KIES DE BESTE MANIER OM WARMTE TE PRODUCEREN
|
|
- Wouter Verlinden
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 - KIES DE BESTE MANIER OM WARMTE TE PRODUCEREN Een manier kiezen m warmte te prduceren die een ged energierendement cmbineert met een geringe invled p het milieu PRINCIPES BENADERING Samen met de kwaliteit van de distributie, de efficiënte regeling en de keuze van het verwarmingslichaam, vrmt de keuze van de manier waarp warmte wrdt geprduceerd een van de vier elementen die bepalend zijn vr de kwaliteit van de stkinstallatie. De systemen m warmte te prduceren nderscheiden zich dr hun rendement en dr hun energievectr: stklie, gas, elektriciteit f bimassa (hut, plantaardige liën, granen, enz.). De keuze van de prductiewijze met de mgelijkheid bieden het primair energieverbruik en de prductie van verntreinigende stffen zveel mgelijk te beperken. De tabel hiernder tnt heveel verntreinigende stffen er wrden uitgestten dr de verschillende srten verwarmingsketels: Prductie van verntreinigende stf [kg/kwh] Verwarmingsketel stklie Verwarmingsketel aardgas Verwarmingsketel steenkl Oude verwarmingsketel met hutblkken Mderne verwarmingsketel met hutblkken Verwarmingsketel met hutpellets S02 NOx CxHy CO CO 2 Stfdeeltje s 0,504 0,144 0,036 0, ,8 0, ,144 0,018 0, ,2 0 1,224 0,252 0,036 16,20 374,4 0,216 0,036 0,180 3,600 21,60 0 * 0,252 0,036 0,151 0,032 1,318 0 * 0,050 0,036 0,162 0,007 0,058 0 * 0,014 Brn: Fndatin Rurale de Wallnie * De uitstt van CO2 is nihil als men er vanuit gaat dat het hut wrdt geprduceerd in het kader van een duurzaam bsbeheer, en indien men geen rekening hudt met de uitstt die wrdt geprduceerd tijdens de transfrmatie en het verver van de brandstf. Deze laatste hypthese geldt k vr fssiele brandstf. Na integratie van die emissies stelt de Eurpese gegevensbank GEMIS4.5 de vlgende waarden vr: 46 kg/kwh final vr pellets, 22 kg/kwh final vr hutblkken, 232 kg/kwh final vr aardgas en 305 kg/kwh fina l vr elektriciteit. BLZ 1 VAN 11 DE JUISTE WARMTEPRODUCTIEWIJZE KIEZEN JULI 2010
2 DOELSTELLINGEN Verbden: Omwille van het matige rendement van het elektriciteitsprductienet wrdt het gebruik van een elektrisch verwarmingssysteem met jule-effect (rechtstreekse cnvectren f accumulatiecnvectren) afgeraden. Vrbeeld van een elektrisch verwarmingsapparaat met accumulatie Minimaal: Van de systemen die werken met fssiele brandstf springen de gasverwarmingsketels met cndensatie er uit: de gasverbranding stt uiteindelijk minder CO 2 uit dan de lieverbranding en de cndensatietechniek levert het beste rendement p. De EPB-vereisten naleven vr de branders (zie verderp "In de praktijk / uitveringsdssier"). Aangeraden: De lucht-water warmtepmp: p vrwaarde dat men een gede SPF (seizensprestatiefactr) heeft, en men een CO2-uitstt en een primair energieverbruik heeft dat gunstiger is dan dat van een gasgestkte ketel met rkgascndensr. Het is des te interessanter indien de energieverhuding bestemd vr de verwarming hger is dan die bestemd vr de bereiding van sanitair warm water. Deze technlgie is dus absluut gerechtvaardigd indien men geen tegang heeft tt gas. Optimaal: De aansluiting p een warmtenetwerk dat wrdt geved dr een uiterst perfrmante technlgie vanuit milieustandpunt, zals warmtekrachtkppeling, gethermie f lkaal de benutting van vertllige industriële warmte. Daarnaast zijn er ng andere technlgieën die zich ntwikkelen, waarvan de relevantie vandaag beperkt blijft vr kleine gebuwen: Warmtekrachtkppelingstechnieken vr kleine gebuwen zijn mmenteel niet sterk ntwikkeld (en dus duur). Men kan ze beschuwen als tepasbaar p langere termijn. Znneverwarming kan dan weer meilijk wrden tegepast m gebuwen te verwarmen mdat dit te grte installaties vereist, die dus te duur zijn in verhuding tt de recupereerbare energie (wanneer men meest warmte ndig heeft, is er minst zn). BLZ 2 VAN 11 DE JUISTE WARMTEPRODUCTIEWIJZE KIEZEN JULI 2010
3 Een verwarmingsinstallatie met een water-water-warmtepmp die vanuit milieustandpunt altijd interessanter is dan een cndensatieketel, p vrwaarde dat de installatie ged is ingesteld. Deze techniek is ecnmisch ng niet rendabel (zie infra). Ten sltte vermelden we het bijzndere geval van verwarming met bimassa, en meer bepaald verwarmingsketels met krrels (pellets) die een uiterst beperkte CO2-uitstt hebben. We kunnen spreken van een hernieuwbare brandstf, p vrwaarde dat het bs waarvan het hut afkmstig is p duurzame wijze wrdt beheerd. De verbranding van bimassa genereert niettemin meer stf en SO2 dan de verbranding van gas. Als deze verwarmingswijze zu wrden veralgemeend, zu ze een grte impact kunnen hebben p de luchtkwaliteit in een stad. Het is dus een interessante technlgie, waarvan de belangrijkste tepassingen echter niet vr de stad bedeld zijn. Tch geven we in deze fiche infrmatie ver deze technlgie. KEUZE-ELEMENTEN TECHNISCHE ASPECTEN > Beperkingen van de verschillende alternatieven Gasverwarmingsketels met cndensatie Een cndensatieketel is van tepassing p bijna elke srt installatie. Hij zal des te perfrmanter zijn naarmate de warmtentwikkelaars die hij vedt grter zijn (vlerverwarming, grte radiatren). Maar een cndensatieketel is k vlledig verantwrd in een installatie die is uitgerust met traditinele radiatren (bijvrbeeld in een bestaande installatie). In dit geval zal de verwarmingsketel gedurende meer dan 80 % van het verwarmingsseizen kunnen cndenseren. Vr wat de installatie zelf betreft, met de ketel wrden aangeslten p een rkafversysteem dat zwel verticaal f hrizntaal kan zijn (systeem met luchtgat). Een afver van de cndensaten naar de gt met eveneens wrden vrzien. Neutralisatie van de cndensaten is niet ndig. Verwarmingsketels met hutpellets Het beheer van een hutketel verlpt gemakkelijk, vergelijkbaar met dat van een mazutketel (autmatische veding vanuit de vrraad). Pelletkachels vereisen daarentegen regelmatige veding en zullen dus wrden beperkt tt tepassingen in lage energie-gebuwen met een beperkte warmtevereiste; z is k de herbevrrading beperkt. Het manueel laden van kachels kan een sleur zijn. Wel kunnen ze wrden geïnstalleerd in elk type gebuw, zelfs in passieve wningen. Men met dus een kachel kiezen die een gering warmtevermgen kan leveren, teneinde het ngemak te vermijden verrzaakt dr ververhitting (bepaalde kachels leveren heel lage vermgens, tt bij de 2kW). Men met er k p letten dat de kachel luchtdicht is; BLZ 3 VAN 11 DE JUISTE WARMTEPRODUCTIEWIJZE KIEZEN JULI 2010
