Registratienummer: GF Datum collegebesluit: 3 juni 2014 Agendapunt: 3

Transcriptie

1 Aan de gemeenteraad Registratienummer: GF Datum collegebesluit: 3 juni 2014 Agendapunt: 3 Portefeuillehouder: De heer J.C.F. Broekhuizen Behandelend ambtenaar: Mevrouw M. Mulder Onderwerp: Integrale afweging beleid en budgetten sociaal domein Voorstel: 1. De notitie integrale afweging beleid en budgetten sociaal domein vast te stellen als richtinggevend kader voor de noodzakelijke omvormingen in het sociaal domein. 2. De sturingsmogelijkheden voor de nieuwe taken in het kader van de 3D s maximaal te benutten en hiermee in 2015 een financiële ombuiging, indicatief van te realiseren ter beperking van het risico van in Deze sturingsmogelijkheden zijn: - Uitvoeren van wettelijke taken op minimum niveau - Ombuigen van maatwerkvoorzieningen naar algemene voorzieningen - Ombuigen van categoriale regelingen naar maatwerkvoorzieningen - Scherpe indicatie bij de toegang en tijdig op- en afschalen van ondersteuning - Scherpe tarieven inkoop - Differentiatie Persoons Gebonden Budgetten (PGB s) - Inzetten van maximale eigen bijdragen bij alle maatwerkvoorzieningen - Beperken vergoeding vervoer naar de dichtstbijzijnde passende voorziening - Innovatieve oplossingen 3. Binnen de huidige taken in het sociaal domein maatregelen te nemen met een totaal aan ombuigingen (bezuiniging) van waardoor totaal wordt omgebogen, waarmee het risico van kan worden opgevangen. Deze voorgestelde ombuigingen van het huidige beleid, met ingang van 2015 zijn: o De voorziening Huishoudelijke Hulp 1 niet langer aanbieden als maatwerkvoorziening maar als algemene voorziening; dit levert een ombuiging op van ; voor de huidige cliënten geldt een overgangstermijn van maximaal een half jaar. o Gebiedsgerichte toegang bij bestaande voorzieningen WMO; deze leveren een ombuiging van op. o Inverdieneffecten door innovatieve oplossingen bijstand levert een ombuiging op van o Maximale eigen bijdrage hanteren bij bijzondere bijstand (drempel en draagkracht) levert een ombuiging op van In te stemmen met het toevoegen van de middelen in het sociaal domein voor maatwerk- en preventieve voorzieningen aan het Deelfonds Sociaal Domein.

