Managementsyteem Kwaliteit, Arbo en Milieu (MSKAM) Ing. Tom Stam, Arbo-dienst Schiphol/ToRo-systems Stam_t@schiphol.nl Inhoudsopgave VAN KANS NAAR KAMS [18]... 2 Risicobeheersing (RI&E)... 2 Risicobeheersing (Maatregelenbeheersplan)... 2 Voortgang en Kwaliteitsbewaking... 2 Kwaliteit en Milieu... 2 MANAGEMENTSYSTEEM... 3 Van Risico-inventarisatie naar risico-scenario... 3 Dynamisch omdat het:... 3 Maatwerk door:... 3 Integrale risicobeheersing door:... 4 Compleet KAMSysteem als:... 4 Van scenario naar verbetertraject... 4 Resultaat in Bahco... 4 Van verbetertraject naar maatregelenbeheersplan... 4 BAHCO KENMERKT ZICH DOOR... 5 Korte demonstratie Bahco... 5 AANPASSINGEN BAHCO DOOR WENSEN IN DE MARKT... 5 Hoofdstromen van Bahco 3... 5 Toelichting Bahco 3... 5 Risicoproducent... 6 Thema( sets)... 6 Scenario s... 6 UITWERKING IN BAHCO 3D... 6 Prototype... 6 Demonstratie Bahco 3D... 6 DE BESTAANDE BAHCO BLIJFT IN DE MARKT ONDER DE NAAM KAMS... 6
Van Kans naar KAMS [18] Er wordt in Nederland veel geïnventariseerd, geëvalueerd maar het beheersen van de risico s laat vaak te wensen over. Voorbeeld: V&G-plannen in de bouw zijn vaak papieren tijgers en niet gericht op de werkzaamheden die moeten worden uitgevoerd. Er is nooit (bijna) een praktisch maatregelenbeheersplan wat aangeeft wie welke werkzaamheden uitvoert, wat de risico s zijn en welke beheersmaatregelen (daadwerkelijk) worden genomen. Onderstaand wil ik stapsgewijs aangeven hoe het risicoproces verloopt te beginnen bij inventariseren en te eindigen bij het maatregelenbeheersplan [19] door middel van goed uitgewerkte scenario s voor het verbeteren van het traject. Software is een middel om dit doel efficiënt te bereiken Risicobeheersing (RI&E) Het algemene principe van (risico)beheersing berust op nevenstaand schema. De belangrijkste stappen zijn: Wat moet er geïnventariseerd worden (thema s). Hoe evalueer je de risico s. Welke beheersmaatregelen zijn reeds genomen. Welke beheersmaatregelen moeten er nog genomen worden. Hoe bewaak je de voortgang. Welke tools gebruik je voor de kwaliteitsbewaking van de beheersmaatregelen. Risicobeheersing (Maatregelenbeheersplan) Als alle risico s in kaart zijn gebracht ontstaan er twee niveaus van beheersmaatregelen te weten: Beheersmaatregelen die nog genomen moeten worden (plan van aanpak). Beheersmaatregelen die operationeel zijn. Welk maatregelenbeheersplan Voortgang en Kwaliteitsbewaking Een goede RI&E hoeft maar eenmaal te worden uitgevoerd. De RI&E moet worden bijgesteld als: Normen worden aangepast Organisatie is/wordt aangepast Kwaliteit en Milieu Bovenstaande aanpak geldt ook voor beheersmaatregelen m.b.t. Kwaliteit Milieu [18] Kwaliteit, Arbo en Milieu Systeem [19] Het uiteindelijke doel moet een maatregelenbeheersplan zijn waarin staat aangegeven welke beheersmaatregelen door wie in stand worden gehouden.
Managementsysteem Bij grote organisaties is beheersing van bovengenoemd proces veelal een kostbare (repeterende) zaak. Deze kosten kunnen sterk worden terug gebracht door: Een goed opgezette database (Bahco). Thematische aanpak. Gebruik te kunnen maken van uitgewerkte risicoscenario s. Laagdrempelig systeem voor management. Kostenbesparing. Van Risico-inventarisatie naar risico-scenario Het managementsysteem moet dynamisch zijn en verschillende systemen kunnen verwerken. De huidige software (Bahco) is een dynamisch systeem voor het opzetten/uitvoeren van de RI&E en het instant houden van een maatregelenbeheersplan. Dynamisch omdat het: Toepasbaar is voor alle soorten (branche) RI&E s Eenvoudig is aan te passen Altijd actuele informatie genereert. De structuur voor het invoeren van verschillende onderzoeken, is in de Bahco altijd gelijk. Het verdient aanbeveling om deze structuur thematisch op te zetten. Vragen en toelichtingen kunnen aan elk thema of subthema gekoppeld worden. Immers vragen worden gesteld om de perceptie van een thema te weet te komen. De meest uiteenlopende RI&E vragenlijsten kunnen worden ingevoerd. Maatwerk door: Eenvoudig kunnen samenstellen van projecten. Voor het opzetten van een RI&E is het van belang om thema s (of delen van vragenlijsten) te kunnen koppelen aan een organisatie (werkplek), proces (suikerfabriek) of functies (onderhoudsmedewerker). De risicoinventarisatie is dan maatwerk en herkenbaar in de organisatie. Het niet meer werken met standaard vragenlijsten verhoogt de geloofwaardigheid.
