Samen Sterk! Bijlagen Samenwerkingsagenda Werklocaties Regio Amersfoort 2030 2

Colofon Opdracht Regio Amersfoort, maart 2011 Uitvoering Ambtelijke begeleidingsgroep en Stec Groep B.V. Peter van Geffen, Esther Geuting, Boudewijn Kuijl en Laura Engelbertink Vormgeving Concreet geeft vorm Fotografie Pot Fotografie Wil Groenhuijsen Drukwerk Printing Samen Sterk! Bijlagen Samenwerkingsagenda Werklocaties Regio Amersfoort 2030 2

Inhoudsopgave Bijlage A: ruimtevraag bedrijventerreinen 5 Bijlage B: kwalitatieve ruimtevraag bedrijventerreinen 13 Bijlage C: aanbod bedrijventerreinen 17 Bijlage D: confrontatie vraag en aanbod bedrijventerreinen 21 Bijlage E: ruimtevraag kantoren 25 Bijlage F: kwalitatieve ruimtevraag kantoren 29 Bijlage G: aanbod kantoren 33 Bijlage H: confrontatie vraag en aanbod kantoren 35 Bijlage I: ruimtevraag informele werklocaties 38 Bijlage J: opgave herstructurering en prioritering 45 Bijlage K: regionaal werklocatieprogramma 57 Samen Sterk! Bijlagen Samenwerkingsagenda Werklocaties Regio Amersfoort 2030 3

Samen Sterk! Bijlagen Samenwerkingsagenda Werklocaties Regio Amersfoort 2030 4

Bijlage A: ruimtevraag bedrijventerreinen In deze bijlage wordt de kwantitatieve vraag naar bedrijventerreinen in de Regio Amersfoort toegelicht. Voor zowel korte termijn 2010 tot 2020 als de lange termijn 2020 tot 2030. Basis voor deze vraagraming is de Bedrijfslocatiemonitor (BLM) van het Centraal Planbureau (CPB). Daarnaast is de kwantitatieve vraag naar bedrijventerreinen in de gemeenten Barneveld en Nijkerk toegelicht. Voor zowel korte termijn 2010 tot 2020 als de lange termijn 2020 tot 2025. Basis voor deze vraagraming is het Economisch Programmerings- en Ontwikkelingsdocument (EPO) van de regio De Vallei. 5 Samen Sterk! Bijlagen Samenwerkingsagenda Werklocaties Regio Amersfoort 2030

1. Methodiek vraagraming Regio Amersfoort De Bedrijfslocatiemonitor (BLM) van het Centraal Planbureau (CPB) berekent de behoefte aan nieuwe bedrijventerreinen door te kijken naar de ontwikkeling van de werkgelegenheid. Werkgelegenheid vertaalt zich, door deze te matchen met de terreinquotiënt (is: ruimtegebruik per werknemer) naar een toekomstige ruimtevraag. Eind 2005 is de laatste vraagraming van de BLM verschenen. Deze geeft een update van de prognoses uit 1999. De algehele uitkomst van de nieuwe berekeningen is dat de vraag naar bedrijventerreinen in Nederland tot 2020 nog toeneemt (tussen 0,4 en 1,5% per jaar), echter wel in een flink lager tempo dan in de jaren negentig (gemiddeld 2,4% per jaar). Verschillen in groeipercentages tussen regio s zijn daarbij overigens groot. Na 2020 neemt de vraag naar bedrijventerreinen in Nederland af. Afhankelijk van het scenario is zelfs sprake van een negatieve vraag. Belangrijkste oorzaak is de afname van het arbeidsaanbod na 2020 door de vergrijzing en ontgroening van de Nederlandse (beroeps)bevolking. De BLM onderscheidt in vier economische toekomstscenario s: Global Economy (GE) gaat uit van een terugtredende overheid en een succesvolle mondiale handelsliberalisatie, hetgeen bevorderlijk is voor de economische groei en de werkgelegenheid. De vraag naar arbeid stijgt in dit scenario sneller dan het aanbod. De arbeidsreserve die in de vorm van werkloosheid aanwezig is slinkt zienderogen. In Transatlantic Market (TM) richt de EU zich op de VS waardoor een zekere Trans-Atlantische economische integratie tot stand komt. De economie wordt competitiever en flexibeler en gaat op de Amerikaanse lijken. Ook in dit scenario is de economische groei redelijk hoog en daalt de werkloosheid uiteindelijk naar circa vijf procent in 2030. In Strong Europe (SE) verloopt de Europese integratie succesvol, zowel politiek als economisch. Het sterke Europa ontwikkelt zich tot één van de supermachten in de wereld. Sociale cohesie en spreiding van welvaart staan hoog in het vaandel. Kenmerkend voor dit scenario is het gematigde ontwikkelingspatroon. De uitkomsten neigen naar het gemiddelde van alle scenario s. In Regional Communities (RC) zijn de Europese landen niet in staat om de welvaartsstaat te moderniseren en worden de problemen niet opgelost. Bovendien raakt de wereld gefragmenteerd in een aantal handelsblokken. Door dit alles komt de economische groei onder druk te staan. Het gevolg is dat de werkgelegenheid daalt en de kloof tussen vraag en aanbod verder toeneemt. Landelijk is in het Convenant Bedrijventerreinen 2010-2020 door Rijk, IPO en VNG afgesproken het Transatlantic Market (TM) scenario te kiezen voor vraagramingen. Dit scenario blijkt op basis van historische analyses van de daadwerkelijk gerealiseerde uitgifte de werkelijkheid het beste te benaderen. Dit scenario is ook uitgangspunt voor de vraagraming voor de Regio Amersfoort. De BLM houdt echter geen rekening met vervangingsvraag als gevolg van onttrekking van bedrijventerreinen uit de voorraad 1 en met bovenregionale vraag. Deze twee extra vraagramingen bepalen samen met de uitbreidingsvraag uit de BLM de toekomstige vraag naar bedrijventerreinen. Zie de box op de volgende pagina. 1 Want: in de BLM is niet bekend hoeveel hectare daadwerkelijk zal verkleuren naar andere functies; dit is bijvoorbeeld sterk afhankelijk van beleid en bestuurlijke beslissingen. Samen Sterk! Bijlagen Samenwerkingsagenda Werklocaties Regio Amersfoort 2030 6

