Hoofdstuk 7 - DM Toepassingen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Hoofdstuk 7 - DM Toepassingen"

Transcriptie

1 Hoofdsuk 7 - DM Toepssingen ldzijde 7 Vul in op je rekenmhine nmin 0, u(n)0+0,u(n-) en u(nmin). Vul ook in (n) 0+0,(n-) en (nmin)0. Neem Xmin 0, Xm 0, Ymin 0 en Ym 0. Bij een openingskoers n euro krijg je een sijgende grfiek en ij een openingskoers n 0 euro een dlende grfiek. Als je in de el kijk n u(n) dn zie je d nf n olgens de rekenmhine u(n)0. Dus ls je me u(0)0 egin lijf de koers hezelfde. u u + (u, u +) u u + (u, u +) 7, 7, 9, (, ) (, 7) (7 ;,) (, ; 9,) 0,,,, 0, (0, ) ( ;,) (, ;, (, ; 0,) d e Als je in de ergelijking 0 + 0, n de gegeen lijn u + inul oor en u inul oor, dn krijg je de ergelijking u 0 + 0, u. D is de gegeen + reursieergelijking. Dus de punen liggen op de gegeen lijn. Als je u(0) neem dn is u( ) 0, 7 +,. De oördinen n pun A zijn (;,). Dus liggen de punen op de lijn door A, B en C. Vernder in de reursieergelijking u + in en u in en je krijg de ergelijking 0,7 +. u(), ( zie de erekening ij hieroen.) De oördinen n A zijn (;,). Pun A lig op dezelfde hooge ls A en heef dus dezelfde -oördin. Omd A ook op de lijn lig eeken di d A (,:,). d De -oördin n B is gelijk n de -oördin n A. De -oördin n B ereken je me 0,7 +. Di geef 0, 7, +,. Dus B(,:,) en B (,;,). Op dezelfde wijze ind je C(,; 7,99) en C (7,99; 7,99). e He pun (0, 0) lig op de lijn en 0, dus lig he pun (0, 0) ook op de lijn 0,7 +. f He gel 0 is de eenwihswrde n de rij. Noordhoff Uigeers

2 Hoofdsuk 7 - DM Toepssingen 0 0 O 0 0 ldzijde 77 O u0 u u u u u De wegrfiek heef hier een spirlorm en de wegrfiek ui he ooreeld heef de orm n een nr oen lopende rp. O O Noordhoff Uigeers 9

3 Hoofdsuk 7 - DM Toepssingen O O O O 0 O 0 d O Noordhoff Uigeers

4 Hoofdsuk 7 - DM Toepssingen ldzijde 7 7 De wrden n u( + ) worden in de ijdgrfiek horizonl op gelijke fsnd fgeeeld. Comineren n u( + ) u( ) en u( + ) 0, u( ) + 0 leer u( ) 0, u( ) + 0. Dus los de ergelijking u( ) 0, u( ) + 0 op. 0, u( ) 0 u( ) 0 0, 0 De eenwihswrde is 0. In de ijdgrfiek geef je di n me de lijn 0. Dn is u( ) 0, u( 0). Dus elk olgend gel is gelijk n de oorgnde. Je krijg een onsne rij. d In de wegrfiek zie je d de grfiek dn sneller nr he pun (0, 0) g. In de ijdgrfiek zie je d de grfiek diher ij de lijn 0 kom e liggen. e De wegrfiek word dn een dlende rp die nr he pun (0, 0) g. De ijdgrfiek egin oen de lijn 0 en dl nr deze lijn oe. f De diree formule is u( ) 0 + ( u( 0) 0) ( 0, ). De for ( 0, ) g nr nul ls seeds groer word. Hierdoor g ( u( 0) 0) ( 0, ) ook nr nul oe. De wrden n de rij komen dus seeds diher ij 0 e liggen. In de eenwihssiuie geld u( + ) u(). Verng in de reursieergelijking u( + ) door u() en je krijg u( ), u( ) 9 0, u( ) 9 u( ) 9 0 0, De eenwihswrde is dus O O Noordhoff Uigeers O

5 Hoofdsuk 7 - DM Toepssingen d De diree formule word u( ) 0 + ( u( 0) 0) (, ). De erm ( u( 0) 0) (, ) in de formule word seeds groer ls groer word. Hierdoor zl de rij seeds erder n de eenwihswrde f gn. e Als ( u( 0) 0) gelijk is n nul dn word de erm ( u( 0) 0) (, ) gelijk n nul. Dus ij u(0) 0 zl de rij een onsne rij zijn die in de eenwihswrde egin. ldzijde 79 9, eenwihswrde eenwihswrde O 0 0 O 0 0 Je zie d de wegrfiek nr he eenwihspun oe g. Hier he je dus e mken me een siel eenwih. 0 Neem u(0) en mk een wegrfiek en kijk of de wegrfiek nr he eenwihspun g. Je zie d je hier e mken he me een insiel eenwih. Neem ijooreeld u(0) en mk een wegrfiek. Je zie d de wegrfiek n he eenwihspun wegloop. Je he dus e mken me een insiel eenwih. Neem ijooreeld u(0) 0,. Je zie hier d de wegrfiek nr he eenwihspun g. Je he dus e mken me een siel eenwih. d Neem ijooreeld u(0) en mk een wegrfiek. Je zie d de wegrfiek nie diher ij he eenwihspun kom en er ook nie erder nf g. Je he hier nie e mken me een siel eenwih en mr ook nie me een insiel eenwih. Noordhoff Uigeers

6 Hoofdsuk 7 - DM Toepssingen u( + ) 0, u( ) O O Je zie in de wegrfieken d ls je u(0) links of rehs n de eenwihswrde kies, de wegrfiek seeds diher ij he eenwihspun kom. Er zl dus uieindelijk lijd een eenwihssiuie onsn O O u(0) u(0) 0 Bij u(0) zie je d de wegrfiek nr he eenwihspun oe g en is er sprke n siel eenwih. Bij u(0) 0 g de wegrfiek seeds erder n he eenwihspun f en is er sprke n insiel eenwih. ldzijde 0 Voer in : nmin 0, u( n) 0. 7u( n ) en u(nmin) Neem Xmin 0, Xm 0, Ymin 0 en Ym 0. Je krijg dn de plo hierns. He is een siel eenwih. Noordhoff Uigeers

7 Hoofdsuk 7 - DM Toepssingen Hieronder zie je de ijehorende el. Deze wrden ze je in de ijdgrfiek. Die zie je hierns. 0 O De wegrfiek g nr he eenwihspun oe. Je he hier dus e mken me een siel eenwih. In de wegrfiek is he eenwihspun he pun (, ). De eenwihswrde is dus. In de ijdgrfiek geef je me de lijn de eenwihswrde n. Voer in: nmin 0, u( n) + 0, u( n ) en u(nmin) Neem Xmin 0, Xm 0, Ymin 0 en Ym 0. Je krijg dn de plo hierns. Sel je rekenmhine zo in d je een ijdgrfiek kun ploen. Neem oor 0, 7 ; Xmin 0, Xm 0, Ymin 0 en Ym. Neem oor ; Xmin 0, Xm 0, Ymin 0 en Ym 0. Je krijg dn de olgende grfieken. 0, 7 Voor 0, 7 g de rij nr he eenwih oe, wrij de gellen in de rij seeds om en om groer en kleiner dn de eenwihswrde zijn. Voor g de rij n he eenwih f. Bij de grfiek n k: u( + ), u( ) hoor de dlende lijn, dus wegrfiek. De grfiek n l: u( + ), u( ) 0, 00u( ) is een prool, dus wegrfiek. De grfiek n m: u( + ), + 0, u( ) is een sijgende lijn, dus wegrfiek. De wegrfiek is ij een spirl en de wrde n u() is wisselend kleiner en groer dn de eenwihswrde. Di hoor ij ijdgrfiek e. De wegrfiek ij g seeds lngzmer nr de eenwihswrde oe. Dus hoor wegrfiek ij ijdgrfiek f. Wegrfiek loop eers lngzm, dn snel en ensloe weer lngzm nr de eenwihswrde oe. Dus wegrfiek hoor ij ijdgrfiek d. Als je de reursieformules inoer in je rekenmhine zie je d de nwoorden ij en kloppen. Noordhoff Uigeers

