Berepscde en gedragsregels vr predikanten en kerkelijk werkers Vastgesteld dr de generale synde in nvember 2011 en april 2012
Inhud 1 Inleiding 3 2 BEROEPSCODE 3 2.1 Predikanten 3 2.1.1 Leiding 3 2.1.2 Dienen 3 2.1.3 Betruwbaarheid 3 2.1.4 Persnlijke vrming 3 2.1.5 Verbndenheid 3 2.2 Kerkelijk werkers 4 3 GEDRAGSREGELS 4 3.1 Bedeling 4 3.2 Ordening 4 3.2.1 De predikant/kerkelijk werker als betruwbaar persn en pastr 4 3.2.2 De predikant/kerkelijk werker als vertruwenspersn 5 3.2.3 De predikant/kerkelijk werker als cllega 5 3.2.4 De predikant/kerkelijk werker in de verbanden van de kerk en daar buiten 5 4 Appendix: Handreiking vr predikanten en kerkelijk werkers vr het gebruik van sciale media 6 4.1 Inleiding 6 4.2 Handreiking 6 4.2.1 Bedeling 6 4.2.2 Ordening 6 4.2.2.1. Algemeen 6 4.2.2.2. Presentatie 7 4.2.2.3. Interne cmmunicatie 7 4.2.2.4. Externe cmmunicatie 7
1 Inleiding Gedragsregels vr een predikant en kerkelijk werker zijn bedeld m hen te helpen in hun dienstwerk. Bij de pstelling van de regels is de frmulering tegesneden p gemeentepredikanten en p kerkelijk werkers met een pdracht in het pastraat. Vr wie p een ander terrein werkzaam is, zal niet elke regel letterlijk van tepassing zijn en zullen instanties die wrden genemd (de kerkenraad b.v.) dr een andere meten wrden vervangen. De gedragsregels vleien vrt uit wat in de kerkrde ver predikanten en kerkelijk werkers is geschreven en wat in de belfte die bij de aanvaarding van de ambtswerkzaamheden wrdt afgelegd, is vermeld. De kerkrde is z de basis van de berepscde. De berepscde is een tegespitste beschrijving van het werk van een predikant f kerkelijk werker p grnd van de kerkrde, waarin de kernmmenten van het dienstwerk en de daarmee gepaard gaande huding beschreven is. Hiernder wrdt eerst deze cde beschreven en daarna vlgen de gedragsregels. 2 Berepscde 2.1 Predikanten De predikant belft zijn/haar ambt waardig en truw te bedienen. Daarm wrdt hier eerst krt iets gezegd ver dit dienstwerk van de predikant. Predikanten zijn herders en leraars. Aan hen is, vlgens de kerkrde, vral tevertruwd: - de bediening van Wrd en sacramenten - het verkndigen van het Wrd in de wereld - de herderlijke zrg en het pzicht - het nderricht en de terusting (Art V,3) - het dienen van de kerk in de meerdere vergadering (Ord. 3.9.1) 2.1.3 Betruwbaarheid In de belfte is sprake van liefde vr de gemeente en vr alle mensen die de Heer p zijn f haar weg brengt. Daar hrt in ieder geval k bij dat hij f zij geheim hudt wat vertruwelijk is. Betruwbaarheid heeft echter niet alleen betrekking p geheimhuding, maar strekt zich uit naar betruwbaarheid in het dienstwerk en naar het waardig en truw (vgl. belfte) bedienen van de gemeente. In het verlengde daarvan vraagt betruwbaarheid k m de bereidheid rekenschap van de invulling van het dienstwerk af te leggen en aanspreekbaar te zijn p afspraken die in dat kader zijn gemaakt. 2.1.1 Leiding Het is de kerk die deze diensten aan de predikant tevertruwt. Tegelijk is het Gd zelf die tt de dienst rept. Deze reping geeft vrijheid: de predikant is geen ambtenaar van de kerk. Het gaat hier echter wel m een dr Gds Wrd bepaalde vrijheid. Het is de gehrzaamheid aan Gd en het aanvaarden van de heilige Schriften als brn van de prediking en enige regel van het gelf, die vrijheid en vrijmedigheid geeft. De predikant is gehuden, p grnd van deze reping, leiding te geven dr de gemeente te bepalen bij het heil en te bewaren bij haar reping in de wereld. Hij f zij det dit verigens samen met de andere ambten. 