Openbaar Onderwerp Realisatie zwemwater De Waaijer Programma Grondbeleid BW-nummer Portefeuillehouders B. Velthuis en H. Tiemens Samenvatting Wij hebben in 2014 een Nota bodembeheer ingediend bij het Waterschap ten behoeve van de verondieping. Het Waterschap heeft deze Nota eind 2014 buiten behandeling gesteld in verband met strijdigheid met het Waterschapsbeleid aangaande de combinatie verondiepen-functie zwemwater. Directie/afdeling, ambtenaar, telefoonnr. PK10, Jurgen Hell, 2137 Datum ambtelijk voorstel 21 maart 2016 Registratienummer D161053854 Door het vervallen van de verondieping in de Lentse Plas en de resultaten van aanvullende onderzoeken die de zwemwaterkwaliteit waarborgen kan geconcludeerd worden dat er geen sprake meer is van strijdigheid met het Waterschapsbeleid. Daarmee kan de Lentse Plas vanaf 2018, na aanwijzing door de provincie, als zwemwater gaan fungeren. Ter besluitvorming door het college 1. Voor de Lentse Plas te streven naar zwemwaterkwaliteit. 2. De Lentse Plas niet meer te verondiepen. 3. De brief aan de Gemeenteraad omtrent de gewijzigde situatie met betrekking tot zwemwaterkwaliteit en verondieping van de Lentse Plas vast te stellen. Steller Jurgen Hell Paraaf akkoord Datum Alleen ter besluitvorming door het College Actief informeren van de Raad Besluit B&W d.d. 29 maart 2016 X Conform advies Aanhouden Anders, nl. nummer: 3.6 Bestuursagenda Paraaf akkoord Datum Portefeuillehouder CV Zwemwater Lentse Plas 20160321 (2)
1 Probleemstelling De Waaijer wordt een gevarieerd groengebied met water, oevers, strand, bos, speelweiden en woningen in het hart van de Waalsprong. Het gebied gaat de natuurlijke overgang vormen van Lent naar de wijk Oosterhout. Het verbindt de Oosterhoutse Waarden met het open landschap van Ressen en Park Lingezegen. De aanleg van de waterplassen in De Waaijer vindt plaats door middel van zandwinning. Inmiddels is de zandwinning zodanig gevorderd dat de Lentse Plas gereed is. Op dit moment wordt er zand gewonnen in de Zandse Plas. Deze zal naar verwachting in 2018 gereed zijn. Als laatste van de drie plassen wordt de Oosterhoutse plas gerealiseerd. Na afronding van de zandwinning kan gestart worden met de verondieping van de plassen, waarbij de plassen worden aangevuld met niet toepasbare grond. 2 Juridische aspecten 2.1 Vergunningstechnische kaders Besluit bodemkwaliteit - Nota Bodembeheer Wij hebben in 2014 een Nota bodembeheer ingediend bij het Waterschap ten behoeve van de verondieping. Het Waterschap heeft deze nota eind 2014 buiten behandeling gesteld in verband met strijdigheid met het Waterschapsbeleid aangaande de combinatie verondiepenfunctie zwemwater. De verondieping vindt plaats onder de regels van het Besluit bodemkwaliteit (Bbk) en de Circulaire herinrichting van diepe plassen. Volgens de regelgeving van het Bbk mag bij het verondiepen van diepe plassen grond tot en met klasse wonen en baggerspecie tot en met klasse A toegepast worden. Gezien onze wens om ook grond en bagger met een kwaliteitsklasse van respectievelijk industrie en B toe te passen, dient conform de handreiking herinrichting diepe plassen een Nota Bodembeheer voor het verondiepen in de Waaijer te worden opgesteld. Waterschap Rivierenland is als waterkwaliteitsbeheerder op grond van het Bbk bevoegd gezag voor het toepassen van grond en/of baggerspecie in oppervlaktewater. Het verondiepen van de drie plassen valt onder een nuttige en functionele toepassing van grond en baggerspecie. Het uitgangspunt is dat de toepassingen op grond van het Bbk niet mogen leiden tot onaanvaardbare milieuhygiënische risico s in het geval van herinrichtingen van plassen. In het kader van het zorgplichtartikel in het Bbk stelt waterschap Rivierenland als waterkwaliteitsbeheerder en bevoegd gezag nadere eisen aan het verondiepen via beleidsregels. Hiervoor is een beleidsnota verondiepen van plassen door het waterschap opgesteld. In deze beleidsnota is opgenomen dat er niet verondiept mag worden in plassen met de functie zwemwater. 3 Doelstelling Het doel van dit collegevoorstel is als volgt:: 1. Voor de Lentse Plas te streven naar zwemwaterkwaliteit. 2. De Lentse Plas niet meer te verondiepen. 3. De brief aan de Gemeenteraad omtrent de gewijzigde situatie met betrekking tot zwemwaterkwaliteit en verondieping van de Lentse Plas vast te stellen.
