Vergrijzing, verkleuring en individualisering. Voor wie verstandig handelt!

Transcriptie

1 Vergrijzing, verkleuring en individualisering

2 Trendsamenvatting Naam Definitie Scope Conclusies Invloed Impact Bronnen Vergrijzing, verkleuring en individualisering De wereldbevolking neemt toe, waarbij binnen Europa ontgroening/ vergrijzing optreedt, de verhouding binnen de multiculturele samenleving verschuift ten gunste van de immigrantenbevolking en de gemiddelde omvang van huishoudens afneemt. Geografisch: Wereld met accent op Europa Tijd: 25 jaar; Het aantal eenpersoons huishoudens neemt toe De vergrijzing bereikt in 2037 in Nederland het hoogtepunt, terwijl in andere Europese landen de vergrijzing nog toeneemt tot Na 2020 daalt het aantal migranten in Europa. Versterkende factoren: Goede gezondheidszorg/ welvaartstaat en Gezonde levenshouding Verzwakkende factoren: Grieppandemie, Emigratie van ouderen (oude dag aan de Middellandse zee), Immigratie van jongeren en Geboortegolf. In 2008 zijn er in de EU27 4 personen van de werkende leeftijd (15-64 jaar oud) voor elke persoon in de leeftijd van 65 jaar of ouder, in 2060 zal deze verhouding naar verwachting 2 tot 1 zijn. Tot 2015 stijgt het aantal huishoudens in Europa, hiervan wordt kan een positieve werking uitgaan op de vraag naar sierteeltproducten. Naar verwachting gaat de groep vijftigplussers in 2020 het meest te besteden hebben. Een interessante doelgroep voor de sierteeltsector. Bron: DEMOS JAARGANG 25 NUMMER 4 + wereldbevolkingsprognoses (versie 2008) van de Verenigde Naties, Eurostat Population and social conditions Statistics in focus, Eurostat EURPOP2008 convergence scenario, Ageing and the sustainability of Dutch Public Finances. CPB, maart 2006, Vastgoedmarkt kraakt onder demografische druk, CBS, Bevolkingstrends, 1e kwartaal 2007, Pagina 2

3 Definitie De wereldbevolking neemt toe, waarbij binnen Europa ontgroening/ vergrijzing optreedt, de verhouding binnen de multiculturele samenleving verschuift ten gunste van de immigrantenbevolking en de gemiddelde omvang van huishoudens afneemt. Pagina 3

4 Scope Geografisch: Wereld met accent op Europa Tijd: 25 jaar; Pagina 4

5 Bevolkingsgroei wereld/europa/landen EU Bron: DEMOS JAARGANG 25 NUMMER 4 Pagina 5

6 Bevolkingsontwikkeling per wereldregio Bron: DEMOS JAARGANG 25 NUMMER 4 Pagina 6

7 Voorspellingen In 2012 wonen 7 miljard en in miljard mensen op aarde (nu zijn dat er 6,8 miljard) De bevolkingsgroei zal zich vooral in de ontwikkelingslanden voordoen. Verwachte toename van de bevolkingsomvang in de Derde Wereld is van 5,6 miljard in 2009 tot 7,9 miljard in 2050 In 31 landen wordt tot 2050 zelfs nog een verdubbeling van het inwonertal verwacht. Van de 2,3 miljard mensen die er in de Derde Wereld bijkomen is 1,2 miljard jaar oud en 1,1 miljard 60 jaar of ouder. Het aantal kinderen onder de 15 jaar neemt af. De bevolkingsomvang van de meer ontwikkelde landen zal weinig veranderen, van 1,23 miljard nu naar 1,28 miljard in Zonder de te verwachten nettomigratie in de periode van jaarlijks gemiddeld 2,4 miljoen mensen vanuit de Derde Wereld zou de bevolkingsomvang tot 2050 er afnemen (tot 1,15 miljard). In 45 landen wordt daadwerkelijk voorzien dat de bevolkingsomvang tussen 2010 en 2050 gaat teruglopen. Bron: DEMOS JAARGANG 25 NUMMER 4 - wereldbevolkingsprognoses (versie 2008) van de Verenigde Naties. Pagina 7