8 Hoofdsuk 7 - DM Toepssingen ldzijde d Als je de reursieformule me de ijehorende eginwrde inoer in je rekenmhine en in de ijehorende el kijk zie je d opeenolgende wrden seeds drie keer zo groo worden. De rij is monooon diergen. Voer de reursieformule in je rekenmhine in en kijk nr de ijehorende ijdgrfiek. Je zie d de rij lernerend is en onergeer nr de eenwihswrde. An de reursieformule zie je d elk olgend gel in de rij lijd groer is dn de oorgnde. Je he een monooon diergene rij. Voer de reursieformule in je rekenmhine in en kijk in de ijehorende el. Je zie d de rij dlend is en seeds negieer word. Je he een monooon diergene rij. 7 Rene per jr is,0% dus is de groeifor per jr,00. 0, De groeifor per hlf jr is, 00, 0, dus is de rene per hlf jr %. Je kun he edrg d Arno op de sprrekening heef me een reursieformule u(n) erekenen, wrij u(n) he edrg is op jnuri, n jren n jnuri 000. Deze formule is: u( n) ( u( n ), 0 00), en u(0) 00. Voer deze formule in en kijk in de el ij n. Je ind dn u(n) 97,0. Dus 97,0 euro. Als je erder kijk in de el n u(n) dn zie je d he edrg op een gegeen momen negief word. Me ndere woorden he geld rk op. De diree formule is n u( n) + ( 0 n ) 0, ofwel u( n) 7, +, 0, 0, 0,, 0, word seeds kleiner, wn 0, word seeds kleiner ls n seeds groer word. De rij dl monooon nr 7,. Als 0 < < dn g n nr 0 oe ls n seeds groer word. u(n) g dus nr oe. De rij is onergen. d n De diree formule is u( n) + ( 0 ),,, ofwel u( n) 0 + 0, n. Als n groer word, word, ook seeds groer. De rij g seeds erder weg n de eenwihswrde. De rij diergeer. ldzijde 9 Als de prijs n spinzie oeneem zullen de elers meer spinzie nieden om een groere wins e mken. De sijgende lijn geef di weer. Als de prijs oeneem zullen de onsumenen minder spinzie gn kopen. Di word me de dlende lijn weergegeen. q q 00p p + 0 0p 0 p q (of ) De eenwihsprijs is euro per kg, de eenwihshoeeelheid is 00 on. Noordhoff Uigeers

9 Hoofdsuk 7 - DM Toepssingen 0 q q 00p p + 0p p, q 00, (of 0, + 90 ) De eenwihsprijs is,0 euro per kg. De eenwihshoeeelheid is 90 on spinzie. q ( ) 0p ( 0 ) + ( ) 0, q ( ) q ( ) dus q ( ) 0 q ( ) 00p ( ) p( ) p( ) 9 p( ) 0, 9 d q ( ) 0p ( ) + ( ) 0 0, 9 + 7, ldzijde q ( ) 0 q ( ) p ( ) p( ) + 0 dus p( ) 0 q ( ) p ( ) + 7 ( ) dus q ( ) 7 q ( ) p ( ) p( ) + 0 dus p( ) q ( ) p ( ) + 7 ( ) dus q ( ) 00 q ( ) p ( ) p( ) + 0 dus p( ) () q () p() q ( ), p ( 0) + ( ), 9 + 7, dus q ( ) 7, q ( ) p ( ) + 7, p( ) + dus p( ), 7 q ( ), p ( ) + ( ),, 7 + 9, dus q ( ) 9, q ( ) p ( ) + 9, p( ) + dus p( ) 7, 7 q ( ), p ( ) + ( ), 7, 7 +, dus q ( ), q ( ) p ( ) +, p( ) + dus p( ), 77 Noordhoff Uigeers

10 Hoofdsuk 7 - DM Toepssingen Voor eenwih geld q q. Hierui olg p + 00 p + 0. D geef p 0 dus p (of q ) De eenwihsprijs is 70 euroen. He eenwihsnl is 70 duizend. Dnmish model: q ( ) p ( ) + 00 q ( ) p ( ) + 0 p( 0) 0 en q ( ) q ( ) Ui p( 0) 0 olg ( ) Ui q ( ) q ( ) en q ( ) p ( ) + 0 olg 0 p( ) + 0. Dus p( ) 0. d Ui p( ) 0 en q ( ) p ( ) + 00 olg q ( ) Ui q ( ) q ( ) en q ( ) p ( ) + 0 olg 0 p( ) + 0. Dus p( ) 0. e Als je doorg me he erekenen n p(), p(), p() enzooors, dn zie je d de prijs seeds diher ij 70 euroen kom e liggen. Op den duur ons er dus een eenwihssiuie. ldzijde p 00 0 p() p() 00 p() p() p(0) 0 O 0 00 q() q() q q() q() q q, p + 7, p +, 7p 0 p, 9 De prijs onergeer nr,9. Je mk hier geen geruik n de lijn. Omd de prijs onergeer nr de eenwihssiuie is di model implosief., p( ) + 7, p( ) +, p( ), p( ) 0 p( ) 0, p( ) + 0 Voer de reursieergelijking in je rekenmhine in me p(0) 0. Neem Xmin 0, Xm 0, Ymin 0 en Ym 0. In de ijehorende el zie je d de prijs nr dezelfde wrde onergeer ls ij opdrh. Noordhoff Uigeers 7

11 Hoofdsuk 7 - DM Toepssingen d 0,; 0 en p(0) 0. p( ) 0 + ( 0 0 ) ( 0, ) 0, 0, p( ) ( 0, ) 9 9 e De for ( 0, ) nder nul ls groer word. Voor is een is de for ( 0, ) posiief. Voor is oneen is de for ( 0, ) negief. De rij zl lernerend nr de eenwihsprijs,9 onergeren. ldzijde q ( ), p ( ) + 0 q ( ) p ( ) + 00 p( 0) 0 en q ( ) q ( ) De spirl n de wegrfiek loop seeds erder weg n he eenwihspun. De prijs diergeer. q ( ) q ( ) dus is p( ) + 00, p( ) + 0 p( ), p( ) 0 p( ), p( ) + d,; en p(0) 0 p( ) + ( 0 ) (, ) ofwel p( ) (, ),, De for (, ) zorg eroor d de rij seeds erder n de eenwihswrde kom e liggen. De rij diergeer. 7 p O 0 0 q Noordhoff Uigeers

12 Hoofdsuk 7 - DM Toepssingen p p q O q O Model Model Je zie ij model d de wegrfiek n he eenwihspun wegloop. De prijs diergeer. Bij model g de wegrfiek wel nr he eenwihspun oe. De prijs onergeer. Als je p() en p() uireken krijg je p( ), en p( ) 0 p( 0). De prijs is dus seeds om en om, of 0 euro. ldzijde 9 Ui Y C + S en S 0 olg Y C. C 0, Y + dus Y 0, Y +. Hierui olg d 0, Y dus Y 0. 0, Omd EV C + I zullen C en EV ernderen ls I ernder. Omd Y EV zl deze erndering ook inloed heen op Y. Ui Y C + I en I 9 olg d Y C + 9. Dus is C Y 9. C Y 9 en C 0,Y + Y 9 0, Y +. Hierui olg 0,Y. Dus Y 7. ldzijde 7 0 De onsumpie C 0,Y + dnmish mken leer C() 0,Y( ) +. De ineseringen zijn gegeen. Eers werd er nie geïneseerd en nf een epld momen geld elk jr I 9. Bij eenwih is Y EV en EV C + I dus Y C + I. Di ook dnmish mken leer Y() C() + I(). C( ) 0, Y( ) + 0, 9 +, C I Y 0 0 Y() C() + I(), + 9 7, C( ) 0, Y( ) + 0, 7, +, 0, 9 7, Y() C() + I(), ,0,0 9 7,0 C( ) 0, Y( ) + 0, 7, 0 +, Y() C() + I(), + 9 7,, 9 7, Y() C() + I() 0,Y(-) dus is Y( ) 0, Y( ) + Noordhoff Uigeers 9

13 Hoofdsuk 7 - DM Toepssingen d 0,; en Y(0) 0 Diree formule Y( ) + ( 0 ) 0, of Y( ) 7 0,. 0, 0, Op de lngere ermijn zl Y() nr 7 oe gn wn de erm 0, g nr nul ls seeds groer word. e Omd Y(0) 0 is C() 0,Y(0) + 0. Dus is Y() C() + I() Hiern geld C() 0,Y( ) + en Y() C(). De ijehorende reursieformule is Y() 0,Y( ) + me Y() 0. 0, ; en Y()0 Diree formule Y( ) + ( 0 ) 0, of. 0, 0, De erm 0 0, word rijwel nul ls groer word. Op den duur zl Y() nr 0 oe gn. Ui [] en [] olg d dus Y( ) 7 0,. Di inullen in [] geef d. Als je di inul in [] krijg je I(0) 0. Door I(0) en K(0) in e ullen in [] krijg je d dus K() 0. Op dezelfde mnier ind je Y() 0, S() 7, I() 7 en K(). Ui [] olg d K( + ) K() + I(). Comineer je di me [] dn krijg je K( +) K() + S(). Comineer je di me [] dn krijg je K( + ) K( ) + 0, Y( ). Ui [] olg + d. Vul di in K( + ) K( ) + 0, Y( ) in en je krijg K( + ) K( ) + 0, K( ), K( ). Je he hier e mken me een meekundige rij me reden, dus een diree formule word Q K( + ) d Ui [] olg d Y( + ). Ui [] olg d K( +) K() + I()., Comineren n deze wee ergelijkingen geef d. Comineren me [] geef + d + 0. K( ) + 0, Y ( ) K( ) 0, Y ( ) Comineren me [] geef Y( + ) +,,, olgens [] geld K ( ) Y( ), dus Y( + ) Y( ) + 0, Y( ). Y( + ), Y( ) Y(0) 00 (zie opdrh ) Een diree formule word Q P Voor S() olg ui [] d S( + ) 0, Y( + ). Ui [] olg d P 0. K( + ) Comineren n deze wee formules leer S( + ) 0,., Comineer di me [] en je krijg P + 0 P + 0 Comineer di me [] en je krijg K( ) + S( ) K( ) S( ) S( + ) 0, 0, + 0,,,, K( ) 0, + 0,, S( ). Comineer di me [] en je krijg P,. S(0) 0 (zie opdrh ) Een diree formule word S( ) 0 (, ). 0 Noordhoff Uigeers

