Welige tijden Bekpresentatie Vrgeschiedenis Prject Steunpunt WVG Bek Basisschema Drie triggers Discretie Mandaat Casusverleg
3 Berepsgeheim in welige tijden
4 Berepsgeheim in welige tijden
5 Berepsgeheim in welige tijden
6 Berepsgeheim in welige tijden
Maatschappelijke en beleidsevluties Kindermishandeling & partnergeweld Maatschappelijke bewustwrding Schandalen (kerk, instellingen, sprt, cultuur ) Gezinsdrama s Radicalisering & terrrisme Verhgde meldingsdruk en nbegrip Experimenten aanpak kindermishandeling en IFG Inkanteling justitiehuizen Integrale jeugdhulp Verhgde samenwerkingsdruk 7
Evluties in de hulpverlening Prfessinalisering van de hulpverlening Emancipatie van de cliënt Privacy, dssiervrming en infrmatisering Cntextueel werken Hulpverleningstrajecten en -netwerken Samenwerking met justitie Cllque singulier Multiple relatins 8
Oud begrip in een evluerende cntext Oud Veruderd Privaat belang van de cliënt Functinele benadering Niet nverenigbaar Algemeen belang Vertruwen in berep & maatschappelijk belang Abslute benadering Overwicht functinele benadering 9
Een nieuw bek Vrgeschiedenis Instituut vr Sciaal Recht: sciaal recht, inclusief welzijnsrecht Berepsgeheim bestudeerd vanuit algemeen perspectief, met aandacht vr de psitie de hulpverlening Algemeen rechtsfiguur met bijzndere betekenis en tepassingsvragen FWO-prject 2001-2003 Berepsgeheim en dentlgie in de welzijnssectr Onderzeker: Isabelle Van der Straete Een tiental artikelen Bek en studiedag in 2005
Een nieuw bek Vrgeschiedenis FWO-prject 2001-2003 2004-2016 Blijvende aandacht vanuit het ISR Isabelle Van der Straete, Eveline Ankaert, Katrien Herbts, Tim Opgenhaffen, Anne Tans Artikelen, medewerking aan bek en studiedagen, adviezen, lezingen SWVG-prject 2016-2018
Een nieuw bek Vrgeschiedenis FWO-prject 2001-2003 2004-2016: blijvende aandacht ISR SWVG-prject 2016-2018 Berepsgeheim, samenwerking en maatschappelijke verantwrdelijkheid Onderzeker: Anne-Sphie Versweyvelt Beleidsadviezen Wegwijzers Website, blg Bek & studiedag https://kuleuvenblgt.be/2018/07/20/het-berepsgeheim-in-dehulpverlening-altijd-nder-druk-nit-van-deze-tijd/ https://sciaal.net/analyse-xl/wegwijs-in-het-berepsgeheim/ https://steunpuntwvg.be/nderzeksprgramma/ef01-berepsgeheim
Wegwijzers berepsgeheim Heeft mijn administratief medewerker eigenlijk berepsgeheim? Kunnen mijn cllega s gegevens delen p een cliëntverleg? En p een casusverleg? Wanneer met ik iets melden aan het parket? Dit srt vragen bereren het werkveld. Tegelijkertijd beweegt er veel als het m infrmatiedeling gaat, zwel wetgevend als p het terrein. In pdracht van het Departement Welzijn, Vlksgezndheid en Gezin, ntwikkelden het Steunpunt Welzijn, Vlksgezndheid en Gezin en het Instituut vr Sciaal Recht van de KU Leuven vijf wegwijzers die u kunnen helpen m de juiste richting te vinden in het cmplexe stratenplan van het mgaan met vertruwelijke gegevens, berepsgeheim, casusverleg We ndigen u uit m binnen uw eigen rganisatie met dit kader aan de slag te gaan. Berepen in de grijze zne Wanneer ben ik gebnden aan het berepsgeheim? Een stappenplan brengt kleur in het sms grijze tepassingsgebied. Berepsgeheim en discretieplicht Wat is het verschil? En he verhuden ze zich? Samenwerking in de