2.1.2 Dienen Bij de bevestiging wrdt de predikant eraan herinnerd dat het Christus eigen kudde is, die hem f haar wrdt tevertruwd (vgl. belfte). Het werk van een predikant is dienstwerk. Alleen in liefde tt de gemeente en in het besef dat de gemeente niet het eigendm is van de predikant, maar van Christus zelf, kan dit geschieden. De predikant zal daarm de geestelijke en fysieke integriteit van hen die aan zijn zrgen zijn tevertruwd, eerbiedigen. Dit dienen is nader in te vullen als zeken naar, en bevrderen van wat heilzaam is vr de gemeente en haar te te rusten tt gede wrden en werken. Daar hrt het naar vermgen ruimte geven aan de talenten en gaven van de gemeenteleden bij. Er hrt k bij dat de predikant niet ver de gewetens van hen die aan zijn f haar zrgen zijn tevertruwd, heerst. 2.1.4 Persnlijke vrming De predikant krijgt de pdracht mee zich te veden met het Wrd van Gd en te vlharden in het gebed. Verder wrdt de predikant, na een initiële academische studie, geacht de thelgische wetenschap te blijven beefenen, nder andere dr deelname aan de Permanente Educatie. Deze studie hudt k in de kennis van ntwikkelingen in kerk en samenleving, in het bijznder wat er leeft nder gemeenteleden. 2.1.5 Verbndenheid De predikant werkt samen met anderen. De predikant verricht het dienstwerk met anderen die tt leidinggeven zijn gerepen. Het is immers de kerkenraad als geheel die leiding geeft aan de gemeente en het dienstwerk van de predikant past hierbinnen. Dat betekent dat hij f zij zich vegt naar besluiten die in gezamenlijkheid genmen zijn. Het spreekt vanzelf dat bezwaren hiertegen niet anders dan in de kerkelijke weg hiertegen kunnen wrden aangebracht. Behalve lid van de kerkenraad is de predikant k cllega. Dat vraagt m cllegiaal gedrag, in en buiten de verbanden waarin met cllega s wrdt samengewerkt. Tensltte werkt de predikant in de cntext van de landelijke kerk. Hij f zij belft de taak te vervullen vereenkmstig de rde van de kerk, met erkenning van de verantwrdelijkheid van de kerkelijke vergaderingen en rganen. Gegeven de verbintenis aan een plaats, werkt hij f zij k ten dienste van het geheel van de kerk. Dat vraagt bereidheid m k tijd te besteden aan het bvenplaatselijk kerkenwerk. Uiteraard is hier lyaliteit en samenwerking met anderen die eveneens tt deze taak zijn gerepen vr ndig. Berepscde en gedragsregels 3
2.2 Kerkelijke werkers Naast predikanten kent de kerk k kerkelijk werkers. Zij nemen in nze kerk een vlwaardige plaats in. Zij zijn verbnden aan een plaatselijke gemeente als uderling f eventueel diaken. Zij zijn vral werkzaam in: - pastraat - diacnaat - jeugd- en jngerenwerk - missinaire arbeid - gemeentepbuw Aan smmige kerkelijk werkers is een preekcnsent verleend. Onder deze laatsten is aan enkelen de bevegdheid van de sacramentsbediening tevertruwd. In analgie van het werk van de predikant geldt vr kerkelijk werkers - dat zij mede leiding geven aan de gemeente, - dat zij dienstbaar zijn aan de gemeente, - dat zij betruwbaar dienen te zijn en geheimhuding betrachten, - dat zij hun werk den in verbndenheid met de kerkenraad en cllega s en hun werk den in de cntext van de landelijke kerk. Om die reden is de berepscde, zals nder 2.1 beschreven, en de nderstaande regels, met een enkele uitzndering, k van tepassing p de kerkelijk werkers. Er is één berepscde en één set gedragsregels vr predikanten en kerkelijk werkers. 