Herstructurering een fiasco
|
|
- Rudolf Vink
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Herstructurering een fiasco Bouwstenen voor een nieuw bedrijventerreinenbeleid Milieudefensie: een wereld te winnen
2 Herstructurering een fiasco Bouwstenen voor een nieuw bedrijventerreinenbeleid Colofon Een uitgave van Milieudefensie, februari 2007 Tekst: Willem Verhaak, Milieudefensie Foto Omslag: Michiel Wijnbergh Vormgeving: Eric Mels, Hoorn Voor deze notitie is gebruik gemaakt van het rapport Remmende factoren bij het herstructureren van bedrijventerreinen; bouwstenen voor het congres Meer bedrijven met minder ruimte, Stogo onderzoek + advies, Utrecht, februari Milieudefensie Postbus GD Amsterdam T F service@milieudefensie.nl 2
3 Herstructurering een fiasco Bouwstenen voor een nieuw bedrijventerreinenbeleid Milieudefensie constateert dat de herstructurering van bedrijventerreinen faalt. Om te voorkomen dat het areaal aan verouderde bedrijventerreinen verder toeneemt, bepleit Milieudefensie: Een stop op de aanleg van nieuwe terreinen. Op dit moment ligt er al zesduizend hectare bedrijventerrein bouwrijp. Dat is voldoende. Het invoeren van een opknapbijdrage van 50 euro op elke vierkante meter bouwrijp bedrijventerrein. Met deze maatregelen worden de bestaande bedrijventerreinen vernieuwd en wordt de aantasting van het landschap door nieuwe bedrijventerreinen voorkomen. 3
4 1 Herstructurering komt nauwelijks van de grond veroudering gaat in rap tempo door. Al meer dan twintig jaar maken gemeenten plannen voor het opknappen van verouderde bedrijventerreinen, maar de uitvoering van die plannen verloopt erg traag. Inmiddels is hectare bruto bedrijventerrein verouderd. Dat is ruim een derde van het huidige areaal uitgegeven bedrijventerreinen. Zonder ingrijpen zet die trend de komende jaren door. Sinds 1990 is er nog geen drieduizend hectare verouderd bedrijventerrein geherstructureerd, ongeveer 175 hectare bruto per jaar. In diezelfde periode is er 23 duizend hectare bedrijventerrein bouwrijp gemaakt (zie figuur 1). Met het huidige tempo van herstructurering is de aanpak van de verpaupering van dit moment pas in de 22ste eeuw voltooid. Het falen van de herstructurering van verouderde bedrijventerreinen is voor de Algemene Rekenkamer aanleiding om een onderzoek in te stellen naar het beleid van het ministerie van Economische Zaken. Naar verwachting is dit onderzoek begin 2008 voltooid. Figuur 1 Bron: IBIS, bewerkt door STOGO Bouwrijp gemaakte bedrijventerreinen versus geherstructureerde bedrijventerreinen in bruto hectare ( ) duizenden bouwrijp gemaakt 3 geherstructureerd 4
5 2 Uitgevoerde herstructureringprojecten stellen weinig voor Er wordt niet alleen weinig geherstructureerd. De uitgevoerde herstructureringsprojecten leveren ook weinig ruimte op. Het leeuwendeel van die projecten beperkt zich tot het revitaliseren van bedrijventerreinen. De wegen en openbare ruimte worden opgeknapt maar de leegstaande en verpauperde panden worden ongemoeid gelaten. Terwijl daar juist ruimtewinst is te boeken. Slechts bij 2 procent van de geplande herstructurering wordt de verpaupering van de panden aangepakt (sloop of renovatie). Het overgrote deel van de verouderde terreinen krijgt alleen een facelift, die veelal onvoldoende is om de neerwaartse spiraal van verpaupering te keren. Figuur 2 Bron: IBIS, 2006 Geplande aanpak herstructurering verouderde bedrijventerreinen revitalisering herprofilering transformatie 6% 2% 92% 5
6 3 Oorzaak en oplossing falen herstructurering: deel 1 Rijk en provincies baseren hun ruimteclaim voor nieuwe bedrijventerreinen op de zogenaamde Bedrijfs Locatie Monitor (BLM) van het Centraal Planbureau (CPB). De ruimtevraag die het CPB hanteert is opgebouwd uit drie delen: de groei van de werkgelegenheid, de afname van het aantal werknemers per hectare bedrijventerrein (terreinquotiënt), en de trek van bedrijven uit de stad naar bedrijventerreinen (locatietypevoorkeur). Rijk en provincies gaan uit van het hoogste groeiscenario, het Globaliserende Economie of GE-model (zie figuur 3). In dat model is slechts 25 procent van de ruimtevraag toe te schrijven aan de groei van de werkgelegenheid. De overige vraag komt voort uit de aanname van het CPB dat de historische trend van een afname van de terreinquotiënt en een verdergaande concentratie van bedrijven op bedrijventerreinen zal doorzetten. Echter: het beleid van provincies en het rijk is er juist op gericht om de ruimte op bedrijventerreinen beter te benutten (hergebruiken verouderde terreinen en intensievere bouw op nieuwe terreinen). Bovendien willen beleidsmakers het wegtrekken van bedrijven uit de stad naar snelweglocaties voorkomen. Wij onderschrijven deze beleidsvoornemens, maar die moeten dan wel opgenomen worden in de vraagramingen. Als we het ruimtebeslag per werknemer en de mate van menging van wonen en werken bevriezen op het huidige niveau, valt de ruimteclaim die voortkomt uit locatietypevoorkeur en terreinquotiënt weg. In het geval van het hoogste economische scenario (GE) is er voor de opvang van de groei van de werkgelegenheid tussen 2006 en 2020 nog zo n hectare bedrijventerrein nodig. Vraag naar bedrijventerreinen naar componenten in hectare voor vier scenario s 25 duizenden groei werkgelegenheid locatietypevoorkeur terreinquotiënt totaal Regional Communities Strong Europe Transatlantic Market Global Economy Figuur 3 Bron: CPB 2005, bewerkt door STOGO. Het CPB heeft met de BLM-methode de ruimtebehoefte aan bedrijventerreinen tot 2020 geraamd in vier toekomstscenario s Regionale Samenlevingen (RC), Sterk Europa (SE), Transatlantische Markt (TM) en Globaliserende Economie GE). Deze toekomstscenario s verschillen van elkaar onder andere wat betreft economische groei. 6