14 Hoofdsuk 7 - DM Toepssingen e [] word S() 0, Y(). [] en [] omineren geef K( + ) K() + S(). K( ) K( + ) K() + 0, Y() en olgens [] geld Y( )., K( ) K( + ) K( ) + 0, K( ) + 0, K( ), P + 0 De kpilgoederen groeien nu me 0% per ijdseenheid in pls n 0% zols in de orige siuie. ldzijde Een kwr word erwijderd dus lijf er 7% oer. De reursieformule word H( + ) 0, 7 H( ) + 0 en H(0) 0. Hierij is H() de hoeeelheid mediijn d in he lihm zi n ijdseenheden n uur. De eenwihwrde is , 7 Er zl dus miml 0 mg n he mediijn in he lihm nwezig zijn. Voer de reursieformule in je rekenmhine in. Neem Xmin 0, Xm 00, Ymin 0 en Ym 00. In de wegrfiek zie je d de hoeeelheid monooon sijg o 0 mg. N uur lijf er 0, 7 0,, % oer in he lihm. De reursieformule word H( + ) 0, H( ) + 0 en H(0) 0. De nieuwe eenwihswrde is 0 9, mg. 0, D is meer dn ij he innemen olgens de ijsluier. Ze q lngs de horizonle s en p lngs de erile s en eken de nodlijn door de punen (000, 0) en (000, 90). Teken de rglijn door de punen (000, 0) en (000, 90). Begin me de rkenslus me p(0) 0. Je krijg dn de grfiek hierns. p In de grfiek zie je d de wee lijnen elkr snijden ij de prijs n 7 euro. Di is de eenwihswrde. Je zie d de wegrfiek nr he eenwihspun oe g. De prijs zl zih gn siliseren ij 0 euro q O p q O Noordhoff Uigeers

15 Hoofdsuk 7 - DM Toepssingen d Er geld q ( ) 0p ( ) en q ( ) 00p ( ) q ( ) q ( ) 00p( ) p( ) p( ) 0p( ) 000 en dus p( ) 0, p( ) ,, 0 en p(0) 0 Diree formule: p( ) 0 + ( 0 0 ) ( 0, ) ofwel 0, 0, p( ) 0 0 ( 0, ). e De prijs diergeer. Er zullen dus flinke prijsshommelingen plsinden. Al heel snel word de prijs of he nod negief olgens di model. p q O ldzijde 9 Q + 0 Di inullen in Q Q leer P + 0 en dus P Hierui olg d Q + 0 Di inullen in Q Q leer P + 0 en dus is P,. p Q 0 Q q O P(0) P() P() P() Er is eenwih ls geld P + 0 P + 0. Hierui olg P 0. De eenwihsprijs is dus 0 euro per kilogrm en de ijehorende eenwihshoeeelheid is Q P miljoen kilogrm. d Omd de eenwihsprijs gelijk is n is + d + 0. Hierui olg d d. Ui P en Q olg + d. Hierui olg d. Comineer di me d en je krijg ofwel dus 0,. Di inullen in d geef d 0. De nieuwe nodergelijking word Q 0, P + 0. Noordhoff Uigeers

16 Hoofdsuk 7 - DM Toepssingen ldzijde 90 I- De formule is 0+0,*C en in el C s dus word he 0 + 0,. Me C D. Door e formule ui D e kopiëren nr D krijg je he olgende pun n de grfiek. Kopieer nu de formule n C nr C en de formule n D nr D. Als je zo doorg word de hele el ingeuld en krijg je de punen in de grfiek hierns. d Geef el G de wrde 0. In el H kom de formule: 0 +0,*G. In el G kom e sn H. Cel H krijg de formule: 0 +0,*G. Kopieer de ellen G en H nr de res n de el. e 0 geef 0 en 0 geef. f Als je in de ergelijking 0 + 0, n de gegeen lijn u + inul oor en u inul oor dn krijg je de ergelijking u 0 + 0, u. + D is de gegeen reursieergelijking. Dus de punen liggen op de gegeen lijn. I- u 0, + 0, D word he pun (,;,). - d Voor de eenwihswrde geld u + u. Hierui olg d u 0, u + 0 en dus is u 0. e Als je inul in de ergelijking 0, + 0 krijg je 0, + 0. Di geef 0. He snijpun is (0, 0). f De oördinen n he snijpun zijn gelijk n de eenwihswrde. ldzijde 9 I- O De wegrfiek heef hier een spirlorm en de wegrfiek ui he ooreeld heef de orm n een nr oen lopende rp. Noordhoff Uigeers

17 Hoofdsuk 7 - DM Toepssingen I- O O O O I- 0 O 0 O 0 O d 9 7 O Noordhoff Uigeers

18 Hoofdsuk 7 - DM Toepssingen ldzijde 9 T- 9 7 O O Als je een eginpun kies d diher ij he snijpun lig zl de wegrfiek smller worden en de ijdgrfiek pler. Neem je een eginpun erder n he snijpun f dn word de wegrfiek reder en de ijdgrfiek is dn in he egin ook reder. d He snijpun is he eenwihspun. De oördinen zijn gelijk n de eenwihswrde. e Wegrfiek is dn he lijnsuk n (, 0) nr (, ). De punen n de ijdgrfiek liggen op de lijn. T- Voer de reursieergelijking in je rekenmhine in en neem u(0). Neem Xmin 0, Xm 0, Ymin 0 en Ym 0. Plo de ijhorende ijdgrfiek. Je zie dn d de rij lernerend onergen is. Voer de reursieergelijking in je rekenmhine in en neem u(0). Neem Xmin 0, Xm 0, Ymin 0 en Ym 0. Plo de ijhorende ijdgrfiek. Je zie d de rij monooon onergen is. Voer de reursieergelijking in je rekenmhine in en neem u(0). Neem Xmin 0, Xm 0, Ymin 0 en Ym 0. Plo de ijhorende ijdgrfiek. Je zie d de rij monooon diergen is. Noordhoff Uigeers

19 Hoofdsuk 7 - DM Toepssingen T-,,,, 0, 0, 0, 0, d e O Je krijg dn een groer of kleiner ierkn ls wegrfiek. Nee, ls je ls eginwrde de -oördin n he snijpun neem krijg je een onsne rij. Omd de wegrfiek om he eenwihpun dri, eeken di d de wrden om en om onder of oen de eenwihswrde zien., en u(0) u(0) Diree formule: u( ) + ( u( 0) ) ( ) ofwel u( ) + ( u( 0) ) ( ) De for ( ) heef oor een de wrde. De for ( ) heef oor oneen de wrde. Hierdoor word er om en om een gel ij de eenwihswrde opgeeld of fgerokken. T- Bij eenwih geld q q. Hierui olg p + 0 p + 0 ofwel p 70 en dus p. 0 (of q + 0 ) De eenwihsprijs is en de eenwihshoeeelheid is. q q 0 0 eenwihspun p O 0 0 Bij de prijs n 0 euro is groer dn q. Er is dn een nodoersho. d Bij eenwih geld q q. Hierui olg p + 0 p + 0 dus p (of q ) De eenwihsprijs is 0 en de eenwihshoeeelheid is dn 0. e Zie de grfiek ij. Noordhoff Uigeers

20 Hoofdsuk 7 - DM Toepssingen ldzijde 9 T- De reursieergelijking is p( + ) 0, p( ) + me p(0). De eenwihswrde is 0, Voer in je rekenmhine de reursieergelijking in. Neem Xmin 0, Xm, Ymin 0 en Ym. Plo de ijehorende wegrfiek. Je zie d de grfiek nr he eenwihspun oe g. Je he e mken me een siel eenwihspun. T- Dnmish model: q ( ) p ( ) + 0 q ( ) p ( ) + 0 p( 0) 0 en q ( ) q ( ) ( ) dus q () 0. q ( ) p ( ) p( ) + 0 dus p( ), 7. ( ), 7 + 0, dus q (),. q ( ) p ( ) + 0, p ( ) + 0 dus p( ), q 0 q 9 () q () p() ,7,,, 7 p O p O T-7 Door de susiuie krijg je Y( ) 0, Y ( ) , Y ( ) + 0. Hierui olg d 0, Y ( ) 0, Y ( ) + 70 en dus Y( ) 0, Y ( ) ,; 0 en Y(0) 0 Diree formule : Y( ) 0 + ( 0 0 ) ( 0, ) 0 0 ( 0, ). 0, 0, Omd de for ( 0, ) in de diree formule nr nul nder ls seeds groer word, zie je d de rij op den duur nr de eenwihswrde oe zl gn. In di gel is d 0. Noordhoff Uigeers 7

