Alleen ter besluitvorming door het College. Collegevoorstel Openbaar. Onderwerp Vragen Groen Links over jongeren en schulden.

Transcriptie

1 Collegevoorstel Openbaar Onderwerp Vragen Groen Links over jongeren en schulden Programma / Programmanummer Werk & Inkomen / 9230 BW-nummer Portefeuillehouder T. Tankir Samenvatting Op 30 juli jl. heeft de fractie van Groen Links schriftelijke vragen gesteld over jongeren en schulden. Met bijgevoegde brief beantwoorden wij deze vragen. Directie/afdeling, ambtenaar, telefoonnr. L110, Austin van Gaal, 9848 Datum ambtelijk voorstel 23 september 2010 Registratienummer Ter besluitvorming door het college 1. Antwoordbrief aan de fractie Groen Links over jongeren en schulden vast te stellen. Paraaf akkoord Datum Programmamanager I. Hol Programmadirecteur M. Wetzels Alleen ter besluitvorming door het College Besluit B&W d.d. 5 oktober 2010 nummer: 3.8 Conform advies Aanhouden Anders, nl. Bestuursagenda Paraaf akkoord Datum Gemeentesecretaris Portefeuillehouder

2 Directie Inwoners Aan de fractie van Groen Links, t.a.v. de heer Vergunst Korte Nieuwstraat PP Nijmegen Telefoon Telefax (024) gemeente@nijmegen.nl Postadres Postbus HG Nijmegen Datum 5 oktober 2010 Onderwerp Jongeren en schulden Ons kenmerk Datum uw brief 30 juli 2010 Contactpersoon Austin van Gaal Doorkiesnummer (024) Geachte heer Vergunst, Op 30 juli jl. heeft u, conform artikel 39 van het reglement van orde, schriftelijke vragen gesteld over jongeren en schulden. In uw brief verzoekt u om een onderzoek dat inzicht geeft in: de ontwikkeling van het aantal jongeren met schulden in Nijmegen; de effectiviteit van het tot nu toe gevoerde beleid van de gemeente in samenwerking met andere partners. Landelijk zijn er verschillende (recente) onderzoeken uitgevoerd naar jongeren en schulden 1. Daarnaast begeleiden we vanaf augustus 2009 in het project Nu verlossen, later aflossen jongeren met schulden, die dreigen hun studie te staken. Wij denken dat de landelijke onderzoeken en eigen ervaringen uit het project een goed beeld geven van de schuldenproblematiek onder jongeren. We hebben geen reden om te veronderstellen dat de situatie onder Nijmeegse jongeren dusdanig afwijkt van het landelijk beeld, dat de doorlooptijd en kosten van een nieuw specifiek Nijmeegs onderzoek rechtvaardigt. In onderstaande beantwoording hebben we ons gebaseerd op de beschikbare landelijke en lokale gegevens. 1. Kunt u aangeven hoe de ernst en de omvang van de schuldenproblematiek van jongeren in Nijmegen zich de afgelopen jaren heeft ontwikkeld? We zouden onder andere meer inzicht willen krijgen in het volgende: - hoeveel jongeren (onder 23 jaar) hebben schulden? Schulden komen met name voor bij jongeren die zelfstandig (gaan) wonen. Uitwonende jongeren staan vaker rood dan jongeren die nog thuis wonen, 56% van de uitwonende jongeren tegen 33% van de thuiswonenden. Ook hebben uitwonenden vaker een lening dan thuiswonende jongeren: 36% tegen 29%. Het onderzoek Kredietcrisis onder risicojongeren is specifiek gericht op probleemjongeren. Landelijk zitten 79 duizend probleemjongeren tussen de 15 en 26 jaar in de schulden. 1 Nibud: Nieuwsbrief en factsheet Jongeren en Schulden, Jaap Noorda & Tarik Pehlivan Kredietcrisis onder risicojongeren en Pim van Heijst & Stijn Verhagen Geld rolt.