7 Vraag naar en aanbod van bedrijventerreinen in hectare duizenden vraag BLM max op basis van groei werkgelegenheid bouwrijp harde plannen zachte plannen Tellen we hierbij de benodigde ruimte voor bedrijven die uitgeplaatst worden door transformatie van bedrijventerreinen naar woningbouw (zo n hectare tot 2020), dan komen we uit op een behoefte van een kleine vijfduizend hectare. Nu al ligt er zesduizend hectare bouwrijpe grond te wachten op bedrijfsvestigingen (zie figuur 4). Figuur 4 Bron: CPB, 2005; IBIS; 2006 bewerkt door STOGO Behoefteramingen provincies overschrijden zelfs het hoogste groeiscenario Tussen provincies en rijk is afgesproken dat de provincies bij hun ramingen voor de behoefte aan nieuwe bedrijventerreinen uitgaan van de methodiek van de Bedrijfslocatiemonitor (BLM) van het Centraal Planbureau (CPB). Het blijkt dat de provinciale behoefteramingen voor bedrijventerrein 14 procent hoger uitkomen dan die volgens het hoogste GE-groeiscenario van het CPB. Per jaar leidt dat tot een hogere planningsopgave van 135 hectare, tot 2020 tot een extra planningsopgave van ruim tweeduizend hectare. Noord-Brabant komt zelfs 30 procent hoger uit dan de maximale raming uit de BLM. Deze provincie kort echter haar planningsopgave met 30 procent vanwege te verwachten ruimtewinst door herstructurering, zodat zij net onder het niveau van de maximale BLM-raming uitkomt. De provincie Zeeland komt als enige provincie (veel) lager uit dan de maximale raming uit de BLM. Dit komt omdat Zeeland van een veel lagere groei van de werkgelegenheid uitgaat dan in de BLM het geval is. bron: Remmende factoren bij het herstructureren van bedrijventerreinen; bouwstenen voor het congres Meer bedrijven met minder ruimte, Stogo onderzoek + advies, Utrecht: februari 2007 Provinciale ramingen in hectare per jaar , inclusief kortingen voor herstructurering en zuinig ruimtegebruik, exclusief ijzeren voorraad provincie 160 BLM max Drenthe Flevoland Friesland Gelderland Groningen Limburg Noord-Holland Noord-Brabant Overijssel Utrecht Zeeland Zuid-Holland 7
8 Als gevolg van de veel te hoge ruimteclaim wordt er met de BLM-ramingen tot 2020 ruim 14 duizend hectare te veel aangelegd. Bovendien overstijgen de plannen van de provincies deze hoge ramingen (zie kader pag. 7). Dat overschot aan nieuwe terreinen leidt tot de leegloop van bestaande terreinen. Bedrijven vestigen zich nu eenmaal liever op een nieuwe kavel dan te renoveren of uit te breiden op het bestaande terrein. Dit vollopen van nieuwe terreinen en de daarmee gepaard gaande leegstand op bestaande terreinen wordt vervolgens weer in de prognosemodellen voor de toekomst opgenomen. Een vicieuze cirkel. ruimteclaim voor nog meer nieuwe terreinen overschot aan nieuwe bedrijventerreinen vollopen van nieuwe terreinen leegloop bestaande terreinen Voorstel 1 Om verdere verpaupering van bestaande terreinen tegen te gaan moet het dreigende overschot aan bedrijventerreinen worden voorkomen. Daarom moet er voor de komende tien jaar een bouwstop worden afgekondigd. Er ligt op dit moment al voldoende grond bouwrijp om de groei van de werkgelegenheid op te vangen. 8
9 4 Oorzaak en oplossing falen herstructurering: deel 2 De onderling concurrerende gemeenten bieden hun grond voor bedrijven tegen lage prijzen aan. De grondprijs voor woningbouw is drie tot vier keer zo hoog. De afgelopen jaren is de grondprijs van bedrijventerreinen weliswaar gestegen, maar het ligt in het algemeen nog fors onder de marktwaarde. De lage grondprijzen geven twee problemen: Er is geen stimulans voor bedrijven om ruimteintensief te bouwen of om hun bestaande pand op te knappen in plaats uit te wijken naar een kavel op een nieuw bedrijventerrein. De inkomsten voor gemeenten zijn onnodig laag, waardoor er te weinig geld is gereserveerd voor het onderhoud en opknappen van bedrijventerreinen. STOGO-onderzoek+advies heeft uitgerekend dat een verhoging van de grondprijs met gemiddeld 50 euro per vierkante meter bouwrijpe grond mogelijk is zonder nadelige gevolgen voor de economie. Milieudefensie stelt daarom voor om deze grondprijsverhoging in te voeren als een opknapbijdrage van 50 euro per vierkante meter. Bedrijven moeten deze bijdrage betalen bij vestiging op de nu aangeboden bouwrijpe grond. De opbrengst van deze bijdrage gaat in een fonds waaruit de herstructurering wordt betaald. Als er jaarlijks vierhonderd hectare van de huidige zesduizend hectare bouwgrond wordt uitgegeven levert dit per jaar 200 miljoen euro op. In vijftien jaar is dat 3 miljard euro. Op dit moment krijgen gemeenten ongeveer 75 miljoen euro per jaar aan subsidies van rijk en provincies. De landelijke invoering van een opknapbijdrage voorkomt onderlinge concurrentie tussen provincies en gemeenten. Bovendien is de grondprijs slechts een miniem deel van de huisvestingskosten van een bedrijf. Grondprijzen voor woningbouw en bedrijventerreinen in /m woningen bedrijventerrein Utrecht Zuid-Holland Noord-Holland Gelderland Noord-Brabant Overijssel Limburg Flevoland Zeeland Groningen Drenthe Friesland 9