3 Gedragsregels 3.1 Bedeling Uiteraard kan niet al het gedrag in regels wrden gevangen. Dat is k niet ndig. Leidend is dat wat de kerk verstaat nder dienstwerk en de belfte die de predikant en kerkelijk werker heeft afgelegd. Dat heft niet terug te kmen in de regels. Deze geven cncretiseringen van wat als dienstwerk hierbven is beschreven. In die zin geven zij richting en kunnen zij helpen bij het tetsen van het gedrag en bij beslissingen die meten wrden genmen in cmplexe situaties. Ze geven grenzen aan en bieden daarmee k de ruimte en de mgelijkheden vr een gede en te verantwrden berepsuitefening. 3.2 Ordening Om de regels te rdenen is uitgegaan van verschillende aspecten van het werk van de predikant f kerkelijk werker. - In de eerste afdeling (A) is de betruwbaarheid van de predikant/ kerkelijk werker uitgangspunt. - In de tweede afdeling is (B) de predikant/kerkelijk werker als vertruwenspersn de aandachtspunt. - In de derde afdeling (C) gaat het m de predikant/kerkelijk werker als cllega. - In de vierde afdeling (D) hebben de regels betrekking p de predikant/ kerkelijk werker in diens relatie tt de kerkenraad in het bijznder en de kerk in het algemeen. 3.2.1 De predikant/kerkelijk werker als betruwbaar persn en pastr De predikant/kerkelijk werker A 1 A 2 A 3 verleent pastrale zrg aan degenen die aan zijn/haar zrg zijn tevertruwd, in vereenstemming met het vastgestelde en bekendgemaakte beleid. Vr zver mgelijk verleent hij/zij pastrale zrg in ndsituaties en verder aan anderen die een berep p hem/haar den, vr zver deze niet aan de pastrale zrg van anderen zijn tevertruwd. kent de grenzen van het pastrale handelen en nthudt zich van handelingen en uitspraken die buiten de eigen pdracht liggen. In verleg met de gesprekspartner vervult hij/zij een bemiddelende rl bij het vinden van de juiste zrg. stelt zich p de hgte van de mgelijkheden die anderen, werkzaam in de maatschappelijke zrg en (geestelijke) gezndheidszrg, hebben m zrg te geven die buiten zijn/haar pdracht ligt. A 4 A 5 A 6 A 7 A 8 A 9 A 10 A 11 A 12 draagt zrg vr een gede cmmunicatie, zdat inzichtelijk is - al bij de aanvang van het werk en steeds pnieuw - wat van hem/ haar verwacht mag wrden aan zrg en inspanning en hij/zij is pen ver de te maken keuzen en de te bereiken delen. Hij/zij is bereid zich hierp te laten aanspreken. is er samen met de kerkenraad verantwrdelijk vr dat tijdens zijn/haar afwezigheid een berep kan wrden gedaan p een cllega. Hij/zij draagt hierbij, vr zver mgelijk, zrg vr een gede verdracht, met inachtneming van de geheimhudingsplicht. blijft in de uitefening van zijn/haar ambt nafhankelijk en draagt er zrg vr dat bij het samengaan van cntacten uit hfde van het ambt en andersrtige cntacten geen belangenverstrengeling ntstaat. eerbiedigt de persnlijke, zwel fysieke als geestelijke integriteit van zijn/haar gesprekspartner en is zich bewust van het gewicht dat de psitie als vertruwenspersn meebrengt en van de afhankelijkheid die dat met zich kan meebrengen. is zich bewust van de eigenheid en vertruwelijkheid van de pastrale relatie en is er verantwrdelijk en aansprakelijk vr dat de grenzen van de pastrale relatie wrden aangegeven en bewaakt. dringt niet verder dr tt de privésfeer van zijn/haar gesprekspartner dan in het kader