2 4 Argumenten Discussie met Waterschap omtrent Functie Zwemwater Begin 2015 ontstond een discussie met Waterschap Rivierenland en de provincie Gelderland of de aanwezigheid van een strandvoorziening aan de noordzijde van de Lentse Plas in formeel juridische zin ook betekent is dat de waterkwaliteit aan de functie zwemwater moeten voldoen. Wij hebben in het verleden nooit aangegeven dat er zwemwaterkwaliteit in de Lentse Plas gerealiseerd zou worden, maar wij zouden streven naar een zo hoog mogelijke waterkwaliteit. Er waren daarbij drie mogelijkheden: (1) zwemwaterkwaliteit, (2) geen zwemwaterkwaliteit maar ook geen zwemverbod (zwemmen blijft mogelijk) en (3) een zwemverbod. Echter, met in achtneming van de zwemwaterrichtlijn bleek de tussenvariant niet mogelijk: omdat wij een strand maken en dus ervan uit moeten gaan dat er meerdere zwemmers zullen komen, moeten we volgens de richtlijn zwemwater realiseren. Daaropvolgend gaf Waterschap Rivierenland aan dat volgens het beleid van het Waterschap de functie zwemwater strijdig is met de voorgenomen verondieping in de Waaijer ( Beleidsregels verondiepen waterplassen met grond en/of baggerspecie ). Het Waterschap stelde dat als de Gemeente Nijmegen haar voornemen tot verondieping in de Waaijer doorzet, er conform het beleid van het waterschap geen zwemwater kan worden gerealiseerd. Om die reden werd de Nota Bodembeheer (het besluit waarmee de verondieping wordt toegestaan) door het Waterschap buiten behandeling gesteld. Mede door berichtgeving in de media heeft dit geleid tot toenemende onrust in de omgeving. Bewoners in Nijmegen-Noord gingen ervan uit dat in de Lentse Plas gezwommen kon worden. Om die reden is samen met de Wijkraad op 9 maart 2015 een informatiebijeenkomst voor bewoners georganiseerd over de verondieping van de Lentse Plas. Naar aanleiding van de ontstane discussie zijn door drie partijen, gemeente Waterschap en Provincie in consensus afspraken gemaakt omtrent de opstelling van een zwemwaterprofiel. Doelstelling van dit zwemwaterprofiel was om een eenduidige en onafhankelijke prognose te verkrijgen van de te behalen zwemwaterkwaliteit van de Lentse Plas. Nevendoelstelling van het zwemwaterprofiel was om de door het waterschap geconstateerde strijdigheidtussen de functie zwemwater en verondieping op te heffen. Het zwemwaterprofiel is in opdracht van de gemeente Nijmegen opgesteld. De uitkomst van het zwemwaterprofiel is als positief te beoordelen. De hoofdconclusie was dat het mogelijk is om een goede zwemwaterkwaliteit te krijgen in de zwemzone in de Lentse Plas. De overige belangrijke conclusies zijn: Honden, watervogels en riooloverstorten hebben geen aantoonbare invloed op de zwemwaterkwaliteit. zwemmers hebben op een gemiddelde dag geen invloed op de zwemwaterkwaliteit op deze locatie. Op een drukke dag is er sprake van een geringe invloed op de zwemwaterkwaliteit. Verondiepen met toepasbare grond, zoals voorgenomen in de Nota Bodembeheer Landschapszone heeft mogelijk geen effect op de zwemwaterkwaliteit (indien materiaal geen bron van fecale verontreiniging/nutriënten is of schadelijk is voor het nog te ontwikkelen ecosysteem). In het beleid van het Waterschap Rivierenland is gesteld dat er niet verondiept mag worden in een plas waar ook een zwemwaterfunctie is. Dit is dus een bedreiging voor een eventuele zwemwaterlocatie in de Lentse Plas.