4 de meeste hebben een luchtdichte klep ter hgte van de extractie, die men sluit als de kachel niet werkt. Opdat een verwarmingsketel p hut hetzelfde gebruiksgemak zu bieden als een verwarmingsketel p gas f stklie, met hij wrden uitgerust met een autmatisch vedingssysteem en een pslagruimte vr de pellets (30 m³ vr een verwarmingsketel van 60 kw f 7 tt 8 m³ vr een alleenstaand huis), tegankelijk vr een levering met een vrachtwagen. Kachels met hutkrrels vergen een manuele bevrrading m de 2 tt 3 dagen. Er met k een afverkanaal vr de rk wrden aangebracht. Vrbeeld van een pslagsil vr pellets (brn: Valbim) Warmtepmpen Als elektrisch verwarmingssysteem vereist een warmtepmp geen schrsteen en k geen luchttever. De prestatie hangt nder andere af van de brn waaruit de warmte wrdt geput. He hger de temperatuur van de kude brn, he efficiënter de pmp (het is bijvrbeeld efficiënter m warmte te putten uit water bij 12 C dan uit lucht bij 5 C). Gezien de grndtemperatuur tijdens de winter gemiddeld hger ligt dan de temperatuur van de lucht, ligt de prestatie van gethermische pmpen hger dan van lucht-water-pmpen. BLZ 4 VAN 11 DE JUISTE WARMTEPRODUCTIEWIJZE KIEZEN JULI 2010
5 Bvendien zijn de thermische uitwisselingscëfficiënten beter tussen de grnd en de sndes dan tussen de lucht en een warmtewisselaar (er is een beter cntact in het eerste geval dan in het tweede geval). Dit draagt eveneens bij tt een betere prestatie van de gethermische warmtewisselaars. Er bestaan twee types gethermische pmpen: De eerste plssing en de meest interessante is die van de gethermische snde(s). Dit werkt met een f meerdere bringen van 50 tt 150 m diep (ng. 15 m per kw) waarvan de kst afhangt van de aard van de bdem en de tegankelijkheid van de lcatie. De tweede plssing is de hrizntale geleidingslaag die in de grnd is gelegd p 1,5 tt 2 m diepte (ng. 10 tt 35 W per m²). Een warmtepmp is een verwarmingsinstallatie die werkt p elektriciteit, wat betekent dat een gebuw eigenlijk niet met zijn aangeslten p een brandstfnet. De prductie van sanitair warm water gebeurt k met de warmtepmp en de pwarming zal dus vaak elektrisch gebeuren. > Prestaties Gasverwarmingsketels met cndensatie Een verwarmingsketel met cndensatie levert een energiebesparing p van een tiental percenten in vergelijking met een traditinele verwarmingsketel. Het jaarlijks rendement p COW (calrische nderwaarde), verschrijdt dus de 100 %. De bereikte prestatie hangt af van de kwaliteit van de stkketel, maar k van de integratie in het hydraulische circuit en van de regeling: de ketel met naargelang de beheften werken p een z laag mgelijke temperatuur. Idealiter bevat het hydraulische circuit van de installatie f het interne circuit van de ketel geen by-pass tussen het vertrekpunt van het warm water en de terugkeer naar de ketel en werkt de met variabele snelheid. Principe van een verwarmingsketel met cndensatie BLZ 5 VAN 11 DE JUISTE WARMTEPRODUCTIEWIJZE KIEZEN JULI 2010
6 Verwarmingsketels met pellets De prestatie van een hutverwarmingsketel hangt af van de kwaliteit van de verwarmingsketel en van de kwaliteit van de brandstf en de pslag (variatie van de vchtigheid van de pellets). Een veranderlijke vchtigheid dreigt een crrecte regeling van de brandstf te bemeilijken en te leiden tt een tename van de uitstt van de vervuilende stffen. Het jaarlijkse rendement van een gede verwarmingsketel met hutpellets bedraagt zwat 80 %. Grnd-water warmtepmpen Een grnd-water warmtepmp levert de beste prestaties indien ze warmtentwikkelaars vedt die werken bij een lage temperatuur (3 % winst per C minder). Men zal dus bij vrkeur een warmtepmp kppelen aan een vlerverwarmingsysteem. Het belang van een warmtepmp vanuit energetisch en financieel standpunt hangt af van de prestatie ver een heel jaar (niet te verwarren met de prductiecijfers die wrden gemeten in standaardmstandigheden die niet representatief zijn vr het verwarmingsjaar). Metingen die ter plaatse werden verricht dr de universiteit van Bergen wijzen erp dat deze systemen die warmte halen uit de grnd prestatiecëfficiënten bereiken (PCO) van 2,9. Het gebruik van systemen met bring biedt zeker de mgelijkheid m die prestatie ng te verbeteren. Aangezien het meilijk is m te weten f de cijfers die dr de leveranciers wrden pgegeven "bruikbaar" zijn, laten we mgekeerd te werk gaan: laten we de minimale seizensprestatiefactr (SPF) bepalen die met wrden bereikt m cmpetitief te zijn ten aanzien van de gasverwarmingsketel met cndensatie, p het niveau van de CO 2 - uitstt, van het primair energieverbruik, en p financieel vlak (ver een peride van 17 jaar, de gemiddelde levensduur van een warmtepmp). Deze waarden zullen meten wrden vergeleken met de prductiecijfers m te rdelen ver de haalbaarheid van de vrgestelde installatie. Werkingsprincipe van een grnd-water warmtepmp BLZ 6 VAN 11 DE JUISTE WARMTEPRODUCTIEWIJZE KIEZEN JULI 2010
7 Delstelling: gelijkwaardigheid met een gasverwarmingsketel met cndensatie Primaire energie Uitstt van CO 2 minimaal vereiste SPF > 4,3 > 1,3 > 2,7 Cmmentaar Een dergelijke SPF is heel meilijk te bereiken Mgelijk met alle warmtepmpen Glbale kst Mgelijk met een luchtwater-warmtepmp indien deze geen warm sanitair water bereidt (wat p zich weinig zin heeft); Vereist dus een perfrmante grndwaterpmp. MILIEU-ASPECTEN > Balansen Vergelijking met de gasketel met cndensatie Verwarmingsketel met stklie Traditinele gasverwarmingsketel Gasverwarmingsketel met cndensatie Verwarmingsketel met hutpellets Grnd-water warmtepmp (PCO>2,7) kg CO 2 /jaar Uitstt* winst / verlies Primaire kwh** / jaar Verbruik* winst / verlies 0, % 1, % 0, % 1, % 0,281-1,119-0, % 1, % 0, % 0, % * vr 1 kwh geleverd aan het gebuw ** rekening hudende met een gemiddeld rendement van de centrale van 38 % Hut is een hernieuwbare brandstf. Een verwarmingsketel met pellets is dus veruit de technlgie die zrgt vr de minste CO2-uitstt, die een invled heeft p het breikaseffect. Met andere emissies die te maken hebben met hutverbranding dient men zals eerder vermeld vrzichtig m te springen in een stedelijke mgeving. De veralgemening van verwarming met hut kan een aanzienlijke impact hebben p de luchtkwaliteit in de stad ingevlge stf- en SO2-emissie. De grnd-water warmtepmp is vr de CO2-uitstt eveneens interessanter dan de verwarmingsketels, aangezien een SPF van 1,3 haalbaar is vr alle warmtepmpen. Met een SPF van 2,7 zijn deze uitstten beperkt met bijna 60 %. Maar deze psitieve balans is nder andere te te schrijven aan het nucleair prductiegehalte van ns park. > Hutverwarmingskachels: het einde vr de bssen? In de buurlanden is hutverwarming een curante zaak gewrden. Bij ns staat deze markt ng in z n kinderschenen. Tch zijn er reeds heel wat leveranciers en installateurs vr deze techniek, en verdelers van brandstf (in zakken f met vrachtwagens die beschikken ver een blaasinstallatie). En wat als iedereen zich met hut zu verwarmen? In dat geval zu men de mgelijkheden verschrijden inzake het hernieuwbaar beheer van de brnnen. Men schat de mgelijke BLZ 7 VAN 11 DE JUISTE WARMTEPRODUCTIEWIJZE KIEZEN JULI 2010