2 Inleiding Per 1 januari 2015 worden wij als gemeente verantwoordelijk voor de te decentraliseren taken Awbz en Jeugdzorg; hiertoe worden de nieuwe WMO en de nieuwe Jeugdwet ingevoerd; tevens wordt de Participatiewet ingevoerd per 1 januari Deze nieuwe taken dienen door de gemeente te worden uitgevoerd met forse kortingen op de beschikbare budgetten. Bovendien neemt de ondersteuningsbehoefte toe, zowel op het gebied van de WMO/Abwz als in de Jeugdzorg. In de brief van 22 april 2014 aan uw gemeenteraad hebben wij gewezen op de financiële risico s die gepaard gaan met de decentralisatie van taken in het sociale domein. Tevens hebben wij daarbij aangegeven dat de eerste jaren de mogelijkheden om bij te sturen beperkt zijn door het behoud van rechten (indicaties) van zorggebruikers. RISICO 3D s Door de kortingen op de budgetten is er sprake van een fors risico. Dit risico bedraagt indicatief 6,4 miljoen in 2015 en loopt op tot 8,1 miljoen in Deze bedragen zijn als volgt opgebouwd 2015 na Zorgakkoord** WMO 3 miljoen 2,5 miljoen 3 miljoen - Participatiewet 0,9 miljoen 0,9 miljoen 1,7 miljoen - Jeugdzorg 1,5 miljoen 1,35 miljoen 2,4 miljoen - Korting HH* 1 miljoen 1 miljoen 1 miljoen Totaal risico 6,4 miljoen 5,75 miljoen 8,1 miljoen * Korting huidige budget WMO huishoudelijke hulp van 40% ** De tegemoetkoming van het rijk in het overeengekomen Zorgakkoord van april 2014 zal de opgave wel wat verkleinen, maar niet oplossen. Dit zorgakkoord levert onze gemeente in 2015 een bedrag op van 6,5 ton in het eerste jaar, in eerste instantie bestemd voor de Wmo ( ) en de Jeugdwet ( ). De effecten van de meicirculaire zijn nog niet geheel doorgerekend voor de Jeugdwet en de nieuwe taken WMO en huidige taken WMO. De cijfers voor de Participatiewet volgen pas in juni. Wij zullen uw raad informeren over al deze effecten voor de behandeling in uw raad. RISICO UITKERINGEN (Wet BUIG) Naast het financiële risico als gevolg van de korting op de budgetten voor de nieuwe taken 3D s is het grootste risico in het sociaal domein het risico op de uitkeringen. Bij de VenP nota is uw raad voorgesteld om de inkomsten van de MAU aanvraag alvast in te boeken ter hoogte van 1,4 miljoen. Indien deze aanvraag niet of niet volledig wordt gehonoreerd ontstaat een tekort van maximaal 1,4 miljoen. Dit tekort kan nog verder oplopen als de aangekondigde korting op het rijksbudget van 8% ook doorgaat. Overwegingen Omvormingsopgave sociaal domein In de visie sociaal beleid, door uw raad vastgesteld op 1 juli 2013, heeft uw raad als uitgangspunt opgenomen dat de taken in het sociaal domein binnen de beschikbare budgetten moeten worden uitgevoerd. Het bieden van passende ondersteuning binnen de beschikbare middelen heeft, gezien de kortingen op het budget, tot gevolg dat er binnen het sociaal domein een forse omvormingsopgave ligt. Deze omvormingsopgave bedraagt in ,57 miljoen. Complicerende factor is dat de eerste jaren de bijsturingsmogelijkheden zijn beperkt door het behoud van rechten (indicaties) van zorggebruikers; deze zijn per decentralisatie verschillend. Visie sociaal beleid In de visie sociaal beleid hebben wij reeds invulling gegeven aan de wijze waarop wij de omvormingsopgave inhoudelijk vorm willen geven. De belangrijkste pijlers voor innovatie en omvorming in de visie sociaal beleid zijn: - Versterken zelfredzaamheid en sociale cohesie - Vroegsignalering en preventie - Toegang: gebiedsgericht en integraal - Vangnet: zorgcoördinatie volgens principe 1 gezin, 1 plan, 1 contactpersoon