3 Gemeente Nijmegen Directie Inwoners Vervolgvel 1 - hoe hoog zijn de schulden gemiddeld? Het gemiddelde schuldbedrag bij jongeren is ruim 900 euro. Eén op de drie thuiswonende jongeren heeft een schuld van gemiddeld 600 euro. Als jongeren zelfstandig gaan wonen, blijkt het voor velen van hen moeilijk om hun uitgavenpatroon aan te passen aan de nieuwe situatie. Onderzoek onder werkende jongeren illustreert dat overduidelijk. Jongeren zijn gewend om hun geld alleen maar aan leuke dingen uit te geven en weten niet wat het gewone leven kost. Twee op de drie werkende jongeren heeft een schuld van gemiddeld euro. De jongeren die zich gemeld hebben in het kader van het Nijmeegse project Nu verlossen, later aflossen (hierna project) hebben aanzienlijk hogere schulden dan het landelijk gemiddelde. Reden hiervoor is dat bij het project veel risicojongeren zijn aangemeld. De schulden in dit project zijn gemiddeld 6.710, waarbij een kwart van de jongeren schulden boven de hebben. Dit is conform het landelijke beeld voor risicojongeren, zoals blijkt uit het onderzoek kredietcrisis onder risicojongeren. - hoeveel jongeren met schulden hebben afloscapaciteit? Deze informatie is niet voorhanden. In zijn algemeenheid kun je stellen dat het van de specifieke situatie van de jongere afhangt, of hij aflossingscapaciteit heeft. Studerende jongeren zonder bijbaan hebben geen aflossingscapaciteit. Studerende jongeren met een bijbaan en werkende jongeren hebben (beperkte) aflossingscapaciteit. - hoe groot is die capaciteit gemiddeld? Zie vorige vraag. De omvang aflossingscapaciteit is gerelateerd aan de hoogte van het inkomen. 2. Wat zijn belangrijkste oorzaken voor problematische schulden van jongeren in Nijmegen? In hoeverre heeft het bijvoorbeeld te maken met (het al dan niet ontbreken van) mogelijkheden om te voorzien in eigen inkomsten en/of het vinden van een geschikte opleiding? Is er een relatie met de invoering van de wet WIJ? Het Nibud heeft jongeren gevraagd wat in hun ogen de oorzaak is van hun schulden. De meest gegeven antwoorden zijn: Onwetendheid, onkunde Psychosociale problemen Overbesteding Onverschilligheid Te hoge afloscapaciteit afgesproken Dwang van anderen Verleiding en reclame Terugval inkomen Verslaving Agressieve verkoop Het niet voorzien in eigen inkomsten en het niet kunnen vinden van een geschikte opleiding zijn geen belangrijke oorzaken voor problematische schulden. Een relatie met invoering van de Wet investeren in Jongeren (WIJ) is ons onbekend. Jongeren krijgen onder de WIJ een leerwerkaanbod. Indien jongeren tijdelijk worden vrijgesteld van een leerwerkaanbod, ontvangen zij een uitkering. Deze uitkering heeft dezelfde hoogte als dat jongeren eerder in de Wwb ontvingen.