21 Hoofdsuk 7 - DM Toepssingen T- Volgens [] en [] geld: C( ) Y( ) S( ) Y( ) s Y( ) ( s) Y( ). Y Volgens [] en [7] geld: g ( ) W γ Y ( ) ( ) Y( ). k K Volgens [] en [] geld: g ( ) k I( ) γ. Y( ) Y( ) k S Volgens [] en [] geld: g ( ) k s Y( ) k s. Y( ) Y( ) Y Y Y( ) Y( + ) Y( ). Vul di in [] in en je krijg g ( + ) ( ). γ Y( ) Hierui olg: g γ Y( ) Y( + ) Y( ) Y( + ) Y( ) + g Y( ) ( + g ) Y( ) γ γ Volgens opdrh geld g k s. Y( + ) ( + k s) Y( ) d An de reursieformule zie je d je e mken he me een meekundige rij me de reden + k s. D eeken d de rij eponenieel is me groeifor + k s. Omd k en s lleei posiief zijn is de reden groer dn. D eeken d de rij groei. Noordhoff Uigeers

Noordhoff Uitgevers bv

Noordhoff Uitgevers bv Overzih Emensof Anlse He is de vergelijking vn een lijn me srwrde 00 en helling 0. Omd de inhoud nuurlijk nie negief kn worden, moeen de -wrden (W) gekozen worden ussen 0 en 00 en de -wrden () ussen 0

Nadere informatie

vermenigvuldigd ten opzichte van de y-as, zo ontstaat de grafiek van y

vermenigvuldigd ten opzichte van de y-as, zo ontstaat de grafiek van y 9 Herhling en uireiding vn fgeleide vn e.- en e.-grdsfuncies... B '( ) 4.;. B '( ) 4.47 ; c. B '( ) = 4.5 y '(4) 0.74 4 T (0) = 6,5 C ; T ( 0) = 4,5 C 5. Bevolkingsgrooe op feruri 00 is ongeveer 6.9.000.

Nadere informatie

Analyse Plus reader Hoofdstuk 5. Als we, zonder ons af te vragen of het eigenlijk mag, de integraal gaan berekenen vinden het volgende antwoord:

Analyse Plus reader Hoofdstuk 5. Als we, zonder ons af te vragen of het eigenlijk mag, de integraal gaan berekenen vinden het volgende antwoord: 5. Inleiding. We ekijken de inegrl - 4 d. Als we, zonder ons f e vrgen of he eigenlijk mg, de inegrl gn erekenen vinden he volgende nwoord: é ù d= ê- ú =- - =- 4 - ë û- He nwoord is negief. D is vreemd,

Nadere informatie

Overzicht Examenstof Wiskunde A

Overzicht Examenstof Wiskunde A Oefenoes ij hoofdsuk en Overzih Examensof Wiskunde A a X min 0, X max 0, Y min 0 en Y max 000. 0 lier per minuu. Als de ank leeg is, dan is W 0, dus 00 0 0 dus 0. Na 0 minuen is de ank leeg. a Neem de

Nadere informatie

Hoofdstuk 5 - Differentiaalvergelijkingen

Hoofdstuk 5 - Differentiaalvergelijkingen Hoofdsuk 5 - Differeniaalvergelijkingen 5. Differenievergelijkingen ladzijde a 0 3 4 5 A 00 0 04 06 08 0 oename B 00 30 69,00 9,70 85,6 37,9 oename 30 39 50,70 65,9 85,68 C 00 3 73,60 7,68 97,98 389,38

Nadere informatie

Hoofdstuk 3 Exponentiële functies

Hoofdstuk 3 Exponentiële functies Havo B deel Uiwerkingen Moderne wiskunde Hoofdsuk Eponeniële funies ladzijde 6 V-a Door zih in weeën e delen vermenigvuldig he aanal aeriën per ijdseenheid zih seeds me een faor is de eginhoeveelheid,

Nadere informatie

Examen VWO. wiskunde B. tijdvak 2 woensdag 20 juni uur

Examen VWO. wiskunde B. tijdvak 2 woensdag 20 juni uur Emen VW 018 ijdvk woensdg 0 juni 1.0-16.0 uur wiskunde B Di emen bes ui 16 vrgen. Voor di emen zijn miml 77 punen e behlen. Voor elk vrgnummer s hoeveel punen me een goed nwoord behld kunnen worden. Als

Nadere informatie

Eindtoets hoofdstuk 4

Eindtoets hoofdstuk 4 Eidoes hoofdsuk Toesopdrch.8 = 5 = 5 +,7 ( 5) = 5 + 35 = 75 = 75 +,7 ( 75) = 75 + 75 = 85 De ewerig is ojuis. = +, 7 ( ) = + 7, 7 =,3 + 6 De ewerig is juis. c +,5 = =,5 r = = ( 5, ) + = ( 5, ) + 8, 5 =

Nadere informatie

Hoofdstuk 4. Opdracht 4.16. Algemene oplossing: Algemene oplossing: n 1 1 2 n 1 7/2. Algemene oplossing: + = + ( ) Algemene oplossing: Opdracht 4.

Hoofdstuk 4. Opdracht 4.16. Algemene oplossing: Algemene oplossing: n 1 1 2 n 1 7/2. Algemene oplossing: + = + ( ) Algemene oplossing: Opdracht 4. Hoofdsuk Opdrch.6 k x + xk = = r = Algemee oplossig: k r xk = + xk = + / k xk = + k 9 7 x = x + 7 x + x = 7 x x = + + + 7 = r = Algemee oplossig: r 7/ x = + x = + / x = 7 c α α ( α α ) x = x x x x = x

Nadere informatie

2.1 Het differentiequotiënt

2.1 Het differentiequotiënt hoodsk : Diereniëren. He dierenieqoiën Me een ncie kn je de onwikkeling n een grooheid beschrijen. Neem bijoorbeeld een schoonspringer die n de ienmeerplnk spring. Als je de lchwrijing erwrloos, kn je

Nadere informatie

Examen VWO. wiskunde B. tijdvak 2 woensdag 20 juni uur

Examen VWO. wiskunde B. tijdvak 2 woensdag 20 juni uur Emen VW 018 ijdvk woensdg 0 juni 1.0-16.0 uur wiskunde B Di emen bes ui 16 vrgen. Voor di emen zijn miml 77 punen e behlen. Voor elk vrgnummer s hoeveel punen me een goed nwoord behld kunnen worden. Als

Nadere informatie

Hoofdstuk 3 - Exponentiële functies

Hoofdstuk 3 - Exponentiële functies Hoofsuk - Eponeniële funies lazije 7 V-a hooge in m 7, 8 8, 9 ij in uren 9, Aangezien e punen op een rehe lijn liggen, noemen we eze groei lineair. Als je e rehe lijn naar links voorze, an kun je aflezen

Nadere informatie

Noordhoff Uitgevers bv

Noordhoff Uitgevers bv 60 Hoofdsuk Eponeniële funies ladzijde 6 V-a Door zih in weeën e delen vermenigvuldig he aanal aeriën per ijdseenheid zih seeds me een faor is de eginhoeveelheid, dus 0 g is de groeifaor, dus g d gewih

Nadere informatie

2.1 Onderzoek naar bewegingen

2.1 Onderzoek naar bewegingen Vwo 4 Hoofdsuk 2 Uiwerkingen 2.1 Onderzoek nr bewegingen Opge 1 fsnd De (gemiddelde) snelheid leid je f me snelheid =. ijd Je moe fsnd en snelheid bespreken om ies oer snelheid e kunnen zeggen. fsnd snelheid

Nadere informatie

Noordhoff Uitgevers bv

Noordhoff Uitgevers bv a Blok - Vaardigheden ladzijde d 9 B B 6 f a a e r 9 9r r r r 8 a De rihingsoëffiiën van de lijn is gelijk aan en he sargeal is dus 7 0 de vergelijking is y x+ De rihingsoëffiiën van de lijn is gelijk

Nadere informatie

Hoofdstuk 3 - Exponentiële functies

Hoofdstuk 3 - Exponentiële functies Hoofdsuk - Eponeniële funcies Voorkennis: Groeifacoren ladzijde 7 V-a 060, 80 8, - euro 079, 0, 9, 88 c 0, 98, - 998, V-a De facor waarmee je de oude prijs vermenigvuldig om de nieuwe prijs e krijgen is

Nadere informatie

1.3 Wortels. = a b c. x = 1.5 Breuken. teller teller. noemer noemer. Delen: vermenigvuldig met het omgekeerde.

1.3 Wortels. = a b c. x = 1.5 Breuken. teller teller. noemer noemer. Delen: vermenigvuldig met het omgekeerde. Voorereidende opgven Kerstvkntieursus Tips: MEER DAN 0 JAAR ERVARING Mk de volgende opgven het liefst voorin in één vn de A-shriften die je gt geruiken tijdens de ursus. Als een som niet lukt, werk hem

Nadere informatie

Hoofdstuk 2 - Formules voor groei

Hoofdstuk 2 - Formules voor groei Moderne wiskunde 9e ediie Havo A deel Uiwerkingen Hoofdsuk - Formules voor groei bladzijde 00 V-a = 08, ; 870 08, ; 70 0, 8; 60 00 00 870 70 08,, gemiddeld 0,8 b De beginhoeveelheid is 00 en de groeifacor