8 dekking van de verwarmingsbeheften met hut ver het algemeen p 10 %. Indien iedereen in het Brusselse Gewest zich zu verwarmen met hut, zu de luchtvervuiling in de stad stijgen dr de specifieke uitstt (CO, NOx, ret), die grter is vr hutverwarmingskachels dan vr gasverwarmingskachels. Maar p dit mment is de limiet absluut ng niet bereikt ECONOMISCHE ASPECTEN > Beschikbaarheid p de markt De vzw Valbim (Valrisatie van bimassa) vermeldt p haar website de lijst van de Belgische vakkundigen p het vlak van verwarming met hut, alsk een lijst van de merken die aanwezig zijn p de markt. Als je met hut verwarmt, is het ndig m te letten p de bevrradingscapaciteit aan brandstf. Uit veiligheidsverwegingen zal men vr grte infrastructuren verwarmingsketels kiezen die kunnen werken met verschillende srten brandstf, m zdende minder afhankelijk te zijn van de bevrrading. Tijdens de jaren 80 zijn heel wat warmtepmpen geïnstalleerd. Er zijn er maar weinig die p dit genblik ng werken, mdat de nazrg ntereikend was. De sectr van de warmtepmpen is mmenteel ged gerganiseerd teneinde het vrtbestaan van het systeem te garanderen. Een lijst met fabrikanten van warmtepmpen is beschikbaar p de website van het WTCB: > Investeringskst en levensduur Er bestaan geen neutrale gegevens die de mgelijkheid bieden m de levensduur te differentiëren van de verschillende installaties die hier wrden vrgesteld. Het is daarentegen mgelijk m de installaties in te delen p basis van hun investeringskst. De gasverwarmingsketel met cndensatie is veruit de gedkpste perfrmante plssing. Indien een verwarmingsketel met cndensatie wrdt geïnstalleerd in een bestaand gebuw, dan met de schrsteen wrden aangepast (buizen 100 tt 150 /m f uitgang in de gevel via een luchtgat). We meten pmerken dat het vervangen van een ude verwarmingsketel dr een gasverwarmingsketel met cndensatie zal pbrengen na 8 f 15 jaar (besparing van 15 tt 25%), afhankelijk van de prestatie van de bestaande installatie. Rekening hudende met de ndige pslagruimte zal een hutinstallatie 3 keer meer ksten dan een gasverwarmingsinstallatie met cndensatie. De pbrengst van die meerkst zal afhangen van de prijs van de brandstf. Die pbrengst varieert enrm vlgens de leverancier. Het is dus belangrijk m vr de aanvang van het prject te nderhandelen met de ptentiële leverancier. De nderhudskst van een hutverwarmingsketel kmt vereen met die van een mazutketel. De kst ligt wat hger dan vr een gasinstallatie. Op zich kst een warmtepmp 3 tt 4 keer zveel als een gasgestkte ketel met rkgascndensr (exclusief schrsteen, gasaansluiting, ), znder rekening te huden met de prijs van een eventuele gethermische bring (zwat 50 /m f 750 /kw). Gezien het prijsverschil tussen elektriciteit en gas (begin 2010 kstte elektriciteit minstens 3 keer meer dan gas), is het nmgelijk m de investering terug te winnen p de levensduur van de installatie. BLZ 8 VAN 11 DE JUISTE WARMTEPRODUCTIEWIJZE KIEZEN JULI 2010
9 MAATSCHAPPELIJKE EN CULTURELE ASPECTEN > Gasverwarmingsketels met cndensatie: verkeerde vrstellingen Verwarmingsketels met cndensatie zijn zeer verspreid p de markt. Smmige installateurs blijven echter sceptisch ten aanzien van deze technlgie, die nchtans al haar diensten bewezen heeft. Ze raden ze bijvrbeeld af in renvatie dr te stellen dat de verwarmingselementen daar niet p zijn vrzien. Zals hierbven vermeld is dit verkeerd. Een verwarmingsketel met cndensatie is perfrmant, zelfs met ude radiatren. Let p met het rendement dat wrdt pgegeven dr de fabrikanten: dit zijn krtstndige rendementen, gemeten in labratriummstandigheden. In die mgeving lijkt de ene verwarmingsketel al perfrmanter dan de andere. Het jaarlijkse rendement van de installatie wijkt daar echter van af. Dat rendement hudt rekening met de interne hydraulica van de verwarmingsketel, met de inwerking in de installatie en met de regeling. Dat alles zal het eindverbruik bepalen. Ten sltte willen wij k vermelden dat het "HR Tp"-label geen bewijs is vr een betere prestatie. Alle gasverwarmingsketels met cndensatie beschikken ver dit label. Dit is niet vldende m de betere verwarmingsketels te nderscheiden van de andere (de rendemenstvereisten zijn deze die ndig zijn m de "EG-markering" te verkrijgen). Daarvr verwijzen wij de lezer naar de Adviesgids vr een energetisch en duurzaam ntwerp van cllectieve huisvesting, uitgegeven dr Leefmilieu Brussel - BIM. > Warmtepmpen en klimaatregeling Een warmtepmp vrmt sms een aanzet tt aircnditining tijdens de zmer. Het vlstaat de werking van de warmtepmp m te keren m er een kelinstallatie van te maken. Maar we mgen een van de huidige uitdagingen van het duurzaam ntwerpen van gebuwen niet ver het hfd zien: cmfrt garanderen tijdens de zmer znder een berep te den p mechanische afkeling en dus p energieverbruik tijdens de zmer. Omkeerbare warmtepmpen wrden dus stellig afgeraden. DE JUISTE KEUZE > Cncreet vrbeeld Om samen te vatten wat vraf gaat, vindt u hierna een becijferd vrbeeld. De vernderstellingen zijn de vlgende: Verwarmingsvermgen: 25 kw Energiebehefte: kwh/jaar Huidige gemiddelde prijs van de energievectren: 0,06 /kwh gas, 0,14 /kwh elektriciteit, 0,04 /kwh hut, 0,050 /kwh stklie. Prductiewijze Stklieverwarmings ketel Gasverwarm ingsketel cnd. Verwaringsketel hutpellets Grnd-water -warmtepmp Prim. verbruik kwh/jaar Factuur /jaar Uitstt kgc0 2 /jaar Invest. kgco 2 bespaard /jaar/ geïnvesteerd Prim. kwh bespaard /jaar/ geïnvesteerd * * 2,9 3, ** 1, *** 0,4 0,4 * afver van de rk inbegrepen ** pslag van 23 m³ inbegrepen *** gethermische bring inbegrepen BLZ 9 VAN 11 DE JUISTE WARMTEPRODUCTIEWIJZE KIEZEN JULI 2010
10 IN DE PRAKTIJK Er meten maatregelen wrden tijdens de verschillende ntwikkelings- en realisatiefasen van het prject: SCHETS In geval van verwarming met hut: de pslagruimte met grt geneg zijn en bereikbaar met een vrachtwagen. Vr een gethermische warmtepmp: cntrleren f men beschikt ver beschikbare terreinppervlakte m de diverse lussen receptren in te graven (d.w.z. ngeveer twee keer de te verwarmen ppervlakte), en cntrleren f men putten kan bren vr de sndes. UITVOERINGSDOSSIER De EPB-vereisten met betrekking tt de verschillende types branders zijn weergegeven in het verzicht hiernder. Die vereisten zijn van tepassing p branders die water verwarmen bestemd vr een centrale verwarmingsinstallatie en/f bestemd vr de bereiding van sanitair warm water, in geval van nieuwbuw en van grndige renvaties (p recent geplaatste en hergebruikte stkketels). Gemengde branders, die kunnen functineren met een vleibare f gasachtige brandstf, meten vlden aan alle specifieke vereisten inzake deze twee brandstffen. Type/vermgen van de stkketel Brander van een gasgestkte ketel met rkgascndensr Elke atmsferische ketelbrander die functineert p gas die een ketel vedt met een nminaal vermgen 100 kw Brander met ingeblazen lucht die werkt p een gasvrmige f vleibare brandstf die een ketel vedt met een nminaal vermgen van > 150kW Brander vr een ketel met een nminaal vermgen 1000kW Brander vr een ketel met een nminaal vermgen 2000kW Type vereiste brander Mdulerend Of 2 snelheden Of mdulerend Of 2 snelheden Of mdulerend Of 3 standen Of mdulerend Mdulerend Definitie van de kleine stand f de mdulatiefunctie Geen vereiste p het mdulatiegedeelte De kleine stand mag maximum 80 % van het vermgen bij vlle gang bedragen Geen vereiste bij het mdulatiegedeelte De kleine stand met tussen de 50 en 65 % liggen van het vermgen van de grte stand Mduleerbaar bij minstens 50 % van het nminale vermgen van de ketel Geen vereiste inzake de definitie van de standen Mduleerbaar bij minstens 65 % van het nminale vermgen van de ketel Mduleerbaar bij minstens 65 % van het nminale vermgen van de ketel In alle gevallen gelden daarnaast k de vlgende vereisten: Het regelelement dat een brander met 2 standen f een mdulerende brander stuurt is zdanig ntwrpen dat de werking bij de kleinste stand f elke tussenstand p het mdulatiegedeelte (vr de mdulerende brander) enkel afhangt van de lading van de ketel. Bvendien kan die stand geenszins een vergangsfase vrmen in de tijd (steeds repetitief) vraleer men systematisch bij de vlle stand kmt f de 100 % van de mdulatiefunctie. De fysische grtte die de instelling stuurt is de meest representatieve van het gevraagde warmtevermgen (lading). Alle instellingsparameters van de brander kunnen in situ wrden ingesteld, nafhankelijk van elkaar. BLZ 10 VAN 11 DE JUISTE WARMTEPRODUCTIEWIJZE KIEZEN JULI 2010
11 Vr elke nieuwe ketel: De brander, de ketel en de schrsteen meten fysisch cmpatibel zijn (bijvrbeeld crrecte trek, cndensatierisic, luchtdichtheid, enz.) De instelling van de mechanische rkextractr en de instelling van de brander meten nderling cmpatibel zijn en mgen de intrinsieke prestaties van de ketel niet schaden inzake energierendement en emissie. Elke brander met ingeblazen lucht p een ketel met, ngeacht het vermgen en vr elk type mdulatie, uitgerust zijn met een luchtbesparende klep, teneinde te vermijden dat er lucht in de ketel wrdt geblazen wanneer de brander niet functineert. Die klep met vlden aan de geldende nrmen. Bij zware renvatiewerken kan een bestaande brander die niet vldet aan de vrgeschreven vereisten pnieuw wrden gebruikt p een nieuwe ketel, p vrwaarde: dat hij niet wrdt geplaatst p een nieuwe cndensatieketel dat hij niet uder dan 5 jaar is p de datum van de inwerkingtreding van het arrest (juli 2008) dat hij vldet aan de vereisten van het kninklijk besluit van 8 januari 2004 dat de emissieniveaus van stikstfxide en klstfmnxide bepaalt vr centrale verwarmingsketels en branders die werken p vleibare f gasvrmige brandstffen en waarvan het nminaal warmtedebiet ten hgste 400 kw bedraagt. ONDERHOUD Hutverwarmingsketels meten net als stklieketels f gasketels jaarlijks wrden nderhuden (regeling van de brander dr de verwarmingstechnicus en vegen van de schrsteen). Het vegen wrdt geschat p Het kan eveneens ndig zijn m elke 2-3 maanden de as te verwijderen vr verwarmingsketels met een autmatisch laadsysteem. AANVULLENDE INFORMATIE ANDERE AANDACHTSPUNTEN Hier vlgt een lijst van fiches waarvan de thema s.m. te maken hebben met de keuze van de warmteprductie: ENE00 - Energie, buw en renvatie ENE15 - Efficiënte regeling van de verwarmingsinstallatie ENE16 - Het verdeelnetwerk vr de verwarming ptimaliseren ENE17 - Een adequaat verwarmingslichaam kiezen Fiche Vrbeeldgebuw Vergelijking van de verwarmings- en sww-systemen vr eengezinswningen en appartementsgebuwen in passiefbuw en lageenergierenvatie, MATRIciel vr Leefmilieu Brussel, juni BIBLIOGRAFIE Algemene infrmatie ver verwarmingssystemen: Adviesgids vr een energetisch en duurzaam ntwerp van cllectieve huisvesting, Leefmilieu Brussel - BIM, 2006: Energiegids installaties, Leefmilieu Brussel: Energie+: Ecntec, Reductieptentieel vr CO2-emissies in het Brussels Hfdstedelijk Gewest tegen Eindrapprt, Leefmilieu Brussel BIM, Infrmatie ver verwarmen met hut en de bimassa: Valbim asbl: ODE Vlaanderen Organisatie vr duurzame energie: BLZ 11 VAN 11 DE JUISTE WARMTEPRODUCTIEWIJZE KIEZEN JULI 2010
EEN ADEQUAAT VERWARMINGSLICHAAM KIEZEN
- - EEN ADEQUAAT VERWARMINGSLICHAAM KIEZEN PRINCIPES BENADERING Een efficiënt en vrdelig systeem kiezen m warmte uit te stralen Naast de prductiewijze, een kwaliteitsvlle verdeling en een efficiënte regeling,
Nadere informatieHET VERDEELNETWERK VOOR DE VERWARMING OPTIMALISEREN
- - HET VERDEELNETWERK VOOR DE VERWARMING OPTIMALISEREN Het algemeen rendement van de verwarmingsinstallatie verbeteren dr te zrgen vr een efficiënte verdeling van de energie PRINCIPES BENADERING Naast
Nadere informatieEFFICIENTE REGELING VAN DE VERWARMINGSINSTALLATIE
- - EFFICIENTE REGELING VAN DE VERWARMINGSINSTALLATIE Een ged geregeld verwarmingssysteem zrgt vr een ideaal evenwicht tussen de behefte aan energie en de werkelijk geprduceerde heveelheid warmte PRINCIPES
Nadere informatieEEN WARMTESTRATEGIE ONTWIKKELEN
EEN WARMTESTRATEGIE ONTWIKKELEN PRINCIPES BENADERING Wintercmfrt gegarandeerd tegen een z laag mgelijk energieverbruik Als je een gebuw buwt f renveert, wil je cmfrt bieden, zwel tijdens de winter als
Nadere informatieUw partner in hernieuwbare energie
www.svetechniek.be Znnebiler anaf 1999.00 * Inclusief 6% btw,levering en mntage : *Tarief ttaal te betalen 4333 Premie 2334 via netbeheerder te recupereren. Levering en mntage. Exclusief afbraak ude biler,
Nadere informatieZORGEN VOOR THERMISCHE INERTIE
ZORGEN VOOR THERMISCHE INERTIE Zware materialen kiezen en ze in rechtstreeks cntact laten met de mgeving van het lkaal, m te beschikken ver een gede thermische buffer PRINCIPES BENADERING Om tijdens de
Nadere informatieKOUDEBRUGGEN BEPERKEN
KOUDEBRUGGEN BEPERKEN Details ntwerpen die de cntinuïteit van de thermische islatie garanderen, een crrecte tepassing p de werf garanderen en de bestaande kudebruggen pheffen PRINCIPES BENADERING Kudebruggen
Nadere informatieLes Hernieuwbare energie
LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Les Hernieuwbare energie Werkblad Les Hernieuwbare energie Werkblad "100% duurzaam", "Hllandse wind", "Kies bigas!": wie de reclames van energiebedrijven bekijkt zu bijna denken
Nadere informatieDe voorraad fossiele brandstoffen is eindig. Op termijn zullen we andere bronnen voor onze energievoorziening moeten gebruiken.
5.2.7 Energie Wat is het thema en waarm is het belangrijk? Het thema energie gaat ver het gebruik van energie in de gebuwde mgeving vr verwarming, keling, verlichting en industriële en agrarische prcessen.
Nadere informatieEnergie besparen door een correcte regeling van de verwarmingsinstallatie: praktijkvoorbeeld in een basisschool
Energie besparen dr een crrecte regeling van de verwarmingsinstallatie: praktijkvrbeeld in een basisschl 1. INLEIDING Veel verwarmingsinstallaties in schlgebuwen draaien p vlle teren, k wanneer er geen
Nadere informatiePer artikel is aangegeven of het van toepassing is op het bovengrondse of ondergrondse deel van een bodemenergiesysteem is.
Regels vr Bdemenergiesystemen: Regels vr Bdemenergiesystemen zijn pgenmen in het Wijzigingsbesluit Bdemenergiesystemen (Wbbe). In nderstaande mem een verzicht van de meest relevante artikelen vr het ntwerpen,
Nadere informatieDE "MANUELE VENTILATIE" OPTIMAAL ORGANISEREN
- - DE "MANUELE VENTILATIE" OPTIMAAL ORGANISEREN Wanneer en he lang meten kamers verlucht wrden wanneer er geen installatie vr hygiënische ventilatie aanwezig is? PRINCIPES CONTEXT De luchtkwaliteit hangt
Nadere informatieDE PRODUCTIE VAN SANITAIR WARM WATER VERBETEREN
PRAKTISCHE GIDS VOOR DE RENOVATIE EN DE DUURZAME CONSTRUCTIE VAN KLEINE GEBOUWEN DE PRODUCTIE VAN SANITAIR WARM WATER VERBETEREN Sanitair warm water verwarmen, verdelen en aftappen, rekening hudend met
Nadere informatieEEN ZONNEBOILER OVERWEGEN
- - EEN ZONNEBOILER OVERWEGEN Een deel van het warm water verwarmen met een znneverwarmingsinstallatie PRINCIPES BENADERING Het energieverbruik m sanitair water p te warmen kan met meer dan 75% wrden verminderd
Nadere informatieTechnische en bouwkundige voorschriften voor meterlokalen
Technische en buwkundige vrschriften vr meterlkalen Referentie: SIB10 CCLB 110 Datum:22/10/2010 Pagina 1/9 Inhudstafel 1 INLEIDING... 3 2 AFKORTINGEN... 3 3 TOEGANKELIJKHEID INSTALLATIES... 3 4 LOKAAL...
Nadere informatieVeelgestelde vragen Zon-Privé gemeente Utrecht
Veelgestelde vragen Zn-Privé gemeente Utrecht In dit dcument beantwrden we een aantal veel gestelde vragen. Deze zijn als vlgt gecategriseerd: Zn-Privé actie Utrecht Het plaatsen van znnepanelen p een
Nadere informatiede warmtepomp Het verwarming systeem van de toekomst
de warmtepmp Het verwarming systeem van de tekmst Del van deze avnd inzicht geven in: rl warmtepmpen in de duurzame energietransitie he warmtepmpen werken islatie eisen van de wning welke type warmtepmp
Nadere informatieBijlage 4. Toetsingskader ontwerp levensloopbestendig Zeist-Oost
Bijlage 4 Tetsingskader ntwerp levenslpbestendig Zeist-Ost 1. Opzet Het tetsingskader Levenslpbestendig Zeist-Ost bestaat uit een aantel nderdelen. Een algemeen deel gaat ver de levenslpbestendige wijk:
Nadere informatieSubsidiereglement Energiezorg op School 2014. Hoofdstuk I: Algemene bepalingen
Subsidiereglement Energiezrg p Schl 2014 Hfdstuk I: Algemene bepalingen Artikel 1.- Stedenfnds De subsidie Energiezrg p Schl past in de Beleidsvereenkmst Stedenfnds tussen de Vlaamse Gemeenschap en de
Nadere informatieBeheerplan voor bouwhistorische objecten
Beheerplan vr buwhistrische bjecten 2.7.1 Inleiding Met een beschermd stadsgezicht, ngeveer 1500 mnumenten en een uniek laatmiddeleeuws bdemarchief heeft Drdrecht een mvangrijke bven- en ndergrndse cultuurhistrische
Nadere informatieDE TECHNISCHE INSTALLATIES OPTIMAAL DIMENSIONEREN
Om nline kennis te maken met de nieuwe versie 2016 van de Gids Duurzame Gebuwen, surft u naar: http://www.gidsduurzamegebuwen.brussels PRAKTISCHE AANBEVELING ENE18 - DE TECHNISCHE INSTALLATIES OPTIMAAL
Nadere informatieProject Claes Luc - BPC
X-ECO Ing. Gert Vanden Ber Lenard Meesstraat 16 3970 Lepldsburg 0472-32.20.98 www.x-ec.net Prject Claes Luc - BPC EPB ENERGIE PRESTATIE EN BINNENKLIMAAT Nieuwbuwwning Ligging: Steenweg 273, 3570 Alken
Nadere informatieMiddelen Financiële middelen o De organisatie heeft een actueel beleid met betrekking tot het verkrijgen van de benodigde financiële middelen.
Categrie C Per aspect van het framewrk zijn nrmen pgesteld. Vetgedrukt zijn de verplichte nrmen. Organisaties die nder categrie C vallen, zullen verder zijn met het implementeren van kwaliteitssystemen
Nadere informatieCPR305/2011/EU VERORDENING BOUWPRODUCTEN
XCDC Trading & Cnsultancy B.V.B.A. B-8780 Ostrzebeke 1. Algemeen CPR305/2011/EU VERORDENING BOUWPRODUCTEN Vanaf 1 st juli 2014 is de CE MARKERING van buwprducten die nder een geharmniseerde nrm vallen,
Nadere informatieVeel gestelde vragen huurbeleid 18 oktober 2012
Veel gestelde vragen huurbeleid 18 ktber 2012 Algemeen: 1. Waarm kmt er een nieuw huurbeleid? Een aantal ntwikkelingen heeft ervr gezrgd dat wij ns huurbeleid hebben aangepast. Deze ntwikkelingen zijn:
Nadere informatieAandachtspunten Verkeersveiligheid, Leefbaarheid en Mobiliteit
Aandachtspunten Verkeersveiligheid, Leefbaarheid en Mbiliteit 1 De mzetting van de nieuwe Eurpese Richtlijn (2006/126/EG) ver het mtrrijbewijs is nu uiteindelijk in de Belgische wetgeving vergenmen en
Nadere informatieCOMMISSIE VOOR AANVULLENDE PENSIOENEN ADVIES nr. 19 de dato 13 februari 2007
COMMISSIE VOOR AANVULLENDE PENSIOENEN ADVIES nr. 19 de dat 13 februari 2007 Gelet dat de Cmmissie vr aanvullende pensienen, samengesteld krachtens art. 53 van de Wet van 28 april 2003 betreffende de aanvullende
Nadere informatiePRAKTISCHE HANDLEIDING VOOR DE DUURZAME BOUW EN RENOVATIE VAN KLEINE GEBOUWEN - PRAKTISCHE AANBEVELING ENE13 - DE JUISTE ZONWERING
- - DE JUISTE ZONWERING Het binnenkmend znlicht tijdens de zmer beperken en prfiteren van de warmte tijdens de winter PRINCIPES BENADERING Het znlicht dat binnenkmt in een gebuw mag dan wel het verwarmingsverbruik
Nadere informatieENERGIE-EFFICIËNTE LUCHTVERVERSINGSYSTEMEN
- - ENERGIE-EFFICIËNTE LUCHTVERVERSINGSYSTEMEN Zrgen vr een gede luchtkwaliteit met een z beperkt mgelijke energiekst PRINCIPES BENADERING Om luchtkwaliteit te kunnen garanderen, met er wrden gezrgd vr
Nadere informatieBeschermd Wonen met een pgb onder verantwoordelijkheid van gemeenten
Beschermd Wnen met een pgb nder verantwrdelijkheid van gemeenten Een factsheet vr cliënten, cliëntvertegenwrdigers en familievertegenwrdigers 1 februari 2016 Sinds 1 januari 2015 valt Beschermd Wnen (vrheen
Nadere informatieKOUDEBRUGGEN BEPERKEN
KOUDEBRUGGEN BEPERKEN Details ntwerpen die de cntinuïteit van de thermische islatie garanderen, een crrecte tepassing p de werf garanderen en de bestaande kudebruggen pheffen PRINCIPES BENADERING Kudebruggen
Nadere informatieEEN NIEUWE DEFINITIE GEVEN AAN HET THERMISCH COMFORT
- PRAKTISCHE AANBEVELING CSS13 - EEN NIEUWE DEFINITIE GEVEN AAN HET THERMISCH COMFORT Ons gedrag ten pzichte van verwarmings- en kelingsinstallaties in vraag stellen PRINCIPES Het thermisch cmfrt is waarschijnlijk
Nadere informatieDe derde betaler en het persoonlijke aandeel van de patiënt
De derde betaler en het persnlijke aandeel van de patiënt 14/10/2010 Cntext huidige situatie Het hnrarium betreffende de geneeskundige verstrekkingen, bepaald dr de wet van 14 juli 1994, bestaat uit 2
Nadere informatieMATERIALEN IN BOUW EN RENOVATIE
- ALGEMENE PROBLEMATIEK MAT00 - MATERIALEN IN BOUW EN RENOVATIE Het belang van de keuze van materialen en buwtechnieken in het Brussels Hfdstedelijk Gewest BENADERING De keuze van materialen en buwtechnieken
Nadere informatieProjectformulier ten behoeve van Openbare Instellingen
Prjectfrmulier ten beheve van Openbare Instellingen Praktische infrmatie naam van penbare instelling die het prject heeft ingediend: Federale Overheidsdienst Infrmatieen Cmmunicatietechnlgie (Fedict).
Nadere informatieHuiswerk Informatie voor alle ouders
Nummer 6 mei 2010 Huiswerk Infrmatie vr alle uders Huiswerk en efening Ged leren lezen en rekenen is belangrijk, want je hebt deze vaardigheden in het dagelijks leven veral ndig. Kinderen ged leren lezen
Nadere informatiePlan van aanpak energiezorg in schoolgebouwen. Barbara De Kezel, Steunpunt DuBo dienst Energiebegeleiding 16 november 2015
Plan van aanpak energiezrg in schlgebuwen Barbara De Kezel, Steunpunt DuB dienst Energiebegeleiding 16 nvember 2015 Stappenplan inveren van energiezrg 4 grte stappen Plan Analyse van de bestaande situatie
Nadere informatieWarmte inleiding. Opdracht 1. Wat weet je nog uit de tweede klas? Kruis bij iedere bewering aan of deze juist of onjuist is. Bewering Juist Onjuist
Warmte inleiding Opdracht 1. Wat weet je ng uit de tweede klas? Kruis bij iedere bewering aan f deze juist f njuist is. Bewering Juist Onjuist Temperatuur en warmte hebben dezelfde eenheid De eenheid van
Nadere informatieMiddelen Financiële middelen o De organisatie heeft een actueel beleid met betrekking tot het verkrijgen van de benodigde financiële middelen.
Categrie D Per aspect van het framewrk zijn nrmen pgesteld. Vetgedrukt zijn de verplichte nrmen. Vr grtere rganisaties heeft het de vrkeur m een grter aantal diepgaande nrmen te hanteren. Deze rganisaties
Nadere informatieResultaten Enquête Bedrijven 2008
Resultaten Enquête Bedrijven 2008 Gedrag & ervaringen van bedrijven p de vrijgemaakte Vlaamse energiemarkt resultaten met betrekking tt slimme meters Rapprt vr de Vlaamse Reguleringsinstantie vr de Elektriciteits-
Nadere informatieOproep erkenning en subsidiëring van groepsgericht aanbod. opvoedingsondersteuning door vrijwilligers
Oprep erkenning en subsidiëring van grepsgericht aanbd pvedingsndersteuning dr vrijwilligers In het kader van het versterken van aanbd pvedingsndersteuning in de Huizen van het Kind lanceert Kind en Gezin
Nadere informatieManagement review. CO2-reductiesysteem. Rapportage juli 2015 (referentiejaar = 2010) I. Bangma O. Van der Ende
Management review CO2-reductiesysteem Rapprtage juli 2015 (referentiejaar = 2010) Opgesteld dr: Akkrd: I. Bangma O. Van der Ende 1. Inleiding Op 28 juli is een management review gehuden waarin de energieprestaties
Nadere informatieAANSTIPLIJST GEMEENTELIJKE GEÏNTEGREERDE STEDENBOUWKUNDIGE VERORDENING. Modelformulier bolletje kleuren wat van toepassing is & ondertekenen.
Wat bij te vegen bij de aanvraag van het plaatsen van reclame/ een afsluiting/ een penlucht zwembad/ een gevelwijziging/ het plaatsen van znnepanelen/ het rien van een bm/ aanleggen van een terras: AANVRAAGFORMULIER
Nadere informatiedat u gemakkelijker het huurcontract kunt opzeggen als u een koper voor de woning heeft gevonden.
Telichting huurcntract Tijdelijke verhuur p basis Leegstandwet behrende bij het huurcntract p de website van Vereniging Eigen Huis datum van pstellen telichting: 14 december 2012 Inleiding Het verhuren
Nadere informatieAnalytische boekhouding
Analytische Bekhuding Analytische bekhuding 1 Vrbereiding... 2 1.1 Dssier instellingen... 2 1.2 Analytische rekeningen maken... 3 2 Analytisch beken... 4 2.1 Kppeling... 5 2.2 Bekingsvrstellen (mdellen)...
Nadere informatieOO: De sector van de verwerking van duurzame voeding ontwikkelen
OO: De sectr van de verwerking van duurzame veding ntwikkelen Uitdagingen Op het vlak van milieu - Verwerkte duurzame vedingswaren aanbieden aan verbruikers: het aanbd vergrten m de milieu-impact van het
Nadere informatieBeleidsplan 2014 Versie Zomer 2014
Beleidsplan 2014 Versie Zmer 2014 Pagina 1 van 6 Beleidsplan 2014 Supprt t Cnnect Vraf Vr u ligt het beleidsplan van de Stichting SUPPORT TO CONNECT. Het plan mvat een verzicht van de delstellingen, activiteiten
Nadere informatieZijn in de aanvraag bijlagen genoemd en zijn die bijgevoegd? Zo ja, welke? Nummer desgewenst de bijlagen.
Checklist berdeling adviesaanvraag 1. De adviesaanvraag Heeft de r een adviesaanvraag gehad? Let p: een rapprt is in principe geen adviesaanvraag. Met een adviesaanvraag wrdt bedeld: het dr de ndernemer
Nadere informatieVoorbeeldvragen Methodiek NEN 2767
Nb. Per vraag kunnen er meerdere gede antwrden zijn 1. Welke van de nderstaande bewering is juist? NEN 2767 is een: methdiek vr de bepaling van achterstallig nderhud bjectieve methdiek vr de bepaling van
Nadere informatieIKZ DEEL II : De informatieronde
Vanuit het standpunt van de zn is de schaduw nzichtbaar (Gethe) IKZ DEEL II : De infrmatiernde Het is méér dan een cliché f butade: m aan een breed kwaliteitsbeleid te werken, heb je écht steun, inbreng
Nadere informatieHandleiding Handleiding Communicatie voor. Promotoren. Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling VLAANDEREN 2014-2020.
Handleiding Handleiding Cmmunicatie vr Prmtren Eurpees Fnds vr Reginale Ontwikkeling VLAANDEREN 2014-2020 1 Eurpese Unie Inhud 1 Inleiding... 1 2 De minimale cmmunicatieverplichtingen... 1 a) Weergave
Nadere informatieOntwikkelingsplan 2010-2020 van het transmissienet voor elektriciteit ELIA
Ontwikkelingsplan 2010-2020 van het transmissienet vr elektriciteit ELIA Verklaring van de Algemene Directie Energie met het g p de gedkeuring van het plan dr de federale Minister van Energie Deze verklaring
Nadere informatieEEN GOEDE LUCHTKWALITEIT VERZEKEREN
EEN GOEDE LUCHTKWALITEIT VERZEKEREN Verntreinigende stffen vermijden en zrgen vr vldende luchtverversing m de luchtkwaliteit te garanderen PRINCIPES BENADERING De luchtkwaliteit in gebuwen is vaak slechter
Nadere informatieVerandertrajecten voor individuele medewerkers
Het Sandelhut Meditatietechnieken, Caching en Training Verandertrajecten vr individuele medewerkers Lcatie: Het Beekse Bshuis Girlesedijk ngenummerd Hilvarenbeek Pst: Gildelaan 41 5081 PJ Hilvarenbeek
Nadere informatieTeamtrainingen en teamdagen
Het Sandelhut Meditatietechnieken, Caching en Training Teamtrainingen en teamdagen Lcatie: Het Beekse Bshuis Girlesedijk ngenummerd Hilvarenbeek Pst: Gildelaan 41 5081 PJ Hilvarenbeek Cntact: 06 155 77
Nadere informatieMaak van 2015 jouw persoonlijk professionaliseringsjaar
Maak van 2015 juw persnlijk prfessinaliseringsjaar en wrd Nlc erkend Register Lpbaanprfessinal (RL) Nlc erkend Register Lpbaanprfessinal (RL) Deze status wrdt bereikt na certificering dr het nafhankelijke
Nadere informatieALLE DIENSTEN DIE U NODIG HEBT, WAAR U OOK BENT
ALLE DIENSTEN DIE U NODIG HEBT, WAAR U OOK BENT De Dienstenrichtlijn met de cnsument een ruimere keuze bieden, meer waar vr zijn geld geven en een vlttere tegang tt diensten in de hele EU verzekeren WAAROM
Nadere informatieU heeft ons verzocht, om gezamenlijk, een gedegen voorstel ten aanzien van uw hypotheek uit te brengen.
Vragenfrmulier Klant Beeld U heeft ns verzcht, m gezamenlijk, een gedegen vrstel ten aanzien van uw hyptheek uit te brengen. Onze bedrijfsfilsfie is, m samen met nze relaties, een inventarisatie te maken
Nadere informatieBijlage 4: Criteria en procedure sluiting jacht bij bijzondere weeromstandigheden
Bijlage 4: Criteria en prcedure sluiting jacht bij bijzndere weermstandigheden Beleid: GS nemen als uitgangspunt dat de jacht p alle wildsrten geslten wrdt bij sneeuwbedekking van minimaal 90% die langer
Nadere informatieFederaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
Federaal Agentschap vr de Veiligheid van de Vedselketen Omzendbrief betreffende de cntrle van de identiteit van paarden en de uitsluiting vr de slacht vr menselijke cnsumptie van buiten de wettelijke termijn
Nadere informatieFactsheet Zonnepanelen
Znnepanelen Znnepanelen staan veelvuldig vermeld in kranten, magazines en reclameflders. Ze lijken ht. Bvendien zijn er veel gezamenlijke inkpacties en prijsstunters p internet. In Bsweide zijn nu k de
Nadere informatieSoft Starters. esco drives & automation nv/sa. made by SOLCON. Kouterveld Culliganlaan,3 B 1831 Diegem Tel +32 2 717 64 30 Fax : +32 2 717 64 31
Sft Starters esc drives & autmatin nv/sa Kuterveld Culliganlaan,3 B 1831 Diegem Tel +32 2 717 64 30 Fax : +32 2 717 64 31 e-mail : inf@esc-da.be web site : www.esc-da.be made by SOLCON Sft starters Dn
Nadere informatieProgramma Welzijn en Zorg. Nieuwe Zorg en Domotica
Prgramma Welzijn en Zrg Nieuwe Zrg en Dmtica Aanleiding De mgelijkheden vr het langer zelfstandig thuis blijven wnen, meten wrden verbreed. Technlgische ntwikkelingen die zrg p afstand en het participeren
Nadere informatieFYSISCHE EN CHEMISCHE VERONTREINIGING BINNENSHUIS BEPERKEN
PRAKTISCHE HANDLEIDING VOOR DE DUURZAME BOUW EN RENOVATIE VAN KLEINE GEBOUWEN - - FYSISCHE EN CHEMISCHE VERONTREINIGING BINNENSHUIS BEPERKEN Kies materialen die weinig f geen chemische en fysische verntreinigende
Nadere informatieTECHNISCH FORUM. Verwarmingsuitdagingen in bestaande appartementsblokken Jeroen Soenens W23
TECHNISCH FORUM Verwarmingsuitdagingen in bestaande appartementsblkken Jeren Senens W23 Cntact Antwerpen Brugge Gent Leuven Jeren.senens@ingenium.be 050 40 45 30 www.ingenium.be Verwarmingsuitdagingen
Nadere informatiePrivacyverklaring Luscii
Privacyverklaring Luscii 1. Luscii Luscii healthtech B.V. is een Nederlands bedrijf. Onze bedrijfsactiviteiten vinden plaats in de Eurpese Ecnmische Ruimte (EER) en tenzij anders aangegeven bewaren wij
Nadere informatieOpleiding Duurzaam Gebouw:
Opleiding Duurzaam Gebouw: Verwarming en sanitair warm water: ontwerp en regeling Leefmilieu Brussel Overzicht van de belangrijkste warmteopwekkers Jonathan FRONHOFFS CENERGIE Doelstelling(en) van de presentatie
Nadere informatieConceptnota. Raamovereenkomst voor de aankoop, implementatie en ondersteuning van toegangscontrole CD000529
Cnceptnta Raamvereenkmst vr de aankp, implementatie en ndersteuning van tegangscntrle CD000529 Pagina 1 van 8 Inhudspgave 1 Delstelling cnceptnta... 3 1.1 De pdracht... 3 1.2 Digiplis... 3 2 Opdrachtgevend
Nadere informatieOpenbare raadpleging over de evaluatie van de Europese strategie inzake handicaps 2010/2020
Openbare raadpleging ver de evaluatie van de Eurpese strategie inzake handicaps 2010/2020 Er zijn in de EU ngeveer 80 miljen mensen met een handicap. Vr deze mensen is het, dr allerlei belemmeringen, vaak
Nadere informatieLOGBOEK van: klas: 1
LOGBOEK van: klas: 1 Inhudspgave Inleiding en inhud van het lgbek Wat is de maatschappelijke stage? Delen van de maatschappelijke stage Waar de je maatschappelijke stage? Kaders waarbinnen de maatschappelijke
Nadere informatieResultaten openbare marktconsultatie. Verkoop klooster Groot Bijstervelt Gemeente Oirschot. BIZOB-2011-SK-OIR-010 CONCEPT 19 april 2012
Resultaten penbare marktcnsultatie Verkp klster Grt Bijstervelt Gemeente Oirscht BIZOB-2011-SK-OIR-010 CONCEPT 19 april 2012 1. Inleiding 1.1 Aanleiding De gemeente Oirscht is sinds nvember 2009 eigenaar
Nadere informatieTips Digiduif. 1. U logt in op digiduif met uw e-mail adres en wachtwoord.
Tips Digiduif 1. U lgt in p digiduif met uw e-mail adres en wachtwrd. 2. U kiest de knp instellingen. Op de vlgende pagina s kunt u allerlei zaken invullen en aanpassen die bij uw accunt hren. Tevens zit
Nadere informatieOPTIMAAL ONTWERPEN VAN VENSTERS
OPTIMAAL ONTWERPEN VAN VENSTERS De ptimale glasppervlakte vinden vereenkmstig de riëntaties en het srt lkaal, en de adequate srt beglazing kiezen vr een ptimaal lichtcmfrt en akestisch cmfrt PRINCIPES
Nadere informatieChic, zo n gedragspatroongrafiek!
Chic, z n gedragspatrngrafiek! Leerdelen: De leerlingen kunnen nder begeleiding de verwevenheid tussen ecnmische, sciale en eclgische aspecten in duurzaamheidsvraagstukken herkennen. De leerlingen krijgen
Nadere informatieAANVRAAGFORMULIER Duurzame warmte voor bestaande woningen
AANVRAAGFORMULIER Duurzame warmte vr bestaande wningen 0. Vrwaarden vr aanvraag 0.1 Heeft u de duurzame warmtemaatregel vr 1 september 2008 gekcht f hiervr vr 1 september 2008 pdracht gegeven? O Ja: u
Nadere informatieMededeling van de Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt. van 29 januari 2008
Vlaamse Reguleringsinstantie vr de lektriciteits- en Gasmarkt Graaf de Ferrarisgebuw Kning Albert II-laan 20 bus 19 B-1000 Brussel Tel. 32 2 553 13 79 Fax 32 2 553 13 50 mail: inf@vreg.be Web: www.vreg.be
Nadere informatieAGE Algemene Vergadering 2013 Declaratie 17 May 2013
AGE Algemene Vergadering 2013 Declaratie 17 May 2013 De Eurpese Unie is p een cruciaal mment gekmen en nderzekt de hervrming van haar visie en haar bij vrrang belangrijkste dmeinen, in het licht van de
Nadere informatieOnderwerp Wijziging van de Verordening tot het kunnen verlenen van een alleenrecht voor Concern voor Werk. Aan de raad. Status: ter besluitvorming
N. 218419-1 Emmelrd, 14 januari 2014. Onderwerp Wijziging van de Verrdening tt het kunnen verlenen van een alleenrecht vr Cncern vr Werk. Advies raadscmmissie [ ] Aan de raad. Status: ter besluitvrming
Nadere informatieToepassing vrijstelling energiebelasting 2012 i.v.m. opwekken elektriciteit
Verklaring Warmte Kracht Kppeling (WKK) Tepassing vrijstelling energiebelasting 2012 i.v.m. pwekken elektriciteit De afnemer: Bedrijfsnaam : Plaats : Klantnummer : BTW-nummer : verklaart hierbij ten beheve
Nadere informatieProfessional Coaching. Franck Struyf
Prfessinal Caching Franck Struyf Ervaring is niet wat iemand verkmt, maar wat iemand det met wat hem verkmt. (Aldus Huxley) Persnlijke ervaring Mijn naam is Franck Struyf en ik ben life en- prfessinal
Nadere informatieSubsidies waar weidegang als voorwaarde kan worden gesteld
Bijlage 1 Weidegang stimuleren dr middel van subsidies Het is ged mgelijk m weidegang in de melkveehuderij te stimuleren met behulp van bestaande subsidies. Dit is een verzicht van de agr- en landbuwsubsidies
Nadere informatieDe Belgische cementindustrie. Standpunt
De Belgische cementindustrie Standpunt 1. Eén van de pijlers van het Waalse ecnmische landschap. De cementindustrie is één van de "pijlers" van het Belgische industriële landschap en van het Waalse in
Nadere informatieReglement betreffende een Provinciale herkenbaarheid bij elke vorm van provinciale subsidie.
Reglement betreffende een Prvinciale herkenbaarheid bij elke vrm van prvinciale subsidie. DE PROVINCIERAAD VAN WEST - VLAANDEREN, Overwegende dat het belang van de prvinciale herkenbaarheid, naar aanleiding
Nadere informatieNormalisatie van gevelelementen Actualiteit en vooruitblik Nieuwigheden veiligheidseisen kinderen en binnenzonwering
Nrmalisatie van gevelelementen Actualiteit en vruitblik Nieuwigheden veiligheidseisen kinderen en binnenznwering Achtergrnd nieuwe nrmering kinderveiligheid met binnenznwering Ongevallen gerapprteerd met
Nadere informatieVrijblijvende object informatie TE KOOP Schiedamsedijk 70a - 71a 3011 EK Rotterdam
Email: rijnmnd@hwmakelaars.nl Vrijblijvende bject infrmatie TE KOOP Schiedamsedijk 70a - 71a 3011 EK Rtterdam Email: rijnmnd@hwmakelaars.nl Vrijblijvende bject infrmatie TE KOOP Schiedamsedijk 70a - 71a
Nadere informatieDe opbouw van de Machinerichtlijn
De pbuw van de Machinerichtlijn Vrafgaand aan de fficiële tekst van de richtlijn zijn de verwegingen van de Raad van de Eurpese Gemeenschappen pgenmen. Deze verwegingen geven aan welke uitgangspunten hebben
Nadere informatiede warmtepomp Het verwarming systeem van de toekomst
de warmtepmp Het verwarming systeem van de tekmst Del van deze avnd Inzicht geven in: rl warmtepmpen in de duurzame energietransitie he warmtepmpen werken islatie eisen van de wning welke type warmtepmp
Nadere informatieHANDLEIDING: AANVRAAG VOOR EEN SUBSIDIE IN HET ZUIDEN INVULFORMULIER
1 JUNI 2015 HANDLEIDING: AANVRAAG VOOR EEN SUBSIDIE IN HET ZUIDEN INVULFORMULIER SEYS VEERLE PROVINCIEBESTUUR WEST-VLAANDEREN Hug Verriesstraat 22 8800 ROESELARE Vrwrd Sinds 1971 ndersteunt de prvincie
Nadere informatieSPREEKBEURT KERKUIL VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN. l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n
SPREEKBEURT KERKUIL l a n d e l i j k i n f r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE KERKUIL BIJ ELKAAR
Nadere informatieDe gastouder schept een vertrouwde en familiare opvang omgeving voor het gastkind
Gastuderbureau Kindvriendelijk PEDAGOGISCH BELEID Inleiding Kinderpvang is een kwestie van vertruwen. Vraaguders vertruwen de gastuders en het gastuderbureau hun allerliefste bezit te. Zij meten de zekerheid
Nadere informatieProtocol bij het overlijden van een gezinslid van een leerling
Prtcl bij het verlijden van een gezinslid van een leerling Algemeen: Er wrden geen mededelingen aan de pers gedaan. Het lcatie aanspreekpunt f de directeur meldt alleen dat nze 1 ste zrg de nabestaanden
Nadere informatieprijsaanvraag 'Kruidlaag in Woodland' - inlichtingenformulier -
prijsaanvraag 'Kruidlaag in Wdland' - inlichtingenfrmulier - Datum: Termijn: Beste klant Wij helpen u graag bij de creatie van uw schaduwtuin f schaduwbrder nder bestaande bmen f en heesters. Vul dit frmulier
Nadere informatieVoor partners, werknemers, uitzendkrachten, inleenkrachten, student-stagiaires, en sollicitanten van imailo is een ander beleid van toepassing.
PRIVACY STATEMENT Versie mei 2018 Imail B.V. (imail) hecht er waarde aan dat uw gegevens p een juiste wijze wrden verwerkt. Wij (imail) gaan daarm met de grtst mgelijke zrgvuldigheid m met persnsgegevens
Nadere informatieElektrische warmhoudplaat
Elektrische warmhudplaat 114.360 114.361 114.362 V1/1209 NL/B 1. Algemeen 74 1.1 Infrmatie ver de gebruiksaanwijzing 74 1.2 Symblverklaring 74 1.3 Aansprakelijkheid en vrijwaring 75 1.4 Auteursrecht 75
Nadere informatieCURSUS. Basis Elektriciteit
CURSUS Centrum Vlwassen Onderwijs VTI BRUGGE F. Rubben 1 Wat wrdt van de cursist verwacht? Attitude: In staat zijn binnen de vrgeschreven tijd een taak nauwkeurig te vltien. In staat zijn m zich aan te
Nadere informatieVeelgestelde vragen over goodwill
Veelgestelde vragen ver gdwill Geschiedenis van gdwill 1. Waarm wrdt dit nderwerp nu ter sprake gebracht? Gdwill bestaat tch al heel lang? Al enige jaren hrt de LOVAH het geluid dat gdwill weer terug is.
Nadere informatieplaatsen van materialen of tijdelijke opstellingen op (of over) de openbare weg, openbaar domein of een publiek toegankelijk terrein
plaatsen van materialen f tijdelijke pstellingen p (f ver) de penbare weg, penbaar dmein f een publiek tegankelijk terrein Altijd een vrije drgang van minimaal 4 m hgte en 4 m breedte vrzien: Opstelling
Nadere informatiePreventie tegen chemische risico s in carrosseriebedrijven
Preventie tegen chemische risic s in carrsseriebedrijven Eind 2010 werd k een inspectiecampagne gehuden bij de carrsseriebedrijven. De campagne kaderde in een Eurpese SLIC-campagne Chemische agentia p
Nadere informatieMuiswerk Verhoudingen 1 bestrijkt de basisvaardigheden van het rekenen met verhoudingen, breuken en procenten.
Verhudingen 1 Muiswerk Verhudingen 1 bestrijkt de basisvaardigheden van het rekenen met verhudingen, breuken en prcenten. Delgrep Verhudingen 1 Het prgramma Verhudingen 1 is bedeld vr leerlingen in grep
Nadere informatie