10 Voorstel 2 Invoering van een opknapbijdrage van 50 euro op elke vierkante meter grond die wordt verkocht. Als we uitgaan van de zesduizend hectare bedrijventerrein die nu al bouwrijp klaarligt voor de verkoop, levert dat de komende vijftien jaar 3 miljard euro op. Dat is 200 miljoen per jaar en daarmee drie maal zoveel als gemeenten nu van rijk en provincie krijgen. Kortom: Milieudefensie dringt er bij het nieuwe kabinet en de nieuwe provinciale besturen op aan een eind te maken aan het dichtslibben van het landschap met lelijke bedrijventerreinen. Een voorlopige stop op de aanleg van nieuwe terreinen gecombineerd met de invoering van een opknapbijdrage zijn daarvoor de noodzakelijke bouwstenen. 10
Herstructurering van bedrijventerreinen
Herstructurering van bedrijventerreinen Hoe gaan we de verrommeling van het landschap door bedrijventerreinen tegen? Een onderzoek van de Algemene Rekenkamer Herstructurering van bedrijventerreinen De
Nadere informatieREMMENDE FACTOREN BIJ HET HERSTRUCTUREREN VAN BEDRIJVENTERREINEN
REMMENDE FACTOREN BIJ HET HERSTRUCTUREREN VAN BEDRIJVENTERREINEN Bouwstenen voor het congres Meer bedrijven met minder ruimte Utrecht, februari 2007 Drs. H. Olden STOGO onderzoek +advies Niasstraat 1 3531
Nadere informatieBOVENREGIONAAL BEDRIJVENTERREIN HOEKSCHE WAARD. Notitie over het door Buck Consultants uitgevoerde onderzoek naar nut en noodzaak
BOVENREGIONAAL BEDRIJVENTERREIN HOEKSCHE WAARD Notitie over het door Buck Consultants uitgevoerde onderzoek naar nut en noodzaak Juni 2006 Han Olden STOGO onderzoek + advies Niasstraat 1 3531 WR Utrecht
Nadere informatieHET ONDERBOUWEN VAN NUT EN NOODZAAK VAN BEDRIJVENTERREINEN. Een kritische beschouwing over de praktijk van marktonderzoek
HET ONDERBOUWEN VAN NUT EN NOODZAAK VAN BEDRIJVENTERREINEN Een kritische beschouwing over de praktijk van marktonderzoek Utrecht, september 2007 Han Olden INHOUDSOPGAVE 0. Inleiding... 3 1. Hoge economische
Nadere informatieBijlage 1 Methodiek Kwantitatieve Vraagraming Bedrijventerreinen Drenthe
Bijlage 1 Methodiek Kwantitatieve Vraagraming Bedrijventerreinen Drenthe Inleiding De provinciale behoeftecijfers voor bedrijventerreinen uit de in 2010 vastgestelde Omgevingsvisie blijken niet meer actueel.
Nadere informatieIS ER WEL VRAAG NAAR NIEUWE BEDRIJVENTERREINEN? Een analyse van de ramingen van de vraag naar bedrijventerreinen in de Nota Ruimte
IS ER WEL VRAAG NAAR NIEUWE BEDRIJVENTERREINEN? Een analyse van de ramingen van de vraag naar bedrijventerreinen in de Nota Ruimte Han Olden - STOGO onderzoek + advies Erik Louw - Technische Universiteit
Nadere informatieDe Toekomst van Bedrijventerreinen. Gusta Renes
De Toekomst van Bedrijventerreinen Gusta Renes Inleiding Beeldvorming bedrijventerreinen Veel (nieuwe) bedrijventerreinen Veel grond beschikbaar voor uitgifte Weinig samenwerking tussen gemeenten Lage
Nadere informatieWerken. Historie en beleid
H 5.3 Resultaten per thema De groei van het areaal bedrijventerrein is in de komende periode lager dan in de afgelopen periode en herstructurering wordt steeds belangrijker. Verdere verdienstelijking van
Nadere informatieCommentaar op het Convenant Bedrijventerreinen
Commentaar op het Convenant Bedrijventerreinen 2010-2020 Uitgave STOGO onderzoek + advies Postbus 691 3430 AR Nieuwegein 030-2334342 info@stogo.nl www.stogo.nl Opdrachtgever Milieudefensie Auteurs Han
Nadere informatieBasisscholen in krimpgebieden in schooljaar 2017/2018
Basisscholen in krimpgebieden in 2017/2018 In welke provincies sluiten de meeste basisscholen? Aan het begin van 2017/2018 zijn in Groningen, Zeeland, Limburg en Flevoland rond 2% van de basisscholen gesloten
Nadere informatieGemeentelijke Duurzaamheidsindex GDI-2014 Data voor alle 12 provincies
Gemeentelijke Duurzaamheidsindex GDI-2014 Data voor alle 12 provincies Stichting Duurzame Samenleving www.gdindex.nl info@gdindex.nl 0317-750645 1 De GDI omvat de 3 dimensies van duurzaamheid: Mens & Maatschappij,
Nadere informatieContra-expertise behoefteraming bedrijventerrein Lokerbroek
Contra-expertise behoefteraming bedrijventerrein Lokerbroek Rapporteur: Peter Louter Opdrachtgever: Milieudefensie Contactpersoon bij opdrachtgever: Klaas Breunissen Bureau Louter Rotterdamseweg 183c 2629
Nadere informatieVraag en aanbod Bedrijventerreinen in de Duin- en Bollenstreek
Vraag en aanbod Bedrijventerreinen in de Duin- en Bollenstreek Marktanalyse Opdrachtgever: Kamer van Koophandel Den Haag en Vereniging Bedrijfsleven Duin- en Bollenstreek ECORYS Nederland BV Ahmed Hamdi
Nadere informatieNaar een optimaler ruimtegebruik door bedrijventerreinen. Een verkenning van enkele beleidsopties Hugo Gordijn Gusta Renes Michel Traa
Naar een optimaler ruimtegebruik door bedrijventerreinen. Een verkenning van enkele beleidsopties Hugo Gordijn Gusta Renes Michel Traa Ruimtelijk Planbureau, Den Haag Inhoud Inleiding 3 Probleemanalyse
Nadere informatieGrote gemeenten goed voor driekwart van bevolkingsgroei tot 2025
Persbericht PB13 062 1 oktober 2013 9:30 uur Grote gemeenten goed voor driekwart van bevolkingsgroei tot 2025 Tussen 2012 en 2025 groeit de bevolking van Nederland met rond 650 duizend tot 17,4 miljoen
