Duurzaam veilig verkeer Valkenswaard

Duurzaam veilig verkeer Valkenswaard Wegenclassificatie Bebordingsplan voor (brom)fïetspaden Fietsclassificatie Openbaar vervoerclassificatie

Inhoud Pagina 1 Inleiding 3 2 Wegemdasslficaüe 3 2.1 Binnen de bebouwde kom 4 2.2 Buiten de bebouwde kom 4 3 Beibordiügsplaa voor (brom)fietspadlen 4 4 Fietsclassificatie 5 Qpemibaair vervoerclassificatie 5 f Voorlopige ïnaatregelea 6 7 Inspraak/communicatie 7 8 Kosten/subsidie Kenmerk Word/vwaard/dme Eerste versie olctober 1999 gewijzigd

1 Inleiding In september 1998 is door de afdeling Openbare Werken het rapport inrichtingen 30 km/h-gebieden in het kader van het startprogramma Duurzaam Veilig opgesteld. In dat rapport is uitvoerig ingegaan op het tot standkomen van de Duurzaam Veilig afspraken. Duurzaam Veilig met als insteek van curatief naar preventief beleid in het kader van de verkeersveiligheid. De nieuwe landelijk vastgestelde taakstelling voor het jaar 2010 is ten opzichte van 1986 gesteld op 40% minder gewonden en 50% minder doden in het verkeer. Voor Valkenswaard betekent die taak, te streven naar 64 verkeersslachtoffers in het jaar 2010 Ten opzichte van het jaar 1986 met het peiltal van 112 slachtoffers, is dit een vermindering van 48 slachtoffers Het aantal verkeersslachtoffers van de voorbije 4 jaren zijn als volgt: 1995 totaal 106 slachtoffers; 1996 totaal 88 slachtoffers; 1997 totaal 139 slachtoffers; 1998 totaal 103 slachtoffers. Om deze taakstelling te halen hebben de Vereniging van Nederlandse gemeenten, de Unie van Waterschappen, het Interprovinciaal Overleg en het Rijk een convenant/intentieverklaring gesloten inzake het Startprogramma Duurzaam Veilig. Hierin staan afspraken over maatregelen die het verkeer veiliger moeten maken. De belangrijkste afspraken zijn: categorisering, indeling van het wegennet in verkeersaders en verblijfsgebieden, (Verkeersbeleidsplan); verblijfsgebieden: uitbreiding 30km/h-gebieden (inclusief de mogelijke invoering van een snelheidslimiet van 30 km/h binnen de bebouwde kom als algemene regel, waarbij 50 km/h op verkeersaders de uitzondering wordt), (zie rapport inrichting 30 km/h-gebieden in het kader van het startprogramma Duurzaam Veilig); - 60 km/h-gebieden (ecozone's); verkeersaders: voorrang op de aders, uniformering rotondes; bijzondere maatregelen: voorrang fietser van rechts, bromfietser op de rijbaan; handhaving, educatie, communicatie en flankerende maatregelen; financiering en subsidie. Het streven van een Duurzaam Veilige aanpak is gericht op een grofmazige ontsluitingsstructuur (50 km/h) met grote verblijfsgebieden. Volgens het startprogramma Duurzaam Veilig is het de bedoeling om sobere infrastructurele maatregelen te treffen op plaatsen waar deze het meest noodzakelijk zijn. Het rijk ondersteunt deze aanpak met subsidie. Het Verkeersbeleidsplan zijn in grote lijnen de categorisering van het wegennet en de grootte van de verblijfsgebieden aangegeven. Met veel inspraak en de begeleiding van een klankbordgroep is het Verkeersbeleidsplan ontwikkeld. Over detailuitwerkingen van diverse maatregelen zal nog een terugkoppeling met verschillende actoren moeten plaatsvinden. 2. Wegenclassificatie (kaart 1) Een belangrijke voorwaarde voor een Duurzaam Veilige inrichting van het wegennet is de herkenbaarheid. Niet alleen in de eigen gemeente, maar zeker en vooral landelijk. De herkenbaarheid kan worden verkregen door een eenduidige vormgeving op essentiële kenmerken. Iedere weggebruiker moet uit de weginrichting kunnen afleiden welk gedrag van hem of haar wordt verwacht. Om deze eenduidigheid op termijn te realiseren is het van belang om het wegennet in te delen in twee categorieën:

Gebiedsontsluitmgswegen Deze wegen ontsluiten een gebied of hebben een stroomfunctie. De verkeersfunctie overheerst. De maximumsnelheid op deze wegen bedraagt 50 km/h binnen de bebouwde kom en 80 km/h buiten de bebouwde kom; Erftoegangswegen Langs deze wegen overheerst de woon-, recreatie en verblijfsfunctie. De verkeersfunctie is hieraan ondergeschikt. De maximumsnelheid op deze wegen bedraagt 30 km/h binnen de bebouwde kom en 60 km/h buiten de bebouwde kom. Aan de hand van het Verkeersbeleidsplan dat in maart 1996 door de gemeenteraad is vastgesteld en waarin nog 4 in plaats van 2 categorieën worden onderscheiden (stroomwegen, ontsluitingswegen a/b, inprikkers en wegen in verblijfs- c.q. ecozones) is het wegennet opnieuw geclassificeerd. 2.1 Binnen de bebouwde kom De huidige stroomwegen en ontsluitingswegen a/b worden benoemd tot gebiedsontsluitingswegen (50 km/h). Op deze wegen is het duidelijk dat de verkeersfunctie overheerst. Enkele van de huidige verzamelwegen worden omgezet in erftoegangswegen (30 km/h). Langs deze wegen bestaat de wens om de verblijfsfunctie te versterken, bijvoorbeeld in verband met de aanwezigheid van een school, (de Merendreef en de Smelen en de Norbertusdreef) of omdat er veel klachten zijn over onveiligheid, hoge gereden snelheden en sluipverkeer. Een belangrijke afweging dient te geschieden of deze wegen al of niet met maatregelen moeten worden ingericht als een 30 km/h weg. Er zal structureel overleg met de nood- en hulpdiensten plaatsvinden. De bereikbaarheid van bepaalde gebieden zal voor de nood- en hulpdiensten na de inrichting van een 30 km/h-weg verminderen. In het Verkeersbeleidsplan is uitgegaan van elf grote verblijfsgebieden (30 km/h-gebieden). Indien er wordt besloten om de Norbertusdreef, De Merendreef en de Smelen in te richten als een 50 km/h weg zal het aantal 30 km/h-gebieden met twee gebieden toenemen. Binnen deze dertien gebieden ligt een object op maximaal 500 meter van een gebiedsontsluitingsweg. Bovendien is ieder gebied op meerdere punten ontsloten. Hiermede is een redelijke bereikbaarheid voor de nood- en hulpdiensten gewaarborgd. Ook voor de openbaar vervoer routes zal met de inrichting van bedoelde wegen rekening moeten worden gehouden ffi Buiten / bebo^y/de kom Op de wegen buiten de bebouwde kom is sprake van een relatieve hoge onveiligheid. Diverse wegen zijn door de inrichting en daarop gereden snelheden zeer onveilig. Hierbij is te denken aan de Peedijk, Zeelberg, Venbergseweg enz.. Door het invoeren van een maximum snelheid van 60 km/h op de buitenwegen met uitzondering van de N69, de Maastrichterweg, Westerhovenseweg en een gedeelte van de Leenderweg ontstaat er een heldere, herkenbare situatie voor iedere weggebruiker. In het buitengebied van Valkenswaard mag dan nergens harder dan 60km/h gereden worden met uitzondering van bovengenoemde wegen. Uiteraard moet de aard en structuur van de wegen worden aangepast aan deze nieuwe maximumsnelheid. Dit zal zich in eerste instantie uiten in aangepaste wegmarkering en bebording. 3. BebordiEgsplam (brom)fietspadeii (zie kaart 2 ea 3) Overeenkomstig de richtlijn van het startprogramma Duurzaam Veilig is voor het fietspadennet van Valkenswaard gekozen voor een heldere, herkenbare indeling in twee categorieën;