3 Doel van deze omvorming is om de druk op de duurdere maatwerkvoorzieningen te verminderen door verschuiving van de ondersteuning van zwaardere naar lichter vormen. Dit is noodzakelijk om zwaardere vormen van ondersteuning te kunnen blijven bieden aan onze inwoners voor wie dit noodzakelijk is. Sturingsmogelijkheden van uw raad: scherpe keuzes noodzakelijk De notitie Integrale afweging beleid en budgetten sociaal domein is bedoeld om de sturingsmogelijkheden van uw raad in beeld te brengen en uw raad in staat te stellen om een integrale afweging te maken tussen de taken en budgetten binnen het brede sociale domein en daarmee scherp afgewogen keuzes te kunnen maken om de ondersteuning binnen het sociaal domein te kunnen blijven bieden binnen de budgetten. Sturingsmogelijkheden in het sociaal domein zijn: - Uitvoeren van wettelijke taken op minimum niveau o Kwantiteit van ondersteuning o Kwaliteit van ondersteuning - Ombuigen van maatwerkvoorzieningen naar algemene voorzieningen - Ombuigen van categoriale regelingen naar maatwerkvoorzieningen: (deze sturingsmogelijkheden zijn door uw raad al maximaal benut) - Scherpe indicatie bij de toegang en tijdig op- en afschalen van ondersteuning (continue herindicering) - Scherpe tarieven inkoop - Differentiatie Persoons Gebonden Budgetten (PGB s) - Inzetten van maximale eigen bijdragen bij alle maatwerkvoorzieningen - Beperken vergoeding vervoer naar de dichtstbijzijnde passende voorziening - Innovatieve oplossingen zoals kruisbestuivingen tussen de drie leefdomeinen, maar ook de pijlers van inhoudelijke omvormingen uit de visie sociaal beleid: o Versterking zelfredzaamheid en sociale cohesie o Versterken vroegsignalering en preventie o Toegang o Vangnet o Van maatwerkvoorzieningen naar algemene voorzieningen o Inzet WWB in WMO in de wijk of algemene voorzieningen o Inzet WWB in de Wsw ter vergroting van de verdiencapaciteit en ter vergroting van de kansen op reintegratie naar werk Deze sturingsmogelijkheden zullen maximaal moeten worden ingezet om de passende ondersteuning binnen het sociaal domein te kunnen blijven bieden aan inwoners die dit nodig hebben binnen de beschikbare budgetten. De gemeente wordt verantwoordelijke voor de zware vormen van ondersteuning; om deze vormen van zorg te kunnen garanderen zal ombuiging mede moeten plaatsvinden binnen de huidige lichte vormen van ondersteuning. Deelfonds Sociaal Domein Met ingang van 2015 wordt ook een Deelfonds Sociaal Domein ingesteld. Het betreft een tijdelijk fonds van 3 jaar. Daarna gaat het op in het gemeentefonds. Doel van het Deelfonds Sociaal Domein is dat de middelen voor de nieuwe taken in het kader van de 3D s ook voor het sociaal domein beschikbaar blijven De gemeente is vrij om eigen middelen toe te voegen aan het deelfonds Sociaal Domein. Bezuinigingen die gerealiseerd worden binnen de verplichte onderdelen in het Sociaal Deelfonds, blijven de eerste drie jaren binnen dit Deelfonds Sociaal Domein. Wij stellen voor dat alle middelen in het sociaal domein, ook de huidige preventieve voorzieningen en maatwerkvoorzieningen toe te voegen aan het Deelfonds Sociaal Domein, met uitzondering van de middelen voor de algemene bijstand WWB (wet BUIG) aangezien dit wettelijk gezien niet kan. Hierdoor kan invulling gegeven worden aan het sturen op de middelen in het Sociaal Domein, onder andere de afschaling van zware specialistische ondersteuning naar lichtere vormen van ondersteuning en het ontschotten van budgetten.

4 Kanttekeningen De voorgestelde ombuigingen vragen om scherpe keuzes van uw raad. Deze ombuigingen zullen veel inwoners raken. Zeker als dit inhoudt dat men nu voorzieningen ontvangt, waar men straks geen recht meer op heeft, tenzij de individuele situatie zodanig is dat men niet zelf in die ondersteuning kan voorzien. Ons uitgangspunt is echter steeds dat er sprake moet zijn van passende ondersteuningsmogelijkheden, passend bij de vraag van de inwoner en passend bij diens individuele situatie. Iedere inwoner is zelf verantwoordelijk voor de inrichting van zijn leven. Indien dat niet lukt, ook niet met de inzet van het sociaal netwerk dan heeft de gemeente een verantwoordelijkheid. Bijvoorbeeld, het schoonmaken van de eigen woning is op basis van de nieuwe WMO geen taak meer van de gemeente. Als een inwoner hierbij ondersteuning nodig heeft is dit primair zijn eigen verantwoordelijkheid hierin te voorzien. Pas als deze ondersteuning wel noodzakelijk is, maar de inwoner kan hierin door zijn individuele situatie niet in voorzien en daardoor komt zijn zelfredzaamheid in het geding, is de gemeente verantwoordelijk hiervoor een vangnet aan te bieden. Bovenstaande betreft de kern van de door uw raad vastgestelde visie sociaal beleid. Dit betekent een verdergaande kanteling, een verschuiving van verantwoordelijkheden van de overheid terug naar de burger. Op termijn, dus na 2015 zullen wij uw raad ook mogelijke keuzes voorleggen op het gebied van vervoer, hulpmiddelen en schuldhulpverlening. Deze keuzemogelijkheden vragen echter meer voorbereiding, vooral om te voorzien in een alternatieve vorm van ondersteuning en leveren minder ombuigingen op. Stapelingseffecten De voorgestelde maatregelen kunnen voor een beperkt aantal inwoners leiden tot stapelingseffecten, maar deze effecten worden opgevangen via het vangnet van de bijzondere bijstand. Uitvoeringskosten De voorgestelde ombuigingen hebben ook effect op de benodigde formatie in het sociaal domein. Zoals bekend is de formatie bij de zowel de uitvoeringsorganisatie als bij beleid en regie in het sociaal domein 30% lager dan bij andere gemeenten. Door de ombuigingsmaatregelen zal het tekort aan formatie dalen van 30% naar 25%. Vervolgproces - De besluitvorming van uw raad is bepalend voor de uitwerking in de diverse beleidsnota s, zoals de beleidsnota WMO 2015, de beleidsnota Zorg voor Jeugd 2015 en de beleidsnota Werk en Inkomen 2015; - Vervolgens vindt vertaling plaats in verordeningen en beleidsregels; - Inwoners waarvoor de geboden ondersteuning wijzigt of eindigt worden zo tijdig mogelijk geïnformeerd; ook huidige contractpartners worden geïnformeerd. - De verleende ondersteuning (zorggebruik) en de hiermee gemoeide financiële middelen worden nauwkeurig gemonitord. Millenniumparagraaf Diverse millenniumdoelen zijn van toepassing, met name millenniumdoel 1. Ter inzage liggende stukken: Het college van burgemeester en wethouders van Heerenveen, de secretaris, de burgemeester, de heer F.H. Perdok de heer T.J. van der Zwan