Nadere informatieZuinig op Ruimte? Een provinciale vergelijking van bedrijventerreinen
Zuinig op Ruimte? Een provinciale vergelijking van bedrijventerreinen Colofon januari 2007 Uitgave en copyright: Stichting Natuur en Milieu en De Provinciale Milieufederaties Foto's: Leden van het O-team
Nadere informatieGedeputeerde Staten van Flevoland,
2013/24 Nummer 1529561 Nadere regel 'herstructureringsprojecten Flevoland 2013' Nadere regel Herstructureringsprojecten Flevoland 2013 Gedeputeerde Staten van Flevoland maken overeenkomstig artikel 3:42
Nadere informatieActualisatie ruimtevraag. bedrijventerreinen, Gemeente Rijssen-Holten
Actualisatie ruimtevraag bedrijventerreinen, 2008-2020 Uitgave STOGO onderzoek + advies Postbus 691 3430 AR Nieuwegein 030-2334342 info@stogo.nl www.stogo.nl Opdrachtgever Auteurs dr. M.H. Stijnenbosch
Nadere informatieREACTIE OP DE ECONOMISCHE VISIE VAN DE GEMEENTE WOERDEN
REACTIE OP DE ECONOMISCHE VISIE VAN DE GEMEENTE WOERDEN STOGO onderzoek + advies Mei 2007 Drs. H. Olden 1. Aanleiding In het streekplan Utrecht heeft de provincie Utrecht de mogelijkheid opgenomen voor
Nadere informatieAanbod bedrijventerreinen
Staat van 2014 Aanbod bedrijventerreinen Wat is de index van het uitgeefbare oppervlak (2002 = 100)? Ten opzichte van 2002 is er nog 57% uitgeefbaar terrein over Vergelijking in de tijd (Index uitgeefbaar
Nadere informatieAanvulling BBL-oud-grond Provincies, natuurlijk doen! Onder embargo. 2
1. Inleiding Voor de verdeling van de middelen uit de hoofdlijnennotitie van het ministerie van EZ ( 200 miljoen) is advies gevraagd aan onze commissie (Commissie Jansen-2). Dit advies is uitgebracht in
Nadere informatieFiguur 1: Ontwikkeling aantal leerlingen Figuur 2: Prognose aantal leerlingen (index: 2011 = 100) (index: 2016 = 100)
Het aantal leerlingen in het basisonderwijs is tussen 2011 en 2015 gedaald. In de provincie Limburg nam het aantal leerlingen in deze periode het sterkst af. In het voortgezet onderwijs is het aantal leerlingen
Nadere informatieBijlagen hoofdstuk 2 Demografie en ruimtegebruik Carola Simon
Thuis op het platteland. De leefsituatie van platteland en stad vergeleken. Anja Steenbekkers, Carola Simon, Vic Veldheer (red.). Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau, januari 2006 Bijlagen hoofdstuk
Nadere informatieLeegstand, herbestemming en verzorgingshuizen: een verkenning door de oogharen heen
Lars Brugman Lars Brugman is projectadviseur/onderzoeker bij Kadaster Ruimte & Advies. Hij legt zich toe op complexe maatwerkvraagstukken vanuit de bij het Kadaster beschikbare ruimtelijke informatie.
Nadere informatieBedrijventerreinvisie Heerenveen en regionaal plan Zuidoost Fryslân. Presentatie commissie ROM,
Bedrijventerreinvisie Heerenveen en regionaal plan Zuidoost Fryslân Presentatie commissie ROM, 2011-03-14 In vogelvlucht Waarom een nieuwe visie Bestaande bedrijventerreinen Uitgeefbare bedrijventerreinen
Nadere informatieFiguur 1: Ontwikkeling aantal leerlingen Figuur 2: Ontwikkeling aantal leerlingen 2009-2013 1 (index: 2009 = 100) 2014-2019 (index: 2014 = 100)
Het aantal leerlingen in het basisonderwijs is tussen 2010 en 2014 gedaald. In de provincie Limburg nam het aantal leerlingen in deze periode het sterkst af. In het voortgezet onderwijs is het aantal leerlingen
Nadere informatiePraktijkinfo. Herstructurering bedrijventerreinen April 2010
Praktijkinfo Herstructurering bedrijventerreinen April 2010 Provincies stellen met geld van de Rijksoverheid programma s op voor de herstructurering van bedrijventerreinen. Het Rijk stelt daarbij als voorwaarde
Nadere informatieFeiten en cijfers Brabantse bedrijventerreinen Toelichting, 11 juli 2017 Provincie Noord-Brabant
Feiten en cijfers Brabantse bedrijventerreinen 2017 Toelichting, 11 juli 2017 Provincie Noord-Brabant O 2/33 Feiten en cijfers Brabantse bedrijventerreinen 2017 11 juli 2017 Inhoud Samenvatting 5 1. Inleiding
Nadere informatieActualisering ruimtebehoefte. bedrijventerreinen. Gemeente Wierden
Actualisering ruimtebehoefte Gemeente Wierden Uitgave STOGO onderzoek + advies Postbus 691 3430 AR Nieuwegein 030-2334342 info@stogo.nl www.stogo.nl Opdrachtgever Gemeente Wierden Auteurs Guiselaine Capella
Nadere informatieACTUALISATIE UITGIFTETEMPO BEDRIJVENTERREINEN Stec Groep aan gemeente Apeldoorn (concept)
ACTUALISATIE UITGIFTETEMPO BEDRIJVENTERREINEN Stec Groep aan gemeente Apeldoorn (concept) Stec Groep B.V. Peije Bruil en Guido van der Molen Juni 2012 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING 1 2. CONCLUSIES EN ADVIEZEN
Nadere informatieOpmerkingen bij het eindrapport van ETIN
Op verzoek van de gemeente Apeldoorn heeft het Ruimtelijk Planbureau gekeken naar de offerte van ETIN adviseurs van 3 april 2007: Onderzoek behoefte nieuwe bedrijventerreinen Stedendriehoek. Inmiddels
Nadere informatieProvincies, natuurlijk doen! Aanvulling BBL-oud-grond
Provincies, natuurlijk doen! Aanvulling BBL-oud-grond Aanvullend advies aan het Interprovinciaal Overleg over de verdelingsvraagstukken samenhangend met de BBL-oud-grond Juni 2013 Inhoud 1 Inleiding 2
Nadere informatieGenodigde en niet aanwezige organisaties: VNO-NCW West, Staatsbosbeheer, Woningbouwvereniging Binnenmaas, Zuid Hollandse Milieufederatie.