Nadere informatie

Hoofdstuk 2 - Overige verbanden

Hoofdstuk 2 - Overige verbanden Moderne Wiskunde Uiwerkingen bij vwo C deel Hoofdsuk Overige verbanden Hoofdsuk - Overige verbanden bladzijde < a D 4 4,, 8 dus heef de vergelijking 4p p +, geen oplossingen en zijn er geen snijpunen van

Nadere informatie

Hoofdstuk 1 Lineaire en exponentiële verbanden

Hoofdstuk 1 Lineaire en exponentiële verbanden Hoofsuk Lineaire en exponeniële veranen lazije A: Geen lineair veran, als x me oeneem, neem y nie sees me ezelfe waare oe. B: Lineair veran, als x me oeneem, neem y sees me, oe. C: Geen lineair veran,

Nadere informatie

log 27 log log log 27 log log 3 log 9 log 3 1 log 9 2 log log log 2 log log log log 2 2

log 27 log log log 27 log log 3 log 9 log 3 1 log 9 2 log log log 2 log log log log 2 2 . Bereken zonder rekenmchine: ) log 8. log 5 5 log 5 5 log 5 5 5 5 ) c) log 7 log 7 log log log d) e) f). 9 7 log log log 9 log log 9 log 5 log log log log 6 8 log log log 8 log log69 log log. log. log

Nadere informatie

Hoofdstuk 5: Machten en exponenten. 5.1 Hogeremachtswortels. Opgave 1: a. b. twee oplossingen. c. geen oplossingen. Opgave 2: a. b.

Hoofdstuk 5: Machten en exponenten. 5.1 Hogeremachtswortels. Opgave 1: a. b. twee oplossingen. c. geen oplossingen. Opgave 2: a. b. Hoofdsuk : Mchen en eponenen.. Hogeremchsworels Opgve :.. wee oplossingen 0, 0 geen oplossingen Opgve :.,. oplossing 0,9 oplossingen 0,9 Opgve :.. 0 0 e. 0 f. Opgve :. 0 0 0. GETAL EN RUIMTE VWO WA/C D

Nadere informatie

Hoofdstuk 7 - Logaritmische functies

Hoofdstuk 7 - Logaritmische functies Hoodsuk 7 - Logarimishe unies ladzijde 0 V-a De dagwaarde egin op 000 en daal naar 000. Dus: 000 g 000 = = 06 ; g = 000 06 0 909. = 000 g ; Op ijdsip = 0 is de dagwaarde 000. De groeiaor g 0 909 dus W

Nadere informatie

2.4 Oppervlaktemethode

2.4 Oppervlaktemethode 2.4 Opperlakemehode Teken he --diagram an de eenparige beweging me een snelheid an 10 m/s die begin na 2 seconden en eindig na 4 seconden. De afgelegde weg is: =. (m/s) In he --diagram is de hooge an de

Nadere informatie

Hoofdstuk 2 - Overige verbanden

Hoofdstuk 2 - Overige verbanden Hoofdsuk - Overige verbanden bladzijde < a D 4 4,, 8 dus heef de vergelijking 4p p +, geen oplossingen en zijn er geen snijpunen van de grafiek me de horizonale as. b 4p p +,, p 4p p of p 4 + c Voor p

Nadere informatie

Blok 1 - Vaardigheden

Blok 1 - Vaardigheden 6 Blok - Vaardigheden Blok - Vaardigheden Exra oefening - Basis B-a Bij abel A zijn de facoren achereenvolgens 8 : = 6 ; 08 : 8 = 6 en 68 : 08 = 6. Bij abel A is sprake van exponeniële groei. Bij abel

Nadere informatie

Noordhoff Uitgevers bv

Noordhoff Uitgevers bv a b c d e a Analyse De omze was in 987 ongeveer, miljard (de recher as) De wins was ongeveer 6 miljoen (linker as) 6 miljoen 6 miljoen = %, % Er is sprake van verlies als de wins/verlies-grafiek negaief

Nadere informatie

Noordhoff Uitgevers bv

Noordhoff Uitgevers bv V-a c d V-a Hoofdstuk - Machtsfuncties Voorkennis: Grafieken en rekenregels ladzijde Een kwadraat heeft altijd een positiee waarde als uitkomst. Het kwadraat an nul is nul. f( x) 9 x 9 x 9 of x 9 x of

Nadere informatie

Hoofdstuk 6 - Formules maken

Hoofdstuk 6 - Formules maken Hoofdsuk 6 - Formules maken ladzijde 0 V-a Formule, wan de grafiek gaa door he pun (,) 0 en formule is exponenieel. Formule heef voor x = 0 geen eekenis, erwijl de grafiek door he pun (0, 3) gaa. Formule,

Nadere informatie

1.3 Wortels. x x 36 6 = x = 1.5 Breuken. teller teller noemer noemer. Delen: vermenigvuldig met het omgekeerde.

1.3 Wortels. x x 36 6 = x = 1.5 Breuken. teller teller noemer noemer. Delen: vermenigvuldig met het omgekeerde. Voorereidende opgven Stoomursus Tips: Mk de volgende opgven het liefst voorin in één vn de A4-shriften die je gt geruiken tijdens de ursus. Als een som niet lukt, werk hem dn uit tot wr je kunt en g verder

Nadere informatie

Noordhoff Uitgevers bv

Noordhoff Uitgevers bv 8 lazije 9 V-a 0 W 000 00 0000 800 00 000 V-a 8 9 0 00 000 000 9900 80 8000 De waaren zijn afnemen alen a kan eekenen a e afname eponenieel is. Groeifaor per jaar is De agwaare neem per jaar me 0% af.

Nadere informatie

Extra oefening bij hoofdstuk 1

Extra oefening bij hoofdstuk 1 Exra oefening ij hoofdsuk a ( x)( x ) ( x) of ( x ) x of x x of x of x, ( + x ) x, ( + x ) of x x of x x of x x of x x + x x x + x en x x ( x + ) en x x + x d x + x x( + 8x) x of + 8x x of x 8 e x x x

Nadere informatie

Vaardigheden. bladzijde 174. De toename per jaar is = 102, = dus de toename per 100 jaar is De toename per jaar is.

Vaardigheden. bladzijde 174. De toename per jaar is = 102, = dus de toename per 100 jaar is De toename per jaar is. Vaarigheen lazije 74 00 440 De oename per jaar is = 0, 00 99 ij in jaren 990 000 00 00 00 aanal 440 7,, 00 De oename per jaar is 609900 00 000 700 89 ij in jaren 700 800 900 997 000 aanal 00 00 48 000

Nadere informatie

Noordhoff Uitgevers bv

Noordhoff Uitgevers bv ICT - Grfieken met VU-grfiek ldzijde 64 1 De snijpunten met de x-s zijn ( 3, ), (4, ) en (5, ). f( 3) =, 5 ( 3) 3 ( 3) 35, 3+ 3= f( 4) =, 5 ( 4) 3 ( 4) 35, 4+ 3= f( 5) =, 5 ( 5) 3 ( 5) 35, 5+ 3= Met de

Nadere informatie

Eindexamen wiskunde A1-2 vwo I

Eindexamen wiskunde A1-2 vwo I Eindexamen wiskunde A- vwo 009 - I Beoordelingsmodel Vraag Anwoord Scores Emissierechen maximumscore 3 Mogelijkheid kos 50 000 euro Mogelijkheid lever 50 000 euro aan emissierechen op Mogelijkheid kos

Nadere informatie

Hoofdstuk 7 - Logaritmische functies

Hoofdstuk 7 - Logaritmische functies Havo B eel Uiwerkingen Moerne wiskune Hoofsuk - Logarimishe funies lazije 9 V-a 0 W 000 00 0000 800 00 000 8 9 0 00 000 000 9900 80 8000 De waaren zij afnemen alen a kan eekenen a e afname eponenieel is.

