Herstructurering van bedrijventerreinen
|
|
- Alexander van den Berg
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Herstructurering van bedrijventerreinen Hoe gaan we de verrommeling van het landschap door bedrijventerreinen tegen? Een onderzoek van de Algemene Rekenkamer
2 Herstructurering van bedrijventerreinen De karakteristieke Hollandse horizon met weilanden, kerktorens en molens is de afgelopen decennia een zeldzaam verschijnsel geworden. Nederland wordt voller en het landschap verrommelt. Eén van de oorzaken is de gestage opmars van bedrijventerreinen, die als paddenstoelen uit de grond lijken te schieten. Tegelijkertijd staan steeds meer verouderde bedrijventerreinen grotendeels leeg. Het Rijk heeft eind jaren negentig besloten hier wat aan te gaan doen. Om te voorkomen dat er onnodig nieuwe bedrijventerreinen worden aangelegd, wil het Rijk ervoor zorgen dat de oude terreinen worden opgeknapt en aangepast aan de eisen van de tijd. Herstructureren wordt dat genoemd. Dat lijkt een eenvoudige oplossing, maar de praktijk is weerbarstig. De Algemene Rekenkamer heeft in 2008 onderzocht wat zoal de problemen zijn en hoe die zouden moeten worden aangepakt. Veroudering Veel bedrijventerreinen in Nederland zijn verouderd. Concreet betekent dit dat de aan- en afvoerwegen niet meer van deze tijd zijn en/of dat er overlast wordt veroorzaakt voor omwonenden. Soms spelen er ook andersoortige problemen: de milieueisen zijn bijvoorbeeld aangescherpt, waardoor het type bedrijven waarvoor een terrein is ingericht, op die plek niet meer actief mag zijn. Ook kunnen bedrijventerreinen verouderd zijn doordat de slecht onderhouden kavels, gebouwen en faciliteiten (bijvoorbeeld een spoorlijn of een aanlegsteiger) niet meer voldoen aan de eisen. Neerwaartse spiraal Verouderde bedrijventerreinen hebben vaak te maken met gedeeltelijke leegstand. Dat kan ongewenste effecten met zich meebrengen, zoals sociale onveiligheid en verpaupering. Veel ondernemers gaan in zo n situatie op zoek naar nieuwe ruimte. Er ontstaat dan een neerwaartse spiraal. Het vertrek van bedrijven levert immers extra leegstand op en dat mondt uit in verdere verloedering van de verlaten terreinen. Hoe groot is het probleem? De veroudering van bedrijventerreinen vormt een serieus probleem in Nederland. Ongeveer een derde deel van de terreinen voldoet niet meer. Landelijk ziet het beeld er als volgt uit (zie kaartje). Bedrijventerrein Louter Bloemen in Dordrecht: overlast voor omwonenden (foto: René Verleg) Bedrijventerrein Julianahaven in Dordrecht: verloedering door leegstand (foto: René Verleg)
3 Veroudering van bedrijventerreinen per provincie Stand per 1 januari 2007, in hectares en als percentage van de totale oppervlakte bedrijventerreinen behoefte is aan nog eens ruim hectare aan extra ruimte voor bedrijventerreinen. Dan zouden we uitkomen op een oppervlakte hectare; dat is ruim 3% van het totale grondoppervlak van Nederland Omvang van het totale areaal aan verouderde bedrijventerreinen per provincie, in hectare Veroudering betreft tot 20% van het totaal...20 tot 35% van het totaal...35 tot 50% van het totaal...meer dan 50% van het totaal Herstructurering Het Rijk wil de problemen rond de bedrijventerreinen aanpakken door verouderde terreinen op te knappen en aan te passen aan de eisen van de tijd. Na zo n herstructurering kan het terrein weer vele jaren mee en hoeven er minder nieuwe terreinen in de omgeving te verrijzen, zo is het idee. Bij een herstructurering komen veel werkzaamheden kijken. Verpauperde gebouwen op het terrein moeten worden aangekocht en gesloopt, zodat de grond kan worden vrijgemaakt voor meer of hogere bebouwing op dezelfde oppervlakte. Ook moet er doorgaans nieuwe weginfrastructuur worden aangelegd rond het terrein, en moeten tal van kabels en leidingen worden vernieuwd. Vaak is op delen van het terrein ook bodemsanering nodig. Vervolgens moet het terrein worden heringedeeld op basis van verschillende milieucategorieën, waarna de bedrijven ter plaatse nieuwe kavels toegewezen krijgen. Te zien is dat er regionale verschillen zijn. Zo zijn er vooral veel verouderde terreinen in de provincies Noord-Brabant, Noord-Holland en Zuid-Holland. Op de verouderde terreinen spelen problemen die met regulier onderhoud niet meer opgelost kunnen worden. Aanwas nieuwe terreinen Mede door de verhuiswens van ondernemers die op een verouderd bedrijventerrein zijn gevestigd, moeten er elders nieuwe bedrijventerreinen worden aangelegd. De totale voorraad bedrijventerreinen neemt zo steeds verder toe en daarmee ook de oppervlakte die in beslag wordt genomen door bedrijventerreinen. Het ruimtebeslag van bedrijventerreinen is in nog geen twintig jaar verdubbeld van bijna hectare in 1988, tot ruim hectare in Die hectare is bijna gelijk aan de oppervlakte van de gehele Veluwe. Prognoses laten zien dat er in de periode De opmars van bedrijventerreinen in Nederland sinds 1988