Inhoudelijk verslag van de bijeenkomst met vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties over het onderzoek naar de optimale omvang van een bovenregionaal bedrijventerrein voor droge havengerelateerde
Nadere informatieBijlage bij hoofdstuk 11 Wonen
Bijlage bij hoofdstuk 11 Wonen Figuur B11.1 Woningvoorraad naar eigendom, en naar provincie, 1 januari 2008 % 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht
Nadere informatie8 september /GM/158
Aan de leden van Provinciale Staten van Flevoland, Noord-Holland, Utrecht en Zuid-Holland Datum Bijlagen Uw kenmerk Ons kenmerk 8 september 2009 1 2009/GM/158 Onderwerp Verkennende rapportage bedrijventerreinen
Nadere informatieOntwikkeling naar duurzaamheid is te belangrijk om aan het toeval over te laten.
Ing. maart 2014 PS2014-1 2014-0039 PS23/4 Van: geurt van de kerk Verzonden: maandag 10 maart 2014 9:44 Aan: info@gdindex.nl Onderwerp: Gemeentelijke duurzaamheidsindex GDI#2014
Nadere informatieNieuwe verdeelmodel provinciefonds
Nieuwe verdeelmodel provinciefonds vertaling ijkpunten naar inclusief actualisering Eindrapport Cebeon, 24 mei 2011 I Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 Bestuur... 4 3 Verkeer en vervoer... 6 4 Water en
Nadere informatieVeroudering en herstructurering op bedrijventerreinen
Veroudering en herstructurering op bedrijventerreinen Veroudering en herstructurering op bedrijventerreinen Een verkenning M. Traa en J. Knoben Deze publicatie maakt deel uit van de onderzoeksreeks De
Nadere informatieNieuw energielandschap
www.romagazine.nl ruimtelijke ontwikkeling, infrastructuur en milieu Nieuw energielandschap Gemeentelijke grondposities Buiten de Randstad structureel te veel aangekocht Veluwerandmeren Onderling vertrouwen
Nadere informatieWoningtransacties per maand, Nederland 2013-2015
Uitstekend eerste halfjaar 2015 Nederlandse woningmarkt De Nederlandse woningmarkt heeft een prima eerste half jaar achter de rug. In de eerste 6 maanden van 2015 werden door het Kadaster 75.249 woningtransacties
Nadere informatieGraydon Kwartaalmonitor Q1 2018
Graydon Kwartaal monitor 1 Voorwoord Inhoud Als u ooit een bedrijf heeft gestart, dan is de kans het grootst dat u dat in het eerste kwartaal van het jaar heeft gedaan. Veel ondernemers starten traditiegetrouw
Nadere informatieInventarisatie vraag en aanbod Waalweelde West
Inventarisatie vraag en aanbod Waalweelde West Op verzoek van de provincie Gelderland hebben we een uitsnede van vraag en aanbod gemaakt voor het gebied Waalweelde west. Gemeenten behorende tot regio Waalweelde
Nadere informatieLeenonderzoek Verbouwingen De cijfers 2017 vs 2016
MAAKT HET WAAR Leenonderzoek Verbouwingen De cijfers 2017 vs 2016 Geldshop, onafhankelijk adviseur en bemiddelaar in consumptief krediet, heeft een grootschalig onderzoek gedaan naar leningaanvragen voor
Nadere informatieWoON-themarapport. Woningbouwplanningen van kwantiteit naar kwaliteit
Woningbouwplanningen van kwantiteit naar kwaliteit Middelburg, december 2013 Colofon SCOOP 2013 Samenstelling Dick van der Wouw Nadet Somers SCOOP Zeeuws instituut voor sociale en culturele ontwikkeling
Nadere informatieVraag 6 Hoe groot is de vloeroppervlakte van de bedrijfsruimte die u denkt nodig te hebben voor uw uitbreiding- of verplaatsingsplannen?
Conclusie Tot 2020 wordt een behoefte naar bedrijventerrein in de gemeente Zijpe geraamd van circa 5 hectare. Dit is ook de oppervlakte die in de planningsopgave in de provinciale structuurvisie is opgenomen.