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Allerlei verbanden

Inhoudsopgave. Allerlei verbanden Allerlei vernden Inhoudsopgve Allerlei vernden Breuken Worels 8 Evenredig Toepssingen 5 Rekenen in de meekunde 7 Bundels grfieken 0 Anwoorden Eperimenele uigve 007 voor wiskunde D hvo, 0 slu Colofon 007

Nadere informatie

Hoofdstuk 3 - De afgeleide functie

Hoofdstuk 3 - De afgeleide functie ladzijde 7 V-a Plo de grafiek van y = x + x +. Me al-zero vind je x 8,. Plo ook de grafiek me y = x+ 5. Me al-inerse vind je x 89, en y= g( 89, ),. V-a d Exa, wan de vergelijking is lineair. Me de rekenmahine,

Nadere informatie

wiskunde A pilot vwo 2015-I

wiskunde A pilot vwo 2015-I Piramiden maximumscore a = en x =,5 geef h = 6,5 (dm) De oppervlake van he grondvlak is,5,5 = 6, 5 (dm²) De inhoud is 6, 5 6,5 4 (dm³) ( nauwkeuriger) maximumscore 4 I = x (9 x ) geef di 6 d = x x x x

Nadere informatie

A P E L D O A POE RL N D O O R N

A P E L D O A POE RL N D O O R N 58 Roues Apeldoorn Apeldoorn roue Apeldoorn roue R v e n w e g R v e n w e g 0 100 0 200 100 300 200 400 300 500m. 400 500m. 59 A r n h e m s e w e g A P E L D A P O E O L R D N O O R N Z u i d e r p r

Nadere informatie

Hoofdstuk 1 - Exponentiële formules

Hoofdstuk 1 - Exponentiële formules V-1a 4 Hoofdsuk 1 - Exponeniële formules Hoofdsuk 1 - Exponeniële formules Voorkennis prijs in euro s 70 78,0 percenage 100 119 1,19 b Je moe de prijs me he geal 1,19 vermenigvuldigen. c De BTW op de fies

Nadere informatie

Noordhoff Uitgevers bv

Noordhoff Uitgevers bv Hoofsuk - Lorimishe funies Voorkennis: Mhen en eponenen lzije + 7 V- = =, ( ) = = = ; = 0, = = + + + 7 8 8 V- = = e ( ) = = 8 8 6 = 8 6 = 6 = 8 f ( 8 8 ):( 8 6 ) = 6 8 6 = 6 6 6 = 6 6 = 6 = 6 7 ( ) = (

Nadere informatie

Antwoordmodel VWO wa II. Speelgoedfabriek

Antwoordmodel VWO wa II. Speelgoedfabriek Anwoordmodel VWO wa 00-II Anwoorden Speelgoedfabriek Voorwaarde II hoor bij immeren Voor immeren zijn 60x + 40y minuen nodig Voor immeren zijn 80 uur dus 4800 minuen beschikbaar 60x + 40y 4800 kom overeen

Nadere informatie

Blok 4 - Vaardigheden

Blok 4 - Vaardigheden Blok - Vrdigheden ldzijde 0 Dt geldt voor h, len m ; de grfieken zijn symmetrish in de y -s. Die zijn tegengesteld; ijvooreeld g( ) g () De grfiek is symmetrish in de oorsprong. funtie symmetrie in de

Nadere informatie

C. von Schwartzenberg 1/11

C. von Schwartzenberg 1/11 G&R havo A deel C von Schwarzenberg 1/11 1a m 18:00 uur He verbruik was oen ongeveer 1150 kwh 1b Minimaal ongeveer 7750 kwh (100%), maimaal ongeveer 1150 kwh (145,%) Een oename van ongeveer 45,% 1c 1d

Nadere informatie

Opgave 1 Stel je eens een getal voor, bijvoorbeeld: 504,76. a b c

Opgave 1 Stel je eens een getal voor, bijvoorbeeld: 504,76. a b c Opgve 1 Stel je eens een getl voor, ijvooreeld: 504,76. Wt zijn de ijfers vn dit getl? Hoeveel is elk vn die ijfers wrd? Wt etekent de komm? Opgve 2 Bekijk het getl 6102,543. d e Hoeveel ijfers hter de

Nadere informatie

Havo B deel 1 Uitwerkingen blok 1 Moderne wiskunde

Havo B deel 1 Uitwerkingen blok 1 Moderne wiskunde Hvo B deel Uitwerkingen lok Moderne wiskunde Blok Vrdigheden ldzijde 0 l gt door (0, ) dus strtgetl l gt door (0, ) en (, ), dus nr rehts en omlg ofwel nr rehts en 0, omlg. Het hellingsgetl is dn 0, y

Nadere informatie

Het kwadraat van een tweeterm a+b. (a+b)²

Het kwadraat van een tweeterm a+b. (a+b)² Merkwrdig producten: Het kwdrt vn een tweeterm + (+)² Even herhlen Wnneer een getl of een lettervorm met zichzelf vermenigvuldigd wordt, dn duid je dt n door dt getl of die lettervorm één keer te schrijven

Nadere informatie

REKENEN MACHTEN MET. 5N4p EEBII 2013 GGHM

REKENEN MACHTEN MET. 5N4p EEBII 2013 GGHM REKENEN MET MACHTEN Np EEBII 0 GGHM Inhoud Herhlin: Eponentiele roei... Netieve Mchten... Geroken mchten... Etr Oefeninen... 9 Hoere-mchts functies... 0 Overzicht vn de reels... Herhlin: Eponentiële roei

Nadere informatie

Begripsvragen: Beweging

Begripsvragen: Beweging Hndboek ntuurkundedidctiek Hoofdstuk 4: Leerstofdomeinen 4.2 Domeinspecifieke leerstofopbouw 4.2.1 Mechnic Begripsrgen: Beweging 1 Meerkeuzergen O Q R P 1 [H/V] Iemnd stt op de in figuur 1 ngegeen plts

Nadere informatie

Verbetersleutel examen 6LWI

Verbetersleutel examen 6LWI Verbeerleuel exaen 6LWI Correcieleuel bij Vraag-V01: De grafiek bechrijf de beweging an een rein die eer rijd in een zone oor beperke nelheid, en daarna ernel op he ogenblik da hij buien de zone i. De

Nadere informatie

Correctievoorschrift VWO

Correctievoorschrift VWO Correcievoorschrif VWO 009 ijdvak wiskunde A, He correcievoorschrif besaa ui: Regels voor de beoordeling Algemene regels 3 Vakspecifieke regels 4 Beoordelingsmodel 5 Inzenden scores Regels voor de beoordeling

Nadere informatie

Elastische Botsing 1 ELASTISCHE BOTSING

Elastische Botsing 1 ELASTISCHE BOTSING Elaiche Boing ELASTISCHE BOTSING In he boe Syeeanalye in 8 doeinen wor de lezer geconfroneerd e ele nieuwe begrippen: diracipul, Laplaceranforaie, bereenen an de raniënreponie. Velen zullen zich de raag

Nadere informatie

( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 2 4 ( ) 2 25 ( ) ( ) ( ) 1 ( ) 2 ( ) 2 2 2. y y x. a 3a. ab b a b b a b. a a. a a. a a

( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 2 4 ( ) 2 25 ( ) ( ) ( ) 1 ( ) 2 ( ) 2 2 2. y y x. a 3a. ab b a b b a b. a a. a a. a a G&R hvo B deel Eponenen en lorimen C von Schwrzenber / y = en y = b komen op hezelde neer = en = c y y komen nie op hezelde neer y = en y = komen op hezelde neer b c 8 = d = = 0 8 = e ( ) ( ) 9 = = 8 8

Nadere informatie

Hoofdstuk 1 - Logaritmische functies

Hoofdstuk 1 - Logaritmische functies Hoofsuk - Lorimishe funies Moerne wiskune e eiie vwo B eel Voorkennis: Mhen en eponenen lzije 7 V-, ( ) ; 0, 7 8 8 V- e ( ) 8 8 8 8 f ( 8 8 ) : ( 8 ) 8 7 ( ) ( ) V- 7,,,,,,,, 0 ( ), ( ),, e ( ),, f 7 7,

Nadere informatie

Noordhoff Uitgevers bv

Noordhoff Uitgevers bv Voorkennis: Algerïshe ewerkingen ldzijde 9 V- d e 9 V- 9 V- + + + V- + + 9 d + + + + e + + + + f + g Hoofdstuk - Funties en lger + + + + + + + ldzijde 9 V- + ( + ) + ( )( ) of + of of of ( ) d p p ( p

Nadere informatie

Het gebruik van boeken, notebook, dictaat en aantekeningen is niet toegestaan.

Het gebruik van boeken, notebook, dictaat en aantekeningen is niet toegestaan. Merilmodellen (4A330) Fculei : Weruigouwunde Dum : 2 juli 1999 Tijd : 9.00-12.00 uur Di enmen es ui 5 opgven, die ngenoeg even zwr eoordeeld zullen worden. He gerui vn oeen, noeoo, dic en neeningen is

Nadere informatie

Examen VWO. Wiskunde B1,2 (nieuwe stijl)

Examen VWO. Wiskunde B1,2 (nieuwe stijl) Wiskunde B,2 (nieuwe sijl) Examen VW Voorbereidend Weenschappelijk nderwijs Tijdvak Donderdag 22 mei 3.30 6.30 uur 20 03 Voor di examen zijn maximaal 86 punen e behalen; he examen besaa ui 9 vragen. Voor

Nadere informatie

Bewegen in grafieken. Hoofdstuk 1 Bewegen in grafieken. 1.1 Snelheid meten

Bewegen in grafieken. Hoofdstuk 1 Bewegen in grafieken. 1.1 Snelheid meten 1 Bewegen in grafieken 1.1 Snelheid meen 1 pulje a Een eenheid an afand (m, cm, km, ) en een eenheid an ijd (, min, h, ). uur per meer, lier/econde, km/lichjaar en uur per nach. De eenheid an nelheid i

Nadere informatie

Stabieler treinverkeer Rekening houden met hinder op stations

Stabieler treinverkeer Rekening houden met hinder op stations Sbieer reinerkeer Rekening houden me hinder sions Een profiewerksuk in drch n ProRi geschreen door Heeen Bx en Jordi Zomer dum februri 01 begeeiding ProRi dhr. dr. ir. A.A.M. Schfsm en dhr. ir. V.A. Weed

Nadere informatie

Extra oefening bij hoofdstuk 1

Extra oefening bij hoofdstuk 1 Era oefening ij hoofdsuk a Een goede venserinselling voor de funie f is : X min en X ma en Y min eny ma 0. Voor de funie g X min 0 en X ma 0 en Y min 0 eny ma 0. y 0 8 8 0 y 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Veriale

Nadere informatie

Werkblad TI-83: Over de hoofdstelling van de integraalrekening

Werkblad TI-83: Over de hoofdstelling van de integraalrekening Werkld TI-8: Over de hoofdstelling vn de integrlrekening. Inleiding We ekijken chtereenvolgens in onderstnde figuren telkens de grfiek vn een functie f met in het intervl [; ]. f ( ) = f ( ) = + y = 5

Nadere informatie

Uitslagen voorspellen

Uitslagen voorspellen Eindexamen vwo wiskunde A pilo 04-I Vraag Anwoord Scores Uislagen voorspellen maximumscore 3 De afsand ussen Wilders en Thieme is 4 De conclusie: nie meer dan wee maal zo groo maximumscore 3 Bij gelijke

Nadere informatie

1a Een hoeveelheid stof kan maar op één manier veranderen. Hoe?