Binnen de bebouwde kom: de bromfietsers op de rijbaan; Buiten de bebouwde kom: de bromfietsers op het fietspad. Hierop dienen de volgende uitzonderingen gemaakt te worden: Maastrichterweg, gedeelte tussen de rotonde Zuidelijke Randweg en de Sil (kaart 2); De Vest en de Zuidelijke Randweg en een gedeelte van de J.F. Kennedylaan (kaart 2); Westerhovenseweg, bocht Brouwerij met de komgrens van Westerhoven, gemeente Bergeijk (kaart 2 punt 1); Luikerweg, de gehele rotonde met de Zuidelijke Randweg (kaart 2 punt 2); Europalaan kruispunt met de Vest (kaart 2 punt 3); Leenderweg, gedeelte tussen de Bosstraat en de gemeentegrens met Heeze-Leende (kaart 2 punt 4); Eindhovenseweg, gedeelte kruising Geenhovensedreef en de gemeentegrens met Aalst/Waalre (kaart 2 punt 5); Nwe. Waalreseweg, gedeelte tussen de rotonde Weegbree en de gemeentegrens met Waalre (kaart 2 punt 6); In Dommelen de verbinding tussen de Dalen en de Weien, het Hubertusdal (kaart 3 punt 1); De verbinding tussen de Weegbree en de Hoefsmidwei (kaart 3 punt 2); De verbinding russen de Koningsvaren en de Pastoor Heerkensdreef (kaart 3 punt 3). De bromfietser mag langs deze wegen voor een gedeelte gebruik maken van het (brom)fietspad. Deze indeling in categorieën vertaalt zich in een bebordingsplan voor alle (brom)fietspaden in Valkenswaard. De op kaart 2 aangegeven uitzonderingen zijn gekozen om de brommer niet te ver om te laten rijden. Voor alle andere fietsverbindingen zijn de omrij-afstanden acceptabel. Inmiddels heeft er een overleg plaatsgevonden met Rijkswaterstaat. In dat overleg is de maatregel bromfietser op de rijbaan uitvoerig besproken. De Rijksweg N69 (Eindhovenseweg/Luikerweg) loopt van noord naar zuid door Valkenswaard vice versa. De ambtelijke voorstellen, alle bromfietsers op 50 km/h-wegen op de rijbaan te laten rijden, wordt door Rijkswaterstaat als positief ervaren. Rijkswaterstaat werkt volledig mee aan de uitvoering van de maatregel. Op de huidige onverplichte fietspaden, waar nu niet met een brom- of snorfiets over gereden mag worden, worden omgezet in verplichte fietspaden. Dat houdt in dat snorfietsen daar in de toekomst wel over het fietspad mogen rijden (met een snelheid van 30 km/uur) Hiermee wordt de veiligheid van bijvoorbeeld ouderen en gehandicapten op een 'Sparta-met' of op een (niet opgevoerde) snorfiets sterk bevorderd. Uiteraard ligt er een handhavingstaak voor de politie om te voorkomen dat opgevoerde snorfietsen over het fietspad gaan racen. 4. FÈetsdassïffkatïe (sie kaart 4) In het kader van Duurzaam Veilig is het eveneens de functie van de diverse fietspaden bepaald zodat daar bij de nadere inrichting van straten rekening mee kan worden gehouden. Op basis van het door de regioraad vastgestelde regionale non-stop fietspadenplan (onderdeel van het Regionale Verkeers en Vervoersplan (RWP) is een Duurzaam Veilige Fietsclassificatie opgesteld. In dit plan zijn alle huidige non-stop fietspaden aangemerkt als primaire fietsroute. Overige lokale fietsverbindingen die van belang zijn voor de fietser zijn benoemd tot secundaire fietsroute. So Openbare vervoersclassificatie (zie kaart 5) De ligging van de openbaar vervoerslijnen heeft een sterk structurerend effect op de ruimtelijke planvorming. Bovendien zijn de openbaar vervoerslijnen van invloed op de eventuele verkeersmaatregelen die getroffen kunnen worden op een bepaalde route. Men dient zich wel te realiseren dat niet de gemeente Valkenswaard maar het Samenwerkingsverband Regio Eindhoven