3 Om de patstelling te doorbreken ten aanzien van de strijdigheid tussen het waterschapsbeleid aangaande verondieping en de functie zwemwater hebben we met het Waterschap bestuurlijk verkend of het met vervallen van het verondiepingsvoornemen in de Lentse Plas ten gunste van het aspect zwemwater de Nota Bodembeheer voor de Waaijer weer in behandeling kan worden genomen. Met dit voorstel komen alleen de Zandse Plas en de Oosterhoutse Plas nog voor verondieping in aanmerking. Het Waterschap heeft inmiddels hiermee ingestemd alsmede met de resultaten van de onderzoeken die de zwemwaterkwaliteit waarborgen. Geconcludeerd kan worden dat bij verondieping van de Zandse en Oosterhoutse plas, de risico s voor de Lentse Plas als zwemwaterlocatie gering zijn. Streven naar zwemwaterkwaliteit Met het besluit om niet meer te gaan verondiepen in de Lentse Plas gaan we het proces starten om de Lentse Plas formeel als zwemwater te laten aanmerken. De provincie Gelderland is het bevoegd gezag daar waar het zwemwaterinrichtingen betreft. Om in formele zin de kwalificatie zwemwaterinrichting te krijgen zijn tenminste nog twee onderzoeken nodig. Voordat de provincie zwemwater kan aanwijzen dient tenminste gedurende twee zomerseizoenen monitoringsgegevens beschikbaar te zijn, die aantoonbaar maken dat de waterkwaliteit aan de eisen voor zwemwater voldoet. Wanneer de monitoring in 2016 en 2017 plaatsvindt kan vanaf 2018 de Lentse Plas als zwemwater worden aangemerkt. Inmiddels is de opdracht voor het monitoringsprogramma verleend. Tevens dient aangetoond te worden dat de inrichting veilig is. Dat betekent onder andere dat ter plaatse van de zwemzone er onder water geen onverwachte elementen aanwezig mogen zijn en dat de bodem gelijkmatig afgewerkt is. 5 Klimaat De klimaatparagraaf is niet op dit voorstel van toepassing. 6 Financiën Alle voorzieningen binnen De Waaijer worden gerealiseerd binnen de GREX van de deelexploitatie Landschapszone. Het financiële effect van de realisatie van zwemwaterkwaliteit in de Lentse Plas is lastig te duiden. Het vermoedelijke negatief effect, veroorzaakt door het niet kunnen verondiepen van de Lentse Plas, kan teniet worden gedaan door het beoogde verondiepingsvolume (1,5 mln m3) te realiseren in de Zandse Plas en Oosterhoutse Plas. We verwachten voor de zomer 2016 de Raad nader te kunnen informeren over de haalbaarheid en wenselijkheid van het verondiepen in deze twee plassen. 7 Participatie en Communicatie De conclusies van het zwemwaterprofiel zijn toegelicht aan de Wjkraad en de Klankbordgroep. Alhoewel de conclusies van het Zwemwaterprofiel helder en positief zijn, blijven de Wijkraad en de bewoners sceptisch: in de beeldvorming blijft de combinatie verondieping en de gewenste zwemfunctie, als onwenselijk aangemerkt. Een besluit om de Lentse Plas niet meer aan te merken als beoogde verondiepingslocatie zal dan naar verwachting ook met instemming worden ontvangen. Het besluit zal worden gecommuniceerd aan alle stakeholders: de Wijkraad, Klankbordgroep en de bewoners. De communicatie zal plaatsvinden in afstemming met Waterschap Rivierenland.