1a Een hoeveelheid stof kan maar op één manier veranderen. Hoe? Oefenopgven over Stoffen en Mterilen Uitwerking en ntwoord op elke opgve stt n de ltste opgve. Gegevens kunnen worden opgezoht in de tellen hterin. Als de zwrteftor niet vermeld is mg je 9,81 N/kg nemen.

Nadere informatie

Vaardigheden - Blok 4

Vaardigheden - Blok 4 Vaarigheen - Blok lazije + a p p p is nie juis wel gel p p p p 8 ( r ) r r ; e ewering is juis 9 + ( ) ( ) ; e ewering is juis mis 0 9 + 8 ( a a ) a is nie juis wel juis is ( a a ) ( a ) ( a ) a a + (

Nadere informatie

= = = = = = = = = = = =

= = = = = = = = = = = = 4 nm Hulp ld 1 1 eken uit 50 + 20 = 60 + 30 = 40 + 30 = 20 + 60 = 10 + 50 = 30 + 20 = 70 + 10 = 30 + 50 = 2 eken uit Denk n de getllenlijn. 30 + 24 = 50 + 26 = 70 + 19 = 40 + 39 = 60 + 32 = 30 + 38 = 50

Nadere informatie

Examen VWO. Wiskunde B1 (nieuwe stijl)

Examen VWO. Wiskunde B1 (nieuwe stijl) Wiskunde B (nieuwe sijl) Examen VW Voorbereidend Weenschappelijk nderwijs Tijdvak Donderdag 22 mei 3.30 6.30 uur 20 03 Voor di examen zijn maximaal 83 punen e behalen; he examen besaa ui 20 vragen. Voor

Nadere informatie

11 Wiskundige denkactiviteiten: digitale bijlage

11 Wiskundige denkactiviteiten: digitale bijlage Wiskundige denkctiviteiten: digitle ijlge Suggesties voor opdrchten wrij de leerlingen uitgedgd worden wiskundige denkctiviteiten te ontplooien. De opdrchten heen de volgende structuur. In de kop stn chtereenvolgend:

Nadere informatie

Werkkaarten GIGO 1184 Elektriciteit Set

Werkkaarten GIGO 1184 Elektriciteit Set Werkkrten GIGO 1184 Elektriiteit Set PMOT 2006 1 Informtie voor de leerkrht Elektriiteit is één vn de ndhtsgeieden ij de nieuwe kerndoelen voor ntuur en tehniek: 42 De leerlingen leren onderzoek doen n

Nadere informatie

OEFENTOETS HAVO B DEEL 1

OEFENTOETS HAVO B DEEL 1 EFENTETS HAV B DEEL 1 HFDSTUK 2 VERANDERINGEN PGAVE 1 Een oliehandelaar heef gedurende 24 uur nauwkeurig de olieprijs bijgehouden. Zie de figuur hieronder. Hierin is P de prijs in dollar per va. P 76 75

Nadere informatie

Noordhoff Uitgevers bv

Noordhoff Uitgevers bv ldzijde f () Er is geen symmetrie in een vertile lijn. Alle rklijnen heen een positief hellingsgetl. Wrshijnlijk (0, 0). d f () e - ICT - Rklijnen ldzijde Geruik dt d y om de hellingsgetllen vn de rklijnen

Nadere informatie

Blok 1 - Vaardigheden

Blok 1 - Vaardigheden Blok - Vaarigheen a lazije 5 5, 9 B B 6 5 5 f a a e r 9 9r r r r 5 8 5 5 a De rihingsoëffiiën van e lijn is gelijk aan 5 en he sargeal is 5, us 7 0 e vergelijking is y x+ 5. De rihingsoëffiiën van e lijn

Nadere informatie

4e Het absolute maximum is 3 (voor x = 1). 4c De grafiek is afnemend dalend op 2, 3. 4f Er is een minimum voor x = 3. Dit minimum is 0.

4e Het absolute maximum is 3 (voor x = 1). 4c De grafiek is afnemend dalend op 2, 3. 4f Er is een minimum voor x = 3. Dit minimum is 0. G&R vwo A/C eel C. von Schwarzenberg 1/16 1a 1b 1c Da was begin 00. Er waren oen 140000 banen. Toename van 10000 naar 140000, us een oename van 0000 banen. Vóór juli 1998 is e oename oenemen (e oename

Nadere informatie

Inleiding: Gladde binding. Baan gegeven: bewegingsvergelijking: m r. aard van de binding gladde binding: uitdrukking in cartesische assen:

Inleiding: Gladde binding. Baan gegeven: bewegingsvergelijking: m r. aard van de binding gladde binding: uitdrukking in cartesische assen: Ileiig: Gle iig B gegee: (s Γ (s (s reierch: R ( uiweige rch: K ( ewegigsergelijig: m r K R ( r e iig gle iig: R. ( uiruig i cresische sse: m K m K m K R R R i is ee selsel i 4 oeee: s( R R R us hee we

Nadere informatie

Blok 3 - Vaardigheden

Blok 3 - Vaardigheden Blok - Vaarigheen Moerne wiskune 9e eiie vwo B eel lazije 78 a Elke uur wor een hoeveelhei vermenigvulig me,09 Na uur is er, 09 Na ag = = uur is er (, 09), 09, 09 De groeifaor per ag is, 09, 9 De groeifaor

Nadere informatie

Blok 4 - Vaardigheden

Blok 4 - Vaardigheden Havo B deel Uiwerkingen Moderne wiskunde Blok - Vaardigheden bladzijde a domein en bereik b x = = = c Me behulp van onderdeel b en de grafiek: d Eers: log x = ofwel x = = Dan me behulp van de grafiek:

Nadere informatie

Eindexamen havo wiskunde A I

Eindexamen havo wiskunde A I Eindexamen havo wiskunde A 0 - I Supersize me maximumscore 3 33,6 G = 5000 G 49 (kg) He anwoord: 49 85 = 64 (kg) ( nauwkeuriger) maximumscore 4 E b = 33,6 85 = 856 Zijn energieoverscho is 5000 856 = 44

Nadere informatie

Eindexamen wiskunde A1-2 vwo 2003-I

Eindexamen wiskunde A1-2 vwo 2003-I Eindexamen wiskunde A- vwo 003-I 4 Anwoordmodel Levensduur van kfiezeapparaen Maximumscore 4 Na,5 jaar zijn er 500 0,99 0,97 apparaen Na 3,5 jaar zijn er 500 0,99 0,97 0,87 apparaen He verschil hierussen

Nadere informatie

. Tijd 75 min, dyslecten 90min. MAX: 44 punten 1. (3,3,3,3,2,2p) Chemische stof

. Tijd 75 min, dyslecten 90min. MAX: 44 punten 1. (3,3,3,3,2,2p) Chemische stof RUDOLF STEINERCOLLEGE HAARLEM WISKUNDE HAVO CM/EM T112-HCMEM-H579 Voor elk onderdeel is aangegeven hoeveel punen kunnen worden behaald. Anwoorden moeen alijd zijn voorzien van een berekening, oeliching

Nadere informatie

8 Kostenverbijzondering (I)

8 Kostenverbijzondering (I) 8 Kostenverijzondering (I) V8.8 Speelgoedfriknt Autoys BV heeft onlngs de Jolls Joye ontwikkeld: een plsti speelgoeduto voor peuters in de leeftijdstegorie vn twee tot vijf jr. De produtie voor 2009 wordt

Nadere informatie

op het interval 5, 15 betekent 5 x 15. 4b x op het interval 6, 10 betekent 6 x < 10. 5d Bij 3 < x π hoort het interval 3, π

op het interval 5, 15 betekent 5 x 15. 4b x op het interval 6, 10 betekent 6 x < 10. 5d Bij 3 < x π hoort het interval 3, π G&R havo B deel Veranderingen C. von Schwarzenberg / a b c Tussen en uur. Van en uur neem de sijging oe. Van o 6 uur neem de sijging af. Van o 8 uur neem de daling oe. Van 8 o uur neem de daling af. 6,,,,,