van de pastrale zrg ndzakelijk. nderneemt in een cntact uit hfde van zijn/haar ambt f dienst geen seksuele tenaderingspgingen in de vrm van seksuele handelingen, f tespelingen p f uitndigingen tt seksueel cntact en ziet af van gedragingen die als zdanig kunnen wrden uitgelegd, en gaat k niet in p seksuele tenaderingspgingen van zijn/haar gesprekspartner. draagt de zrg in samenspraak met betrkkene aan een cllega ver, indien dr bestaande cntacten (met betrkkene f met anderen) f anderszins de zrg niet (meer) p juiste wijze kan wrden gegeven. hudt bij het aangaan en nderhuden van relaties anders dan uit hfde van zijn/haar ambt f dienst in het g dat hij/zij nafhankelijk met blijven tegenver degenen die aan zijn/haar zrg zijn tevertruwd. Hij/zij waakt ervr dat een mgelijke afhankelijkheid p grnd van cntacten uit hfde van diens ambt f dienst niet wrdt misbruikt. 4
A 13 A 14 A 15 A 16 A 17 vergewist zich ervan dat bij het aangaan van een liefdesrelatie na een pastrale relatie de vrgaande pastrale relatie geen nevenredige betekenis meer heeft en tnt desgevraagd aan dat hij/zij bij het aangaan van deze relatie alle zrgvuldigheid in acht heeft genmen die van hem/haar verwacht mag wrden en meldt een dergelijke relatie aan het mderamen van de kerkenraad. zrgt ervr vrij te staan tegenver gemeenteleden, sluit bij hen geen leningen, maakt zich k anderszins niet financieel afhankelijk en aanvaardt van hen geen erfenissen f geschenken (waarnder gratis dienstverlening) met een geldwaarde van meer dan 50,- en verwerpt legaten die dit bedrag te bven gaan. raadpleegt bij nduidelijkheid f nzekerheid ver de te vlgen gedragswijze een cllega, een vertruwenspersn f een deskundige, met inachtneming van de geheimhudingsplicht. zekt gericht hulp indien hij/zij dreigt ver te gaan f is vergegaan tt handelingen die als ze bekend zuden zijn - de gelfwaardigheid van het dienstwerk aantasten f strijdig zijn met het dienstwerk. meldt eigen grensverschrijdende handelingen in het dienstwerk bij het mderamen van de kerkenraad en laat het rdeel ver aan de bevegde kerkelijke instanties. B 8 vraagt (anniem) advies bij de daarvr aangewezen instanties indien hij/zij weet van f een ernstig vermeden heeft van kindermishandeling, seksueel misbruik van minderjarigen f huiselijk geweld. Als een minderjarige in het geding is, weegt hij/ zij bij de vraag f de geheimhuding met wrden drbrken mee dat misbruik en mishandeling van een minderjarige met wrden gestpt en vrkmen. 3.2.3 De predikant/kerkelijk werker als cllega De predikant/kerkelijk werker C 1 C 2 C 3 C 4 is in het penbaar zakelijk en respectvl in het rdeel ver cllega s, k als er sprake is van verschillen van inzicht. verwijst degenen die met kritiek p een cllega bij hem/haar kmen naar die cllega dan wel naar degenen die tt rdelen bevegd zijn en stelt zichzelf terughudend p. spreekt zijn/haar cllega aan indien er ernstige vragen zijn bij diens wandel f vervulling van ambt f dienst en dringt z ndig aan p breder cllegiaal verleg. brengt wanneer er een ernstig vermeden is van tuchtwaardig gedrag dit ter kennis van de bevegde instanties. 