(SRE) de eindverantwoordelijkheid voor het openbaar vervoer draagt en dientengevolge het lijnennet vaststelt. Hierbij hanteert men het principe dat iedere lijn welke niet economisch, niet rendabel is dient te worden bijgesteld of zelfs te worden opgeheven. Hierdoor kunnen er ieder jaar wijzigingen in de openbaar vervoerslijnen optreden. Vooralsnog gaan we echter uit van het huidige lijnennet van 1999. Lijn 171 en 172 nu nog over de Eindhovenseweg en in het najaar van 1999 over de Europalaan. De lijnen zijn beide hoogwaardig openbaar vervoerslijnen (HOV). Lijn 177 over de Leenderweg, De Smelen, Merendreef, Geenhovensedreef en de Nwe. Waalreseweg richting Waalre en vice versa. Deze lijn is een ontsluitende openbaar vervoerslijn. (OOV) Lijn 176 over Borkel en Schaft via de Luikerweg naar Valkenswaard. De lijn 176 is een buurtbus. Het SRE heeft de taak binnen bepaalde budgetten toe te zien op een zo'n doelmatig mogelijk gebruik van het openbaar vervoersysteem. Hoewel de voorstellen van het SRE om voor de komende jaren de HOV-lijnen 171 en 172 met een frequentie van 15 minuten in de spits en 30 minuten daarbuiten te laten rijden, zullen de bezuinigingen een negatief effect hebben op de inzet van het reguliere openbaar vervoer. In de toekomst kan de gemeente Valkenswaard extra openbaar vervoer inkopen als zij vindt dat bepaalde gebieden (bijvoorbeeld Industriegebieden of de woongemeenschap Borkel en Schaft) niet in voldoende mate ontsloten worden. Ook het invoeren van het Collectief Vraagafhankelijk Vervoer (CW) wat op dit moment zeer actueel is en spoedig in onze regio zal gaan functioneren, is een koppeling met andere doelgroepen dan het voor Valkenswaard bedoelde WVG-vervoer mogelijk. 6. Voorlopige rniaatregelea Aan de hand van de categorisering voor gemotoriseerd verkeer, fiets, openbaar vervoer, routes nooden hulpdiensten en gegevens betreffende de verkeersonveiligheid over de afgelopen jaren is een overzicht gemaalct om te Icunnen bepalen hoeveel geld er nodig is voor Duurzaam Veilig Verkeer voor de volgende aspecten: Bebording (brom)fietspaden: Op 1 december van 1999 wordt een wetswijziging van kracht die de plaats van de bromfiets op de rijbaan bepaald. De betekenis van de huidige borden wijzigt. Voor die lokaties waar de brommers naast de fietsers mogen rijden is er een nieuw bord bijgekomen. In Valkenswaard moeten circa 110 borden worden vervangen overeenkomstig het bebordingsplan (brom)fietspaden. Ook zullen er markeringen en zelfs enkele infrastructurele maatregelen ter begeleiding van en naar de brommer op de rijbaan uitgevoerd moeten worden. Kosten voor de bebording en maatregelen worden geraamd op maximaal ƒ 90.250,--. Deze kosten worden gedekt door subsidie van het rijk. Voorrangsmaatregelen: Op het einde van het jaar 2000 wordt een wetswijziging van kracht die bepaald dat op gelijkwaardige kruispunten alle (brom)fietsers van rechts voorrang hebben. Een fietser van rechts die uit een erftoegangsweg een ontsluitingsweg op rijdt, zal voorrang hebben op een naderende auto van links. Hierdoor zouden onveilige situaties ontstaan. Derhalve geven de richtlijnen van Duurzaam Veilig aan dat alle ontsluitingswegen ook voorrangsweg moeten zijn. Het reeds ingeslagen verkeersbeleid van Valkenswaard door het vastgestelde Verkeersbeleidsplan in 1996 gaat al van een voorrangssituatie op stroom- en ontsluitingswegen uit. Poorten/entrees: Het is wettelijk bepaald dat de entrees resp. uitgangen van 30- en 60 km-gebieden moeten worden aangegeven met verkeersborden waarop de toegestane (eind) maximumsnelheid is aangegeven. Daarnaast dient een ondersteunende wegmarkering te worden aangebracht. In het rapport "inrichting