Nadere informatie

Leon van den Broek, Maris van Haandel, Dolf van den Hombergh, Aafke Piekaar, Daan van Smaalen. Iddink voortgezet onderwijs bv, Postbus 14, 6710 BA Ede

Leon van den Broek, Maris van Haandel, Dolf van den Hombergh, Aafke Piekaar, Daan van Smaalen. Iddink voortgezet onderwijs bv, Postbus 14, 6710 BA Ede 7 Rekee Di hoofdsuk is edoeld ls vullig op he oek voor VWO wiskude B Ihoudsopgve 7 Rekee Breuke Worels 8 Rekee i de meekude Rekee i de ksrekeig 7 eerse vereerde eperimeele uigve, juli 008 Colofo 008 Sichig

Nadere informatie

Verschil zal er zijn hv bovenbouw WERKBLAD

Verschil zal er zijn hv bovenbouw WERKBLAD Vershil zl er zijn hv ovenouw WERKBLAD 1. Hoe heet de gemeente wr jij in woont? 2. Hoeveel inwoners heeft je gemeente in 2010? 3. Is het ntl inwoners in jouw gemeente sinds 2010 gestegen of gedld? 4. In

Nadere informatie

Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 1 Donderdag 20 mei 13.30 16.30 uur

Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 1 Donderdag 20 mei 13.30 16.30 uur Wiskunde B Profi Exmen VWO Voorereidend Wetenschppelijk Onderwijs Tijdvk Donderdg 20 mei 3.30 6.30 uur 9 99 Dit exmen estt uit 5 vrgen. Voor elk vrgnummer is ngegeven hoeveel punten met een goed ntwoord

Nadere informatie

1.3 Wortels. = a. x = 1.5 Breuken. teller teller. noemer noemer. Delen: vermenigvuldig met het omgekeerde.

1.3 Wortels. = a. x = 1.5 Breuken. teller teller. noemer noemer. Delen: vermenigvuldig met het omgekeerde. Voorereidende opgven Emenursus Tips: MEER DAN 0 JAAR ERVARING Mk de volgende opgven het liefst voorin in één vn de A4-shriften die je gt geruiken tijdens de ursus. Als een som niet lukt, werk hem dn uit

Nadere informatie

Verschil zal er zijn mvbo bovenbouw WERKBLAD

Verschil zal er zijn mvbo bovenbouw WERKBLAD Vershil zl er zijn mvo ovenouw WERKBLAD 1. Hoe heet de gemeente wr jij in woont? 2. Hoeveel inwoners heeft je gemeente in 2010? 3. Is het ntl inwoners in jouw gemeente sinds 2010 gestegen of gedld? 4.

Nadere informatie

Lengteverandering bij temperatuurverandering.

Lengteverandering bij temperatuurverandering. 2 Uitzetting. Opgve 2.1 Lengteverndering ij tempertuurverndering. De ene stof zet sterker uit dn de ndere. Deze mterileigenshp wordt ngegeven met de lineire uitzettingsoëffiiënt (α). De lineire uitzettingsoëffiiënt

Nadere informatie

Het reëel getal b is een derdewortel van het reëel getal a c. Een getal en zijn derdewortel hebben hetzelfde toestandsteken.

Het reëel getal b is een derdewortel van het reëel getal a c. Een getal en zijn derdewortel hebben hetzelfde toestandsteken. Werkoek Alger (cursus voor 5u wiskunde) Hoofdstuk : Rekenen in R Nm:. 1. Derdewortel vn een reëel getl (oek pg 7) Een derdewortel vn het reëel getl is dus een getl wrvn de derdemcht gelijk is n. Vooreelden:

Nadere informatie

Hoeveel betaal je in totaal? Hoe kun je dat bedrag narekenen? Hoe bereken je het bedrag dat je van de 20 euro terug krijgt?

Hoeveel betaal je in totaal? Hoe kun je dat bedrag narekenen? Hoe bereken je het bedrag dat je van de 20 euro terug krijgt? Opgve 1 Je ziet hier een eenvoudige ksson. Hoeveel dingen he je volgens de ksson gekoht? Hoeveel etl je in totl? Hoe kun je dt edrg nrekenen? Hoe ereken je het edrg dt je vn de 20 euro terug krijgt? Je

Nadere informatie

F G H I J. 5480

F G H I J. 5480 () Nm : Kls: Dtum: A. 06 Uit ln + ln( ) = ln volgt dt gelijk is n ) ) ) ) ) g.v.d.v. B. 77 + b ) b ) (+ is gelijk n b ) ) b) ).b b F. 7 kn ook geschreven worden ls ) e ) e ) e ( ) ln e ) ) e G. 7 9 Als

Nadere informatie

Correctievoorschrift VWO. Wiskunde A1,2 (nieuwe stijl)

Correctievoorschrift VWO. Wiskunde A1,2 (nieuwe stijl) Wiskunde A, (nieuwe sijl) Correcievoorschrif VWO Voorbereidend Weenschappelijk Onderwijs 0 0 Tijdvak Inzenden scores Uierlijk op juni de scores van de alfabeisch eerse vijf kandidaen per school op de daaroe

Nadere informatie

Hoofdstuk 3 Logaritmen en groei. Kern 1 Groeitijden

Hoofdstuk 3 Logaritmen en groei. Kern 1 Groeitijden Uiwerkige Wiskude A Newerk VWO 6 Hoofdsuk Logarime e groei www.uiwerkigesie.l Hoofdsuk Logarime e groei Ker Groeiijde a Op = 0 geld voor eide formules da H = 0. log8 H = 0 = 0 8 = 80. Da is ah keer zo

Nadere informatie

Boek 3 hoofdstuk 10 Groei havo 5

Boek 3 hoofdstuk 10 Groei havo 5 Boek 3 hoofdsuk 0 Groei havo 5. Lineaire en exponeniële groei. a. Opp = 750 + 50 me = 0 op juni, per week en opp. in m. Y =750 + 50 Y (3) = 00 m en Y (5) = 500 m (mehode : voer in Y, daarna rekenscherm,

Nadere informatie

Continuïteit en Nulpunten

Continuïteit en Nulpunten Continuïteit en Nulpunten 1 1 Inleiding Continuïteit en Nulpunten In de wiskunde wordt heel vk gebruik gemkt vn begrippen ls functie, functievoorschrift, grfiek, Voor een gedetilleerde inleiding vn deze

Nadere informatie

Extra oefening hoofdstuk 1

Extra oefening hoofdstuk 1 Era oefening hoofdsuk a Meekundig, u = 76, r = en u 9 = ( ) =, 76 86 Meekundig, u =,, r =, en u =, ( ) = 9 c Rekenkundig, u =, v = en v = + 9 = 8 9 d Meekundig, u =, r = 98, en u = (, 98) =, 87776 e Geen

Nadere informatie

Eindexamen wiskunde B 1 vwo 2003-I

Eindexamen wiskunde B 1 vwo 2003-I Eindexamen wiskunde B vwo 2003-I Lenge Ui saisisch onderzoek is gebleken da de volwassen Nederlandse mannen in 999 gemiddeld 80,0 cm lang waren, en da er een sandaardafwijking van 2,8 cm was in de lengeverdeling.

Nadere informatie

Ze krijgt 60% korting op het basisbedrag van 1000,- (jaarpremie) en moet dan 400,- (jaarpremie) betalen.

Ze krijgt 60% korting op het basisbedrag van 1000,- (jaarpremie) en moet dan 400,- (jaarpremie) betalen. 1a 1b G&R havo A deel 1 Tabellen en grafieken C. von Schwarzenberg 1/14 Een buspakje kan door de brievenbus, een pakke nie. Een zending die voorrang krijg. 1c 5, 40. (Worldpack Basic prioriy Buien Europa

Nadere informatie

H. 10 Goniometrie Basisbegrippen. a c. Gemeenschappelijke Propedeuse Engineering WISKUNDE H.10

H. 10 Goniometrie Basisbegrippen. a c. Gemeenschappelijke Propedeuse Engineering WISKUNDE H.10 H. 10 Goniometrie 10.1 Bsisegrippen Regelmtig voeren we erekeningen uit, wrin één of meerdere hoeken voorkomen. Voor een sherpe hoek kunnen we 3 goniometrishe verhoudingen definiëren. Deze lten zih het

Nadere informatie

6.4 Rekenen met evenwichtsreacties

6.4 Rekenen met evenwichtsreacties 6.4 Rekenen met evenwihtsreties An de hnd vn een reeks vooreelden zullen we het rekenwerk ehndelen n evenwihtsreties. Vooreeld 6.2 We estuderen het gsevenwiht: A(g) + B(g) C(g) + D(g) In een ruimte vn

Nadere informatie

De formule van het opslagpercentage voor alle producten luidt:

De formule van het opslagpercentage voor alle producten luidt: 4.3 Verkoopprijs erekenen Om een product of een dienst met winst te verkopen, moet je eerst goed weten wt de kosten zijn. Als je dt weet, dn kun je de verkoopprijs eplen. Kosten De kostprijs vn een product

Nadere informatie