4 Herstructureringsproject op bedrijventerrein Majoppeveld in Roosendaal (Foto s: Brabantse OntwikkelingsMaatschappij) Vóór herstructurering Ná herstructurering Doelstellingen van het Rijk Het Rijk heeft in 2004 besloten dat er de komende jaren ruim hectare aan verouderde bedrijventerreinen geherstructureerd moet worden. Vastgelegd is dat in 2012 alvast hectare moet zijn geherstructureerd. Verder wil het Rijk de doorlooptijden van herstructureringsprojecten terugbrengen tot gemiddeld acht jaar per project. Nu duurt het gemiddeld nog tien jaar voordat een verouderd bedrijventerrein is opgeknapt of een andere functie heeft gekregen. De taakverdeling: Rijk, provincies en gemeenten Het Rijk voert de herstructureringsprojecten niet zelf uit. Dat doen de provincies en de gemeenten die verouderde bedrijventerreinen binnen hun grenzen hebben, in samenwerking met de ondernemers op deze bedrijventerreinen. Gemeenten zijn ervoor verantwoordelijk dat lokale herstructureringsprojecten goed worden uitgevoerd. Zij nemen het initiatief, regelen de financiering en de medewerking van alle betrokken (dus ook private) partijen. Provincies voeren de regie. Zij maken ramingen van de behoefte aan bedrijfsruimte in de regio en reserveren grondoppervlak voor bedrijventerreinen. Ook zijn zij ervoor verantwoordelijk dat er budget, kennis en expertise beschikbaar is. Het Rijk heeft een coördinerende en sturende rol. Er worden vanuit Den Haag subsidies verstrekt voor herstructureringsprojecten. Daarnaast kan het Rijk in de toekomst (waarschijnlijk vanaf 2010) provincies en gemeenten verplichten hun bestemmingsplannen aan te passen als die niet voldoende rekening houden met het rijksbeleid voor bedrijventerreinen. Dat gaat als volgt. Het Rijk schrijft voor dat er pas nieuwe bedrijventerreinen mogen worden aangelegd nadat alle beschikbare ruimte op bestaande terreinen optimaal is benut en nadat het ruimtegebruik er is geïntensiveerd (bijvoorbeeld door hogere bebouwing op dezelfde oppervlakte). Als gemeenten en provincies deze stappen in de besluitvorming (de zogenoemde SER-ladder) niet zorgvuldig hebben doorlopen, kan het Rijk (zodra de formele bevoegdheid hiertoe is geregeld) ingrijpen en de aanleg van een nieuw terrein tegenhouden. Stap 3 Indien het voorgaande onvoldoende soelaas biedt, is uitbreiding van ruimte voor de desbetreffende functie aan de orde. Stap 2 Maak optimaal gebruik van de mogelijkheden om ruimteproductiviteit te verhogen. Stap 1 Gebruik de ruimte die reeds beschikbaar is gesteld voor een bepaalde functie en/of door herstructurering beschikbaar gemaakt kan worden. De drie stappen uit de SER-ladder (bron: Sociaal-Economische Raad)
5 Praktijkproblemen: hoe lossen we ze op? Op papier lijkt het allemaal goed geregeld. Maar de Algemene Rekenkamer heeft geconstateerd dat in de praktijk de herstructurering van bedrijventerreinen al jaren niet goed van de grond komt. De volgende problemen zouden op korte termijn van rijkswege moeten worden aangepakt: Het Rijk heeft alleen een globaal beeld van de verouderingsproblematiek. De in Den Haag beschikbare gegevens geven geen precieze informatie over de toestand waarin de bedrijventerreinen binnen een gemeente verkeren. Dat bemoeilijkt een gerichte aanpak. Breng het probleem goed in kaart: op welke locaties is er sprake van veroudering, welk type veroudering is daar aan de orde, om hoeveel hectares verouderde terreinen gaat het, welke maatregelen zijn nodig, hoeveel geld is daarmee gemoeid? Gemeenten en ondernemers krijgen het benodigde geld voor het opknappen van bedrijventerreinen maar moeizaam bij elkaar. Vooral voor de aanpak van kleinere terreinen zijn nauwelijks subsidies beschikbaar. Het Rijk biedt gemeenten ook weinig hulp bij het aanboren van andere, private geldbronnen. Bied gemeenten en provincies meer ondersteuning bij het aanboren van geldbronnen voor herstructurerings- projecten. Evalueer bestaande subsidieregelingen, die vooral gericht zijn op grote herstructureringsprojecten, op hun effectiviteit. Er is nauwelijks sprake van afstemming binnen de regio. Daardoor lukt het niet om het aanbod van terreinen goed te laten aansluiten op de behoefte. Provincies schatten de behoefte aan bedrijventerreinen steevast ruimer in dan het Rijk. Er is de afgelopen decennia dan ook veel grond uitgegeven voor de aanleg van nieuwebedrijventerreinen. Verfijn de methodiek waarmee de behoefte aan bedrijventerreinen wordt geraamd, zodat een realistisch beeld ontstaat. De voorgeschreven stappen in de besluitvorming over aanleg van nieuwe bedrijventerreinen worden meestal niet goed doorlopen. Gemeenten en provincies zijn slecht op de hoogte van de manier waarop de SER-ladder in de praktijk moet worden geïnterpreteerd en toegepast. Informeer provincies en gemeenten beter over de verplichte toepassing van de SER-ladder. Voor gemeenten is de begeleiding van herstructureringsprojecten een ingewikkeld proces, dat dikwijls moeizaam verloopt. Vooral de complexiteit van de projectorganisatie, het ontbreken van de benodigde kennis en ervaring en de ingewikkelde wet- en regelgeving vormen obstakels. Geef meer voorlichting, training en organisatorische ondersteuning aan gemeenten die herstructureringsprojecten uitvoeren.
