenen Achtergrond De ziekte van Alzheimer
Nadere informatieSAMENVATTING. 140 Samenvatting
Samenvatting 140 Samenvatting SAMENVATTING Diabetes mellitus, ofwel suikerziekte, is een veelvoorkomende stofwisselingsziekte die gekenmerkt wordt door hyperglykemie (verhoogde bloedsuikerspiegels) als
Nadere informatieHartfalen. in een notendop. Dr. Riet Dierckx 22/05/2018
Hartfalen in een notendop Dr. Riet Dierckx 22/05/2018 Hartfalen definitie en classificatie Hartfalen is een klinisch syndroom gekarakteriseerd door symptomen en/of tekenen van congestie objectieve vaststelling
Nadere informatiePulmonale hypertensieve crise: wat nu te doen? J.G. van der Hoeven
Pulmonale hypertensieve crise: wat nu te doen? J.G. van der Hoeven Functie van de rechter ventrikel Constante perfusie van de long Er voor zorgen dat de RA druk laag blijft RV Verandering in P ra en P
Nadere informatieCOPDnet transmuraal ketenzorgmodel
COPDnet transmuraal ketenzorgmodel integrale zorg in een geïntegreerde zorgketen LAN, Conferentie, 19 januari 2018 dr. A.J. (Alex) van t Hul Uitgangspunten/ aannames: 1. Uitkomsten van zorg voor mensen
Nadere informatieStereotactische radiotherapie voor stadium I niet-kleincellig longcarcinoom: Uitkomsten op patiënten- en populatieniveau.
Stereotactic Radiation Therapy for Stage I Non-Small Cell Lung Cancer Nederlandse titel Stereotactische radiotherapie voor stadium I niet-kleincellig longcarcinoom: Uitkomsten op patiënten- en populatieniveau.
Nadere informatieDe ziekte van Alzheimer. Diagnose
De ziekte van Alzheimer Bij dementie is er sprake van een globale achteruitgang van de cognitieve functies, zoals het geheugen of de taalfuncties. Deze achteruitgang leidt tot functionele beperkingen in
Nadere informatieGeriatrische Revalidatie voor de oudere patiënt met een cardiovasculaire aandoening Leonoor van Dam van Isselt, specialist ouderengeneeskunde Dian
Geriatrische Revalidatie voor de oudere patiënt met een cardiovasculaire aandoening Leonoor van Dam van Isselt, specialist ouderengeneeskunde Dian Pruijsers-Lamers, Verpleegkundig Specialist Cardiologie
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/38631 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Calkoen, Emmeline E. Title: Atrioventricular septal defect : advanced imaging
Nadere informatieSamenvattingen en Conclusies
De algemene inleiding van het proefschrift (Hoofdstuk 1) beschrijft de epidemiologie van CAD wereldwijd, en specifiek in Nederland. De onderliggend principes van atherosclerose vorming en progressie worden
Nadere informatieNederlandse samenvatting voor niet-ingewijden
C h a p t e r Nederlandse samenvatting voor niet-ingewijden Chapter Afkortingen en begrippen Hemodynamica = de leer van de eigenschappen en de omloop van het bloed. CABG: Coronary Artery Bypass Graft gebruik
Nadere informatieImage-guided stereotactic radiotherapy for early stage lung cancer: techniques and clinical outcomes. Samenvatting
169 Image-guided stereotactic radiotherapy for early stage lung cancer: techniques and clinical outcomes Samenvatting Radiotherapie speelt een belangrijke rol in de curatieve behandeling van patiënten
Nadere informatiePHYSIOLOGY, CONSIDERATIONS AND ANESTHESIA CLINICAL PRACTICE APPLICATION OF PULSE PRESSURE VARIATION IN M A X I M T I M M E R S
PHYSIOLOGY, CONSIDERATIONS AND APPLICATION OF PULSE PRESSURE VARIATION IN ANESTHESIA CLINICAL PRACTICE M A X I M T I M M E R S D R. B A S K U I J P E R S VOCHTRESPONSIVITEIT? Statisch Dynamisch CVD, PAOP,
Nadere informatiePalliatieve zorg bij hartfalen en de nieuwe richtlijn. Nationale Hartfalendag, Zeist, 28 september 2018
Palliatieve zorg bij hartfalen en de nieuwe richtlijn Nationale Hartfalendag, Zeist, 28 september 2018 Disclosure belangen Lia Middeljans (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante
Nadere informatieHypertensie bij de alleroudsten. MAJON MULLER, MD PhD Professor of Cardiovascular Aging Interne-Ouderengeneeskunde VU medisch centrum, AMSTERDAM
Hypertensie bij de alleroudsten MAJON MULLER, MD PhD Professor of Cardiovascular Aging Interne-Ouderengeneeskunde VU medisch centrum, AMSTERDAM BLOEDDRUK EN VEROUDERING VITAAL VS KWETSBAAR SPRINT TARGETS
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting 100 In dit proefschrift worden diverse klinische en angiografische aspecten belicht die invloed hebben op de prognose en het klinische beloop van patienten, die zich presenteren
Nadere informatieList of publications 1. Tulner SA, Klautz RJ, Rijk-Zwikker GL, Engbers FH, Bax JJ, Baan J, van der Wal EE, Dion RA, Steendijk P. Peri-operative assess
List of publications 1. Tulner SA, Klautz RJ, Rijk-Zwikker GL, Engbers FH, Bax JJ, Baan J, van der Wal EE, Dion RA, Steendijk P. Peri-operative assessment of left ventricular function by pressure-volume
Nadere informatieWat doet u? Thuisbehandeling longembolie is nu al veilig. Start behandeling in het ziekenhuis. Na 1 dag naar huis. Na 2 dagen naar huis
Wat doet u? Thuisbehandeling longembolie is nu al veilig Start behandeling in het ziekenhuis Na 1 dag naar huis Na 2 dagen naar huis Na 5-7 dagen naar huis als de INR goed is Menno Huisman afdeling Interne
Nadere informatieHARTFALEN PATHOFYSIOLOGIE HIGHLIGHTS
HARTFALEN PATHOFYSIOLOGIE HIGHLIGHTS Voor meer informatie zie.nl 2015 Novartis Pharma, oktober 2015, 1015HF466074 De onderliggende neurohormonale disbalans leidt tot verdere progressie van Bij patiënten
Nadere informatieBack to lipids lange termijn effecten van sta6nes
Back to lipids lange termijn effecten van sta6nes Prof Dr Johan De Su.er Universiteit Gent AZ Maria Middelares Gent Sta:ne gebruikers in België : 2005-2015 CM rapport 2015 ZIV uitgaven voor sta:nes: 2005-2015
Nadere informatieUniversity of Groningen. Paediatric pulmonary hypertension Loon, Rosa Laura Elisabeth van
University of Groningen Paediatric pulmonary hypertension Loon, Rosa Laura Elisabeth van IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it.