8 Wereldwijd groeit bevolking van 60+ het hardst We kunnen niet om de gevolgen van de vergrijzing. In de meer ontwikkelde landen neemt het aantal 60-plussers toe in een hoger tempo dan ooit tevoren (een stijging met 1,9 procent per jaar). Verwacht wordt dat het aantal de komende 40 jaar met meer dan 50 procent zal toenemen van 264 miljoen in 2009 tot 416 miljoen in Vergeleken met de meer ontwikkelde landen veroudert de bevolking in de minder ontwikkelde regio s in een nog hoger tempo. De komende twee decennia wordt daar een stijging van het aantal 60-plussers voorzien met meer dan drie procent per jaar van 473 miljoen in 2009 tot 1,6 miljard in Wereldwijd zijn er rond 2050 volgens de huidige inzichten dus meer dan 2 miljard 60-plussers. Ook het aantal 80-plussers loopt wereldwijd snel op: van 100 miljoen nu naar circa 400 miljoen rond Van hen woont nu circa de helft in de meer ontwikkelde wereld, straks is dat nog maar een derde. Bron: DEMOS JAARGANG 25 NUMMER 4 & Eurostat Population and social conditions Statistics in focus Author: Konstantinos GIANNAKOURIS 72/2008 Pagina 8

9 De absolute toename van ouderen vormt niet direct een probleem, maar de verhouding tussen niet-werkenden en werkenden wel. Dit wordt de Elderly Dependency Ratio genoemd De bevolking van de EU-27 stijgt geleidelijk van 495,4 miljoen in 2008, tot 520,7 miljoen in 2035 en zal daarna geleidelijk afnemen tot 505,7 miljoen te bereiken op 1 januari De EU27-bevolking zal naar verwachting ouder worden, de verwachte gemiddelde leeftijd zal stijgen van 40,4 jaar in 2008 tot 47,9 jaar in Het aandeel van mensen van 65 jaar of ouder in de totale bevolking zal naar verwachting stijgen van 17,1% naar 30,0% en het aantal zal naar verwachting stijgen van 84,6 miljoen in 2008 tot 151,5 miljoen in Ook het aantal mensen boven de 80 jaar of ouder wordt naar verwachting bijna verdrievoudigd van 21,8 miljoen in 2008 tot 61,4 miljoen in De jonge afhankelijkheidsratio van ouderen voor de EU27 bevolking zal naar verwachting licht stijgen tot 25,0% in 2060, terwijl de grijze druk naar verwachting aanzienlijk zal toenemen van de huidige niveaus van 25,4% tot 53,5% in Overwegende dat in 2008 in de EU27 er 4 personen van de werkende leeftijd (15-64 jaar oud) zijn voor elke persoon in de leeftijd van 65 jaar of ouder, in 2060 zal deze verhouding naar verwachting 2 tot 1 zijn. Pagina 9

10 Vergrijzing in Nederland groeit na 2030 niet meer significant in tegenstelling tot andere Europese landen Vergrijzing is een wereldwijd fenomeen, met name in Europa, maar Uit de afbeelding blijkt dat de ontwikkeling van de vergrijzing in Nederland tot 2030 relatief snel verloopt, maar ten opzichte van de EU geen bovengemiddelde waarde bereikt in In het jaar 2050 is de afhankelijkheid van ouderen in Nederland nauwelijks hoger dan in 2030, terwijl de ontwikkeling zich in veel andere Europese landen voortzet. Met name in Spanje bereikt de vergrijzing in 2050 een uitzonderlijk hoge waarde. In dat jaar is de omvang van de groep 65-plus maar liefst 65% van de groep van 15 tot 64 jaar. Bron: Ageing and the sustainability of Dutch Public Finances. CPB, maart Pagina 10

11 Ontwikkelingslanden hebben nog steeds een jonge bevolking Met 30 procent kinderen van 0-15 jaar (1,7 miljard)en 19 procent jongeren van jaar (1,1miljard) hebben de ontwikkelingslanden nog steeds een jonge bevolking. De situatie in de minst ontwikkelde landen is 40 procent kinderen onder de 15 en 20 procent jongeren van jaar In de meer ontwikkelde landen maken kinderen en jongeren respectievelijk voor slechts 17 en 13 procent deel uit van de bevolking. Verwacht wordt dat daar het aantal van rond de 200 miljoen kinderen in de toekomst weinig zal veranderen, maar dat het aantal jongeren er zal gaan dalen van de huidige 161 miljoen tot 134 miljoen in Zowel in de meer als in de minder ontwikkelde regio s is de potentiële beroepsbevolking Van jaar, respectievelijk 604 miljoen en 2,4 miljard mensen, omvangrijker dan ooit. Terwijl dat aantal in de meer ontwikkelde regio s naar verwachting het komende decennium eerst nog een hoogtepunt zal bereiken en daarna zal dalen tot en niveau van 528 miljoen in 2050, zal dat in de minder ontwikkelde landen het komende Decennium blijven toenemen, met bijna een half miljard tot 3,6 miljard in Deze trend noodzaakt het scheppen van banen in ontwikkelingslanden. Bron: DEMOS JAARGANG 25 NUMMER 4 wereldbevolkingsprognoses (versie2008) van de Verenigde Naties. Pagina 11