Box: 3 componenten in de vraagraming De totale, toekomstige vraag naar bedrijventerreinen is opgebouwd uit drie componenten: uitbreidingsvraag; vervangingsvraag; bovenregionale vraag. Component 1: uitbreidingsvraag (BLM) Component 2: vervangingsvraag totale vraag Component 3: bovenregionale vraag 2. Uitgangspunten vraagraming Regio Amersfoort Component 1: uitbreidingsvraag (BLM) De Bedrijfslocatiemonitor (BLM) geeft in het TM-scenario voor de provincie Utrecht een verwachte uitbreidingsvraag aan van 150 hectare netto, voor de periode 2010 tot en met 2020. Om het aandeel hiervan voor de Regio Amersfoort te bepalen, gebruiken we drie verhoudingsgetallen: aandeel in het totale netto areaal bedrijventerrein in 2009 (630 versus 2.555 hectare netto); aandeel in het totale uitgegeven areaal bedrijventerrein in 2009 (560 versus 2.280 hectare netto); aandeel in de uitgifte tussen 2001 en 2008 (75 versus 290 hectare netto). De Regio Amersfoort neemt telkens circa een kwart voor haar rekening. Als we van deze 25% uitgaan, dan resteert voor de Regio Amersfoort een uitbreidingsvraag van 38 hectare netto voor de periode 2010 tot en met 2020. Vooruitblik lange termijn: na 2020 De Bedrijfslocatiemonitor (BLM) gaat voor de periode 2020 tot en met 2030 uit van een negatieve uitbreidingsvraag voor de provincie Utrecht. Dit resulteert ook in een negatieve uitbreidingsvraag voor de Regio Amersfoort. Daarom rekenen wij uitgaande van een gunstige economische ontwikkeling met een uitbreidingsvraag van 0 hectare voor de periode 2020 tot en met 2030. Component 2: vervangingsvraag De vervangingsvraag is de vraag als gevolg van onttrekking van bedrijventerreinen uit de huidige functie, vooral door transformatie. Bedrijven die hier gevestigd zijn, moeten elders huisvesting krijgen. Normaliter rekenen we met een vervangingsvraag van 0,1 tot 0,15% per jaar van de netto uitgegeven voorraad 2. Het Provinciaal Herstructureringsplan (PHP) van de provincie Utrecht 3 geeft voor de Regio 2 Het CPB adviseert om bij een droog bedrijventerrein te rekenen met een vervangingsvraag van 0,12% per jaar. Bron: CPB (2002), De BLM: opzet en recente aanpassingen. 3 Provincie Utrecht (2010), Provinciaal Herstructureringsplan 2010-2020. Samen Sterk! Bijlagen Samenwerkingsagenda Werklocaties Regio Amersfoort 2030 7

