Algemene ziekenhuizen Ouderenzrg Geestelijke gezndheidszrg - psychiatrische ziekenhuizen - psychiatrische verzrgingstehuizen - beschut wnen - PAAZ - revalidatiecentra - centra geestelijke gezndheidszrg Brussel, 2 augustus 2017 Ons kenm 170802_555_IN112 Cntact Tm Balthazar, tm.balthazar@zrgneticur.be, 0477 26 01 10 Infrmatienta 2017/112 Trefwrden: Berepsgeheim Betreft: Wijzigingen aan het Strafwetbek Nieuwe uitznderingen p het berepsgeheim Geachte directeurs, In de vijfde versie van de zgenaamde Ptpurri -wetgeving werden enkele wijzigingen drgeverd aan de strafrechtelijke regeling van het berepsgeheim. Het gaat samengevat m drie wijzigingen: - De strafmaat vr de schending van het berepsgeheim wrdt verhgd; - Er wrdt een nieuwe uitzndering p het berepsgeheim ingeverd m aan het zgenaamde casusverleg bij dreigend geweld een wettelijke basis te geven; - Vr advcaten wrdt duidelijk gemaakt dat de uitznderingen p het berepsgeheim niet kunnen inhuden dat zij infrmatie meten prijs geven die tt strafrechtelijke vervlging van hun cliënt kan leiden. Wij verduidelijken hierna deze wijzigingen. 1. Wijzigingen aan het basisartikel 458: verhging van de strafmaat en verduidelijking van de uitznderingen De kern van de strafrechtelijke regeling in het berepsgeheim zit vervat in het artikel 458 van het Strafwetbek. Het vrziet straffen vr het bekendmaken van cnfidentiële infrmatie die verkregen werd bij de uitefening van één van de vele berepen die nder het tepassingsgebied van het berepsgeheim valt. Alle gezndheidszrgberepen behren daarte.
Het artikel bevat twee uitdrukkelijke uitznderingen: - De getuigenis in rechte f vr een parlementaire nderzekscmmissie; - De wettelijke verplichting (in een andere regeling) m geheimen bekend te maken. Naast deze twee uitdrukkelijke uitznderingen, erkende de rechtspraak en de rechtsleer k andere uitznderingen zals.m. - De ndtestand; - Het recht van verdediging; - Het tevertruwd f gedeeld berepsgeheim. In de nasleep van het Dutrux-schandaal werd hier in 2000 een artikel 458bis aan tegevegd dat de mgelijkheid vrziet m de Prcureur des Knings p de hgte te brengen van gevallen van dreigend kindermisbruik indien men als hulpverlener niet zelf de ndige maatregelen kan nemen f uitlkken vr de bescherming van het kind. Dit artikel werd in 2011 en 2012 uitgebreid tt gevallen van partnergeweld en misbruik van vlwassen kwetsbare persnen. In het basisartikel 458 wrden thans twee wijzigingen aangebracht: a. De strafmaat wrdt verhgd Gevangenisstraf van acht dagen tt zes maanden naar een jaar tt drie jaar ; Geldbete van 100 tt 500 eur naar 100 tt 1.000 eur. Dr de verhging met pdeciemen meten deze straffen thans met acht vermenigvuldigd wrden. Dus van 800 tt 8.000 EUR. Of één van die straffen alleen. De minister van Justitie verwees ter verantwrding van deze verhging.m. naar de prep van prcureur-generaal Liègis m de straffen vr de schending van het berepsgeheim significant te verhgen en strenger p te treden tegen plitiemensen en magistraten die uit nderzeken lekken. b. De band met de uitznderingen wrdt verduidelijkt In het rsprnkelijk art. 458 van het Strafwetbek was vrzien dat de persnen die dr het berepsgeheim verbnden zijn niet kunnen gestraft wrden vr bekendmaking van berepsmatig verwrven cnfidentiële infrmatie indien de wet hen verplicht die geheimen bekend te maken. Klassiek vrbeelden hiervan zijn de infrmatie aan de dienst vr geneeskundige evaluatie en cntrle van het RIZIV f de aangifte van smmige besmettelijke ziekten zals hndsdlheid, malaria f plimyelitis aan het Agentschap Zrg en Gezndheid. Daarvr bestaan verplichtingen tt aangifte f infrmatieverstrekking waar de arts geen berdelingsruimte heeft. 2
Vr smmige andere uitznderingen zals de aangifte p grnd van art. 458bis bestaat evenwel geen verplichting, maar heeft de zrgverstrekker f de hulpverlener de mgelijkheid m (na afweging) aangifte te den. Bvendien zijn smmige uitznderingen niet meer dr de federale wetgeving geregeld. Daarm wrdt de passus het geval dat de wet hen verplicht die geheimen bekend te maken vervangen dr : "het geval dat de wet, het decreet f de rdnnantie hen verplicht f telaat". 