ONDERZOEKSMEMORANDUM

Transcriptie

1 ONDERZOEKSMEMORANDUM Een tentatieve berekening van de uitbreidingsvraag naar bedrijventerreinen in de WGR-regio Noord- Veluwe volgens de Overijsselse uitgangspunten Algemeen In 2015 heeft de provincie Overijssel een nieuwe prognose laten opstellen door het onderzoeksbureau Panteia 1. In deze raming is niet uitgegaan van het TM-scenario, zoals afgesproken in het Bedrijventerreinenconvenant , maar is het rapport Roads to recovery (CPB, 2014) als uitgangspunt genomen. Dit rapport, dat is uitgebracht in het laatste jaar van een lange periode van laagconjunctuur en recessie, bevat drie tentatieve rekenexercities die laten zien hoe de Nederlandse economie zich kan ontwikkelen bij vertraagd-, gemiddeld-en versneld herstel. Daarbij is uitgegaan van een structurele economische groei van respectievelijk ¾ %, 2 % en 2½ %. Deze nationale groeicijfers zijn door Panteia doorgerekend voor Overijssel, en de resulterende banengroei is vervolgens door vertaald naar de uitbreidingsvraag bedrijventerreinen. De nieuw Overijsselse prognose voor de periode bedraagt in de drie herstelscenario s: - vertraagd herstel: 311 ha. (26 ha. p/j) - gemiddeld herstel: 730 ha. (61 ha. p/j) - versneld herstel: 801 ha. (67 ha. p/j) Het scenario gemiddeld herstel komt dicht in de buurt van het oorspronkelijke TM-scenario uit 2005 (BLM, CPB), dat eveneens een midden scenario is (gemiddeld 59 ha. per jaar voor de periode ). Afgezet tegen de geactualiseerde Gelderse prognose voor geheel Gelderland (54 ha. per jaar voor de periode ), lijkt de Overijsselse prognose hoog, dan wel de Gelderse laag. De Overijsselse economie is echter veel sterker georiënteerd op bedrijventerreinen dan de Gelderse. Industrie en handel hebben in Overijssel van oudsher een groter aandeel in de economie, en deze activiteiten zijn de belangrijkste gebruikers van bedrijventerreinen. Een en ander komt duidelijk tot uitdrukking in de verschillende verhoudingen tussen de provincies op het gebied van demografie en economie enerzijds, en de rol van de bedrijventerreinen anderzijds. Omvang Overijssel, uitgedrukt in % van Gelderland Algemeen m.b.t. bedrijventerreinen. BBP (CBS): 54% Totaal in gebruik zijnd oppervlakte bedrijventerrein (IBIS) 68% Werkgelegenheid (LISA): 55% Uitgifte nieuw terrein in de periode (IBIS): 78% Bevolking (CBS): 56% Uitbreidingsvraag volgens TM (BLM, CPB 2005): 93% Uit dit overzicht blijkt dat de vraag naar bedrijventerreinen in Overijssel naar verhouding veel groter is dan in Gelderland. Terwijl de omvang van de economie en de bevolking rond de 55% is van de Gelderse, beloopt het totale oppervlakte bedrijventerreinen, de uitgifte in de afgelopen decennia en de BLM-prognose voor de komende 10 jaar respectievelijk 68%, 78% en 93% van de Gelderse. Herberekening van de vraag WGR Noord-Veluwe volgens de uitgangspunten van het Panteiarapport Wanneer de uitgangspunten van de Overijssels prognose worden geprojecteerd op de Noord-Veluwe dan ontstaat er een onrealistisch beeld omdat de Panteia aanpassingen van het oorspronkelijke BLM-model zijn geba- 1 Werklocaties in Overijssel, Trends, ontwikkelingen en prognoses, Panteia, april 2015

2 1 seerd op specifieke Overijssels ontwikkelingen, en die zijn zoals hierboven is gebleken onvergelijkbaar zijn met de Gelderse. Wordt deze exercitie niettemin uitgevoerd dan leidt dit tot de volgende uitkomsten 2 : Uitbreidingsvraag bedrijventerreinen WGR Noord-Veluwe voor de periode Gelderse raming Transaltlantic Market: Overijsselse variant vertraagd : Overijsselse variant gemiddeld : Overijsselse variant versneld : 66 ha. (6,0 p/j) 37 ha. (3,4 p/j) 90 ha. (8,2 p/j) 104 ha. (9,5 p/j) Afgezet tegen de historische uitgifte ontstaat dan het volgende ontwikkelingsbeeld: Gecumuleerde uitbreidingsvraag WGR Noord-Veluwe IBIS TM gemiddeld versneld vertraagd De TM-raming sluit aan bij de trendmatige ontwikkeling sinds 2000, de varianten versneld en gemiddeld vertonen een structureel hoger groeipad dan het recente verleden. Alleen de historische groei in de periode evenaart de Overijsselse variant versneld. 2 Het betreft hier een zeer globale raming waaraan slechts indicatieve betekenis kan worden toegekend. De verhoudingen volgens de oorspronkelijke BLM-raming tussen het COROP-gebied Veluwe en som van de COROP-gebieden Noord- Overijssel en Zuidwest-Overijssel (tezamen West-Overijssel) zijn gebruikt om de Panteiaramingen voor West-Overijssel door te vertalen naar het COROP-gebied Veluwe. Vervolgens zijn de verhoudingen tussen het COROP-gebied Veluwe en de WGRregio Noord-Veluwe uit de Gelderse studie Gelderland in vier Bedrijven gebruikt om de Veluwse raming nader uit te splitsen naar de Noord-Veluwe. Voor de West-Overijsselse raming gemiddeld is daarbij uitgedaan van het scenario Transatlantic Market, voor versneld van Global Economy en voor vertraagd van Regional Communities.

3 2 Op basis van de hiervoor vermelde methodische uitgangspunten kan het berekende regiototaal nader worden uitgewerkt naar een raming van de uitbreidingsvraag voor de drie H2O-gemeenten. Daarbij moet worden bedacht dat de gemeentelijke berekeningen betrekking hebben op de plaats waar de behoefte in eerste instantie ontstaat, d.w.z. de lokale vraag die ontstaat als gevolg van de dynamiek in het zittende bedrijfsleven (incl. oprichtingen en opheffingen) plus het saldo van de bedrijfsmigratie. Dat betekent niet automatisch dat dat ook de plaats is waar de behoefte zal worden geaccommodeerd of waar de bedrijvigheid verkiest te zitten. Zo zal de planning van een regionaal terrein in een bepaalde gemeente de aanbodcreatie in de andere gemeenten van de regio sterk beïnvloeden (het regiototaal blijft immers gelijk). Daarnaast wordt de vraag (of wel de marktpotentie) van zo n terrein mede bepaald door de beschikbaarheid en de attractiviteit van het aanbod in de aangrenzende regio s. Uitbreidingsvraag bedrijventerreinen H2O-gemeenten voor de periode Gelderse raming Transaltlantic Market: Overijsselse variant vertraagd : Overijsselse variant gemiddeld : Overijsselse variant versneld : 17 ha. 10 ha. 23 ha. 26 ha. (1,5 p/j) (0,9 p/j) (2,1 p/j) (2,4 p/j) Gecumuleerde uitbreidingsvraag H2O-gemeenten IBIS TM gemiddeld versneld vertraagd mei 2017 Menno Walsweer Bureau Economisch Onderzoek