Amersfoort echter een transformatieopgave aan van circa 43 hectare bruto voor de periode 2010 tot en met 2020. Daarbij komt de transformatie van de Kop van Isselt à 16 hectare. De totale transformatieopgave komt inclusief een correctie voor het terrein Nijverheidsweg op 59 hectare bruto voor de periode 2010 tot en met 2020: Zuidwenk (Bunschoten): 25 hectare; Eembrugge (Eemnes): 4 hectare; Soesterberg-Noord (Soest): 10 hectare; Nijverheidsweg (Woudenberg): 4 4 hectare; Kop van Isselt (Amersfoort): 16 hectare. We gaan ervan uit dat circa de helft daarvan voor 2015 en de helft na 2015 wordt getransformeerd. Omgerekend naar netto hectare (berekening: 59 maal 0,7 5 ) betekent dit een transformatieopgave van 41 hectare netto voor de periode 2010 tot en met 2020. We verwachten overigens, uit ervaring in de praktijk, dat een deel van de transformatieopgave naar de langere termijn na 2020 zal verschuiven. Hoeveel precies is echter op dit moment lastig in te schatten. Bovendien zal er mogelijk komende jaren (in de looptijd van de Samenwerkingsagenda) een aanvullende transformatieopgave ontstaan. Deze transformatieopgave is meer dan waar de NV Utrecht vanuit ging in 2008, namelijk 35 hectare bruto voor de periode 2015 tot en met 2030. Component 3: bovenregionale vraag Voor veel gemeenten is de impact van bovenregionale vraag beperkt; normaliter gaat het om zo n 5 tot 10% extra bovenop de door de BLM geraamde uitbreidingvraag. In de regel lopen bedrijventerreinen namelijk vooral vol met bedrijven uit de gemeente zelf of uit naburige gemeenten. Voor de Regio Amersfoort gaan we uit van een bovenregionale vraag van 5 tot 10% extra bovenop de door de BLM geraamde uitbreidingvraag. Dit komt neer op 2 tot 4 hectare netto voor de periode 2010 tot en met 2020. Hiervoor hebben wij de volgende argumenten: Figuur 1 geeft een overzicht van alle bovenregionale locatiebeslissingen 6 in Nederland. Hieruit blijkt dat de provincie Utrecht een bovenregionale aantrekkingskracht heeft op bedrijven. De gemeente Utrecht en gemeente Amersfoort zijn hiervoor grotendeels verantwoordelijk. De aantrekkingskracht van de gemeente Amersfoort echter was vooral op kantoorgebruikers. Tussen 2001 en 2009 heeft één bedrijf zich op een bedrijventerrein in de gemeente Amersfoort Figuur 1: DLN 2000-2010 (naar coropgebied) 4 Opgave gemeente Woudenberg: terrein is 3 hectare netto in plaats van 3 hectare bruto 5 Uitgaande van een gebruikelijke verhouding tussen bruto en netto oppervlak van 0,7. 6 Bron: Stec Groep (2010), DLN. De DLN registreert alleen locatiebeslissingen van bedrijven die voldoen aan drie criteria 1) 50 of meer werkplaatsen, 2) strategische beslissingen en 3) verplaatsingen over meer dan 25 kilometer. Samen Sterk! Bijlagen Samenwerkingsagenda Werklocaties Regio Amersfoort 2030 8

gevestigd met 4 hectare. In die periode is in de Regio Amersfoort circa 91 hectare uitgegeven. Dit komt neer op 4,4%. Uit een onderzoek van de Kamer van Koophandel Gooi- en Eemland 7 blijkt dat circa 2.000 bedrijven zich per jaar in deze regio vestigen. De totale regio omvatte rond die periode circa 37.000 bedrijven; dit komt neer op 5,4%. Vooruitblik lange termijn: na 2020 We gaan voor de periode na 2020 uit van een bovenregionale vraag die gelijk is aan die in de periode daarvoor. Dit betekent een additionele vraag van 2 tot 4 hectare netto voor de periode 2020 tot en met 2030. 3. Resultaat vraagraming Regio Amersfoort Bovenstaande analyses geven het volgende totaalbeeld: Tabel 1: totale vraag in de Regio Amersfoort Component 2010-2020 (in hectare netto) 2020-2030 (in hectare netto) uitbreidingsvraag 38 0 vervangingsvraag 41 6 tot 8 bovenregionale vraag 2 tot 4 2 tot 4 totale vraag* circa 80 tot 85 circa 8-12 Bron: Stec Groep (2010), op basis van diverse bronnen. *Afronding op 5 hectare netto. 4. Methodiek vraagraming gemeenten Barneveld en Nijkerk Voor de gemeenten Barneveld en Nijkerk maken we gebruik van het Economisch Programmerings- en Ontwikkelingsdocument (EPO) van regio De Vallei uit 2010. Ook deze vraagraming bestaat uit de drie componenten uitbreidingsvraag, vervangingsvraag en bovenregionale vraag 8. Op basis van dit EPO maakt de provincie Gelderland afspraken met de regio over de (her)ontwikkeling van bedrijventerreinen en andere werklocaties. De provincie betrekt de EPO s van alle Gelderse regio s bij de besluitvorming over de Structuurvisie Bedrijventerreinen. Het EPO is daarmee ook de basis voor de beoordeling van onder andere nieuwe bestemmingsplannen. Overigens, met het maken van het RPB in de regio FoodValley kunnen genoemde cijfers nog een nuancering krijgen. Hierover is meer bekend begin 2011. 5. Uitgangspunten vraagraming gemeenten Barneveld en Nijkerk Uitgangspunt voor de uitbreidingsvraag in De Vallei is tevens het TM-scenario van de BLM. Conform de opgave van de provincie Gelderland resulteert dit in een uitbreidingsvraag op basis van de economische groei in de periode 2009 tot en met 2020 van 116,1 hectare netto en in de periode 2021 tot en met 2025 van 17,2 hectare netto. 7 Bron: Kamer van Koophandel Gooi- en Eemland (2004), Analyse Bedrijfsverplaatsingen regio Gooi- en Eemland 2000-2003. 8 In het EPO van De Vallei heet dit additionele ruimtevraag. Samen Sterk! Bijlagen Samenwerkingsagenda Werklocaties Regio Amersfoort 2030 9