4 8 Uitvoering en evaluatie De Nota bodembeheer voor de verondieping van de Waaijer wordt aangepast. Naar verwachting is de Nota bodembeheer medio april gereed voor indiening bij Waterschap Rivierenland. Naar verwachting zal het Waterschap circa 6 maanden nodig hebben voor een definitieve beschikking. Dat betekent dat in het najaar van 2016 de definitieve vaststelling van de Nota Bodembeheer zal plaatsvinden. 9 Risico Als gevolg van de discussie rondom zwemwaterkwaliteit zijn de kansen voor het succesvol verondiepen van de plassen verminderd. We zijn het momentum kwijtgeraakt om goede prijsafspraken te maken met marktpartijen. En als gevolg van het niet verondiepen van de Lentse Plas kan de uitvoering van het verondiepen pas vanaf 2018 starten. Het college zal de Raad nog voor de zomer 2016 hierover informeren. Bijlage(n): Raadsbrief Lentse Plas
Projectmanagement en Ruimtelijke Kwaliteit Proces en Projectmanagement Aan de Gemeenteraad van Nijmegen Korte Nieuwstraat 6 6511 PP Nijmegen Telefoon 14024 Telefax (024) 329 90 19 E-mail gemeente@nijmegen.nl Postbus 9105 6500 HG Nijmegen Datum 29 maart 2016 Ons kenmerk PK10/D161053855 Contactpersoon Jurgen Hell Onderwerp Realisatie zwemwater Lentse Plas Datum uw brief. Doorkiesnummer (024) 3292137 Geachte leden van de Raad, Met deze brief informeren wij u over het besluit om voor de Lentse Plas, als onderdeel van De Waaijer, te streven naar zwemwaterkwaliteit, zodat een formele aanwijzing tot zwemwater door de provincie Gelderland kan plaatsvinden. Tevens informeren wij u over het besluit om af te zien van verondieping van de Lentse Plas. Discussie omtrent Zwemwater Wij hebben altijd gestreefd naar een zo hoog mogelijke waterkwaliteit en een zo natuurlijk mogelijke uitstraling van de plassen in de Waaijer. Voor een goede natuurontwikkeling heeft een plas ondiepten nodig. Een gebruikelijke methode om ondiepten te maken is, nadat het kostbare zand is gewonnen, de plas weer gedeeltelijk aanvullen met toepasbare grond. Omdat Nijmegen een strand aanlegt, moeten we volgens de richtlijn van de Provincie zwemwater realiseren, met de daarbij behorende waterkwaliteit. Wij hebben in het verleden nooit aangegeven dat er zwemwaterkwaliteit in de Lentse Plas gerealiseerd zou worden, maar wij zouden streven naar een zo hoog mogelijke waterkwaliteit. Echter, omdat Nijmegen een strand aanlegt moeten we volgens de richtlijn van de provincie zwemwater realiseren, met de daarbij behorende waterkwaliteit. Daaropvolgend gaf Waterschap Rivierenland aan dat volgens het beleid van het waterschap de functie zwemwater strijdig is met de voorgenomen verondieping in de Waaijer. Het waterschap stelde dat als de Gemeente Nijmegen haar voornemen tot verondieping in de Waaijer doorzet, er conform het beleid van het waterschap geen zwemwater kan worden gerealiseerd. Om die reden werd de Nota Bodembeheer eind 2014 (het besluit waarmee de verondieping wordt toegestaan) door het Waterschap buiten behandeling gesteld. Mede door berichtgeving in de media heeft dit geleid tot toenemende onrust in de omgeving. Om die reden is samen met de Wijkraad op 9 maart 2015 een informatiebijeenkomst voor bewoners georganiseerd over de verondieping van de Lentse Plas. www.nijmegen.nl Raadsbrief Zwemwater Lentse Plas 20160321.docx
Gemeente Nijmegen Projectmanagement en Ruimtelijke Kwaliteit Proces en Projectmanagement 1 Naar aanleiding van de ontstane discussie zijn door drie partijen, gemeente Waterschap en Provincie in consensus afspraken gemaakt omtrent de opstelling van een zwemwaterprofiel. Doelstelling van dit zwemwaterprofiel was om een eenduidige en onafhankelijke prognose te verkrijgen van de te behalen zwemwaterkwaliteit van de Lentse Plas. Nevendoelstelling van het zwemwaterprofiel was om de door het waterschap geconstateerde strijdigheid tussen de functie zwemwater en verondieping op te