6 Toelichting bij deze uitgave De Algemene Rekenkamer is een onafhankelijk onderzoeksorgaan dat controleert of het geld van de rijksoverheid rechtmatig, doelmatig en doeltreffend wordt geïnd, beheerd en uitgegeven. Ook beoordelen wij of het bestede geld de beoogde resultaten heeft opgeleverd. Tot onze doelgroepen behoren niet alleen het parlement, de regering en de organisaties die wij controleren, maar ook de media, onderzoeksinstituten, maatschappelijke organisaties, toezichthouders, adviesraden en de burger. Voor het contact met deze groepen maken wij gebruik van diverse communicatiemiddelen. Via de website van de Algemene Rekenkamer ( kan iedereen kennisnemen van de resultaten van onze onderzoeken. Veel van onze rapporten verschijnen als openbare Tweede Kamerstukken. Soms brengen we na publicatie een brochure uit, waarin de belangrijkste uitkomsten en achtergronden worden samengevat. Voor u ligt zo n brochure. Het rapport dat in deze brochure wordt samengevat, getiteld Herstructurering van bedrijventerreinen, is verschenen op 12 november Uitgave Algemene Rekenkamer, januari 2009 Vormgeving Corps ontwerpers Foto omslag René Verleg Rapportgegevens Herstructurering van bedrijventerreinen (2008). Tweede Kamer, vergaderjaar , , nrs Den Haag: Sdu. Meer achtergrondinformatie
Herstructurering een fiasco
Herstructurering een fiasco Bouwstenen voor een nieuw bedrijventerreinenbeleid Milieudefensie: een wereld te winnen Herstructurering een fiasco Bouwstenen voor een nieuw bedrijventerreinenbeleid Colofon
Nadere informatieAanbod bedrijventerreinen
Staat van 2014 Aanbod bedrijventerreinen Wat is de index van het uitgeefbare oppervlak (2002 = 100)? Ten opzichte van 2002 is er nog 57% uitgeefbaar terrein over Vergelijking in de tijd (Index uitgeefbaar
Nadere informatieDatum: 11 februari 2013 Versie definitief. Uitgifteprotocol Bedrijfsgrond Gemeente Oldebroek (2013)
Datum: 11 februari 2013 Versie definitief Uitgifteprotocol Bedrijfsgrond Gemeente Oldebroek (2013) Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 1.1. Aanleiding... 3 1.2. Randvoorwaarden en uitgangspunten voor het uitgifteprotocol...
Nadere informatieGelet op artikel 2 van de Algemene subsidieverordening Noord-Holland 2011;
Besluit van gedeputeerde staten van Noord-Holland van 27 januari 2015, nr. 534988/535013 tot wijziging van de Uitvoeringsregeling subsidie Herstructurering en intelligent ruimtegebruik bedrijventerreinen
Nadere informatieHerstructurering. Ruimte voor de Brabantse economie. Brabantse Herstructureringsmaatschappij voor Bedrijventerreinen B.V.
Herstructurering Ruimte voor de Brabantse economie Brabantse Herstructureringsmaatschappij voor Bedrijventerreinen B.V. Hoogwaardige, duurzame en voldoende vestigingsruimte voor bedrijven. Dat is een belangrijke
Nadere informatieGedeputeerde Staten van Flevoland,
2013/24 Nummer 1529561 Nadere regel 'herstructureringsprojecten Flevoland 2013' Nadere regel Herstructureringsprojecten Flevoland 2013 Gedeputeerde Staten van Flevoland maken overeenkomstig artikel 3:42
Nadere informatieDatum : 6 september 2005 Nummer PS : PS2005IME06 Dienst/sector : MEC/DER Commissie : IME
S T A T E N V O O R S T E L Datum : 6 september 2005 Nummer PS : PS2005IME06 Dienst/sector : MEC/DER Commissie : IME Registratienummer : 2005MEC001704i Portefeuillehouder: Ger Mik Titel : Projectvoorstel
Nadere informatieResultaten verantwoordingsonderzoek De Koning (I) Rapport bij het jaarverslag
Resultaten verantwoordingsonderzoek 2015 De Koning (I) Rapport bij het jaarverslag 2016 Resultaten verantwoordingsonderzoek 2015 De Koning (I) Rapport bij het jaarverslag Inhoud 1 Conclusies 2 Feiten &
Nadere informatiePROVINCIAAL BLAD. Uitvoeringsregeling subsidie Herstructurering en intelligent ruimtegebruik bedrijventerreinen Noord-Holland 2014.
PROVINCIAAL BLAD Officiële uitgave van provincie Noord-Holland. Nr. 76 21 februari 2014 Uitvoeringsregeling subsidie Herstructurering en intelligent ruimtegebruik bedrijventerreinen Noord-Holland 2014.
Nadere informatieKnelpunten Hieronder worden de 10 belangrijkste knelpunten bij de vormgeving van de regierol op het gebied van integrale veiligheid samengevat.
Gemeentelijke regie bij integrale veiligheid Veel gemeenten hebben moeite met het vervullen van de regierol op het gebied van integrale veiligheid. AEF heeft onderzoek gedaan naar knelpunten bij de invulling
Nadere informatiePraktijkinfo. Herstructurering bedrijventerreinen April 2010
Praktijkinfo Herstructurering bedrijventerreinen April 2010 Provincies stellen met geld van de Rijksoverheid programma s op voor de herstructurering van bedrijventerreinen. Het Rijk stelt daarbij als voorwaarde
Nadere informatieOnderzoek onder Raadsleden naar regionale samenwerking, gemeenschappelijke regelingen en herindeling
Onderzoek onder Raadsleden naar regionale samenwerking, gemeenschappelijke regelingen en herindeling 13 januari 2014 Uitgevoerd door Overheid in Nederland in opdracht van Raadslid.Nu www.overheidinnederland.nl
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2010 2011 32 707 Parlementair onderzoek Onderhoud en innovatie spoor Nr. 2 BRIEF VAN DE VASTE COMMISSIE VOOR INFRASTRUCTUUR EN MILIEU Aan de Voorzitter van
Nadere informatieVraag 6 Hoe groot is de vloeroppervlakte van de bedrijfsruimte die u denkt nodig te hebben voor uw uitbreiding- of verplaatsingsplannen?
Conclusie Tot 2020 wordt een behoefte naar bedrijventerrein in de gemeente Zijpe geraamd van circa 5 hectare. Dit is ook de oppervlakte die in de planningsopgave in de provinciale structuurvisie is opgenomen.