Box: additionele ruimtevraag regio De Vallei De regio De Vallei geeft aan dat vier beleidsimpulsen zorgen voor een additionele ruimtevraag. Dit zijn: Food Valley: het creëren en stimuleren van een kenniscluster gespecialiseerd in voeding. Dit levert een extra ruimtebehoefte van 54 hectare op voor de periode 2008 tot en met 2020. We rekenen met circa 50 hectare voor de periode 2009 tot en met 2020 9. Logistieke functie van De Vallei: ruimtevraag van 10 hectare (2008 tot en met 2020). Dus 9 hectare voor de periode 2009 tot en met 2020 10. Deze vraag ontstaat door toekomstige regionale, logistieke ontwikkelingen gerelateerd aan de agro-/foodsector. Overloop vanuit de Randstad: de verwachting is dat enige vraag uit de Randstad naar de regio zal blijven komen. Dit betekent een extra ruimtevraag van 10 hectare (2008 tot en met 2020); dus 9 hectare voor de periode 2009 tot en met 2020. Opvang ruimtevraag Utrechtse Valleigemeenten: zeer waarschijnlijk kunnen de gemeenten Renswoude, Rhenen, Utrechtse Heuvelrug en Veenendaal niet in hun eigen behoeften voorzien. Verwacht wordt dat de Vallei daarom geconfronteerd wordt met een extra ruimtebehoefte van 35 hectare voor de periode 2009 tot en met 2020. De totale ruimtevraag voor De Vallei is circa 240 hectare netto tot en met 2020. De gemeenten Barneveld en Nijkerk hebben samen een aandeel van circa 45% in de netto voorraad bedrijventerreinen en in de uitgiftecijfers tussen 2000 en 2009. Gebruiken we dit verhoudingsgetal dan resulteert dit in een ruimtevraag voor de gemeenten Barneveld en Nijkerk van circa 105 tot 110 hectare netto tot en met 2020. Vooruitblik lange termijn: na 2020 In het EPO van regio De Vallei is gerekend tot en met 2025. De regio verwacht voor de periode 2020 tot en met 2025 een uitbreidingsvraag van 17,2 hectare en een vervangingsvraag van 9 hectare. Uitgaande van een aandeel van 45% zie bovenstaande toelichting betekent dit voor de gemeenten Barneveld en Nijkerk een totale vraag van 10 tot 15 hectare netto in de periode 2020 tot en met 2025. 6. Resultaat vraagraming gemeenten Barneveld en Nijkerk Bovenstaande geeft het volgende totaalbeeld: Tabel 2: totale vraag gemeenten Barneveld en Nijkerk Component 2010-2020 (in hectare netto) 2020-2025 (in hectare netto) totale vraag* 105 tot 110 10 tot 15 Bron: Stec Groep (2010), op basis van EPO De Vallei (2010). *Afronding op 5 hectare netto. 9 Gebaseerd op een onderzoeksmemorandum van de provincie Gelderland (augustus 2008). 10 Deze ruimtevraag is gebaseerd op het rapport Focus op De Vallei: logistiek in de economie van de centrale regio (TNO januari 2008). Samen Sterk! Bijlagen Samenwerkingsagenda Werklocaties Regio Amersfoort 2030 10