3.2.2 De predikant/kerkelijk werker als vertruwenspersn De predikant/kerkelijk werker B 1 B 2 B 3 B 4 B 5 B 6 B 7 verlegt ver de pastrale zrg alleen met iemand met wie hij/zij de zrg vr betrkkene deelt en die eveneens tt geheimhuding verplicht is. Hij/zij brengt zaken die vertruwelijk zijn meegedeeld uitsluitend in het verleg na zich vergewist te hebben dat betrkkene daar geen bezwaar tegen heeft. verlegt met anderen met wie hij/zij niet de pastrale zrg vr betrkkene deelt als het in het kader van de zrg vr betrkkene wenselijk is en uitsluitend na testemming van betrkkene. gebruikt gegevens uit pastrale cntacten bij het vragen van advies, bij intervisie f supervisie f bij illustraties in preken en geschriften, alleen indien annimiteit is gegarandeerd. berept zich p verschning indien een rechter vraagt naar zaken die hem/haar in vertruwen ter kennis zijn gekmen. acht zich alleen dan ntslagen van de plicht tt geheimhuden indien hij/zij aan alle hiernder genemde vrwaarden heeft vldaan, te weten dat hij/zij: alles heeft gedaan m testemming van betrkkene te krijgen dan wel ervan vertuigd is er vrijwel zeker van is dat het vragen van testemming schadelijk is vr betrkkene f vr derden geen andere weg weet m tt een plssing te kmen dan dr het drbreken van de geheimhuding er vrijwel zeker van is dat geheimhuding vr betrkkene(n) f derden aanwijsbare en ernstige schade f gevaar plevert er vrijwel zeker van is dat het drbreken van de geheimhuding de schade aan betrkkene(n) dan wel aan derden vrkmt f beperkt de geheimhuding slechts zver als ndig is drbreekt m het gevaar af te wenden f de schade te vrkmen in gewetensnd kmt als hij/zij de geheimhuding handhaaft. verstrekt met het g p meeleven dr anderen publiekelijk alleen herkenbare gegevens indien betrkkene daarmee instemt. zrgt ervr dat persnsgebnden gegevens en aantekeningen niet tegankelijk zijn vr derden (k niet vr gezinsleden). C 5 C 6 C 7 C 8 weegt, wanneer hij/zij in vertruwen p de hgte is gesteld van een (vermeden van) tuchtwaardig gedrag, bij de vraag f hij/zij de geheimhuding met drbreken (zie B 5) mee dat dit met wrden gestpt en vrkmen en niet mag wrden tegedekt. Wanneer seksueel misbruik in het geding is, maakt hij/zij gebruik van het prtcl Seksueel Misbruik in Pastrale Relaties. gaat in principe niet in p een berep p zijn pastrale zrg dat wrdt gedaan dr een gemeentelid dat aan de zrg van een cllega is tevertruwd; indien hij/zij meent dat hij/zij dit berep m dwingende redenen niet kan weigeren treedt hij/zij in alle gevallen in verleg met de desbetreffende cllega f kerkenraad. neemt, wanneer zijn/haar ambt f dienst in een gemeente is neergelegd, distantie in acht m diens pvlger de ruimte te geven. werkt mee aan een waarnemingsregeling. 3.2.4 De predikant/kerkelijk werker in de verbanden van de kerk en daar buiten D 1 D 2 de predikant stelt in verleg met de kerkenraad de in het dienstwerk te stellen pririteiten vast, en bespreekt in de kerkenraad de vrtgang van zijn/haar werkzaamheden met inachtneming van de geheimhudingsplicht. de kerkelijk werker verlegt met de kerkenraad ver de te stellen pririteiten en legt verantwrding af aan de kerkenraad van de verrichte werkzaamheden, met inachtneming van de geheimhudingsplicht. De predikant/kerkelijk werker D 3 D 4 D 5 draagt zrg vr een gede afstemming van zijn/haar werk met dat van anderen. draagt er zrg vr dat de werklast afgestemd is p de beschikbare tijd en geeft de grenzen van zijn/haar mgelijkheden aan. draagt eraan bij dat kerkenraadsleden (en anderen aan wie de kerkenraad een taak heeft tevertruwd) in de zaken die tt zijn/ haar aandachtsgebied behren, vldende geïnfrmeerd zijn m een eigen keuze te kunnen maken. Berepscde en gedragsregels 5