Nadere informatieJAARVERSLAG Stichting BIZ Schiebroek Maart Jaarverslag 2013 Stichting BIZ Schiebroek
JAARVERSLAG 2013 Stichting BIZ Schiebroek Maart 2013 Inleiding Het op BT Schiebroek vindt plaats onder toezicht van de Stichting BIZ Schiebroek. Het bedrijventerrein Schiebroek is een zogenoemde Bedrijven
Nadere informatieResultaten verantwoordingsonderzoek BES-Fonds (H) Rapport bij het jaarverslag
Resultaten verantwoordingsonderzoek 2015 BES-Fonds (H) Rapport bij het jaarverslag 2016 Resultaten verantwoordingsonderzoek 2015 BES-Fonds (H) Rapport bij het jaarverslag Inhoud 1 Conclusies 2 Feiten &
Nadere informatieBedrijventerrein Kerkerak (Sliedrecht) Waardeloos of waardevol? Met de Kamer van Koophandel weet je wel beter
Bedrijventerrein Kerkerak (Sliedrecht) Waardeloos of waardevol? Met de Kamer van Koophandel weet je wel beter Factsheet bedrijventerrein Kerkerak, Gemeente Sliedrecht A. Inleiding Deze factsheet geeft
Nadere informatieResultaten verantwoordingsonderzoek Provinciefonds (C) Rapport bij het jaarverslag
Resultaten verantwoordingsonderzoek 2016 Provinciefonds (C) Rapport bij het jaarverslag 2017 Resultaten verantwoordingsonderzoek 2016 Provinciefonds (C) Rapport bij het jaarverslag Vooraf De Algemene Rekenkamer
Nadere informatieFactsheet bedrijventerrein Mijlpolder, Gemeente Binnenmaas
Factsheet bedrijventerrein Mijlpolder, Gemeente Binnenmaas Factsheet bedrijventerrein Mijlpolder, Gemeente Binnenmaas A. Inleiding Deze factsheet geeft een bondig overzicht van de maatschappelijke en economische
Nadere informatieSubsidievrije natuur in Nederland:
Subsidievrije natuur in Nederland: op naar 200.000 ha! Urgentie Uit diverse onderzoeken van onder andere het Planbureau voor de Leefomgeving blijkt dat we er in Nederland onvoldoende in slagen de achteruitgang
Nadere informatieDe begroting van de provincie Utrecht voor Een samenvatting
De begroting van de provincie Utrecht voor 2012 Een samenvatting Hoeveel gaat de provincie Utrecht in 2012 uitgeven? Waaraan en waarom? Dat leest u in deze samenvatting. U zult zien dat wij voor 2012 duidelijke
Nadere informatieConcept-Uitgiftebeleid. Bedrijventerreinen. Hoeksche Waard
Concept-Uitgiftebeleid Bedrijventerreinen Hoeksche Waard Pg. 2 Inleiding Pg. 3 Kaders uitgiftebeleid Pg. 5 Beleidskader Pg. 6 Toelichting artikelen 1 Inleiding De wortels van het oude uitgiftebeleid liggen
Nadere informatieInfrastructuurfonds (A)
Resultaten verantwoordingsonderzoek 2016 Infrastructuurfonds (A) Rapport bij het jaarverslag 2017 Resultaten verantwoordingsonderzoek 2016 Infrastructuurfonds (A) Rapport bij het jaarverslag Vooraf De
Nadere informatieOverige Hoge Colleges van Staat en Kabinetten van de Gouverneurs (IIB)
Resultaten verantwoordingsonderzoek 2017 Overige Hoge Colleges van Staat en Kabinetten van de Gouverneurs (IIB) Rapport bij het jaarverslag 2018 Resultaten verantwoordingsonderzoek 2017 Overige Hoge Colleges
Nadere informatieResultaten verantwoordingsonderzoek Provinciefonds (C) Rapport bij het jaarverslag
Resultaten verantwoordingsonderzoek 2015 Provinciefonds (C) Rapport bij het jaarverslag 2016 Resultaten verantwoordingsonderzoek 2015 Provinciefonds (C) Rapport bij het jaarverslag Inhoud 1 Conclusies
Nadere informatieOverijssels financieel toezicht: meerwaarde in goede en slechte tijden. Zwolle, 4 december 2013
Overijssels financieel toezicht: meerwaarde in goede en slechte tijden Zwolle, 4 december 2013 Opzet presentatie Waarom dit onderzoek? Wat hebben we onderzocht? Toezicht in het kort: stand van zaken, rollen
Nadere informatieAlleen indien de noodzaak daartoe is aangetoond wil de Provincie zeer selectief nog een nieuw bedrijventerrein aanleggen.
Wat is het doel van het provinciale bedrijventerreinbeleid? Wij willen bereiken dat er een excellent vestigingsklimaat in onze provincie voor bedrijven aanwezig is. Daarvoor is het nodig dat de bedrijventerreinen
Nadere informatieg e m e e n t e M O N T F O O R T Startnotitie Nieuw bedrijventerrein Startnotitie
Startnotitie Nieuw Bedrijventerrein Voorlopige projectnaam: Bestuurlijk opdrachtgever: Bestuurlijk opdrachtnemer: Nieuw bedrijventerrein H.T.J. van Beers C.L. Jonkers Ambtelijk opdrachtgever: Ambtelijk
Nadere informatieMeest gestelde vragen Orionstraat 1 t/m 36b Versie
Meest gestelde vragen Orionstraat 1 t/m 36b Versie 20-08-2018 Inhoud Welke werkzaamheden moeten worden uitgevoerd?... 1 Hoe lang wisten jullie dit al?... 2 Is er een wijziging in de wetgeving geweest waardoor
Nadere informatieResultaten verantwoordingsonderzoek De Koning (I) Rapport bij het jaarverslag
Resultaten verantwoordingsonderzoek 2017 De Koning (I) Rapport bij het jaarverslag 2018 Resultaten verantwoordingsonderzoek 2017 De Koning (I) Rapport bij het jaarverslag Vooraf De Algemene Rekenkamer
Nadere informatieBedrijventerrein Kapelpolder (Maassluis) Maatschappelijke waarde. Met de Kamer van Koophandel weet je wel beter
Bedrijventerrein Kapelpolder (Maassluis) Maatschappelijke Met de Kamer van Koophandel weet je wel beter Bedrijventerrein Kapelpolder, gemeente Maassluis A. Inleiding Deze factsheet geeft een bondig overzicht
Nadere informatieStaten-Generaal (IIA)
Resultaten verantwoordingsonderzoek 2016 Staten-Generaal (IIA) Rapport bij het jaarverslag 2017 Resultaten verantwoordingsonderzoek 2016 Staten-Generaal (IIA) Rapport bij het jaarverslag Vooraf De Algemene
Nadere informatieWijzigingen Omgevingsplan Flevoland 2006
DEEL C Wijzigingen Omgevingsplan Flevoland 2006 Deel C Wijzigingen Omgevingsplan Flevoland 2006 Voor de belangrijkste tekstblokken uit het Omgevings plan Flevoland 2006 is hierna een voorstel gedaan voor
Nadere informatieVoldoende afstand tot windturbines en belangrijke kabels en leidingen. archeologische vindplaatsen, natuurgebieden, etc.).