4 Gemeente Nijmegen Directie Inwoners Vervolgvel 2 3. Wat zijn gevolgen van deze schulden voor jongeren en in hoeverre zijn ze in staat, al dan niet ondersteund door anderen, om uit de schulden te komen? Hoe vaak komt het bijvoorbeeld voor dat jongeren uit huis gezet worden en/of hun baan verliezen? Bij het project zijn veel risicojongeren aangemeld met forse schulden. Bijna alle jongeren die zich melden hebben structureel hogere uitgaven hebben dan inkomsten. Zonder het aanpassen van het uitgavenpatroon (bv verkoop van de auto, aanpassing belgedrag en consumptiepatroon zoals roken, drinken en softdrugs) of het verhogen van de inkomsten (bv het afsluiten van een aanvullende lening bij de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO, de voormalige Informatie Beheergroep of het vinden van een bijbaantje) zal het verstrekken van een krediet voor de schulden niet tot een duurzame oplossing leiden. In het project blijkt een noodzakelijke, structurele gedragsverandering een groot knelpunt. Vaak willen ouders of andere professionele hulpverleners jongeren helpen met hun schulden. Jongeren zelf zijn vaak minder gemotiveerd en komen ondanks herinnerings sms jes niet. Softdrugs gebruik door een derde van de jongeren bemoeilijkt dit alles. Wat in de uitvoering van het project opvalt, is dat de jongeren die zich zelf hebben aangemeld en een intrinsieke motivatie hebben, de afspraken het beste nakomen en de meeste begeleiding door andere professionals hebben gekregen. Andere jongeren haken snel af. Om tot deze intrinsieke motivatie te komen, is vaak langdurige begeleiding nodig. Een positief voorbeeld is Sancta Maria; vijf jongeren zijn begeleid, zijn gemotiveerd en hebben een stabiele situatie. In het project Nu verlossen, later aflossen zijn geen voorbeelden bekend van jongeren, die uit huis gezet zijn en/of hun baan verliezen. 4. In hoeverre is de schuldhulpverlening voldoende toegesneden om deze doelgroep te ondersteunen? Welke jongeren worden niet bereikt door schuldhulpverlening, bijvoorbeeld omdat ze geen eigen inkomsten hebben? De doelgroep jongeren kunnen op verschillende wijze geholpen worden; budgetcursussen, informatie & adviesgesprekken en vrijwillig budgetbeheer zijn mogelijk. Een schuldregeling is vaak niet mogelijk, omdat jongeren geen financiële ruimte hebben om af te lossen op de schulden. Zij hebben hun volledige inkomen nodig voor levensonderhoud, studie en huur. Gemeenten en kredietbanken in Nederland zijn zoekende, of voor de doelgroep jongeren toch schuldregelingen kunnen worden afgesloten. Voor deze groep worden projecten opgezet, zoals het Nijmeegse project Nu verlossen, later aflossen. Binnen dit Nijmeegse project zijn vanaf september jongeren begeleid door een preventiemedewerker en klantmanager SHV. Hiervoor is in het project beschikbaar gesteld. Naast de begeleiding zijn bij 6 jongeren budgetbeheer opgestart en wordt aan één jongere een saneringskrediet van verstrekt.

5 Gemeente Nijmegen Directie Inwoners Vervolgvel 3 Het project leert dat er, ondanks alle extra inspanningen, meerdere knelpunten zijn om schuldregelingen bij jongeren te kunnen realiseren: Jongeren zonder enige vorm van inkomsten (ook geen studiefinanciering) kunnen niet geholpen worden in een schuldregeling. Een vorm van inkomen is noodzakelijk om de financiële situatie te stabiliseren. DUO is, als verstrekker van studieleningen, vaak als schuldeiser betrokken. DUO werkt standaard niet mee aan een schuldregeling, zolang de jongere nog studeert. Een groeiend aantal schuldeisers, zoals energiemaatschappijen en zorgverzekeraars, accepteren geen aanbod als deze afwijkt van reguliere schuldregelingen. 5. Wat gebeurt er met jongeren die niet in staat zijn om uit de schulden komen? Is het bijvoorbeeld bekend of deze groep in de criminaliteit terecht komt en zo ja, wat doet u om dat te voorkomen? Het schuldenprobleem onder jongeren is niet los te zien van verwante problemen als schooluitval, criminaliteit en verslaving. Reden dat we bv vanuit Bureau Schuldhulpverlening/GKB+ een spreekuur hebben bij het ROC om jongeren (preventief) te ondersteunen bij financiële problemen. Specifieke onderzoeksinformatie over het causale verband tussen schulden, schooluitval en criminaliteit is ons niet bekend. 6. In hoeverre is het beleid van de gemeente dat gericht is op het terugdringen van schulden onder jongeren effectief? Kunt u dat onderbouwen met cijfers? Gegevens met betrekking tot de effectiviteit van beleid ten aanzien het terugdringen van schulden onder jongeren is (nog) niet voorhanden. We presenteren over een maand een evaluatie met de bevindingen van het project Nu verlossen, later aflossen. We geven in de evaluatie tevens weer, hoeveel jongeren we ondersteunen met andersoortige initiatieven, zoals het spreekuur bij het ROC. Hoogachtend, College van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen, De Burgemeester, De Gemeentesecretaris, mr. Th.C. de Graaf drs. B. van der Ploeg