hulpverlening Kan ik wel samenwerken als ik gebnden ben aan het berepsgeheim? Ja, dat kan. Maar nder bepaalde vrwaarden. Meldrechten en meldplichten Wanneer kan, mag f met ik iets melden aan plitie f parket? De meldrechten en -plichten helder p een rij. Casusverleg Plitie, justitie en hulpverlening samen aan tafel. Wanneer kan het? En nder welke vrwaarden? U kunt de gewenste wegwijzer dwnladen f gedrukte exemplaren bestellen dr p de bijhrende link te klikken. www.vlaanderen.be/nl/publicaties
https://www.law.kuleuven.be/isr/berepsgeheim
Inleiding en situering Juridische aard van het berepsgeheim Tepassingsgebied van het berepsgeheim Schending van het berepsgeheim Uitznderingen p de geheimhudingsplicht Verhuding met aanverwante rechtsfiguren discretieplicht en ambtsgeheim geheim van het nderzek pspren van misdrijven
Vlledige actualisering (veel!) nieuwe wetgeving literatuur rechtspraak Vrtschrijdende inzichten criteria vertruwensfiguur rechtspersnen ndersteunend persneel mandaat als uitzndering Herindeling, verfijningen, nderbuwing Figuren / Schema s
Artikel 458 Strafwetbek Geneesheren, heelkundigen, fficieren van gezndheid, apthekers, vredvruwen en alle andere persnen die uit hfde van hun staat f berep kennis dragen van geheimen die hun zijn tevertruwd, en deze bekendmaken buiten het geval dat zij gerepen wrden m in recht f vr een parlementaire nderzekscmmissie getuigenis af te leggen en buiten het geval dat de wet, het decreet f de rdnnantie hen verplicht f telaat die geheimen bekend te maken, wrden gestraft met gevangenisstraf van een jaar tt drie jaar en een geldbete van hnderd eur tt duizend eur f met een van die straffen alleen. 19
Heb ik een berepsgeheim? Is het een geheim? Heb ik mijn berepsgeheim geschnden? Is een uitzndering tepasselijk?
Heb ik een berepsgeheim? Ik heb dr mijn berep f staat een ndzakelijke vertruwensfunctie Mijn vertruwensfunctie wrdt maatschappelijk erkend, hetzij dr de wet, hetzij dr de traditie f de gewnte Is het een geheim? Ik bezit uit de aard van mijn berep f mdat het mij is tevertruwd infrmatie die niet bedeld is m penbaar te maken. Heb ik mijn berepsgeheim geschnden? Ik maakte met pzet (willens en wetens) een geheim bekend aan m het even welke derde Is een uitzndering tepasselijk? Integriteit en veiligheid (Hulp aan de) cliënt Gerechtelijk Cntrle Wettelijke meldplicht Meldrecht (458bis) Casusverleg Ndtestand Gedeeld berepsgeheim Gezamenlijk berepsgeheim Private aangifte Ambtelijke aangifte Mandaat Integrale jeugdhulp Cliënt slachtffer Terrrisme Testemming cliënt Zrgcntinuïteit Getuigenis in rechte Eigen verdediging Schuldig verzuim?
22
Discreet maar niet geheim. Is er een verschil? Tim Opgenhaffen, assistent KU Leuven, Instituut vr Sciaal Recht Respndenten Annelien Maebe, cördinatr CAJO - Vrij CLB Netwerk Nina Henkens, stafmedewerker Uit de Marge
Wie beslist ver het berepsgeheim?
Is er een wet die het berepsgeheim expliciet van tepassing verklaart? Blijkt de tepassing van het berepsgeheim impliciet uit de bedeling van de wetgever? Blijkt de tepassing van het berepsgeheim impliciet uit de bedeling van de wetgever? STAP 1: EEN WETTELIJKE REGELING? Vlgt de tepassing van het berepsgeheim uit de traditie f de gewnte? Waarm zij wel en ik niet?