Hoe vindt de trechtering van groot concept zoekgebied naar voorkeursalternatief plaats? Om tot een voorkeurslocatie voor het station en voorkeurslocatie voor de kabelcircuits te komen worden een aantal
Nadere informatieMinisterie van Algemene Zaken (III)
Resultaten verantwoordingsonderzoek 2017 Ministerie van Algemene Zaken (III) Rapport bij het jaarverslag 2018 Resultaten verantwoordingsonderzoek 2017 Ministerie van Algemene Zaken (III) Rapport bij het
Nadere informatieMinisterie van Algemene Zaken (III)
Resultaten verantwoordingsonderzoek 2016 Ministerie van Algemene Zaken (III) Rapport bij het jaarverslag 2017 Resultaten verantwoordingsonderzoek 2016 Ministerie van Algemene Zaken (III) Rapport bij het
Nadere informatieBedrijventerreinen kunnen veel beter
Bedrijventerreinen kunnen veel beter Prof. dr. Jacques van Dinteren 17 juni 2014 Paar feiten Voldoende nieuw bedrijventerrein voor 14 jaar Is er nauwelijks economisch herstel, dan voor 20 jaar Veranderende
Nadere informatieFormat Projectplan. Zo kan het ook! 20 juni 2013 1
Format Projectplan Onbeperkt Sportief biedt u een format voor het maken van een projectplan. Met zeven hoofdvragen krijgt u helder op papier wat uw project inhoudt. Het projectplan heeft als doel het stimuleren
Nadere informatieRapport. Rapport betreffende een klacht over Rijkswaterstaat, vallend onder de minister van Infrastructuur en Milieu uit Den Haag.
Rapport Rapport betreffende een klacht over Rijkswaterstaat, vallend onder de minister van Infrastructuur en Milieu uit Den Haag. Datum: 10 september 2011 Rapportnummer: 2011/271 2 Klacht Verzoekster klaagt
Nadere informatieRapport bij het Jaarverslag De Koning (I)
Rapport bij het Jaarverslag 2012 De Koning (I) 2013 Verantwoordingsonderzoek over 2012 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 33 605 I Jaarverslag en slotwet van de Koning Nr. 2 RAPPORT
Nadere informatieResultaten verantwoordingsonderzoek Gemeentefonds (B) Rapport bij het jaarverslag
Resultaten verantwoordingsonderzoek 2015 Gemeentefonds (B) Rapport bij het jaarverslag 2016 Resultaten verantwoordingsonderzoek 2015 Gemeentefonds (B) Rapport bij het jaarverslag Inhoud 1 Conclusies 2
Nadere informatieFactsheet bedrijventerrein Spaanse Polder, Gemeente Rotterdam/Schiedam
Factsheet bedrijventerrein Spaanse Polder, Gemeente Rotterdam/Schiedam Factsheet bedrijventerrein Spaanse Polder, Gemeente Rotterdam/Schiedam A. Inleiding Deze factsheet geeft een bondig overzicht van
Nadere informatieWerkende bedrijventerreinen
Werkende bedrijventerreinen Dr. Cees-Jan Pen, programmamanager Platform31/Lector Vastgoed Fontys 1 Mijn agenda Bedrijventerreinen hoger op de politieke agenda: banen, mkb, leefbaarheid, economisch belang
Nadere informatieResultaten verantwoordingsonderzoek De Koning (I) Rapport bij het jaarverslag
Resultaten verantwoordingsonderzoek 2016 De Koning (I) Rapport bij het jaarverslag 2017 Resultaten verantwoordingsonderzoek 2016 De Koning (I) Rapport bij het jaarverslag Vooraf De Algemene Rekenkamer
Nadere informatieWerken. Historie en beleid
H 5.3 Resultaten per thema De groei van het areaal bedrijventerrein is in de komende periode lager dan in de afgelopen periode en herstructurering wordt steeds belangrijker. Verdere verdienstelijking van
Nadere informatieFIETSTOCHT langs (leegstaande) bedrijfspanden / bedrijventerreinen 5 juni 2013 (Wereld Milieudag)
FIETSTOCHT langs (leegstaande) bedrijfspanden / bedrijventerreinen 5 juni 2013 (Wereld Milieudag) Middelburg wil bij Nieuw-en St. Joosland een nieuw bedrijventerrein ontwikkelen. Volgens het Middelburgse
Nadere informatieOndernemersvisie Bedrijventerreinen Brabant
Aangeboden aan gedeputeerden Bert Pauli en Yves de Boer door Kamers van Koophandel Brabant en Zuidwest-Nederland & Brabants Zeeuwse Werkgeversvereniging Woensdag 21 december 2011 Er is een nieuwe aanpak