Nadere informatieEnquête 'De Nieuwe Wildernis' van de Oostvaardersplassen. Inhoudsopgave. 1 Algemeen...1
Inhoudsopgave 1...1 2 Vragenlijst...2 1 Wat zie je als oplossing voor de sterfte van de grote grazers tijdens de winter?...2 2 Wat moet er gebeuren op de lange termijn?...3 3 Hoeveel hectare denk je dat
Nadere informatieVoortgangsrapportage Werklocaties
Voortgangsrapportage Werklocaties Inleiding Het Programma Werklocaties Limburg 2020 legt de herstructureringsopgave en de planningsopgave voor bedrijventerreinen vast tot en met 2020. Na een voorbereiding
Nadere informatieAantal huwelijken, huwelijksontbindingen, partnerschappen en partnerschapsontbindingen per woonplaats in 2015
Aantal huwelijken, huwelijksontbindingen, partnerschappen en partnerschapsontbindingen per woonplaats in 215 Huwelijk Huwelijksontbinding Partnerschap Partnerschapsontbinding Woonplaats Man % Vrouw % Man
Nadere informatieLeegstand, herbestemming en verzorgingshuizen: een verkenning door de oogharen heen
Auteur: Lars Brugman 1 Datum: 2 februari 2015 Deze publicatie in samenwerking met Aedes-Actiz Kenniscentrum Wonen-Zorg opgesteld en gebaseerd op een eerdere publicatie van het Kadaster in de Barometer
Nadere informatiePersoonlijke gegevens raadsleden
Persoonlijke gegevens raadsleden Dit document bevat de volgende gegevens van raadsleden: Aantal raadsleden naar gemeentegrootte 1998-2016. Aantal raadsleden naar politieke partij 1998-2016. Aandeel vrouwelijke
Nadere informatieErratum Report LEI
Erratum Report LEI 14-128 19 januari 2015 Koeijer, T.J. de, P.W. Blokland, C.H.G. Daatselaar, J.F.M. Helming, H.H. Luesink, 2015. Scenario s voor grondgebondenheid: Een verkenning van de varianten binnen
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 2 november 2009
> Retouradres Postbus 16166 2500 BD Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 50 30 F 070 340
Nadere informatieIBIS WERKLOCATIES De stand in planning en uitgifte van bedrijventerreinen 1 januari 2008 en de uitgifte in 2007
IBIS WERKLOCATIES De stand in planning en uitgifte van bedrijventerreinen 1 januari 2008 en de uitgifte in 2007 ARCADIS en Stec Groep In opdracht van het Ministerie van VROM 30 Januari 2009 INHOUDSOPGAVE
Nadere informatieRijksmonumenten - nabijheid
De Erfgoedmonitor Home > Indicatoren > Rijksmonumenten - nabijheid Rijksmonumenten - nabijheid Publicatiedatum: 18 januari 2018 Rijksmonumenten zijn in Nederland, met uitzondering van Flevoland, bijna
Nadere informatieOpenbaar vervoer-, auto- en multimodale ontsluiting woongebieden,
Openbaar vervoer-, auto- en multimodale ontsluiting woongebieden, 1996-2016 Indicator 6 september 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere
Nadere informatieCentraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Werkloosheid in mei verder opgelopen
Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB13-044 20 juni 9.30 uur Werkloosheid in mei verder opgelopen Toename van de werkloosheid iets afgevlakt Meer werklozen van 25 jaar en ouder Lichte daling
Nadere informatieHerstructureringsopgave. bedrijventerreinen MRA
Herstructureringsopgave bedrijventerreinen MRA Stec Groep aan MRA Jasper Beekmans en Evert-Jan de Kort 28 juni 2018 Inhoud Interactief deel Aanleiding Aanpak Resultaten analyses Conclusie en aanbevelingen
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 20 april 2018 Rapportage plancapaciteit
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Turfmarkt 147 Den Haag Postbus 20011 2500 EA Den Haag www.rijksoverheid.nl
Nadere informatieRegioconvenant Bedrijventerreinen Regio Zuidoost Utrecht. Besluitvorming
Regioconvenant Bedrijventerreinen Regio Zuidoost Utrecht Besluitvorming Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Belanghebbenden 3 Hoofdstuk 2 Considerans 4 Hoofdstuk 3 Artikelen 6 Hoofdstuk 4 Uitvoeringsagenda 2012-2014
Nadere informatiePDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen
PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is an author's version which may differ from the publisher's version. For additional information about this
Nadere informatieWoningbouw Het plan maakt de ontwikkeling van twee woningen aan het Landaspad mogelijk. Tegen deze ontwikkeling hebben wij geen bezwaar.
Bestaande overcapaciteit aan bedrijventerreinen In de stadsregio Arnhem-Nijmegen bestaat een groot overaanbod aan bedrijventerreinen. Voor de periode 2016-2025 bedraagt dit minstens 150 ha. Van het bestaande
Nadere informatieKWARTAALMONITOR JULI Omzetontwikkeling van freelancers en flexwerkers in Nederland
KWARTAALMONITOR JULI 2017 Omzetontwikkeling van freelancers en flexwerkers in Nederland Inhoud 3 HERSTELLENDE MARKT HUNKERT NAAR HERZIENINGEN 4 FREELANCERS EN FLEXWERKERS ONVERMINDERD POPULAIR 5 JONGE
Nadere informatieLeenonderzoek Het autolening onderzoek 2017
Leenonderzoek Geldshop heeft een grootschalig onderzoek naar leningaanvragen voor auto s in Nederland uitgevoerd. In totaal werd de data van duizenden aanvragen in de periode januari 2016 tot en met augustus
Nadere informatieVrijgestelde soorten per provincie
per provincie Wet Natuurbescherming 2017 NLadviseurs adviesbureau voor natuurbeheer en landschapsoptimalisering Colofon Deze rapportage is opgesteld door NLadviseurs Mei 2017 NLadviseurs Larensteinselaan
Nadere informatieONDERZOEKMEMORANDUM. Bedrijventerreinenproblematiek Stedendriehoek. Inleiding en samenvatting
ONDERZOEKMEMORANDUM Bedrijventerreinenproblematiek Stedendriehoek Inleiding en samenvatting Momenteel is in de Stedendriehoek een hevige discussie gaande over de ontwikkeling van een nieuw regionaal bedrijventerrein
Nadere informatie(65%) Totaal Mannen Vrouwen. Totaal jaar jaar
Ontwikkeling van de WW in de periode 21 24 Ton Ferber Tussen eind 21 en eind 24 is het aantal WW-uitkeringen bijna verdubbeld. Vooral het aantal uitkeringen aan mannen jonger dan 45 is sterk gestegen.