7. Resultaat vraagraming Regio Amersfoort en gemeenten Barneveld en Nijkerk Ook is een verdeling per gemeente gemaakt. De verdeling van de vraag per gemeente is gebaseerd op de volgende aannames: een combinatie van het aandeel van de gemeente in de netto voorraad en in de uitgegeven netto hectares in de Regio Amersfoort bepaalt het aandeel in de uitbreidingsvraag en bovenregionale vraag; de transformatie opgave van elke gemeente tot 2020, zoals genoemd in het Provinciaal Herstructureringsplan, komt als vervangingsvraag boven op de uitbreidingsvraag en bovenregionale vraag. De transformatieopgave van 7 hectare in Soest, bijvoorbeeld, leidt tot een vervangingsvraag van 7 hectare boven op de uitbreidingsvraag en bovenregionale vraag; De transformatie opgave na 2020 is over de gemeenten verdeeld op basis van het aandeel van de gemeente in de netto voorraad en in de uitgegeven netto hectares in de Regio Amersfoort. Tabel 3: totale vraag per gemeente in de Regio Amersfoort plus de gemeenten Barneveld en Nijkerk Gemeente Vraag 2010-2015 (in hectare netto) Vraag 2015-2020 (in hectare netto) Vraag 2020-2030 (in hectare netto) Regio Amersfoort circa 40 circa 40 circa 8-12 Amersfoort 12,5 tot 15 12,5 tot 15 2,5 tot 5 Baarn 0 tot 2,5 0 tot 2,5 0 tot 2,5 Bunschoten 10 tot 12,5 10 tot 12,5 0 tot 2,5 Eemnes 0 tot 2,5 0 tot 2,5 0 tot 2,5 Leusden 2,5 tot 5 2,5 tot 5 0 tot 2,5 Soest 5 tot 7,5 5 tot 7,5 0 tot 2,5 Woudenberg 0 tot 2,5 0 tot 2,5 0 tot 2,5 Nijkerk en Barneveld 11 52,5 tot 55 52,5 tot 55 10 tot 15 Nijkerk 27,5 tot 30 27,5 tot 30 5 tot 7,5 Barneveld 25 tot 27,5 25 tot 27,5 5 tot 7,5 Bron: Stec Groep (2010), op basis van diverse bronnen. Afronding op 2,5 hectare netto. 11 Voor de gemeenten Barneveld en Nijkerk is de periode slechts tot en met 2025. Samen Sterk! Bijlagen Samenwerkingsagenda Werklocaties Regio Amersfoort 2030 11

Samen Sterk! Bijlagen Samenwerkingsagenda Werklocaties Regio Amersfoort 2030 12

Bijlage B: kwalitatieve ruimtevraag bedrijventerreinen In deze bijlage wordt de kwalitatieve vraag naar bedrijventerreinen in de Regio Amersfoort inclusief de gemeenten Barneveld en Nijkerk toegelicht, voor zowel korte termijn 2010 tot 2020 als de lange termijn 2020 tot 2030. Basis voor deze kwalitatieve vraagraming is de segmentering in drie locatietypen van de Stec Groep: werkterrein, modern gemengd terrein en eerste klas bedrijvenpark. 13 Samen Sterk! Bijlagen Samenwerkingsagenda Werklocaties Regio Amersfoort 2030

1. Segmentering op basis van verschijningsvorm De verschijningsvorm is steeds meer bepalend in de locatiekeuze van bedrijven, dan bijvoorbeeld de sector waarin het bedrijf zich bevindt, of zelfs de belangrijkste bedrijfsactiviteit van een bedrijf. Verschijningsvorm heeft betrekking op zowel de uitstraling van het pand als de uitstraling van het terrein. De verschijningsvorm is letterlijk één van de meest in het oog springende kenmerken van een bedrijventerrein en in de praktijk ook het meest bruikbare criterium om typologieën van vestigingsmilieus te maken. Het sluit het beste aan bij wensen en eisen van bedrijven. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld een indeling op basis van sectoren, zoals een multimedia- of ICT-terrein. In de praktijk blijkt clustering naar sectoren namelijk niet of beperkt een rol te spelen bij de vestigingsvoorkeuren van bedrijven. Enkel onder de kennisintensieve toptechnologische bedrijven, blijkt clustering een echt relevante vestigingsplaatsfactor. Onderstaande figuren geven een indicatie van de verschillende verschijningsvormen. Vervolgens volgt nog een tabel met nadere kenmerken van elke van de typologieën. Eerste klas bedrijven Werkterrein Modern gemengd terrein Samen Sterk! Bijlagen Samenwerkingsagenda Werklocaties Regio Amersfoort 2030 14