30 km/h-gebieden in het kader van het startprogramma Duurzaam Veilig" is reeds op de benodigde financiën ingegaan. Aanvullende fysieke maatregelen/flankerende maatregelen: In het rapport "inrichting 30 km/h-gebieden in het leader van het startprogramma Duurzaam Veilig" zijn de noodzakelijke sobere maatregelen voor het inrichten van 30 km/h-gebieden voorgesteld. Aan de hand van de objectieve en subjectieve verkeersveiligheid en rekening houdend met openbaar vervoer en nood- en hulpdiensten is in dat rapport een voorlopig minimaal maatregelenpakket samengesteld. De totale geraamde kosten inclusief de z.g. poortconstructies bedragen ƒ 3.090.000,- Deze kosten worden voor maximaal 40% gedekt door subsidie van het Rijk. Door de massale landelijke subsidieaanvragen is Rijkswaterstaat genoodzaakt slechts een gedeelte van de voorgedragen ƒ 3.090.000, ~ subsidiabel te verklaren. Naast de 30 km/h-gebieden, verdient het ook aanbeveling om goed naar de veiligheid op gebiedsontsluitingswegen te kijken. Veel klachten van bewoners hebben immers betrekking op deze wegen. Het grootste probleem op deze wegen is de hoge snelheid waarmee gereden wordt. Met name op de Luikerweg, Eindhovenseweg, Leenderweg, Maastrichterweg, Bergstraat en Westerhovenseweg leidt dit vaak tot problemen (barrièrewerking, slechte oversteekbaarheid en verkeersonveiligheid). Fysieke maatregelen zijn op deze ontsluitingswegen niet mogelijk, tenzij bijvoorbeeld rotondes kunnen worden aangelegd. Op veel plaatsen is dit wegens ruimtegebrek niet mogelijk. Op die plaatsen kan dan alleen nog permanente snelheidscontroles (flitskasten) en of het instellen van inhaalverboden uitkomst bieden. Op de invalswegen naar Valkenswaard wordt over het algemeen te hard gereden. Het is te verwachten dat na aanpassing van deze wegen er nog steeds te hard gereden wordt. Ook voor deze wegen Icunnen te zijner tijd permanente snelheidscontroles overwogen worden. Voor de invoering van permanente snelheidscontroles is het van groot belang om goede werkafspraken te maken met de politie en deze vast te leggen in een convenant. Uitgangspunt moet zijn dat de gemeente eigenaar van de apparatuur is en het beheer en onderhoud heeft. De politie gebruikt de apparatuur en verwerkt de processen verbaal. Separate besluitvorming is noodzakelijk. Kosten van permanente snelheidscontroles op de Leenderweg, Westerhovenseweg, Bergstraat en Maastrichterweg worden geraamd op ƒ 350.000,- Deze kosten zijn niet subsidiabel. We gaan er vanuit dat snelheidscontroles op de totale rijksweg N 69 (Eindhovenseweg - Luikerweg) voor rekening van Rijkswaterstaat uitgevoerd zullen worden. Nadat de gemeenteraad in maart 1996 het verkeersbeleidsplan heeft vastgesteld is het raamwerk en het financiële kader inzichtelijk geworden. Het raamwerk is met veel inspraak indertijd tot stand gekomen. Voor de daadwerkelijke invoering van 30 kmh-gebieden, voorrangsmaatregelen en aangepaste (brom)fïetsborden, is echter een verkeersbesluit noodzakelijk. Een dergelijk besluit moet de normale procedures van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) doorlopen. Met name voor het instellen van 30 km/h-gebieden is het van groot belang om draagvlak te creëren. De actieve inbreng van buurtbewoners is hierbij van essentieel belang. Zij zijn ook degenen die het plan moeten 'dragen'. Derhalve verdient het aanbeveling om per 30 km/h-gebied een inspraakavond te houden. Voor de uitvoering van het gebied Dommelen noord-oost is geen inspraakavond gehouden. Hier zijn alle belanghebbendenorganisaties in kennis gesteld om de uitvoering (volgens het startprogramma met sobere maatregelen) ter hand te nemen. Dommelen noord-oost dient op die wijze als proefproject en zal worden geëvalueerd, om het effect te beoordelen van de toegepaste maatregelen..