Nadere informatieOnderzoek bedrijventerreinenbeleid
Onderzoek bedrijventerreinenbeleid Door: Gemeentelijke Rekenkamer Nijmegen Voor: Burgerronde Datum: 21 maart 2012 Aanleiding en doel Aanleiding: Initiatief van NVVR Kring Oost Gezamenlijk onderzoek van
Nadere informatieCPB juniraming 2010: Ook lagere economische groeiverwachtingen voor Breda
CPB juniraming 2010: Ook lagere economische groeiverwachtingen voor Breda 1. Inleiding In juni 2010 heeft het Centraal Planbureau nieuwe verwachtingen gepresenteerd over de ontwikkelingen van de Nederlandse
Nadere informatiePrijsexplosie bedrijventerreinen vraagt om reactie vastgoedsector
Prijsexplosie bedrijventerreinen vraagt om reactie vastgoedsector Marktpartijen als beleggers en projectontwikkelaars hebben nog altijd weinig belangstelling voor bedrijventerreinen en bedrijfsruimten.
Nadere informatieREKENEN AAN WERKLOCATIES
REKENEN AAN WERKLOCATIES De laatste jaren wordt kritischer gekeken naar de behoefteramingen voor bedrijventerreinen en kantorenlocaties. De kritiek concentreert zich op de rol van het beleid van verschillende
Nadere informatieAantal huwelijken, huwelijksontbindingen, partnerschappen en partnerschapsontbindingen per woonplaats in 2014
Aantal huwelijken, huwelijksontbindingen, partnerschappen en partnerschapsontbindingen per woonplaats in 214 Huwelijk Huwelijksontbinding Partnerschap Partnerschapsontbinding Woonplaats Man % Vrouw % Man
Nadere informatieONDERZOEKMEMORANDUM. De vraag naar bedrijventerreinen
ONDERZOEKMEMORANDUM Toelichting op de berekening van de vraag naar bedrijventereinen in de concept Structuurvisie Bedrijventereinen Gelderland met betrekking tot De Vallei en de gemeente Barneveld De vraag
Nadere informatieEerste helft 2018 & Q Graydon kwartaal monitor
Eerste helft & Q2 Graydon kwartaal monitor Eerste helft & Q2 1 Eerste helft & Q2 Inhoud Inleiding 3 Persbericht 4 Faillissementen per branche 23 Opheffingen per branche 24 Netto-groei per branche 25 Overzicht
Nadere informatieOpenbaar vervoer-, auto- en multimodale ontsluiting werkgebieden,
Openbaar vervoer-, auto- en multimodale ontsluiting werkgebieden, 1996-2015 Indicator 7 september 2016 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere
Nadere informatiePersbericht. Werkloosheid in alle provincies gedaald
Persbericht PB99-191 28 juli 1999 9.30 uur Werkloosheid in alle provincies gedaald De gunstige ontwikkeling op de arbeidsmarkt in 1998 leidde in alle provincies tot een daling van de werkloosheid en een
Nadere informatieWerkloosheid gedaald
Persbericht PB13-079 19 december 09.30 uur Werkloosheid gedaald Werkloze beroepsbevolking in november met 21 duizend afgenomen Aantal lopende WW-uitkeringen met 11 duizend gestegen Toename aantal WW-uitkeringen
Nadere informatieWoningtransacties per kwartaal Nederland
Woningtransacties op niveau 2008, koopsom slechts 10% onder topjaar De Nederlandse woningmarkt draait op volle toeren. In de eerste negen maanden van 2015 zijn door het Kadaster 125.859 woningtransacties
Nadere informatiePersoonlijke gegevens van wethouders
Persoonlijke gegevens van wethouders Dit document bevat de volgende gegevens van wethouders: Aantal wethouders naar gemeentegrootte 1998-2016. Aandeel wethouders naar politieke partij 1998-2016. Aandeel
Nadere informatieBedrijventerreinen Noord-Veluwe. Regionale bijeenkomst raadsleden Gerrit Marskamp
Bedrijventerreinen Noord-Veluwe Regionale bijeenkomst raadsleden 08-02-2017 Gerrit Marskamp Opbouw presentatie De hamvraag/dilemma Wat willen we als gemeenten? Wat hebben we? Wat is het speelveld? Vraag
Nadere informatieOnderzoekmemorandum Innovatie en de Lissabonagenda
Onderzoekmemorandum Innovatie en de Lissabonagenda Inleiding Nederland werkt, net als de andere Europese landen aan de Lissabon-doelstellingen van de EU om te komen tot een dynamische en concurrerende
Nadere informatieIBIS WERKLOCATIES De stand in planning en uitgifte van bedrijventerreinen 1 januari 2007 en de uitgifte in 2006
IBIS WERKLOCATIES De stand in planning en uitgifte van bedrijventerreinen 1 januari 2007 en de uitgifte in 2006 ARCADIS en Stec Groep In opdracht van het Ministerie van VROM December 2007 INHOUDSOPGAVE
Nadere informatieKWARTAALMONITOR APRIL Omzetontwikkeling van freelancers en flexwerkers in Nederland
KWARTAALMONITOR APRIL 2017 Omzetontwikkeling van freelancers en flexwerkers in Nederland Inhoud 3 VRAAG NAAR FLEX BLIJFT STIJGEN, MAAR VOOR HOELANG? 4 FREELANCERS EN FLEXWERKERS OOK IN 2017 ONVERMINDERD
Nadere informatieFACTSHEET SCHORSINGEN PRIMAIR ONDERWIJS ELEKTRONISCHE MELDINGEN OVER SCHOOLJAREN 2014/2015 EN 2015/2016. Pagina 1 van 13
FACTSHEET SCHORSINGEN PRIMAIR ONDERWIJS ELEKTRONISCHE MELDINGEN OVER SCHOOLJAREN 2014/2015 EN 2015/2016 Pagina 1 van 13 Inleiding Scholen voor primair onderwijs zijn sinds 1 augustus 2014 verplicht aan