D 6 draagt er zrg vr dat spanningen tussen hem/haar en (een deel van) de (verige) kerkenraadsleden bespreekbaar zijn en rept, indien spanningen vrtduren, de hulp in van visitatren. D 8 is in het publieke debat zakelijk en respectvl in het rdeel ver de kerk en de kerkelijke vergaderingen, k als er sprake is van verschillen van inzicht. D 7 verlegt tijdig met de kerkenraad ver zijn/haar vervanging tijdens verlfperides, waarnder permanente educatie. 4 Appendix: Handreiking vr predikanten en kerkelijk werkers vr het gebruik van sciale media 4.1 Inleiding Het delen van infrmatie en kennis via sciale media biedt kansen vr de kerk en ambtsdragers m in cntact te kmen met mensen waarmee p traditinele wijze nauwelijks cmmunicatie mgelijk was. Dit kan het beeld van de kerk, de kerkelijke gemeenten en het werk van ambtsdragers beïnvleden. Net als bij de pkmst van e-mail en internet ntstaan er nieuwe vragen bij het gebruik van sciale media. Privé-gerelateerde zaken en werk gerelateerde zaken zijn bijvrbeeld niet z gemakkelijk te scheiden en dat heft k niet. Uitgangspunt is dat sciale media een waardevlle bijdrage aan het werk kunnen leveren, zals e-mail en internet dat k hebben gedaan en ng steeds den. Bij nieuwe ntwikkelingen zie je vaker dat een aantal mensen vral de bedreigingen ziet en anderen vral de kansen. Het mgaan met sciale media is niet in regels vast te leggen. Deze handreiking is ntwikkeld m predikanten en kerkelijk werkers vral de kansen te laten benutten en eventuele bedreigingen te mzeilen. Dat hier behefte aan is, werd duidelijk tijdens de bespreking van de Berepscde en gedragsregels vr predikanten en kerkelijk werkers in de vergadering van de generale synde van nvember 2011. Deze handreiking is vr een grt deel gebaseerd p het dcument Handreiking Berepscde Sciale Media samengesteld dr Lennart Aangeenbrug p verzek van Scial Missie. Scial Missie is een nline initiatief dat vrgangers cacht bij het gebruik van sciale media. Omdat sciale media nauw samenhangen met andere vrmen van nline cmmuniceren, besteedt deze handreiking k aandacht aan internetsites en e-mailverkeer. 4.2 Handreiking 4.2.1 Bedeling Uiteraard kan niet al het gedrag in regels wrden gevangen. Dat is k niet ndig. Leidend is wel dat de predikant en kerkelijk werker 24 uur per dag, 7 dagen per week het ambt draagt. Het is belangrijk dat men zich hier cntinue bewust van is bij het gebruik van sciale media. Deze handreiking wil richting geven en helpen bij het tetsen van het gedrag en bij beslissingen die meten wrden genmen in cmplexe situaties. Ze geeft grenzen aan, en biedt daarmee k de ruimte en de mgelijkheden vr een gede en verantwrde nline berepsuitefening. 4.2.2 Ordening Om de handreiking te rdenen wrdt er in dit dcument uitgegaan van vier perspectieven p nline cmmunicatie. 1. Algemeen, een aantal algemene principes rndm nline cmmunicatie en nline identiteit 2. Presentatie, eenzijdige nline cmmunicatie waarp de ntvanger niet direct kan reageren 3. Interne cmmunicatie, niet-penbare nline infrmatie-uitwisseling 4. Externe cmmunicatie, uitingen waarbij men nline met elkaar in gesprek kan gaan. Natuurlijk is deze scheiding enigszins willekeurig. In de praktijk lpen de perspectieven dr elkaar. 