Nadere informatieSamenvat ting en Conclusies
Samenvat ting en Conclusies Samenvatting en Conclusies 125 SAMENVAT TING EN CONCLUSIES In dit proefschrift werd de invloed van viscerale obesitas en daarmee samenhangende metabole ontregelingen, en het
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting In dit proefschrift zijn de veranderingen in cellulaire functie en structuur in hartfalen met verschillende onderliggende oorzaken en fenotype bestudeerd. Dit om inzicht te krijgen
Nadere informatiechapter 1 chapter 2 chapters 3 and 4
Summary Summary 224 Summary Pulmonary hypertension (PH) is characterized by elevated blood pressure in the pulmonary artery. The clinical classification of PH distinguishes five subgroups. Each subgroup
Nadere informatielongembolie patiënteninformatie
patiënteninformatie longembolie Bij u is het vermoeden van en longembolie, of is de diagnose longembolie gesteld. Wat is een longembolie eigenlijk? Hoe ontstaat een longembolie en hoe kan het worden behandeld?
Nadere informatieSamenvatting Vitamine K antagonisten zijn antistollingsmiddelen in tabletvorm. Ze worden voorgeschreven voor de behandeling en preventie van trombose.
1 Samenvatting Samenvatting Vitamine K antagonisten zijn antistollingsmiddelen in tabletvorm. Ze worden voorgeschreven voor de behandeling en preventie van trombose. Zowel arteriële trombose (trombose
Nadere informatieSimultaneous pressure and flow velocity measurements in diagnosis and treatment of coronary artery disease Verhoeff, B.J.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Simultaneous pressure and flow velocity measurements in diagnosis and treatment of coronary artery disease Verhoeff, B.J. Link to publication Citation for published
Nadere informatieICHOM en het belang voor de patiënt
DE PATIENT CENTRAAL Maarten de Wit Lent 12 oktober 2017 ICHOM en het belang voor de patiënt T2T Overarching principle B. The primary goal of treating patients with rheumatoid arthritis is to maximize long-term
Nadere informatieFibromusculaire dysplasie (FMD) Peter W de Leeuw Afd Interne Geneeskunde Maastricht Universitair Medisch Centrum Maastricht
Fibromusculaire dysplasie (FMD) Peter W de Leeuw Afd Interne Geneeskunde Maastricht Universitair Medisch Centrum Maastricht Wat is FMD niet? Wat is FMD? Ontsteking van het bloedvat Atherosclerose ( aderverkalking
Nadere informatieHET BEGINT IN DE WAND
HET BEGINT IN DE WAND Vroege opsporing van vaatziekten door Arterial Waveform Analysis Jay N. Cohn, M.D. Professor of Medicine University of Minnesota Medical School Cardiovascular Division Minneapolis,
Nadere informatieSamenvatting. Psoas compartiment nervus ischiadicus blokkade voor. prothetische heup chirurgie. Klinische effectiviteit versus ongewenste bijwerkingen
Psoas compartiment nervus ischiadicus blokkade voor prothetische heup chirurgie Klinische effectiviteit versus ongewenste bijwerkingen In dit proefschrift presenteren wij een risk / benefit analyse van
Nadere informatieContent. AF & Nierfalen: Epidemiologie. AF & Nierfalen: Epidemiologie. Disclosures: Epidemiologie: AF en Nierfalen. AF en Nierfalen: kip of ei?
Disclosures: Zeg eens A. Over Atrium fibrilleren en Antistolling in ESRD Geen Marjolijn van Buren Internist-Nefroloog Content Epidemiologie: en Nierfalen & Nierfalen: Epidemiologie whites ARIC study Atheroslerosis
Nadere informatiePiCCO Volumetrische Parameters. Mark van Iperen, anesthesioloog-intensivist
PiCCO Volumetrische Parameters Mark van Iperen, anesthesioloog-intensivist Oxygen delivery Global oxygenation ScvO 2 Oxygen consumption Cardiac output Arterial oxygen content Stroke volume Heart rate Oxygenation
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting nederlandse samenvatting De groei en de ontwikkeling van diverse orgaansystemen en regelmechanismen in de foetus tijdens de periode in de baarmoeder worden verstoord door vroeggeboorte.
Nadere informatieVita K Meter Voor de meting van
Vita K Meter Voor de meting van Cardiovasculaire Risicofactoren Assoc. Prof. Dr. Cees Vermeer Inhoudsopgave Vita K Meter Hart- en vaatziekten Risicofactoren Vitamine K in relatie tot de microcirculatie
Nadere informatie