Nadere informatieONDERZOEKSMEMORANDUM
ONDERZOEKSMEMORANDUM Een tentatieve berekening van de uitbreidingsvraag naar bedrijventerreinen in de WGR-regio Noord- Veluwe volgens de Overijsselse uitgangspunten Algemeen In 2015 heeft de provincie
Nadere informatieOntwikkeling leerlingaantallen
Ontwikkeling leerlingaantallen Elk jaar wordt op 1 oktober het leerlingaantal van elke basisschool geregistreerd door de Dienst Uitvoering Onderwijs (). Op basis van deze leerlingtelling wordt de bekostiging
Nadere informatieEnquête Oostvaardersplassen. Inhoudsopgave. 1 Algemeen...1
Inhoudsopgave 1...1 2 Vragenlijst...2 1 Wat is uw geslacht?...2 2 Wat is uw leeftijd?...3 3 In welke provincie woont u?...4 4 Wat ziet u als oplossing voor de overpopulatie in de Oostvaardersplassen?...5
Nadere informatieGroepsgrootte in het basisonderwijs
Groepsgrootte in het basisonderwijs 2014-2017 Inleiding Groepsgrootte is een belangrijk onderwerp voor veel leerkrachten, ouders en leerlingen in het basisonderwijs. Er is niet wettelijk vastgelegd hoeveel
Nadere informatieWoningtransacties per maand, Nederland
2015 was een prima jaar voor de woningmarkt De Nederlandse woningmarkt heeft een uitstekend jaar achter de rug. In vergelijking met 2014 stijgt het aantal transacties met 16,1% tot 178.293 stuks. De verwachting
Nadere informatieWerkloosheid in juli verder gedaald
Persbericht PB14-051 21 augustus 2014 9:30 uur Werkloosheid in juli verder gedaald - De laatste maanden meer mensen aan het werk - Beroepsbevolking 100 duizend kleiner dan een jaar geleden - Aantal WW-uitkeringen
Nadere informatieMet deze notitie wordt uw Raad geadviseerd over aanpassing van de grondprijzen op bedrijvenpark Het Hoog.
RAADSVOORSTEL Onderwerp : Grondprijsaanpassing bedriivenpark Het Hoog Toelichting Met deze notitie wordt uw Raad geadviseerd over aanpassing van de grondprijzen op bedrijvenpark Het Hoog. De Raad heeft
Nadere informatieBouwen in natuurgebieden in de Ecologische Hoofdstructuur,
Bouwen in natuurgebieden in de Ecologische Hoofdstructuur, 2000-2012 Indicator 10 september 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens
Nadere informatieLerarentekort po, vo en mbo. Voorlichtingsbijeenkomst regionale aanpak op
Lerarentekort po, vo en mbo Voorlichtingsbijeenkomst regionale aanpak op 11-12-2018 Van overschotten naar tekorten Voor alle sectoren geldt: Verouderd lerarenbestand: veel leraren gaan komende jaren met
Nadere informatieGraydon Kwartaalmonitor. incl Kwartaal 4
Graydon kwartaal monitor incl Kwartaal 4 1 Inhoud Inleiding 3 Persbericht 4 Per branche Overzicht Q2, Q3 en Q4 6 Starters per branche 7 Opheffingen per branche 8 Faillissementen per branche 9 Netto-Groei
Nadere informatieGedeputeerde Staten. Midden-Holland t.a.v. tafel Economie, Onderwijs en Arbeidsmarkt Postbus AH Gouda
Gedeputeerde Staten Contact M. Verwaal T 070-441 77 14 m.verwaal@pzh.nl Postadres Provinciehuis Postbus 90602 2509 LP Den Haag T 070-441 66 11 www.zuid-holland.nl Midden-Holland t.a.v. tafel Economie,
Nadere informatieLeenonderzoek Verbouwingen De cijfers 2016 vs 2015
Leenonderzoek Verbouwingen De cijfers 2016 vs 2015 Geldshop, onafhankelijk adviseur en bemiddelaar in consumptief krediet, heeft een grootschalig onderzoek gedaan naar leningaanvragen voor het leendoel
Nadere informatieVastgoedbericht juni 2008
Vastgoedbericht juni 20 Het Kadaster brengt maandelijks een vastgoedbericht uit. Hierin worden statistieken gepresenteerd met de ontwikkelingen van de afgelopen maand: de prijsindex en het aantal verkochte
Nadere informatieIBIS WERKLOCATIES 2005 De stand in planning en uitgifte van bedrijventerreinen 1 januari 2005
IBIS WERKLOCATIES 2005 De stand in planning en uitgifte van bedrijventerreinen 1 januari 2005 ARCADIS en Stec Groep In opdracht van het Ministerie van VROM December 2005 INHOUDSOPGAVE VOORWOORD 1 1. DOEL
Nadere informatieQ1 Hoe bent u momenteel voor zorg verzekerd?
Q1 Hoe bent u momenteel voor zorg verzekerd? Beantwoord: 7.030 Overgeslagen: 0 Alleen een basisverzeke... Een basisverzeke... Een basisverzeke... Anders, namelijk Alleen een basisverzekering Een basisverzekering
Nadere informatieAnalyse resultaten CVO 2014
Analyse resultaten CVO 2014 Toelichting: Deze analyse heeft betrekking op toeristische binnenlandse vakanties. Vakanties van vaste standplaatshouders zijn hierin niet meegenomen, omdat de CVO cijfers van
Nadere informatieBijlage 1 Spreiding en fluctuaties leerplichtige asielzoekers
Bijlage 1 Spreiding en fluctuaties leerplichtige asielzoekers p 1 Totaal aantal leerplichtige asielzoekers In het onderzoek is het aantal leerplichtige asielzoekers bepaald op basis van het aantal asielzoekers
Nadere informatie