Is er een wet die het berepsgeheim expliciet van tepassing verklaart? Blijkt de tepassing van het berepsgeheim impliciet uit de bedeling van de wetgever? Blijkt de tepassing van het berepsgeheim impliciet uit de bedeling van de wetgever? STAP 1: EEN WETTELIJKE REGELING? Vlgt de tepassing van het berepsgeheim uit de traditie f de gewnte? STAP 2: DE BEDOELING VAN DE WETGEVER
Is er een wet die het berepsgeheim expliciet van tepassing verklaart? Blijkt de tepassing van het berepsgeheim impliciet uit de bedeling van de wetgever? Blijkt de tepassing van het berepsgeheim impliciet uit de bedeling van de wetgever? STAP 1: EEN WETTELIJKE REGELING? Vlgt de tepassing van het berepsgeheim uit de traditie f de gewnte? STAP 2: DE BEDOELING VAN DE WETGEVER STAP 3: DE TRADITIE OF GEWOONTE
Berepsgeheim T.a.v. iedereen Algemeen belang Strafrecht Grenzen liggen vast Discretieplicht T.a.v. buiten de rganisatie Privaat belang Arbeidsrecht Tuchtrecht Grenzen (deels) vrij te bepalen De discretieplicht als deel van een drdacht beleid
De denkefening bij het veren van een rganisatiebeleid Standaard discretieplicht Maximale discretie Minimale discretie Aangifteplichten Getuigenis in rechte Inbeslagname Schuldig verzuim Transparantie is van belang De privacywetgeving
Hulpverleners met een mandaat DUBBELE P(R)ET? I S A B E L L E V A N D E R S T R A E T E J U R I S T E O C M W G E N T
Hulpverleners met een mandaat justitieassistent OCMW-maatschappelijk werker cnsulent sciale dienst gerechtelijke jeugdhulpverlening cntrlearts cntrlerend en adviserend geneesheer van het ziekenfnds gerechtsdeskundige
Hulpverleners met een mandaat belast met een welbepaalde pdracht = mandaat expertise (psychiater als gerechtsdeskundige) cntrlerend (arbeidsngeschiktheid) adviserend (advies ver vrwaardelijke invrijheidstelling) begeleiding (begeleiding van daders) nderzek (maatschappelijk nderzek vr jeugdrechtbank, sciaal nderzek vr OCMW-steun) afgelijnde (tijdelijke/ccasinele) pdracht f wezenskenmerk van de functie (bv. maatschappelijk werker)
Hulpverleners met een mandaat rapprtageplicht tegenver pdrachtgever gerechtelijke verheid (bv. jeugdrechter, strafrechtbank) administratie verheid (bv. OCMW) privépersn (bv. verzekeringsmaatschappij, werkgever) rapprtageplicht wettelijk geregeld restrictief interpreteren met precies mschreven zijn
Hulpverleners met een mandaat gebnden dr het berepsgeheim? ja indien ndzakelijke vertruwensfunctie berepsgeheim ten aanzien van derden? ja vlledige werking van het berepsgeheim tenzij uitznderingsgrnd berepsgeheim ten aanzien van pdrachtgever? neen: geen berepsgeheim dus geen zwijgrecht binnen grenzen van pdracht rapprtageplicht: wettelijke verplichting f telating tt bekendmaking (artikel 458 Strafwetbek)
Hulpverleners met een mandaat infrmatie-uitwisseling tussen mandaathuder en hulpverlener znder mandaat niet p basis van gedeeld berepsgeheim want verschillende finaliteit wel mits andere uitznderingsgrnd zals instemming van de cliënt belangrijk: van bij aanvang transparantie tegenver cliënt binnen grenzen mandaat geen vertruwensfiguur uitleg wat de pdracht inhudt uitleg ver infrmatiedrstrming naar andere hulpverleners
Fcus p de OCMW-maatschappelijk werker duale psitie van de OCMW-maatschappelijk werker en van het OCMW zelf: OCMW = scialezekerheidsinstelling: tekenning van wettelijk geregelde sciale bijstand zals leefln en maatschappelijke dienstverlening => maatschappelijke functie: MW nderzekt f cliënt aan wettelijke vrwaarden vldet en det vrstel tt beslissing OCMW = hulp- en dienstverlening in functie van recht p menswaardig bestaan: begeleiding p diverse levensdmeinen (financieel, wnen, werken ) => hulp- en dienstverlenende functie: vertruwensrelatie met cliënt is nntbeerlijk