12 Prognose ontwikkeling huishoudens De individualisering en vergrijzing van de samenleving zorgen ervoor dat het aantal huishoudens kan stijgen terwijl de bevolkingsomvang constant blijft. Voor Europa als geheel wordt het maximum bereikt rond 2015 met circa 226 miljoen huishoudens, hetgeen er bijna 15 miljoen meer zijn dan nu het geval is. In Nederland zal het maximum van zo'n 8,3 miljoen huishoudens rond 2035 worden bereikt (zie figuur 3). Dat betekent dat er nog 1,3 miljoen huishoudens bij zullen komen. Bron: Vastgoedmarkt kraakt onder demografische druk A uteur(s): Brounen, D. en Eichholtz, P.M.A. Vercshenen in: ESB, 89e jaargang, nr. 4430, pagina 150, 2 april 2004 Pagina 12

13 Huishoudenontwikkeling wordt bepaald door de economische en sociaal-culturele trends De bandbreedte in de huishoudenontwikkeling wordt ook bepaald door economische en sociaal-culturele trends, zoals economische groei en individualisering. Hierdoor varieert het aantal huishoudens in 2040 van 7,0 miljoen in Regional Communities tot 10,1 miljoen in Global Economy. Het Global Economy-scenario biedt de beste perspectieven om een zelfstandig huishouden te voeren. In Transatlantic Market en Strong Europe ligt de ontwikkeling van het aantal huishoudens dicht bij elkaar. De in Transatlantic Market veronderstelde individualiseringstrend compenseert de lagere bevolkingsgroei van het Strong Europe-scenario (uitleg over Global Economy scenario, Transatlantic Market en Strong Europe vindt je bij de trend consument, scenario s CPB) Bron: Pagina 13

14 Economie en vergrijzing van de bevolking spelen een rol bij de immigratie en emigratie Onderstaande grafiek presenteert de aantallen emigranten voor de EU. Voor alle niet-westerse groepen migranten geldt dat het aantal emigranten in de toekomst naar verwachting (vrijwel) continu zal dalen. Rond 2000 hebben grote aantallen immigranten zich in Nederland gevestigd. Mede hierdoor is het aantal emigranten in de jaren daarna sterk gestegen. Verwacht wordt dat in de toekomst veel kleinere stromen uit niet-westerse landen zullen komen dan in het recente verleden (Nicolaas, 2007). Dit heeft een neerwaarts effect op het aantal emigranten in de komende jaren. Daarnaast neemt de gemiddelde verblijfsduur van de al in Nederland wonende migranten toe. Daarmee zal voor deze groepen de kans om te vertrekken steeds kleiner worden. Door deze aspecten zal het aantal emigranten in de toekomst dalen Bron: CBS, Bevolkingstrends, 1e kwartaal 2007 Pagina 14

15 Conclusies Het aantal eenpersoons huishoudens neemt toe De vergrijzing bereikt in 2037 in Nederland het hoogtepunt, terwijl in andere Europese landen de vergrijzing nog toeneemt tot Na 2020 daalt het aantal migranten in Europa. Pagina 15

16 Invloed op vergrijzing Versterkende factoren Goede gezondheidszorg/ welvaartstaat Gezonde levenshouding Verzwakkende factoren Grieppandemie Emigratie van ouderen (oude dag aan de Middellandse zee) Immigratie van jongeren Geboortegolf Pagina 16

17 Impact In 2008 zijn er in de EU27 4 personen van de werkende leeftijd (15-64 jaar oud) voor elke persoon in de leeftijd van 65 jaar of ouder, in 2060 zal deze verhouding naar verwachting 2 tot 1 zijn. Tot 2015 stijgt het aantal huishoudens in Europa, hiervan wordt kan een positieve werking uitgaan op de vraag naar sierteeltproducten. Naar verwachting gaat de groep vijftigplussers in 2020 het meest te besteden hebben. Een interessante doelgroep voor de sierteeltsector. Pagina 17

18 Bronnen Bron: DEMOS JAARGANG 25 NUMMER 4 DEMOS JAARGANG 25 NUMMER 4 - wereldbevolkingsprognoses (versie 2008) van de Verenigde Naties. Eurostat Population and social conditions Statistics in focus Author: Konstantinos GIANNAKOURIS 72/2008 Eurostat, EURPOP2008 convergence scenario Ageing and the sustainability of Dutch Public Finances. CPB, maart CBS, Bevolkingstrends, 1e kwartaal 2007 Vastgoedmarkt kraakt onder demografische druk, Auteur(s): Brounen, D. en Eichholtz, P.M.A. Verschenen in: ESB, 89e jaargang, nr. 4430, pagina 150, 2 april Pagina 18