4.2.2.1. Algemeen Er gelden een aantal algemene principes rndm nline cmmunicatie. A 1 A 2 Online identiteit A3 Infrmatie is vr iedereen p internet gelijk en veral beschikbaar. Dat infrmatie vr iedereen hetzelfde en veral beschikbaar is, is histrisch gezien een unieke ntwikkeling die veel kansen en uitdagingen biedt. Online infrmatie, dus k een persnlijke pmerking, is direct vr een breed publiek tegankelijk. Het kan en mag dr iedereen gelezen (en becmmentarieerd) wrden. Iedereen kan reageren Sciale media zijn cnversatinele media. Iedereen kan en mag met iedereen in gesprek gaan. Vragen kunnen wrden gesteld f futen wrden aangekaart znder aanzien van de persn. De vrganger met zich er van bewust zijn dat kritiek (zwel psitief als negatief) kwalitatief en kwantitatief kan tenemen. Impact van nline aanwezigheid Ambt, werk en privé lpen bij vrgangers en kerkelijk werkers eenvudig dr elkaar heen. Spreken namens de gemeente sluit natuurlijk niet uit dat de vrganger k ver zijn/haar privéleven vertelt. Maar he kmt een privéfrustratie ver als de lezer iemand in de rl van het ambt verwacht? Bijvrbeeld: Het nline bekritiseren van persnen kan vr lezers in schril cntrast staan met de prep tt liefde die zndags klinkt. Daarnaast is het wenselijk dat het taalgebruik in vereenstemming is met het bekleden van het ambt. 6
A4 Del van nline aanwezigheid Het ambassadeurschap van een kerkelijke gemeente f rganisatie gaat niet altijd samen met inhud die buiten dit veld valt. Het is belangrijk dat de vrganger duidelijk maakt in bijvrbeeld het prfiel he de verhuding is tussen privé- en werk gerelateerde zaken. Bijvrbeeld: Het is ged als bewust nagedacht wrdt ver wie als vrienden tegelaten wrden p facebk. Want, wil de vrganger met gemeenteleden dezelfde infrmatie delen als met vrienden en familie? C2 Maak het niet te makkelijk m een dcument te kunnen lezen Het ambtsgeheim kan eenvudig (en per ngeluk) geschnden wrden drdat derden nbedeld nline dcumenten bekijken. Het is verstandig als men privacygevelige dcumenten met een wachtwrd beveiligt. 4.2.2.4. Externe cmmunicatie Deze paragraaf gaat ver alle uitingen waarbij men met elkaar in discussie kan gaan. Denk aan sciale media en fra. In vergelijking met het punt presentatie speelt hier het aspect van wederkerigheid mee. 4.2.2.2. Presentatie Presentatie is nline berichtgeving waarp de ntvanger niet direct kan reageren. Bijvrbeeld: een website f een digitale kerkbde. Het is belangrijk m bewust te zijn van de vlgende zaken: B1 Vrp staat dat de zender de privacy van betrkken persnen beschermt. Vlgens de Wet Bescherming Persnsgegevens is het verbden m znder uitdrukkelijke testemming van betrkkene persnlijke gegevens nline te publiceren. Bijvrbeeld: Veel gemeenten plaatsen hun kerkblad nline. In kerkbladen staan vaak pastralia. Dit mag niet znder testemming van betrkkenen gepubliceerd wrden. Bvendien is nline infrmatie jaren later ng terug te lezen, vaak k als de infrmatie al weer van de eigen site is gehaald. Een melding dat een gemeentelid met een ziekte thuis zit, kan dus jaren later dr een mgelijke tekmstige werkgever via een zekmachine gevnden wrden. D1 D2 Sciale regels die ffline gelden, gelden k nline Men dient anderen te respecteren, zals men zelf gerespecteerd wil wrden. Een basale regel die vr de meeste mensen verbdig is, maar vr de vlledigheid tch genemd wrdt. Sciaal gedrag staat dr nline grepsdynamiek namelijk sms meer nder druk. Online grepsdynamiek vraagt meer energie Men kan nline vrtdurend in gesprek gaan met nbekenden en/f andersdenkenden. Het is ged dat men zich