Nadere informatieDe Toekomst van Bedrijventerreinen. Gusta Renes
De Toekomst van Bedrijventerreinen Gusta Renes Inleiding Beeldvorming bedrijventerreinen Veel (nieuwe) bedrijventerreinen Veel grond beschikbaar voor uitgifte Weinig samenwerking tussen gemeenten Lage
Nadere informatieNieuwe landgoederen Nederland
Ruimte en Milieu Nieuwe landgoederen Nederland Bouwen aan een groene omgeving 02 Wie aan een landgoed denkt, stelt zich een ruim, bosrijk terrein voor met daarop een stijlvol gebouw. Het natuurschoon voert
Nadere informatieLadder voor duurzame verstedelijking
Ladder voor duurzame verstedelijking Klik om de modelstijlen te bewerken Tweede niveau Derde niveau Vierde niveau Vijfde niveau Ladder voor duurzame verstedelijking 1. Waar komt het vandaan? 2. Wat is
Nadere informatieRegionale behoefteraming Brainport Industries Campus Eindhoven
Regionale behoefteraming Brainport Industries Campus Eindhoven 23 juni 2015 Managementsamenvatting Status: Managementsamenvatting Datum: 23 juni 2015 Een product van: Bureau Stedelijke Planning bv Silodam
Nadere informatieGemeente Boekel. Vrijkomende Agrarische bedrijfsgebouwen. Seminar. 26 mei Ted van de Loo Wethouder grondgebiedzaken
Gemeente Boekel Seminar 26 mei 2016 Vrijkomende Agrarische bedrijfsgebouwen Ted van de Loo Wethouder grondgebiedzaken Gemeente Boekel Gemeente Boekel Gemeente Boekel Kenmerken van Boekel Onze context:
Nadere informatieGeachte leden van de rekeningencommissie,
Postbus 202 1000 AE Amsterdam Gemeente Amsterdam T.a.v. de Rekeningencommissie Postbus 202 1000AE Amsterdam datum 9 juni 2016 ons kenmerk RA_16_122 behandeld door A. Kok onderwerp Toezicht op ACAM bijlage
Nadere informatieFactsheet bedrijventerrein Stormpolder, Gemeente Krimpen aan de IJssel
Factsheet bedrijventerrein Stormpolder, Gemeente Krimpen aan de IJssel Factsheet bedrijventerrein Stormpolder, Gemeente Krimpen aan de IJssel A. Inleiding Deze factsheet geeft een bondig overzicht van
Nadere informatieInvesteren in het waddengebied is de moeite meer dan waard!
> www.vrom.nl Investeren in het waddengebied is de moeite meer dan waard! 2e Tender Waddenfonds 8 september tot en met 17 oktober 2008 Investeren in het waddengebied is de moeite meer dan waard! 2e Tender
Nadere informatieAlgemene Rekenkamer BEZORGEN. Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Ontwikkelingen in het accountantsberoep
Algemene Rekenkamer BEZORGEN Lange Voorhout 8 Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20015 2500 EA Den Haag T 070-342 43 44 Binnenhof 4 E voorlichtingcrekenkamar.ni DEN HAAG w www.rekenkamer.nl
Nadere informatieOnderzoek Inkoop en aanbestedingen Onderzoeksopzet. Rekenkamercommissie De Wolden September 2016 Status: definitief Versie: 1.0
Onderzoek Inkoop en aanbestedingen Onderzoeksopzet Rekenkamercommissie De Wolden September 2016 Status: definitief Versie: 1.0 Rekenkamercommissie De Wolden 1 A. Wat willen wij bereiken? 1. Aanleiding
Nadere informatieBedrijventerrein De Mient (Capelle a/d IJssel) Maatschappelijke waarde. Met de Kamer van Koophandel weet je wel beter
Bedrijventerrein De Mient (Capelle a/d IJssel) Maatschappelijke waarde Met de Kamer van Koophandel weet je wel beter Bedrijventerrein De Mient, gemeente Capelle a/d IJssel A. Inleiding Deze factsheet geeft
Nadere informatieMaak Oosterwold Landschap van Initiatieven. De anterieure overeenkomst Afspraken tussen initiatiefnemer en gemeente
Maak Oosterwold Landschap van Initiatieven De anterieure overeenkomst Afspraken tussen initiatiefnemer en gemeente 1 Inleiding In Oosterwold, het landschappelijk gebied aan weerszijden van de A27, laten
Nadere informatieDe uitvoering van de onderzoeken is gebaseerd op het zogenaamde Groninger Model. Over dit model hebben wij u reeds eerder geïnformeerd.