Integrale risicobeheersing door: Koppeling van relevante gegevens aan Thema,s Wetgeving Werkinstructies Kwaliteitshandboek etc Als een thema wordt uitgewerkt tot en met de beheersmaatregelen dan zal er altijd wel een link zijn naar informatie die op dit thema slaat. Deze informatie kan eenvoudig met een hyperlink gekoppeld worden aan het thema. Het is ook mogelijk om instructies, voorschriften etc te koppelen. Als uit het onderzoek blijkt dat er een voorschrift moet worden aangepast dan wordt dit automatisch een onderdeel van het maatregelenbeheersplan. Compleet KAMSysteem als: Risico s m.b.t arbeidsomstandigheden, Beheersmaatregelen m.b.t kwaliteit Activiteiten en de beheersmaatregelen m.b.t milieu in 1 database zijn ondergebracht. Van scenario naar verbetertraject Bij onderstaand voorbeeld is gebruik gemaakt van de Abomafoon structuur. Het thema1.2.11 wordt uitgewerkt naar een risicoscenario waarbij alle risico s en de te nemen maatregelen zijn ingevoerd. Het bestaande document wordt gekoppeld aan het Thema. Resultaat in Bahco Bovenste deel van het hoofdscherm de structuur van de thema s. Rode bal is actueel. Onderste deel van het scherm de uitwerking. Van boven naar beneden: Perceptie Potentieel gevaar Al uitgevoerde maatregel Nog uit te voeren maatregel Van verbetertraject naar maatregelenbeheersplan
Bahco kenmerkt zich door Eenvoudige, project georiënteerde en overzichtelijke manier van verwerken van gegevens. Zeer korte inleerperiode voor gebruiker. Dynamische opzet. Gebruiker deelt het te analyseren gebied zelf in alsmede de te gebruiken werkgegevens. Mogelijkheid voor diverse doorsneden van het te analyseren gebied. Meerdere analyses per niveau mogelijk (herhalingen). Mogelijkheid tot opnemen van grafische bestanden (foto s) voor nog meer duidelijkheid. Parametergestuurde rapportage, exporteren naar Word en Excel mogelijk. Kant en klare V&G rapportage. Kopieerfunctie voor het snel opzetten van een nieuw te analyseren gebied. Im- en exportfunctionaliteit voor uitwisseling met klant en/ of laptopcomputers. Gebruikersvriendelijke Windows interface. Netwerk gebruik mogelijk. Korte demonstratie Bahco Aanpassingen Bahco door wensen in de markt De huidige Bahco is een goed instrument voor de deskundige. Gebruikers stellen hogere eisen aan het instrument zoals: Managers willen uitsluitend informatie welk voor hen van toepassing zijn. Het systeem moet zeer gebruikers vriendelijk zijn. Risico s moeten gekoppeld kunnen worden aan afdelingen, processen en functies. Het systeem moet zowel op strategisch tactisch als operationeel niveau de thema s uitwerken. Het systeem moet voortgangsinformatie kunnen genereren. Het systeem moet op verschillende doorsneden informatie (rapporten) kunnen genereren. Hoofdstromen van Bahco 3 Hierbij blijft de functionaliteit van de huidige Bahco in stand De risico producent (daar waar de risico s ontstaan). Themasets van onderwerpen die moeten worden onderzocht. Potentiële gevaren De risico consument (de blootgestelde) Toelichting Bahco 3 Managementsysteem waarbij er geen dubbeldingen zijn m.b.t. beheerselementen. Dit systeem is zodanig ingericht dat gebruikers uitsluitend geïnformeerd worden over wat voor hen van toepassing is. Dus zeer gebruikersvriendelijk ingericht.
Risicoproducent Er bestaat een groot verschil in risico s binnen de bedrijfstakken. Een bedrijfstakgewijze aanpak verdient dan ook de voorkeur. Het ligt voor de hand om hierbij gebruikt te maken van de SBI-code indeling die gebruikt wordt voor bij de milieuzonering. Thema( sets) Voor de inventarisatie wordt gebruik gemaakt van thema s (onderwerpen). Om meer te weten te komen over deze thema s kunnen op verschillende niveaus vragen worden gesteld [20] (geformuleerd). Zo ontstaat per Hoofdthema een RIEmodel Scenario s Als de Themaset is gedefinieerd kan na koppeling aan de riscoproducent het risicoscenario worden opgesteld. Als dit is uitgewerkt is dit toegankelijk voor alle bedrijfen/instellingen binnen de branche. Uitwerking in Bahco 3D Bahco 3D is: Een internet/intranet toepassing. In Delphi ontwikkeld en zodanig ingericht dat de database (Oracle, SQLserver, Access etc.) geen probleem is bij de implementatie binnen het bedrijf Ingericht om per functie/ functieniveau op het systeem in te kunnen loggen. Hierbij wordt alleen zichtbaar wat voor betreffende functie noodzakelijk is. Prototype Momenteel (12 februari 2004) wordt het prototype uitontwikkeld. Het resultaat wordt op het NVVK Veiligheidscongres gepresenteerd. Demonstratie Bahco 3D De bestaande Bahco blijft in de markt onder de naam KAMS. ToRo-Systems & Consultancy Schinkelkade 77 1075 VM Amsterdam Tel. 020 471 47 05 Fax. 020 470 61 54 Tom Stam, Hogere veiligheidskundige E-mail: tom.stam@tip.nl