heffen. Het zwemwaterprofiel is in opdracht van de gemeente Nijmegen opgesteld. De uitkomst van het zwemwaterprofiel is als positief te beoordelen. Hoofdconclusie is dat het mogelijk is om een goede zwemwaterkwaliteit te krijgen in de Lentse Plas. Overige belangrijke conclusies zijn: honden, watervogels en riooloverstorten hebben geen invloed op de zwemwaterkwaliteit. zwemmers hebben op een gemiddelde dag geen invloed op de zwemwaterkwaliteit op deze locatie. Op een drukke dag is er sprake van een geringe invloed.. verondiepen met toepasbare grond, heeft mogelijk geen effect op de zwemwaterkwaliteit (indien materiaal geen bron van fecale verontreiniging/nutriënten is of schadelijk is voor het nog te ontwikkelen ecosysteem). In het beleid van het Waterschap Rivierenland is gesteld dat er niet verondiept mag worden in een plas waar ook een zwemwaterfunctie is. Dit blijft bedreiging voor een eventuele zwemwaterlocatie in de Lentse Plas. Om de patstelling te doorbreken ten aanzien van de strijdigheid tussen het waterschapsbeleid aangaande verondieping en de functie zwemwater hebben we met het Waterschap bestuurlijk verkend of het met vervallen van de verondieping in de Lentse Plas ten gunste van het aspect zwemwater, de Nota Bodembeheer weer in behandeling kan worden genomen. Met dit voorstel komen alleen de Zandse Plas en de Oosterhoutse Plas nog voor verondieping in aanmerking. Het Waterschap heeft inmiddels hiermee ingestemd alsmede met de resultaten van de onderzoeken die de zwemwaterkwaliteit waarborgen. Geconcludeerd kan worden dat bij verondieping van de Zandse en Oosterhoutse plas, de risico s voor de Lentse Plas als zwemwaterlocatie gering zijn. Draagvlak bij stakeholders (Wijkraad Lent, Klankbordgroep Landschapszone, bewoners) De conclusies van het zwemwaterprofiel zijn toegelicht aan de Wjkraad Lent en de Klankbordgroep. Alhoewel de conclusies van het Zwemwaterprofiel helder en positief zijn, blijven de Wijkraad en de bewoners sceptisch. In de beeldvorming blijft de combinatie verondieping en de gewenste zwemfunctie, als onwenselijk aangemerkt. Een besluit om de Lentse Plas niet meer te verondiepen zal naar verwachting dan ook met instemming worden ontvangen. Streven naar zwemwaterkwaliteit Met het besluit om niet meer te gaan verondiepen in de Lentse Plas gaan we het proces starten om de Lentse Plas formeel als zwemwater te laten aanmerken. De provincie Gelderland is hiertoe het bevoegd gezag daar waar het zwemwaterinrichtingen betreft. Om in formele zin de kwalificatie zwemwaterinrichting te krijgen zijn tenminste nog twee onderzoeken nodig. Voordat de provincie zwemwater kan aanwijzen dient tenminste gedurende twee zomerseizoenen monitoringsgegvens beschikbaar te zijn, die aantoonbaar maken dat de waterkwaliteit aan de eisen voor zwemwater voldoet. Wanneer de monitoring in 2016 en 2017 www.nijmegen.nl Raadsbrief Zwemwater Lentse Plas 20160321.docx
Gemeente Nijmegen Projectmanagement en Ruimtelijke Kwaliteit Proces en Projectmanagement 2 plaatsvindt kan op zijn vroegst vanaf 2018 de Lentse Plas als zwemwater worden aangemerkt. Inmiddels is de opdracht voor het monitoringsprogramma verleend. Tevens dient aangetoond te worden dat de inrichting veilig is. Dat betekent onder andere dat ter plaatse van de zwemzone er onder water geen onverwachte elementen aanwezig mogen zijn en dat de bodem gelijkmatig afgewerkt is. Een onderwaterpeiling wordt op dit moment voorbereid. Er zijn op dit moment geen signalen die een provinciale aanwijzing tot zwemwater verhinderen. Wij gaan streven er dan ook naar om vanaf het zwemseizoen 2018 de Lentse Plas als zwemlocatie in gebruik te nemen. Hoogachtend, college van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen, De Burgemeester, De Gemeentesecretaris a.i., drs. H.M.F. Bruls drs. R. Wever www.nijmegen.nl Raadsbrief Zwemwater Lentse Plas 20160321.docx