26-7-200725 september 2007 Corr.nr. 2007-34133, FC Nummer 23/ 2007 Zaaknr. 47817 Voordracht van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten van Groningen tot vaststelling van de Verordening onderzoek doelmatigheid
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 31 511 Beleidsdoorlichting Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Nr. 16 LIJST VAN VRAGEN EN ANTWOORDEN Vastgesteld 19 maart 2015 De vaste commissie
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2018 2019 33 576 Natuurbeleid Nr. 165 BRIEF VAN DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN VOEDSELKWALITEIT Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Nadere informatieConcept Convenant Voorraadbeheersing en Afstemming Werklocaties Flevoland. 1. Het College van burgemeester en wethouders van de gemeente Almere,
Concept Convenant Voorraadbeheersing en Afstemming Werklocaties Flevoland Partijen: 1. Het College van burgemeester en wethouders van de gemeente Almere, 2. Het College van burgemeester en wethouders van
Nadere informatieOverige Hoge Colleges van Staat en Kabinetten van de Gouverneurs (IIB)
Resultaten verantwoordingsonderzoek 2016 Overige Hoge Colleges van Staat en Kabinetten van de Gouverneurs (IIB) Rapport bij het jaarverslag 2017 Resultaten verantwoordingsonderzoek 2016 Overige Hoge Colleges
Nadere informatieverantwoordingsonderzoek 2016 bij het Ministerie van Infrastructuur en Milieu
BEZORGEN Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA Den Haag Lange Voorhout 8 Postbus 20015 2500 EA Den Haag T 070 342 43 44 E voorlichting@rekenkamer.nl W www.rekenkamer.nl
Nadere informatieBehoefteraming bedrijventerreinen Zuid-Holland. Stec Groep Hub Ploem Bestuurlijk overleg Midden-Holland 2 oktober 2017
Behoefteraming bedrijventerreinen Zuid-Holland Stec Groep Hub Ploem Bestuurlijk overleg Midden-Holland 2 oktober 2017 Uitgifte blijft achter, aanbod blijft stijgen 1200 1000 800 600 400 200 0 2012 2013
Nadere informatieGEMEENTE OLDEBROEK PERMANENTE BEWONING VAN RECREATIEWONINGEN STRUCTUURVISIE CONCEPT, DECEMBER 2014 KENMERK
GEMEENTE OLDEBROEK STRUCTUURVISIE PERMANENTE BEWONING VAN RECREATIEWONINGEN CONCEPT, DECEMBER 2014 KENMERK 188197 Inhoudsopgave 1 Beleidskader 5 1.1 Aanleiding 5 1.2 Beleidsmatige aspecten 5 2 Toetsingskader
Nadere informatieBeleidskader. Vrijkomende Agrarische Bebouwing
Beleidskader Vrijkomende Agrarische Bebouwing Beleidskader December 2016 3 Beleid Vrijkomende Agrarische Bebouwing Inhoudsopgave 1. Inleiding 1.1 Aanleiding 1.2 Doelstellingen 1.3 Relatie met ander beleid
Nadere informatieBeleidskader Vrijkomende Agrarische Bebouwing
GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van gemeente Haaren. Nr. 21696 15 februari 2017 Beleidskader Vrijkomende Agrarische Bebouwing 1. Inleiding 1.1 Aanleiding De afgelopen decennia is het aantal agrarische bedrijven
Nadere informatieWerkende bedrijventerreinen. Dr. Cees-Jan Pen, Lector Brainport Fontys
Werkende bedrijventerreinen Dr. Cees-Jan Pen, Lector Brainport Fontys 2 Het roer moet om Zonder stevige rem op nieuwbouw en schrappen kansloze locaties is het dweilen met de kraan open. Is dit wat we verstaan
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 31 482 Cultuursubsidies Nr. 94 LIJST VAN VRAGEN EN ANTWOORDEN Vastgesteld 22 april 2015 De commissie voor de Rijksuitgaven en de vaste commissie
Nadere informatieProvincies, natuurlijk doen! Aanvulling BBL-oud-grond
Provincies, natuurlijk doen! Aanvulling BBL-oud-grond Aanvullend advies aan het Interprovinciaal Overleg over de verdelingsvraagstukken samenhangend met de BBL-oud-grond Juni 2013 Inhoud 1 Inleiding 2
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 33 977 Evaluatie Wet toezicht accountantsorganisaties (Wta) Nr. 3 BRIEF VAN DE ALGEMENE REKENKAMER Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Nadere informatiePresentatie. Raadsinformatieavond 24 augustus 2010
Presentatie Raadsinformatieavond 24 augustus 2010 Leefbaarheidsbudget Leefbaarheidsbudget (LBB) Doel: bevorderen leefbaarheid en participatie Middel: geld voor initiatieven van burgers Budget 2010: EUR
Nadere informatieDoetinchem, 19 juni Te besluiten om: 1. Het Regionaal Programma Werklocaties Achterhoek met bijlagen (RPW Achterhoek) vast te stellen.
Aan de raad AGENDAPUNT NR. 7.2 ALDUS VASTGESTELD 27 JUNI 2019 Te besluiten om: 1. Het Regionaal Programma Werklocaties Achterhoek 2019-2023 met bijlagen (RPW Achterhoek) vast te stellen. Context De Achterhoek
Nadere informatiePROJECTINFORMATIE BEDRIJVENPARK HONDERDLAND FASE 2 MAASDIJK
PROJECTINFORMATIE BEDRIJVENPARK HONDERDLAND FASE 2 MAASDIJK BETREFT Na de succesvolle uitgave bedrijvenpark Honderdland fase 1, waar in de afgelopen jaren circa 45 hectare tuinbouwgebied is getransformeerd
Nadere informatie.., Algemene Rekenkamer. BEZORGEN De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Gen era a Binnenhof 4 2513 AA Den Haag
Algemene Rekenkamer.., BEZORGEN De Voorzitter van de Tweede Kamer der StatenGen era a Binnenhof 4 2513 AA Den Haag Lange Voorhout 8 Postbus 20015 2500 EA Den Haag T 070 3424344 070 3424130 voorlichting@rekenkamer.nl
Nadere informatieARTIKEL LID 2 BRO: LADDER VOOR DUURZAME VERSTEDELIJKING
ANNEKE FRANKEN & HANS KOOLEN GIJS HEUTINK ADVOCATEN ARTIKEL 3.1.6 LID 2 BRO: LADDER VOOR DUURZAME VERSTEDELIJKING www.gijsheutinkadvocaten.nl Inhoudsopgave Achtergrond Ladder Toepassingsbereik Ladder Ruimtelijke
Nadere informatieToepassing van de ladder in Provincie Zuid-Holland
Toepassing van de ladder in Provincie Zuid-Holland Seminar, Ladder voor duurzame verstedelijking: lessen uit de praktijk, 10 maart 2015 Willemien Croes Wat is de Ladder voor Provincie Zuid- Holland? Instrument