realiseert dat dit niet alleen kansen biedt, maar k nieuwe uitdagingen. In de ffline wereld speelt nn-verbale cmmunicatie een grte rl. Tachtig prcent van de bdschap wrdt bepaald dr gezichtsuitdrukkingen, gebaren en de stem. Online kan men echter de gezichtsuitdrukking van de ander niet zien en het humeur hguit peilen dr smileys (zie D3). Bvendien kent men de achtergrnd van nline nbekenden niet. Dat maakt het nline debat vaak heftiger. Het is daarm verstandig als men met de juiste verwachtingen een debat in gaat. B2 B3 Wees vrzichtig met het nline vermelden van afwezigheid van persnen. Vrzichtigheid is gebden als het gaat m het nline melden van afwezigheid. Dit gaat niet alleen m de afwezigheid van de predikant f de kerkelijk werker, maar k m het melden van begrafenissen in cmbinatie met het adres van de achterblijvers. Dit kan kwaadwilligen uitndigen tt een ngewenst bezek tijdens de afwezigheid. Ok plitie- en veiligheidsdiensten waarschuwen vr het al te gemakkelijk vermelden van afwezigheid van persnen. Gebruik eigentijdse taal De kerk kent een eigen taalveld. Vr buitenkerkelijken is een wrd als barmhartigheid vaak nduidelijk. Ok kent bijv. een wrd als tucht een andere lading binnen de kerk dan daarbuiten. Een verkeerde interpretatie is daarm z gemaakt en kan daardr een eigen leven gaan leiden. D3 D4 Maak emtie kenbaar Online cmmunicatie gaat grtendeels tekstueel. De vrganger met zich ervan bewust zijn dat de ntvanger de emtie niet altijd kan peilen. Het gebruik van smileys kan kinderachtig lijken, maar geeft p een subtiele manier de emtie weer van de spreker. Ok acrniemen geven een draai f emtie mee die anders vr de ntvanger verbrgen zu blijven. Wees bescheiden Criticasters van sciale media wijzen p de narcistische cultuur die nline geved wrdt. Dit gevaar is reëel, maar niet ndzakelijk. Sciale media zijn niet allereerst de ruimte waar hij/zij zich presenteert maar waar hij/zij de ander iets geeft, vanuit een genereuze, gunnende grndhuding (Ds. Duma). B4 Niet alles wat kan, mag k Digitale middelen maken het makkelijk m beeld en geluid te kpiëren. Een passende afbeelding wrdt met een zekpdracht z gevnden en geplaatst p de eigen website. Grte partijen van afbeeldingen (stcksites) f kranten scannen echter websites p zek naar afbeeldingen die znder testemming zijn geplaatst. Men dient rekening te huden met het beeld-, auteurs- en citaatrecht. 4.2.2.3. Interne cmmunicatie Interne cmmunicatie betreft niet-penbare infrmatie-uitwisseling, zals e-mailverkeer f privé-berichten. C1 E-mailberichten zijn alleen bestemd vr degenen aan wie het geadresseerd is. Papieren briefwisseling is grndwettelijk beschermd; e-mail p dit mment echter niet. Tch kan een mailer (wettelijk gezien) zich berepen p zijn auteursrecht. Daarnaast is het vr de hand liggend e-mail te behandelen alsf het briefgeheim heeft. Het zal immers vaak vallen nder het ambtsgeheim. Men dient zrgvuldig m te gaan met e-mailverkeer. E-mail biedt de mgelijkheid m snel met veel mensen te cmmuniceren. Dat is handig, maar k risicvl. Gevelige f persnlijke infrmatie is met één druk p de knp te gemakkelijk aan te veel mensen drgestuurd. Berepscde en gedragsregels 7
Prtestantse Kerk in Nederland Dienstenrganisatie Prtestantse Kerk Jseph Haydnlaan 2a Pstbus 8504 3503 RM Utrecht Telefn (030) 880 18 80 Fax (030) 880 13 00 servicedesk@pkn.nl www.pkn.nl Augustus 2012 Prtestantse Kerk in Nederland