5 Gemeenteraad Onderwerp: Integrale afweging beleid en budgetten sociaal domein Registratienummer: GF De raad van de gemeente Heerenveen; gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders van 3 juni 2014; overwegende dat; - de financiële risico s als gevolg van de drie decentralisaties, de korting op het budget voor Huishoudelijke Hulp én de stijging van de bijstandsuitkeringen erg groot zijn en de sturingsmogelijkheden in de eerste jaren beperkt. - ombuigingen in beleid en budgetten noodzakelijk zijn om de taken binnen het sociaal domein binnen de beschikbare middelen uit te voeren; gelet op, - het besluit van de raad bij de vaststelling van de visie sociaal beleid op 1 juli 2013, om passende ondersteuning te bieden binnen de beschikbare middelen; - de noodzaak tot ombuiging om zware passende ondersteuning te kunnen blijven bieden aan inwoners voor wie dat noodzakelijk is; BESLUIT 1. De notitie integrale afweging beleid en budgetten sociaal domein vast te stellen als richtinggevend kader voor de noodzakelijke omvormingen in het sociaal domein. 2. De sturingsmogelijkheden voor de nieuwe taken in het kader van de 3D s maximaal te benutten en hiermee in 2015 een financiële ombuiging, indicatief van te realiseren ter beperking van het risico van in Deze sturingsmogelijkheden zijn: a. Uitvoeren van wettelijke taken op minimum niveau b. Ombuigen van maatwerkvoorzieningen naar algemene voorzieningen c. Ombuigen van categoriale regelingen naar maatwerkvoorzieningen d. Scherpe indicatie bij de toegang en tijdig op- en afschalen van ondersteuning e. Scherpe tarieven inkoop f. Differentiatie Persoons Gebonden Budgetten (PGB s) g. Inzetten van maximale eigen bijdragen bij alle maatwerkvoorzieningen h. Beperken vergoeding vervoer naar de dichtstbijzijnde passende voorziening i. Innovatieve oplossingen 3. Binnen de huidige taken in het sociaal domein maatregelen te nemen met een totaal aan ombuigingen (bezuiniging) van 1.930, waardoor totaal wordt omgebogen, waarmee het risico van kan worden opgevangen. Deze voorgestelde ombuigingen huidige beleid, met ingang van 2015 zijn: a. De voorziening Huishoudelijke Hulp 1 niet langer aanbieden als maatwerkvoorziening maar als algemene voorziening; dit levert een ombuiging op van Voor de huidige cliënten geldt een overgangstermijn van maximaal een half jaar. b. Gebiedsgerichte toegang bij bestaande voorzieningen WMO; deze leveren een ombuiging van op. 1

6 c. Inverdieneffecten door innovatieve oplossingen bijstand levert een ombuiging op van d. Maximale eigen bijdrage hanteren bij bijzondere bijstand (drempel en draagkracht) levert een ombuiging op van In te stemmen met het toevoegen van de middelen in het sociaal domein voor maatwerk- en preventieve voorzieningen aan het Deelfonds Sociaal Domein. Aldus vastgesteld in de openbare raadsvergadering van 11 september De griffier, De voorzitter, mevrouw W.J.M.A. Jansen de heer T.J. van der Zwan 2