Christelijke kerk hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Transcriptie

1 Auteur VO-content Laatst gewijzigd 15 December 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet. Wikiwijs Maken is een onderdeel van Wikiwijsleermiddelenplein, hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt.

2 Inhoudsopgave Christelijke kerk Vooraf Stap1 Stap2 Stap3 Stap4 Stap5 Stap6 Extra: lvoorl Begrippenlijst Over dit lesmateriaal Pagina 1

3 Christelijke kerk Vooraf Luther en Calvijn protesteerden tegen misstanden in de christelijke kerk onder leiding van de paus. Door de Reformatie (hervorming) ontstonden nieuwe kerken in Noord- en Midden-Europa. De eenheid van het geloof ging verloren. Dit leidde tot godsdienstoorlogen. In de kerken van de Reformatie kregen gewone gelovigen meer invloed. De macht van de paus verminderde sterk. Aan het eind van deze opdracht kun je uitleggen wat de oorzaken waren van de splitsing in de christelijke kerk van Europa. beschrijven welke rol Luther en Calvijn speelden in de Reformatie. beschrijven welke verschillen er zijn tussen katholieken en protestanten. uitleggen waarom de Reformatie grote gevolgen had voor de hele maatschappij. beschrijven welke kenmerken van de Reformatie je kunt herkennen in de kerken van nu. Eindproduct Als eindproduct van deze opdracht maak je samen met een klasgenoot een fotopresentatie. Hierin laat je verschillen zien tussen het protestantse en het rooms-katholieke geloof. Beoordeling Jullie krijgen een goede beoordeling voor de opdracht als: De fotopresentatie minstens 12 foto's bevat, over elke kerk 6 De foto's goed passen bij het afgebeelde geloof. Je juiste en passende bijschriften hebt gemaakt. De fotopresentatie op tijd klaar is. De fotopresentatie goed is afgewerkt en geschikt is om als kijkquiz te gebruiken. Pagina 2

4 Activiteiten Stap Groepsgrootte Activiteit Stap 1 Alleen Kennisbank 'Misstanden in de katholieke kerk' bestuderen en vragen beantwoorden. Stap 2 Alleen Kennisbank 'Reformatie' bestuderen en vragen beantwoorden. Stap 3 Alleen Vragen beantwoorden over de katholieke en protestantse kerk. Stap 4 Alleen Voorbeelden zoeken van katholieke en protestantse kunst. Stap 5 Samen Toets 'Christelijke kerk' maken. Stap 6 Samen Eindproduct maken: een fotopresentatie over kerk en geloof. Benodigdheden Geen bijzonderheden. Tijd Voor deze opdracht heb je 1 lesuur nodig. Stap1 Inleiding De Katholieke Kerk had gedurende de Middeleeuwen een dominante positie in de maatschappij. De Kerk had echter ook te maken met kritiek. De leider van de christelijke Kerk in Byzantium bijvoorbeeld, wilde niets met de paus in Rome te maken hebben. In West-Europa waren er gelovigen die op zoek waren naar zuiverheid in het geloof. Soms werden deze groepen door de Kerk in de ban gedaan of veroordeeld als ketters. Toen Maarten Luther misstanden in de Kerk aan de kaak stelde, groeide hij uit tot een machtig tegenstander. Met Calvijn en andere hervormers deed hij de Katholieke Kerk op haar fundamenten schudden. Bestudeer het onderdeel over misstanden in de Katholieke kerk. KB: Misstanden in de Katholieke kerk Beantwoord nu de onderstaande vragen. Pagina 3

5 Vragen: 1. Wat betekent: de Katholieke kerk had een dominante positie? A. In de Katholieke kerk hadden dominees veel te vertellen. B. Koningen hadden het voor het zeggen in de Katholieke kerk. C. De Katholieke kerk had grote invloed op het politieke en maatschappelijke leven. 2. Waarom kochten gelovigen aflaten? A. Volgens de kerkelijke leer kon je daarmee boete doen voor bepaalde zonden. B. Daarmee kreeg je meer te zeggen in de kerk van je woonplaats. C. Aflaten konden worden gebruikt om uit de gevangenis te komen. 3. Wat was de taak van de kerkelijke Inquisitie? A. De Inquisitie sprak recht over kerkelijke leiders die zich aan misstanden schuldig maakten. B. De Inquisitie deed onderzoek naar ketters en kon die laten martelen. C. De Inquisitie was een soort kerkelijk leger dat streed tegen aanhangers van de Reformatie. 4. Welke redenen hadden gelovigen om kritiek te hebben op de Katholieke kerk? Meerdere antwoorden mogelijk. De kerkleiders waren meer bezig met macht en rijkdom dan met het geloof. Gewone gelovigen hadden niets te vertellen in de kerk. De paus had veel te weinig macht om het geloof te beschermen. De kerk besteedde teveel geld aan kunst en mooie kerkgebouwen. Met geld kon je in de kerk sneller hogerop komen dan met een goede opleiding. De aflaten brachten te weinig geld op om kerken te bouwen. 5. Bespreek de antwoorden op de vier vragen met een klasgenoot. Vraag hulp aan de docent als jullie er niet uitkomen. Stap2 Pagina 4