De Rijksoverheid subsidieert het startprogramma Duurzaam Veilig. Hierbij wordt onderscheidt gemaakt tussen twee categorieën: Subsidie voor (bronpfietsmaatregelen en voorrangsmaatregelen. Het Rijk stelt een bijdrage beschikbaar van ƒ 50,- per hectometer weglengte binnen en buiten de bebouwde kom. Inmiddels hebben wij een subsidie ontvangen van ƒ 90.250,- waarmee, uitgaande van het voorliggend plan, de kosten voor het aanpassen van de bebording langs de fietspaden en het treffen van voorrangsmaatregelen op ontsluitingswegen gedekt zijn. Subsidie voor het inrichten van 30- en 60 km/h-gebieden De subsidie voor 30 km/h-gebieden bedraagt ƒ 1.000,- per hm. Weglengte met een maximum van 40% van de totale projectkosten. De subsidieaanvraag diende vóór 1 januari 1999 te worden ingediend. Inmiddels hebben wij een subsidietoekenning ontvangen van ƒ 283.957,-. Voor dit bedrag moet voor eind 1999 aangetoond worden: - dat er voldoende middelen uit de eigen begroting beschikbaar zijn gesteld; - dat een kaart van het wegennet met de begrenzing van de projecten wordt overlegd; - dat een opgave van de weglengte binnen de projecten plaatsvindt; - dat een actuele raming van de totale projectkosten is bijgevoegd. Uitgaande van de subsidietoekenning van 40% moet de gemeente Valkenswaard voor 60 % uit eigen middelen financieren om een groot gedeelte van Valkenswaard als 30 km/h-gebied uit te voeren. Indien Valkenswaard voornemens is conform het Verkeersbeleidsplan het totaal van het bebouwde gebied als 30 km/h-gebied in te richten zullen de gemeentelijke investeringen flink oplopen. Het is niet reëel te denken dat Valkenswaard alle 11 gebieden (zie rapport inrichtingen 30 km/hgebieden in het kader van het startprogramma Duurzaam Veilig) tegelijk gaat aanleggen. Dat stuit op grote praktische, organisatorische en financiële problemen. Om in aanmerking te komen voor de maximale toegekende subsidie dienen de subsidiabele projecten vóór 1 september 2002 te worden afgerond. Voor de subsidieaanvraag hebben wij het gehele bebouwde gebied aangedragen en aangegeven dat wij voornemens zijn een bedrag van ƒ 1.989.430,- aan projecten uit te voeren er van uitgaande dat er ƒ 1.100.570,- subsidie door het Rijk verstrekt zou worden. Dit bedrag is aanzienlijk verlaagd. Er is een bedrag van ƒ 283.957,- toegezegd. Het ijkpunt is de begroting van 2000 waarin het Rijk vraagt om een 'tussenrapportage'. Op basis van dat bedrag zal het Rijk de uiteindelijke subsidie vaststellen. Valkenswaard staat thans voor de beslissing of en hoeveel 30 km/h-gebieden men tot het jaar 2002 met behulp van subsidie wil inrichten. Hierbij is het budget dat men beschikbaar kan en wil stellen op de begroting van essentieel belang. Het is van belang zich te realiseren dat het invoeren van 'fietser van rechts voorrang' in 2000, zonder snelheidsverlaging naar 30 km/h (in de potentiële 30 km/h-gebieden) of zonder aanvullende fysieke maatregelen op een kruispunt, een bron van onveiligheid kan vormen. Met die gedachten dient er een maatregelenkaart te worden opgesteld. Deze kaart biedt Openbare Werken inzicht wat minimaal noodzakelijk is aan aanpassingen. Het is tevens van belang dat men zich realiseert dat het invoeren van Duurzaam Veilig geen wettelijke verplichting is. Echter wel de wetswijziging ten aanzien van b.v. de brommer op de rijbaan en de fietser van rechts. In de rapportage "inrichting 30 km/h-gebieden in het kader van het startprogramma Duurzaam Veilig" en de bijbehorende tekeningen zijn de inrichtingen van de 30 km/h-gebieden overzichtelijk weergegeven.

belangrijke ficubestrmrningen &\ mogelijke nieuwe woonwerkgebicdci -...: primaire fietsroute u u secundaire fietsroute J ; _ nieuwe schakel ca (nader te bepalen) Kaart