Nadere informatiePortefeuillehouder: H. Blok Behandelend ambtenaar K. Schuurman, (t.a.v. K. Schuurman)
Vergadering: 13 januari 2015 Agendanummer: 9 Status: Besluitvormend Portefeuillehouder: H. Blok Behandelend ambtenaar K. Schuurman, 0595-447785 E-mail: gemeente@winsum.nl (t.a.v. K. Schuurman) Aan de gemeenteraad,
Nadere informatieLocatie Turkse Moskee Ede
Behoort bij V.R. 2012/102 Afwegingsnotitie Locatie Turkse Moskee Ede Oktober 2012 blz. 1 1. Aanleiding In november 2010 heeft De Turkse Moskee Ede (initiatiefnemer) bij de gemeente een verzoek ingediend
Nadere informatieOpdracht OT werkgroep Bekostiging:
Opdracht OT werkgroep Bekostiging: Hoe onze kosten in 2018 te beheersen met behoud van de noodzakelijke zorg? Inleiding Zuid-Limburg staat voor een grote opgave als het gaat om het terugdringen van de
Nadere informatieIntergemeentelijk Compensatiefonds ruimte voor ruimte en lintbebouwing Duin- en Bollenstreek
Intergemeentelijke regeling Intergemeentelijk Compensatiefonds ruimte voor ruimte en lintbebouwing Duin- en Bollenstreek Artikel 1 In deze regeling wordt verstaan onder: a. Compensatiefonds: het Intergemeentelijk
Nadere informatiePLAN VAN AANPAK PROJECT VINKENSLAG, versie 4 september 2008
PLAN VAN AANPAK PROJECT VINKENSLAG, versie 4 september 2008 1. Achtergrond en aanleiding De Rekenkamer Maastricht doet onderzoek naar de doeltreffendheid, doelmatigheid en rechtmatigheid van het gevoerde
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 34 000 Nota over de toestand van s Rijks Financiën Nr. 54 BRIEF VAN DE ALGEMENE REKENKAMER Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Nadere informatiePlan van aanpak aanvulling Regionale bedrijventerreinenstrategie Holland Rijnland in verband met aansluiting gemeenten in de Rijnstreek
Plan van aanpak aanvulling Regionale Holland Rijnland in verband met aansluiting gemeenten in de Rijnstreek Projectnaam/ onderwerp: Aanvulling Regionale Holland Rijnland met de Rijnstreekgemeenten Status:
Nadere informatieSamen Werkt. Posities en kansen op de innovatiemarkt voor mobiliteit en water
Samen Werkt Posities en kansen op de innovatiemarkt voor mobiliteit en water Samen Werkt Posities en kansen op de innovatiemarkt voor mobiliteit en water Wegen, water, spoor en luchtruim worden drukker.
Nadere informatieRekenkamercommissie Houten. Jaarplan 2015
Rekenkamercommissie Houten Jaarplan 2015 oktober 2014 COLOFON: De rekenkamercommissie van de gemeente Houten wordt gevormd door drie externe leden en bestaat uit: Hester Tjalma (voorzitter) Peter Siebers
Nadere informatieDe toekomst van bedrijventerreinen?
De toekomst van bedrijventerreinen? Prof. dr. Erwin van der Krabben Radboud Universiteit Nijmegen University of Ulster, Belfast (NI) SKBN / Platform31 Seminar Tilburg 16 juni 2016 Inhoud 1. Is veroudering
Nadere informatieNaam: Draaiboek decentrale implementatie PAUW en Tridion
Programma Aanpak Universitaire Website (PAUW) Draaiboek decentrale implementatie PAUW en Tridion Inleiding In het kader van het Programma Aanpak Universitaire Website (PAUW) is afgesproken dat alle decentrale
Nadere informatieDe ladder voor duurzame verstedelijking
De ladder voor duurzame verstedelijking Jacqueline H.P. Vrolijk Adviseur ruimtelijk beleid en omgevingsjurist Inleiding seminar 10 maart 2015 Waarom de ladder? Andere tijden: Einde aan decennia van groei
Nadere informatieSamenwerking Bedrijventerreinen West Achterhoek 3.0 Uitwerkingen rapport Feijtel 2018
Samenwerking Bedrijventerreinen West Achterhoek 3.0 Uitwerkingen rapport Feijtel 2018 1. Inleiding In 2010 zijn de vier gemeenten in de West Achterhoek (Bronckhorst, Doetinchem, Montferland en Oude IJsselstreek)
Nadere informatieSchiedamse aanpak biedt basis voor. goede samenwerking
Schiedamse aanpak biedt basis voor goede samenwerking 1 2 Schiedamse aanpak biedt basis voor goede samenwerking Medio 2019 moet Nieuw-Mathenesse een modern, gemengd bedrijventerrein zijn waarmee de gemeente
Nadere informatieVoorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag
> Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Turfmarkt 147 Den Haag Postbus 20011 2500 EA Den Haag Uw kenmerk Bijlage(n)
Nadere informatieEvaluatie stichting Afvalfonds
Evaluatie stichting Afvalfonds Inleiding Het ministerie van I&M (voorheen VROM) heeft Stichting Afvalfonds meerjarig een subsidie toegekend. Stichting Afvalfonds legt verantwoording af over de subsidie
Nadere informatiePDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen
PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is an author's version which may differ from the publisher's version. For additional information about this
Nadere informatieVoorstel aan de raad. Raadsadvies Jeugd en veiligheid - wordt gevolgd
Voorstel aan de raad Raadsadvies Jeugd en veiligheid - wordt gevolgd Opgesteld door Dienst Raadsorganen Rekenkamer Dienstkenmerk 09.099504 Vergaderdatum 3 december 2009 Jaargang en nummer 2009-139 De rekenkamer
Nadere informatieECONOMISCHE WAARDE PINNEPOT IS BOVENGEMIDDELD
ECONOMISCHE WAARDE PINNEPOT IS BOVENGEMIDDELD Gemiddelde economische waarde, goed perspectief Het economisch effect van Pinnepot is uitgedrukt in een score. Deze score geeft op basis van objectief meetbare
Nadere informatieFinancieel toezicht op gemeenschappelijke regelingen
Financieel toezicht op gemeenschappelijke regelingen UITWERKING EN UITVOERING VAN FINANCIEEL TOEZICHT IN BEELD Dit rapport gaat over gemeenschappelijke regelingen waar de provincie financieel toezicht
Nadere informatieEindverslag Verbeteren stationsomgeving Wezep
Eindverslag Verbeteren stationsomgeving Wezep Maart 2016 Projectleider: M. Maathuis Ambtelijk opdrachtgever: J. Kaat Projectnummer: B.2073 Startdatum 6 maart 2014 Einddatum maart 2016 Verseon nummer 242414
Nadere informatie