6 De Reformatie Lees nu in de Kennisbank de informatie over de Reformatie. KB: Reformatie Beantwoord de volgende vier vragen. 1. In welke landen werd het protestantisme het meest verbreid? A. In West- en Zuid-Europa. B. In Noord- en Midden-Europa. C. Buiten Europa. D. In Duitsland en Italië. 2. Waardoor konden de ideeën van de Reformatie zich zo snel verspreiden? A. In die tijd werd het wegennet snel verbeterd door de uitbreiding van de handel. B. In die tijd was het geloof erg belangrijk zodat er veel over gecommuniceerd werd. C. In die tijd was de boekdrukkunst uitgevonden en kwamen er meer beter opgeleide burgers. 3. Waarom leidde de Reformatie tot oorlogen in Europa? A. De paus probeerde met de Inquisitie ketterse gebieden met geweld te heroveren. B. Regeringsleiders kozen partij voor een geloof en kwamen daardoor met elkaar in conflict. C. Luther en Calvijn riepen hun aanhangers op om tegen de Katholieken te gaan vechten. 4. Waarom is de Reformatie van groot belang geweest voor de Nederlandse geschiedenis? A. De Reformatie leidde tot een opstand waarbij de Nederlanden uiteindelijk zelfstandig werden. B. De Reformatie betekende het einde van de Nederlandse zelfstandigheid. C. De Reformatie leidde tot een dertigjarige burgeroorlog in de Nederlanden. Stap3 Pagina 5

7 Lees de negen kenmerken hieronder. Welke kenmerken passen bij de protestantse kerk? Veel pracht en praal in de kerkgebouwen. Kerkgebouwen zijn sober en bevatten geen heiligenbeelden. De bijbel heeft het hoogste gezag en kan door elke gelovige worden begrepen. Er is een sterke kerkelijke hiërarchie van priesters. Gewone gelovigen hebben veel te vertellen in de kerk. Er zijn 7 sacramenten die gelovigen nodig hebben om bij de kerk te horen. Er zijn maar enkele sacramenten: Doop en Avondmaal. Geestelijken mogen trouwen. Geestelijken mogen niet trouwen. Verschil tussen Calvijn en Luther Lees nu de volgende zeven zinnen. Past de zin beter bij Luther of beter bij Calvijn? Of bij allebei? Hij publiceerde 95 stellingen tegen misstanden in de kerk. Hij geloofde in predestinatie. Hij schafte veel sacramenten af. Hij verzette zich tegen de rijkdom van de kerk. Hij vond dat de regering aan de kerk moet gehoorzamen. Hij werd in de ban gedaan en vogelvrij verklaard. Hij vertaalde de bijbel in de landstaal. Bespreek je antwoorden met een klasgenoot. Stap4 Pagina 6

8 Katholieke en protestantse kunst Voor de kerk was kunst erg belangrijk. Katholieke kerken hingen vol prachtige schilderijen en beelden. Maar er waren ook protestantse kunstenaars, die het geloof op hun manier in beeld brachten. Je gaat van allebei een voorbeeld opzoeken. Voor een voorbeeld van katholieke kunst ga je op zoek naar een kunstwerk van de schilder Michelangelo. Voor een voorbeeld van protestantse kunst ga je op zoek naar een kunstwerk van de schilder Rembrandt. Zoek bijvoorbeeld op de site naar voorbeelden. Natuurlijk kun je ook op een andere site zoeken. Zorg ervoor, dat je gekozen schilderij echt iets van dàt geloof laat zien, en schrijf erbij waarom je dit koos. Plak de twee afbeeldingen in een document en schrijf de uitleg erbij. Stap5 Pagina 7

9 Toets Voor je begint aan de afsluiting maak je de toets 'Christelijke kerk'. De toets bestaat uit een aantal gesloten vragen. Als je alle vragen beantwoord hebt, zie je je score. Je krijgt van de vragen die je fout hebt, het goede antwoord te zien. De score wordt opgenomen in het volgsysteem. Klik op de knop 'Toets' om te beginnen: Christelijke kerk kn.nu/toshq 1 De katholieke kerk had gedurende de Middeleeuwen een dominante positie in de maatschappij. Wat betekent dat? a. In de katholieke kerk had de paus alles te vertellen. b. Koningen hadden veel macht in de kerk. c. De katholieke kerk had een grote invloed op het politieke en maatschappelijke leven. 2 Pagina 8