2. Een nieuw artikel 458ter: uitznderingen vr het verleg ter preventie van geweld Het nieuwe artikel 458ter werd in het wetsntwerp vr de Ptpurri V -wet ingelast p basis van een vrstel dat in 2016 was ingediend dr CD&V-vlksvertegenwrdiger Raf Terwingen. Deze wu een duidelijke wettelijke basis geven aan de praktijk die in smmige arrndissementen gegreid is m rnd zeer zware en meilijke gevallen van intra-familiaal geweld verleg te plegen tussen zrgverleners, welzijnswerkers en gespecialiseerde plitiemensen en parketmagistraten. Vrbeelden hiervan zijn het prtcl van Med f het CO3-prject ( Client gericht verleg ). Andere vrbeelden genemd in de Memrie van Telichting zijn de Family Justice Centers f het verleg ver de veiligheid van huisartsen met wachtdienst. Op basis van het advies van de Raad van State en van een gezamenlijke brief van de Steunpunten Algemeen Welzijnswerk en het Steunpunt Jeugd van de Vlaamse gemeenschap werd een aangepaste tekst ingediend. Deze wil k een kader bieden vr verleg met hulpverleners ver gevaar vr terrrisme. Het nieuwe artikel is van tepassing p verleg dat gerganiseerd wrdt - met het g p de bescherming van de fysieke f psychische integriteit van de persn f van derden ; - ter vrkming van de misdrijven bedeld in artikel Iter van bek II (dat zijn alle terrristische misdrijven) f de misdrijven gepleegd in het raam van een criminele rganisatie. In het advies van de Raad van State ver het rsprnkelijk wetsvrstel werd erp gewezen dat er fundamentele verschillen bestaan tussen: - Een verleg tussen hulpverleners nderling en een verleg tussen hulpverleners en plitinele en gerechtelijke verheden ; - Een verleg gericht p de meest passende interventie ter bescherming van de integriteit van een persn (bijvrbeeld een kind f een partner), enerzijds, en een verleg gericht p de preventie, de pspring en de berechting van misdrijven f de bescherming van de penbare veiligheid, anderzijds. 3
Dit nderscheid wrdt k erkend in de Memrie van Telichting die vrziet dat vòòr de start van het verleg steeds zal meten bepaald wrden: - Wie aan het verleg kan deelnemen; - Met welke finaliteit; - vlgens welke mdaliteiten het verleg zal plaats vinden. Het nieuwe artikel 458ter vrmt de basis vr: - De uitwerking van een regeling ver het verleg dr een wet, decreet f rdnnantie ; - de rganisatie van een verleg bij een met redenen mklede testemming van de Prcureur des Knings. In de wettelijke regeling f in de beslissing van de Prcureur met steeds minstens bepaald wrden wie kan deelnemen aan het verleg, wat het del is en wat de mdaliteiten (bijvrbeeld van verslaggeving) zijn. Cncreet betekent dit dat het nieuwe artikel ng nader zal meten uitgewerkt wrden in bijkmende wettelijke f decretale regelingen. Wat wel reeds meteen mgelijk wrdt is een verleg p initiatief van het parket waarbij vr elk verleg met hulpverleners een (afznderlijke) bijzndere beslissing zal meten genmen wrden. Het is wel belangrijk te beklemtnen dat deze nieuwe regeling de mgelijkheid biedt m cnfidentiële gegevens mee te delen tijdens een verleg znder hierbij het berepsgeheim te schenden. Er wrdt dus geen verplichting ingeverd m cnfidentiële gegevens mee te delen tijdens het verleg. In de memrie van telichting wrdt uitdrukkelijk benadrukt dat het casusverleg een spreekrecht invegt en geen spreekplicht. De nieuwe wettekst tracht k een plssing te vinden vr het meilijke dilemma dat aan een dergelijk verleg k kan deelgenmen wrden dr persnen die niet dr het berepsgeheim verbnden zijn (maar eventueel wel gehuden zijn tt een plicht tt discretie f terughudendheid). Zij kunnen er cnfidentiële gegevens vernemen znder de strafrechtelijk sanctineerbare verplichting m daarver de discretie te bewaren. Dit kan een hinderpaal vrmen vr de persnen die wel dr het berepsgeheim verbnden zijn m vrijuit te spreken tijdens het verleg. Om hieraan tegemet te kmen is in een tweede paragraaf van het nieuwe artikel 458ter bepaald dat (alle) deelnemers (aan het verleg) tt geheimhuding verplicht zijn wat betreft de tijdens het verleg meegedeelde geheimen. Zij kunnen daarvr gestraft wrden met de straffen vrzien in het basisartikel 458. Dezelfde paragraaf bepaalt k dat de geheimen die tijdens dit verleg wrden meegedeeld, slechts aanleiding kunnen geven tt de strafrechtelijke vervlging van de misdrijven waarvr het verleg werd gerganiseerd. Deze teveging zal mgelijk ng aanleiding geven tt betwisting mdat deze nieuwe bepaling ervan uitgaat dat elementen uit dit verleg wèl kunnen gebruikt wrden bij de vervlging van misdrijven. 4
3. Een nieuw artikel 458quater: verduidelijking vr de advcaten De Ptpurri-wet vegt k een artikel 458quater te aan het Strafwetbek. Deze uitzndering is enkel van tepassing p advcaten. Ze is het gevlg van een prcedure vr het Grndwettelijk Hf die dr advcaten ingesteld werd tegen art. 458bis. Er wrdt uitdrukkelijk bevestigd dat het art. 458bis (ver de melding bij dreigend gevaar) en art. 458ter (ver het casusverleg) niet van tepassing zijn p de advcaat vr het meedelen van vertruwelijke infrmatie van zijn cliënt wanneer die zijn cliënt mgelijk aan strafvervlging bltstelt. Met vriendelijke greten, Tm Balthazar Stafmedewerker gezndheidsrecht Dr. Marc Gebers Directeur algemene ziekenhuizen Bijlage: uittreksel uit Ptpurri-V-wet, fficieel de Wet van 6 juli 2017 hudende vereenvudiging, harmnisering, infrmatisering en mdernisering van bepalingen van burgerlijke recht en van burgerlijk prcesrecht alsk van het ntariaat, en hudende diverse bepalingen inzake justitie (gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad van 24 juli). 5