Fcus p de OCMW-maatschappelijk werker rapprtageplicht aan het Bijznder Cmité van de Sciale dienst f de OCMW-raad wettelijke basis: Wet Maatschappelijke Integratie en OCMW-wet: verplichting m sciaal nderzek te veren alle inf die relevant is vr al dan niet tekennen van maatschappelijke dienstverlening f recht p maatschappelijke integratie (leefln), k gevelige infrmatie indien in functie van vrstel van de MW cmmunicatie met cliënt vanaf aanvang hulpverlening (+ andere grenzen van het berepsgeheim)
Fcus p de OCMW-maatschappelijk werker ruime taken van OCMW = intensieve samenwerking met diverse hulpverleners: vraagt m een vltte infrmatie-uitwisseling in het belang van de cliënt nd aan een werkbare invulling en tepassing van het berepsgeheim kennis van en begrip vr elkaars manier van werken uitdrukkelijke vermelding van dubbele rl en rapprtageplicht
Fcus p de OCMW-maatschappelijk werker dubbele pdracht/functie van OCMW-maatschappelijk werkers valt niet te scheiden f te nderscheiden (niet vr cliënten en niet vr externen) beide functies zijn evenwaardig! berepsgeheim van de OCMW-MW is cmplex gegeven: nd aan interne richtlijnen en afspraken ver mgaan met berepsgeheim en ndersteuning bij tepassing in de praktijk
De casus van het verleg: brengt 458ter selaas? Anne-Sphie Versweyvelt Onderzeker Instituut vr Sciaal Recht KU Leuven en Advcaat
Situering Artikel 458ter Sw.: wettelijk kader vr casusverleg Rechtvaardigingsgrnd vr specifieke vrm van infrmatieuitwisseling tussen hulpverleners, justitie en plitie Gedeeld berepsgeheim Wettelijke basis vr initiatieven zals Prtcl van Med CO3-Prject LINK Krte Keten Family Justice Centers
Situering Artikel 458ter Sw.: wettelijk kader vr casusverleg (vervlg) Niet beperkt tt intrafamiliaal geweld en kindermishandeling Bescherming fysieke en psychische integriteit Vrkming terrrisme en gerganiseerde criminaliteit N.v.t. p advcaten m.b.t. incriminerende infrmatie
Casusverleg: what s in a name? Overleg = gezamenlijke bespreking m tt besluit te kmen Multilaterale infrmatie-uitwisseling Besluitvrming Structureel verleg f ad hc-verleg Finaliteit Bescherming integriteit Vrkming terrrisme f gerganiseerde criminaliteit
Casusverleg: what s in a name? Breed scala aan situaties en nderwerpen Geen vrwaarden inzake mgelijke situaties f misdrijven, graad van ernst, frequentie f cmplexiteit Maar: niet alle samenwerkingsvrmen vallen autmatisch nder art. 458ter Sw. Risic-inschatting Ketenaanpak Family Justice Center Lkale Integrale Veiligheidscel Vraag: samenwerking hulpverlening, justitie en/f plitie wenselijk en ndzakelijk?
Artikel 458ter Sw. als kaderbepaling Operatinalisering art. 458ter Sw. Testemming prcureur des Knings Principe: structureel verleg via prtcl Uitznderlijk: ad hc-verleg Lpende prjecten Wet, decreet, rdnnantie Bevegdheid federale verheid Bevegdheid gemeenschappen
Artikel 458ter Sw. als kaderbepaling Uit te klaren elementen Finaliteit Deelnemers Geheimplichtigen Niet-geheimplichtigen Mdaliteiten Wie neemt initiatief Frequentie Gevlgen casusverleg
Deelnamevrijheid Geen verplichte deelname aan casusverleg Prcureur des Knings kan actren niet verplichten Verplichting in regelgeving? Geen disprprtinele afbreuk aan de vrijheid van actren Bevegdheidsrechtelijk issue Afspraken p rganisatieniveau
Spreekrecht Geen spreekplicht Mgelijkheid tt spreken, geen verplichting Keuze m infrmatie in te brengen is individuele afweging van elke deelnemer Uitz.: Schuldig hulpverzuim Enkel hulp bieden d.m.v. mededeling p casusverleg = spreekplicht
Infrmatie-uitwisseling enkel binnen de cnturen van het casusverleg Strafvervlging Gevlgen casusverleg Misdrijven die vrwerp zijn v.h. verleg Misdrijven die niet vrwerp zijn v.h. verleg Vertruwelijkheid maatschappelijk verslag minderjarige Geheim van het verleg Bijzndere geheimhudingsplicht Terugkppeling mgelijk? Eigen rganisatie/betrkken hulpverlener Mandaathuder Cliënt