Tabel 4: segmentering bedrijventerreinen Eerste klas bedrijvenpark Modern gemengd terrein Werkterrein Verschijningsvorm Hoogwaardige bedrijvenparken zijn qua uitstraling vergelijkbaar met kantoorlocaties. Vanzelfsprekend investeren deze bedrijven in uitstraling, zichtbaarheid en representativiteit (gemiddeld hoge huurprijs). Gebruikerstypen Uitstraling van het terrein is gemiddeld en heeft een functioneel karakter. Wel representatieve gebouwen, merendeels zonder buitenopslag in het zicht. Openbare ruimte is op orde mede door basisniveau parkmanagement (wat ook beveiliging, terreinmarketing, gezamenlijke nutsvoorziening en afvalmanagement organiseert). Parkeren is op een goede manier ingepast op ieder kavel. Er is oog voor de uitstraling zonder dat dit extra investeringen van ondernemers vergt. Puur functionele uitstraling. Er is zodoende weinig aandacht voor kwaliteit en uitstraling van het terrein en de gebouwen erop. Bedrijven met overwegend niet meer dan 10% kantoorvloer, maximaal 30%. Matige uitstraling en beperkte investeringen in huisvesting. Locaties waar alle bedrijven zich kunnen huisvesten, zonder strenge eisen aan architectuur en milieuzonering. Gemeenschappelijke voorzieningen zijn er voor bedrijven als dat kostenvoordeel oplevert (bijvoorbeeld een cluster van metaalverwerkende bedrijven en autodemontage- bedrijven). Vooral bedrijfsruimtevestigers met hoog percentage kantoorvloer of R&Druimte, showrooms, kantoorvestigers die in semi-industriële omgeving gevestigd willen zijn. Vooral milieucategorie 1, 2, deels 3. Bron: Stec Groep (2010). Brede mix van sectoren en activiteiten: Groothandel en logistiek; Reparatie en onderhoud; Industrie en bouw; Productie; Voornamelijk milieucategorie 1-3. Vooral reparatie/onderhoud, handel, uitplaatsers ( onderkant ). Ook zware industrie. Voornamelijk milieucategorie 3-5. Samen Sterk! Bijlagen Samenwerkingsagenda Werklocaties Regio Amersfoort 2030 15

2. Segmentering in de Regio Amersfoort Verschijningsvorm biedt een goed uitgangspunt voor clustering van de bedrijven, omdat verschijningsvorm letterlijk één van de meest in het oog springende kenmerken van bedrijventerreinen vormt: Met name voor hoogwaardige bedrijfsruimtegebruikers geldt dat men ook bereid is extra huisvestingslasten te betalen voor bedrijfsruimte op bedrijventerreinen met een hoogwaardige uitstraling. Deze bedrijven zijn bovengemiddeld geïnteresseerd in locaties waar aandacht besteed is aan zowel pand als de stedenbouwkundige vormgeving van het terrein, als parkmanagement. Op basis van de database Bedrijfsruimtegebruikers in Beeld (2005 en 2009), schatten we in dat circa 5 tot 10% van de bedrijfsruimtevraag bestaat uit hoogwaardige vraag. Voor verreweg het grootste deel van de bedrijven geldt dat een normaal kwaliteitsniveau van het bedrijventerrein volstaat. Onder deze bedrijfsruimtegebruikers is de interesse voor de stedenbouwkundige vormgeving van het terrein en de architectuur van het pand met name functioneel. Het moet goed werken, en dat is voldoende. Naar schatting gaat het om circa 60 tot 70% van de bedrijfsruimtevragers. Daarnaast zijn er in de regio ook bedrijven waarvoor de uitstraling van pand en omgeving er nauwelijks toe doet, als de kosten voor de bedrijfshuisvesting maar relatief laag zijn. Deze categorie bedrijven kan na herstructurering van verouderde bedrijventerreinen op steeds minder locaties terecht. Het is voor de economie van de regio belangrijk dat ondernemers in deze categorie terecht kunnen in de regio omdat deze een belangrijk zijn voor de werkgelegenheid. Het gaat om circa 20 tot 25% van de bedrijfsruimtegebruikers. Samen Sterk! Bijlagen Samenwerkingsagenda Werklocaties Regio Amersfoort 2030 16

Bijlage C: aanbod bedrijventerreinen In deze bijlage een overzicht van het huidige aanbod en alle (zachte) plannen voor nieuwe bedrijventerreinen in de Regio Amersfoort en de gemeenten Barneveld en Nijkerk, voor zowel korte termijn 2010 tot 2020 als de lange termijn 2020 tot 2030. Basis voor dit overzicht is IBIS Werklocaties (meetstand 1 januari 2009 respectievelijk 2010), gecorrigeerd en aangevuld door alle afzonderlijke gemeenten. 17 Samen Sterk! Bijlagen Samenwerkingsagenda Werklocaties Regio Amersfoort 2030