6 Ki Mf Cl N Nijmegen, 30 juli 2010 Aan het College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Nijmegen Schriftelijke vragen ex art. 39 van het Reglement van Orde Betreft: Jongeren en schulden Geacht college, Volgens, onder anderen, NIBUD hebben veel jongeren forse schulden. Jongeren hebben gemiddeld zelfs hogere schulden dan het Nederlands gemiddelde. Jongeren hebben ook steeds vaker moeite om van hun schulden af te komen. NIBUD doet regelmatig onderzoek naar de omvang van deze problematiek, achterliggende oorzaken en mogelijke opiossingen. Ook Nijmegen heeft beleid gericht op het terugdringen van schulden onder jongeren. De fractie van GroenLinks wil graag meer inzicht in de ontwikkeling van het aantal jongeren met schulden en de effectiviteit van het tot nu toe gevoerde beleid van de gemeente in samenwerking met andere partners. Naar aanleiding hiervan heeft de GroenLinks-fractie de volgende vragen. 1. Kunt u aangeven hoe de ernst en de omvang van de schuldenproblematiek van jongeren In Nijmegen zich de afgelopen jaren heeft ontwikkeld? We zouden onder andere meer inzicht willen krijgen in het volgende: - hoeveel jongeren (onder 23 jaar) hebben schulden? - hoe hoog zijn de schulden gemiddeld? - hoeveel jongeren met schulden hebben afloscapaciteit? - hoe groot is die capaciteit gemiddeld? 2. Wat zijn belangrijkste oorzaken voor problematische schulden van jongeren in Nijmegen? In hoeverre heeft het bijvoorbeeld te maken met (het al dan niet ontbreken van) mogelijkheden om te voorzien in eigen inkomsten en/of het vinden van een geschikte opieiding? Is er een relatie met de invoering van de wet WIJ? 3. Wat zijn gevolgen van deze schulden voor jongeren en in hoeverre zijn ze in staat, al dan niet ondersteund door anderen, om uit de schulden te komen? Hoe vaak komt het bijvoorbeeld voor dat jongeren ult huls gezet worden en/of hun baan verliezen? 4. In hoeverre is de schuldhulpveriening voldoende toegesneden om deze doelgroep te ondersteunen? Welke Jongeren worden niet bereikt door schuldhulpveriening, bijvoorbeeld omdat ze geen eigen inkomsten hebben? 5. Wat gebeurt er met jongeren die niet in staat zijn om uit de schulden komen? Is het bijvoorbeeld bekend of deze groep in de criminaliteit terecht komt en zo ja, wat doet u om dat te voorkomen? 6. In hoeverre is het beleid van de gemeente dat gericht is op hetterugdringen van schulden onder jongeren effectief? Kunt u dat onderbouwen met cijfers? Gezien het karakter van de vragen, heeft onze fractie er begrip voor als het beantwoorden daarvan enige tijd zou vergen, omdat hiervoor bijvoorbeeld de afdeling Onderzoek & Statistiek ingeschakeld zou moeten worden. We zijn dan ook bereid om met u eventueel te overleggen op wat manier en op welke termijn deze vragen het beste beantwoord zouden kunnen worden. Wij zien uw antwoorden met belangstelling tegemoet. Met vriendelijke groet, reg-nr. 0 0( '' (\(j 20 namens de fractie van GroenLinks Nijmegen Noel Vergunst procswsrantw.: rl S ic^^ """ INGEKOMEN 3 0 JULI 2010 class.nr.; (jl ;^ afgedaan: