Onderwerp Fusie en sluiting openbare basisschool De Nijewei Tjalleberd

Transcriptie

1 Onderwerp Fusie en sluiting openbare basisschool De Nijewei Tjalleberd Portefeuillehouder Broekhuizen Datum collegebesluit 9 december 2014 Opsteller H. Laanstra Registratie GF Agendapunt Voorstel Te verklaren dat de gemeente het bevoegd gezag van de door Openbaar Scholennetwerk De Basis per 1 augustus 2015 te sluiten openbare basisschool De Nijewei te Tjalleberd niet wenst over te nemen. 9 Aanleiding De besturen van openbaar scholennetwerk De Basis en cpo Tjongerwerven hebben het voornemen per 1 augustus 2015 in Tjalleberd OBS De Nijewei en CBS De Anjewier samen te voegen tot één dorpsschool op basis van het uitgangspunt van een informele samenwerkingsschool. In verband hiermee maakt De Basis het voornemen kenbaar om openbare basisschool De Nijewei in Tjalleberd per 1 augustus 2015 op te heffen en te sluiten. Volgens de wet moet de gemeenteraad vóór 1 februari besluiten of de gemeente de betreffende school in stand wil houden. Als dat zo is, wordt de school niet opgeheven, maar wordt de instandhouding overgedragen aan de gemeente. Overwegingen Al geruime tijd is het bestuur van het scholennetwerk De Basis bezig met een kwalitatief goede en duurzame onderwijsvoorziening in het dorp Tjalleberd. Per 1 augustus 2014 zijn de openbare basisscholen d Aldewei en De Streek gefuseerd en daaruit is OBS De Nijewei ontstaan. Uw gemeenteraad heeft met deze fusie ingestemd. In de fusie-effectrapportage is toen al geschreven over het vormen van uiteindelijk één dorpsschool in Tjalleberd. De besturen van cpo Tjongerwerven en scholennetwerk De Basis hebben hier veelvuldig overleg over gehad en zijn tot de conclusie gekomen dat één gezamenlijke dorpsschool in Tjalleberd haalbaar, wenselijk en noodzakelijk is. Hiervoor is voor de zomervakantie 2014 een intentieverklaring ondertekend die de instemming heeft gekregen van de twee betrokken medezeggenschapsraden. In de daarop volgende gesprekken is tevens geconcludeerd dat deze school dan bestuurlijk wordt ondergebracht bij cpo Tjongerwerven. Dit betekent dat de OBS De Nijewei daarmee per 1 augustus 2015 wordt opgeheven en gesloten, tenzij de gemeente de openbare school zou wensen over te nemen. Het aantal leerlingen van de twee scholen is nogal verschillend. Per 1 augustus 2015 heeft OBS De Nijewei nog 51 leerlingen en CBS De Anjewier bijna 100 leerlingen. Ook de nieuwe instroom is aanmerkelijk groter bij De Anjewier met een kleuterbouw van 40 leerlingen. Vanwege beschikbare fusiegelden van OBS d Aldewei en De Streek zijn er nog voldoende middelen om het onderwijs betaalbaar te houden, maar dit geldt niet voor de langere termijn. Ook de kwaliteit van het onderwijs is in orde, maar met steeds minder leerlingen komt deze kwaliteit onder druk te staan. Men wil voorkomen dat dit gebeurt en wil graag zelf de regie houden over het beste onderwijs voor de leerlingen. In de gesprekken werken scholennetwerk De Basis en cpo Tjongerwerven als gelijkwaardige partners aan één dorpsschool voor Tjalleberd. Er wordt uitdrukkelijk gekozen voor samenwerken in plaats van concurrentie. De nieuwe school kan, ook bij nog teruglopende leerlingenaantallen, ruim 100 leerlingen houden. Kwalitatief goed basisonderwijs is gebaat bij een kwantitatief stabiele leerlingpopulatie.

2 Identiteit De twee besturen hebben een verschillende identiteit. Ze kiezen voor de nieuwe school voor de informele samenwerkingsschool die identiteitsrijk is. Dat is niet automatisch een christelijke of een openbare school, maar een school waar bewust inhoud wordt gegeven aan verschillende vormen van identiteit. Een school waar de huidige ouders, leerlingen en medewerkers zich welkom voelen met respect voor de verschillende achtergronden, levensovertuigingen en zienswijzen. Het begrip identiteitsrijk zal door een gezamenlijke werkgroep invulling worden gegeven. De school is een informele samenwerkingsschool. Bij een formele samenwerkingsschool is er sprake van een autonome school met een eigen bestuur. Dit geeft niet alleen regeltechnisch veel problemen, maar ook een onzekere rechtspositie voor de huidige werknemers. Informeel duidt op bestuurlijke onderbrenging bij een van de besturen, zoals hier cpo Tjongerwerven, maar een invulling van de identiteit zoals die past bij een samenwerkingsschool. Draagvlak ouders, leerkrachten en maatschappelijke omgeving De medezeggenschapsraden hebben ingestemd met de intentieverklaring voor de vorming van de samenwerkingsschool en dit geeft een duidelijke indicatie voor het draagvlak. Ook in informele zin is hiervan sprake. Het dorpsbelang heeft al meerdere keren aangedrongen op samenwerking tussen toen de nog drie scholen en ook de wens uitgesproken voor één dorpsschool. In een door Bureau Meesterschap uitgevoerd haalbaarheidsonderzoek is ook in breder verband gekeken naar het draagvlak. Uit dit haalbaarheidsonderzoek blijkt dat een fusie kansen biedt om de kwaliteit van onderwijs voor alle kinderen in het dorp te waarborgen. Daarnaast is een goede onderwijsvoorziening in het dorp belangrijk voor alle ouders. Kinderen trekken in het dorp al gezamenlijk op en dus is het logisch dat ze ook naar één school gaan. Opvallend is dat de kwaliteit van onderwijs en de toekomstbestendigheid in het dorp Tjalleberd als belangrijkste aspecten naar voren komen in de interviews met leerkrachten, medezeggenschapsraden en de ouders. In het algemeen spreekt men de verwachting uit dat de vorming van een Informele Samenwerkingsschool zal leiden tot verdere verbetering van de kwaliteit. We verwijzen naar het ter inzage liggende draagvlakonderzoek. Kwaliteit van het onderwijs De twee betrokken scholen hebben nu een basisarrangement, zodat er een goede startpositie is ten aanzien van de kwaliteit van het onderwijs. De betrokken teams gaan de komende periode zich buigen over het schoolconcept. De besturen schrijven daarin niet een bepaald concept voor, maar nodigen de teams juist uit een onderwijsinhoud te kiezen die onderscheidend is en passend is bij de ontwikkelingen van deze tijd. Ook een onderwijsinhoud die passend is bij de maatschappelijke omgeving en bij de mogelijkeheden van het team en de leerlingen. Kernwoorden hierbij zijn gepersonaliseerd leren, gebruik maken van moderne leermiddelen en inhoud geven aan passend onderwijs. Bij dit proces van keuzes maken worden de directie en teams ondersteund. Effecten Door de fusie en de keuze voor informele samenwerkingsschool onder de vlag van cpo Tjongerwerven wordt de openbare basisschool in Aengwirden gesloten. Door de keuze voor de identiteitsrijke samenwerkingsschool blijft basisonderwijs als een toekomstbestendige voorziening in stand en kan voor leerlingen in de regio Aengwirden huisnabij onderwijs worden gegarandeerd. Door zorgvuldigheid te betrachten in het proces van samenvoeging wordt ervoor gewaakt dat een ieder zich blijvend kan herkennen in de uitingen van identiteit. Ouders die uit overtuiging willen blijven kiezen voor openbaar onderwijs kunnen binnen een cirkel van tien kilometer kiezen uit diverse scholen in Heerenveen, Tijnje, Aldeboarn, Haskerdijken en Langezwaag. Ten aanzien van de huisvesting van de nieuw te vormen fusieschool merken we het volgende op. Na de fusie heeft de nieuwe school ongeveer 150 leerlingen. Het gebouw van De Anjewier heeft vijf lokalen en is daarvoor te klein. Ook De Nijewei heeft op zich onvoldoende ruimte. Er zijn meerdere oplossingen mogelijk. De besturen kiezen zelf nadrukkelijk voor één locatie, zodat er ook echt een nieuwe school kan 2

3 ontstaan met één team en juist niet in deze startfase met een dislocatie en een sub team. In de nieuwe situatie zijn er bij concentratie op één locatie volgens de schoolbesturen waarschijnlijk twee noodlokalen nodig zijn op het terrein van De Anjewier. Hiervoor zal nog in nadere afstemming met de gemeente naar een oplossing moeten worden gezocht. Op dit moment is overigens door de schoolbesturen hiervoor geen aanvraag ingediend in het kader van het programma van voorzieningen onderwijshuisvesting. Een aanvraag zal moeten worden beoordeeld aan de hand van het bestaande beleid. Dat beleid gaat bij uitbreiding uit van verwijzing naar leegstand. In dit geval is die leegstand aanwezig op De Nijewei, zodat daarnaar verwezen zal moeten worden. Bij toekenning van bekostiging van noodlokalen door de gemeente zijn daaraan niet alleen directe financiële consequenties verbonden, ook gaat er precedentwerking van uit voor andere gevallen. Als indicatie van de kosten het volgende beeld. De kosten van het plaatsen van twee nieuwe noodlokalen bedragen normatief circa ,--. In het geval van het hergebruiken van eventueel beschikbare noodlokalen elders binnen de gemeente, kost het verplaatsen daarvan indicatief ,--. Het staat de betrokken schoolbesturen uiteraard vrij zelf voor extra huisvesting op de locatie van de fusieschool zorg te dragen. Door de samenvoeging en de sluiting van OBS De Nijewei zal het vrijkomende schoolgebouw, als het volledig wordt verlaten, conform artikel 110 van de Wet primair onderwijs in eigendom worden overgedragen aan de gemeente. Gedurende de tijd dat het schoolgebouw leeg staat in afwachting van een definitieve bestemming heeft de gemeente na retour van de eigendom wel de kosten van het beheer van het gebouw. Voor de exploitatie kunnen we uitgaan van een bedrag van circa ,- per jaar. De kosten hiervan worden in de begroting geraamd binnen het hoofdstuk van eigendommen niet voor de openbare dienst bestemd (thema 1). De kosten van kapitaallasten ( voor het gebouw en 179 voor de grond), OZB ( school en 890 gymzaal) en verzekeringen ( 1.750) kunnen worden overgeheveld van Thema 1 naar Thema 3. De kosten van instandhouding/onderhoud ad. circa van het gebouw zijn nu niet opgenomen in de begroting en zullen leiden tot een incidentele/structurele uitzetting van de begroting. De boekwaarde van het gebouw is per voor de gebouwen en voor de grond. De gymzaal heeft geen boekwaarde meer. Er zijn een drietal mogelijkheden: Gebouw komt over naar de gemeente en blijft zonder bestemming c.q. staat leeg. Kost jaarlijks circa waarvoor thans geen dekking beschikbaar is. Voor de lasten van rente en afschrijving, OZB en verzekeringen is in de begroting = geraamd. Gemeente laat de school en de gymzaal slopen. De boekwaarde van moet dan worden afgeboekt, de jaarlijks geraamde lasten van kunnen vrijvallen. De grond houdt z n waarde en kan in eigendom blijven. Gemeente zoekt een koper voor de gebouwen. In hoeverre de verkoopprijs de boekwaarde kan afdekken is thans niet duidelijk. Beleid en regelgeving Fusie van scholen heeft tot gevolg dat formeel één van beide scholen wordt gesloten. Bij de voorgenomen vorming van de samenwerkingsschool zal sprake zijn van sluiting van OBS De Nijewei. De gemeente is op verschillende wijzen bij deze scholenfusie betrokken. Ons college dient advies over de wenselijkheid van de fusie uit te brengen. Daarnaast moet uw gemeenteraad aangeven of de gemeente de op te heffen openbare school wil overnemen en in stand wil houden. Door een wijziging van de wettelijke regeling is 3

4 het besluit tot sluiting van een openbare school namelijk inmiddels niet meer de exclusieve bevoegdheid van de gemeenteraad. Dat besluit kan sinds 1 januari 2014 door het verzelfstandigde schoolbestuur zelf worden genomen. De gemeenteraad wordt nog wel in de gelegenheid gesteld te besluiten de openbare school over te nemen. In verband met deze recente aanpassing van de wettelijke regeling merken we ter informatie nog het volgende op over de achtergrond van de gemeentelijke rol in het kader van het opheffen van openbare scholen. De gemeente, van oudsher de taak van schoolbestuur uitoefenend in het openbaar basisonderwijs, heeft met de oprichting van de Stichting Openbaar Scholennetwerk De Basis te Heerenveen alle taken en bevoegdheden van het bevoegd gezag aan de stichting overgedragen. Dit betekent met andere woorden dat de gemeente deze taken en bevoegdheden met betrekking tot het openbaar basisonderwijs kwijt is. Echter, zo gold tot 1 januari 2014, met uitzondering van de bevoegdheid tot opheffing van een openbare school. Wettelijk was het tot dan niet mogelijk de bevoegdheid tot het opheffen van een openbare school over te dragen, dit was en bleef tot dan de exclusieve bevoegdheid van de gemeenteraad. Deze bevoegdheid is gekoppeld aan de algemene overheidstaak van de gemeente om te voorzien in voldoende openbaar onderwijs. Wat als voldoende beschouwd mag worden is als zodanig niet in de regelgeving bepaald. Als uitgangspunt geldt dat van voldoende gelegenheid tot het volgen van openbaar onderwijs nog sprake is, als zich binnen 10 km een openbare school bevindt. Per 1 januari 2014 is de wettelijke regeling zodanig gewijzigd, dat een verzelfstandigd bestuur ook de bevoegdheid tot het sluiten van een openbare school heeft gekregen. Een openbare school kan pas worden bestuurd door een stichting als het bevoegd gezag van die openbare school aan die stichting is overgedragen door de gemeenteraad. Wat betreft de overheersende overheidsinvloed bepaalt de Wet op het primair onderwijs onder meer dat de gemeenteraad wat betreft het openbaar onderwijs bevoegd is de bestuursleden te benoemen. Verder zijn er verschillende toezichtsfiguren geregeld, zoals het goedkeuringsrecht van de gemeenteraad ten aanzien van de begroting, jaarrekening of wijziging van de statuten van de stichting. In overeenstemming met bovengenoemd uitgangspunt is de besluitvorming over de opheffing van een openbare school die in stand wordt gehouden door een verzelfstandigd bestuur nu ook neergelegd bij dat bestuur. Een openbare school kan echter pas opgeheven worden door een verzelfstandigd bestuur als de gemeenteraad de kans heeft gekregen de school over te nemen, maar daartoe niet besluit. De gemeenteraad dient immers vanuit zijn verantwoordelijkheid voor voldoende en kwalitatief goed openbaar onderwijs in een gemeente die mogelijkheid te hebben. Hiertoe dient het verzelfstandigd bestuur het voornemen tot opheffen aan de gemeente te melden. De nieuwe wetgeving vereist dat De Basis deze mogelijkheid één jaar voor de beoogde fusiedatum voorlegt aan de gemeenteraad, opdat de gemeenteraad in de gelegenheid is vóór 1 februari te besluiten het bevoegd gezag van de school over te nemen. Zoals opgemerkt blijft na sluiting van de openbare basisschool voldoende gelegenheid tot het volgen van openbaar onderwijs bestaan. De voorgenomen fusie heeft een marginaal effect op de keuzevrijheid. Aan het als algemeen uitgangspunt gehanteerde criterium van voldoende gelegenheid tot het volgen van openbaar onderwijs binnen een straal van 10 kilometer zal in elk geval ruimschoots blijven worden voldaan. Het overnemen door de gemeente van het bevoegd gezag van de openbare basisschool is ook overigens geen reële optie, gelet op de financiële consequenties die dan voor een groot deel voor rekening van de gemeente zouden komen. Vandaar dat voorgesteld wordt formeel te verklaren dat de gemeente het bevoegd gezag van de door Openbaar Scholennetwerk De Basis per 1 augustus 2015 te sluiten openbare basisschool De Nijewei niet wenst over te nemen. De gemeenteraad dient dit besluit zoals gemeld wettelijk vóór 1 februari te nemen. Financiën, risico s en beheersmaatregelen Door de samenvoeging en de sluiting van OBS De Nijewei zal het vrijkomende schoolgebouw conform artikel 110 van de Wet primair onderwijs in eigendom worden overgedragen aan de gemeente. Aan de 4

5 opheffing van de school zijn voor de gemeente als zodanig niet direct kosten verbonden. Gedurende de tijd dat het schoolgebouw leeg staat in afwachting van een definitieve bestemming heeft de gemeente na retour van de eigendom wel de kosten van het beheer van het gebouw. Met de kosten van kapitaallasten, OZB en Verzekeringen is in de begroting rekening gehouden tot een bedrag van Dit bedrag kan van Thema 1 naar Thema 3 worden overgeheveld. Voor de onderhoudskosten is geen dekking beschikbaar. Jaarlijks moet rekening worden gehouden met circa De boekwaarde van het gebouw is per voor de gebouwen en voor de grond. Wij zullen nagaan welke mogelijkheden de gemeente met deze locatie heeft en daarop in de Verantwoordings- en perspectiefnota terugkomen. Vervolgaanpak De formele procedures richting het ministerie voor de totstandkoming van de beoogde samenwerkingsschool worden door de betrokken schoolbesturen verder afgerond. Communicatie Het raadsbesluit en het begeleidende advies wordt na vaststelling aan het schoolbestuur gezonden. Uiteraard is het bestuur van De Basis in het kader van de besluitvoorbereiding van het gemeentelijk uitgangspunt op de hoogte. Relevante informatie - Aanvraag De Basis d.d. 14 november 2014 inzake fusie en opheffing van de school per 1 augustus Instemming met de fusie van de betrokken medezeggenschapsraad. - Haalbaarheidsonderzoek c.q. fusie effectrapportage. Het college van burgemeester en wethouders van Heerenveen, de secretaris, de burgemeester, de heer F.H. Perdok de heer T.J. van der Zwan 5

6 Registratie GF Onderwerp Fusie en sluiting openbare basisschool De Nijewei Tjalleberd De raad van de gemeente Heerenveen; gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders van 9 december 2014 ; gelet op artikel 159, lid 2, van de Wet primair onderwijs en de door het schoolbestuur overgelegde fusie effectrapportage; overwegende dat de raad vóór 1 februari dient aan te geven of de gemeente de per 1 augustus 2015 te sluiten openbare basisschool De Nijewei te Tjalleberd wenst over te nemen; Besluit Het bevoegd gezag van de, door Openbaar Scholennetwerk De Basis per 1 augustus 2015 te sluiten openbare basisschool De Nijewei te Tjalleberd, niet over te nemen. Aldus vastgesteld in de openbare raadsvergadering van 19 januari de griffier, de voorzitter, mevrouw W.J.M.A. Jansen de heer T.J. van der Zwan