1. Uitgeefbaar aanbod bedrijventerreinen Het totale aanbod in de Regio Amersfoort en de gemeenten Barneveld en Nijkerk ziet er als volgt uit: Tabel 5: huidig aanbod in de Regio Amersfoort en gemeenten Barneveld en Nijkerk Gemeente Bedrijventerrein Nog uitgeefbaar Toelichting oppervlak (in hectare netto) Amersfoort Isselt 0,9 - Amersfoort Vathorst 18,3 - Amersfoort De Wieken Zuid 13,8 - Amersfoort De Wieken Noord 24,5 Bestemmingsplan, actualisatie in de maak. Barneveld De Briellaard 1 Barneveld Briellaerd-Noord 3,2 Vastgesteld bestemmingsplan. Barneveld Puurveen 3 Barneveld Harselaar West-West 15 Onherroepelijk bestemmingsplan. Barneveld Harselaar-Oost 20 Vastgesteld bestemmingsplan. Driehoek Bunschoten Zuidwenk 0,8 In particulier bezit. Leusden t Spieghel (deelplan 7,5 Bestemmingsplan vastgesteld september 2010. De Plantage) Nijkerk Arkerpoort 4 Bestemmingsplan vastgesteld, uitgifte gepland in 2011. Soest Richelleweg 10,8 Bestemmingsplan vastgesteld. Woudenberg Klein Landaas 1,5 In particulier bezit. Totaal 124,3 Bron: IBIS Werklocaties 2009 (voor de Gelderse gemeenten) en 2010 (voor de Utrechtse gemeenten), aangevuld en gecorrigeerd door alle gemeenten. Afronding op 0,1 hectare netto. IBIS Werklocaties inventariseert bedrijventerreinen, zeehaventerreinen en economische zones die in hun oorspronkelijke opzet groter zijn dan één hectare bruto en grond voor uitgifte beschikbaar hebben of op termijn krijgen, of volledig uitgegeven zijn. Het gaat voor bedrijventerreinen om terreinen die vanwege de bestemming geschikt zijn voor gebruik door handel, nijverheid, commerciële en niet-commerciële dienstverlening en industrie. 2. Plannen nieuwe bedrijventerreinen Naast het nog uitgeefbaar aanbod zijn er ook plannen (hard en zacht), die op dit moment al wel of nog niet in bestemmingsplanprocedure zijn. Het gaat in het laatste geval - bijvoorbeeld om: plan in structuurvisie: werklocatie opgenomen in een provinciale of gemeentelijke structuurvisie en waarvoor nog geen bestemmingsplanprocedure gestart is; ruimtelijk plan: werklocatie niet opgenomen in een provinciale of gemeentelijke structuurvisie, maar waarvoor wel een (master)plan is opgesteld en waarover bestuurlijk overleg plaatsvindt. Samen Sterk! Bijlagen Samenwerkingsagenda Werklocaties Regio Amersfoort 2030 18

Het kan ook gaan om zachtere plannen als het ruimtelijk plan, zoals zoeklocaties of potentiële ontwikkellocaties. Het overzicht van alle plannen voor bedrijventerrein in de Regio Amersfoort en de gemeenten Barneveld en Nijkerk ziet er als volgt uit: Tabel 6: plannen in de Regio Amersfoort en gemeenten Barneveld en Nijkerk Gemeente Bedrijventerrein Uitgeefbaar Planologische status oppervlak (in hectare netto) 2010-2015 Baarn Uitbreiding Noordschil 3,5 Opgenomen in Streekplan 2005-2015. Nu voorontwerp bestemmingsplan. Barneveld Harselaar-Zuid 32 Ontwerpbestemmingsplan. Bunschoten Haarbrug-Zuid 13,4 Ontwerpbestemmingsplan binnenkort in procedure. Eemnes Zuidpolder 2 Ontwerpbestemmingsplan binnenkort in procedure. Nijkerk De Flier 27 2015-2020 Leusden Fliert in Achterveld 0,4 Langdurig verhuurd aan manege, uitgifte op zijn vroegst 2012. Barneveld Harselaar-Zuid 16 Ontwerpbestemmingsplan. Bunschoten De Kronkels-Zuid 14 Opgenomen in Streekplan 2005-2015. Woudenberg Parallelweg West 12 14 13 In particulier bezit, ontsluiting wacht op Provincie Utrecht (N224), voor deze uitbreiding is een structuurvisie aanwezig. 2020-2030 Amersfoort Nijkerkerstraat 15 Gronden voorlopig gereserveerd voor infrastructurele aanpassing, mogelijkheid bestaat dat dit geen bedrijventerrein wordt. Amersfoort Vathorst West 10 Geen. Barneveld Harselaar-Zuid 24 Ontwerpbestemmingsplan. Bron: opgave medio 2010, alle gemeenten. Afronding op 0,1 hectare netto. NB De 5 hectare netto op Haarbrug Noord/De Kronkels die in het Streekplan zijn gereserveerd voor de gemeente Bunschoten, is al in het bestemmingsplan opgenomen en al in gebruik genomen door de autonome groei van Polynorm-Voestalpine. 12 Vertrek Primagaz is voorwaarde voor uitbreiding. Primagaz kan zo mogelijk al eind 2012 vertrekken. 13 Van deze 14 hectare is 4 hectare bestemd voor het Scherpenzeelse bedrijfsleven. Samen Sterk! Bijlagen Samenwerkingsagenda Werklocaties Regio Amersfoort 2030 19

Onderstaande tabel geeft een overzicht van aanbod, harde en zachte plannen, verdeeld naar segment. Tabel 7: aanbod, harde en zachte plannen naar segment Werkterrein Modern gemengd terrein Eerste klas bedrijvenpark Terrein Gemeente Oppervlak Terrein Gemeente Oppervlak Terrein Gemeente Oppervlak (hectare (hectare (hectare netto) netto) netto) Isselt Amersfoort 0,9 De Wieken Zuid De Amersfoort 24,5 Uitbreiding Wieken Noordschil Noord Amersfoort 13,8 Vathorst Amersfoort 18,3 Baarn 3,5 Arkerpoort Nijkerk 4 Bunschoten 0,8 Parallelweg West Zuidwenk Woudenberg 14 Richelleweg Soest 10,8 Alle terreinen samen Barneveld 114,2 Haarbrug- Bunschoten 13,4 Zuid Zuidpolder Eemnes 2 t Spieghel Leusden 7,5 (deelplan De Plantage) De Flier Nijkerk 27 Fliert in Leusden 0,4 Achterveld Klein Woudenberg 1,5 Landaas Totaal: 26,2 hectare netto Totaal: 197,3 hectare netto Totaal: 33,1 hectare netto Bron: opgave medio 2010, alle gemeenten. Afronding op 0,1 hectare netto. NB Onbekend zijn: Nijkerkerstraat (Amersfoort) 15 hectare, Vathorst West (Amersfoort) 10 hectare en De Kronkels-Zuid (Bunschoten) 14 hectare. Samen Sterk! Bijlagen Samenwerkingsagenda Werklocaties Regio Amersfoort 2030 20

Bijlage D: confrontatie vraag en aanbod bedrijventerreinen In deze bijlage het resultaat van de confrontatie tussen de kwantitatieve en kwalitatieve vraag bijlage A en B naar bedrijventerreinen in de periode 2010 tot en met 2030 respectievelijk 2025 en het aanbod bijlage C in de Regio Amersfoort en de gemeenten Barneveld en Nijkerk. 21 Samen Sterk! Bijlagen Samenwerkingsagenda Werklocaties Regio Amersfoort 2030

1. Vraag-aanbod confrontatie bedrijventerreinen Zetten we kwantitatieve vraag en aanbod naast elkaar, dan geeft dit het volgende beeld: Tabel 8: totale vraag versus aanbod en plannen Gemeente 2010-2015 2015-2020 2020-2030 Vraag (in ha netto) Aanbod en plannen (in ha netto) Vraag (in ha netto) Aanbod en plannen (in ha netto) Vraag (in ha netto) Aanbod en plannen (in ha netto) Regio circa 40 97 circa 40 28,4 circa 8-12 25 Amersfoort Regio 90 tot 95 202,2 90 tot 95 44,4 20 tot 25 49 Amersfoort incl. Barneveld en Nijkerk Amersfoort 12,5 tot 15 57,5 12,5 tot 15 2,5 tot 5 25 Baarn 0 tot 2,5 3,5 0 tot 2,5 0 tot 2,5 Barneveld 14 25 tot 27,5 74,2 25 tot 27,5 16 5 tot 7,5 24 Bunschoten 10 tot 12,5 14,2 10 tot 12,5 14 0 tot 2,5 Eemnes 0 tot 2,5 2 0 tot 2,5 0 tot 2,5 Leusden 2,5 tot 5 7,5 2,5 tot 5 0,4 0 tot 2,5 Nijkerk 27,5 tot 30 31 27,5 tot 30 5 tot 7,5 Soest 5 tot 7,5 10,8 5 tot 7,5 0 tot 2,5 Woudenberg 0 tot 2,5 1,5 0 tot 2,5 14 0 tot 2,5 Bron: Stec Groep (2010), op basis van diverse bronnen. Afronding vraag op 2,5 hectare netto. 14 Voor Barneveld en Nijkerk moet voor de periode 2020-2030 2020-2025 gelezen worden. Samen Sterk! Bijlagen Samenwerkingsagenda Werklocaties Regio Amersfoort 2030 22