10 De katholieke kerk had gedurende de Middeleeuwen een dominante positie in de maatschappij. De kerk had echter ook te maken met kritiek. De kerkleiders waren meer bezig met het vergaren van rijkdom voor het aanschaffen van kunst of het bouwen van kerken dan met het geloof. Een deel van het geld werd opgehaald door het verkopen van kwijtscheldingsbewijzen: een briefje van de kerk waarop staat dat je zonden zijn vergeven. Hoe werd zo n kwijtscheldingsbewijs genoemd? a. Boetebrief b. Aflaat c. Oorkonde d. Banbrief 3 De katholieke kerk had gedurende de Middeleeuwen een dominante positie in de maatschappij. De kerk had echter ook te maken met kritiek. Hoe werd door de kerk veelal omgegaan met kritiek? a. Kritiek werd hardhandig aangepakt door de Inquisitie, een kerkelijke rechtbank. b. Kritiek werd zeer serieus genomen; de kritiek had tot gevolg dat de kerk zich steeds vernieuwde. 4 In de 16e eeuw was er veel onvrede over de katholieke kerk. De onvrede had tot gevolg dat er een hervormingsbeweging opkwam. Luther en Calvijn waren belangrijke leiders van deze beweging. De volgelingen van deze beweging werden protestanten genoemd. In welke landen werd het protestantisme het meest verspreid? a. In landen in West- en Zuid-Europa b. In landen in Noord- en Midden-Europa c. In landen buiten Europa 5 In de 16e eeuw was er veel onvrede over de katholieke kerk. De onvrede had tot gevolg dat er een hervormingsbeweging opkwam. Luther en Calvijn waren belangrijke leiders van deze beweging. Over welke leider gaat het? Hij publiceerde 95 stellingen waarin hij aangaf wat hij van de kerk vond. Hij werd door de katholieke kerk in de ban gedaan. Pagina 9

11 Hij werkte aan een vertaling van de latijnse tekst van de bijbel naar het Duits om gewone burgers in contact te brengen met het woord van God. a. Calvijn b. Luther 6 In de 16e eeuw was er veel onvrede over de katholieke kerk. De onvrede had tot gevolg dat er een hervormingsbeweging opkwam: de Reformatie. Waarom konden de ideeën van de Reformatie zich zo snel verspreiden? a. In die tijd werd het wegennet snel verbeterd door de toenemende handel. b. In die tijd was de boekdrukkunst uitgevonden en kwamen er meer beter opgeleide burgers. 7 In de 16e eeuw was er veel onvrede over de katholieke kerk. De onvrede had tot gevolg dat er een hervormingsbeweging opkwam: de Reformatie. De Reformatie speelde ook een belangrijk rol bij de Opstand van de Nederlandse provincies tegen de Spanjaarden. Waar of niet waar? De Spanjaarden wilden dat de Nederlandse provincies zich tot het protestantse geloof bekeerden. De Nederlandse provincies bleven liever katholiek. a. Waar b. Niet waar 8 In de 16e eeuw was er veel onvrede over de katholieke kerk. De onvrede had tot gevolg dat er een hervormingsbeweging opkwam. Deze hervormingsbeweging leidde uiteindelijk tot de splitsing in een katholieke kerk en een protestantse kerk. Bij welke kerk passen de volgende drie kenmerken? 1. Gezag ligt bij de bijbel, niet bij de priesters. 2. Rechtstreeks contact met God, geen heiligenverering. 3. Slechts twee sacramenten: doop en avondmaal. a. Katholieke kerk b. Protestantse kerk Stap6 Pagina 10

12 Eindproduct Je gaat samen met een klasgenoot een fotopresentatie maken. Hierin laat je voorbeelden zien van het geloof van Katholieken en protestanten. Je mag zoeken naar allerlei dingen die met kerk en geloof te maken hebben: gebouwen, geestelijken, schilderijen, voorwerpen, teksten. Zorg ervoor dat de afbeeldingen een duidelijk kenmerk hebben dat echt past bij dat geloof. Zet bij elke foto een kort bijschrift: wat zie je? Je kunt de afbeeldingen in een document zetten, op een poster plakken, in een digitaal presentatieprogramma zoals Prezi of PowerPoint, of in een online fotoviewer. Kies zelf een geschikte manier. Klaar? Zorg dat anderen je presentatie kunnen bekijken. Lever hem ter beoordeling in bij je docent. Extra: lvoorl Leerlingen voor leerlingen Op de website vind je verschillende video's die door leerlingen voor leerlingen zijn gemaakt. Hieronder staan een paar video's die goed past bij dit thema. Bekijk de video's. Kun je de video's goed volgen? Pagina 11

13 Bespreek de inhoud van de video's met een klasgenoot. Video: Inquisitie Video: De hel Let op: Als je de video wilt stoppen, druk dan eerst op de stopknop en klik dan de popup weg. Begrippenlijst Vorst Een vorst wordt ook wel een monarch genoemd. Een vorst is een heerser. Aflaat Een kwijtschelding van straffen waarvoor gelovigen van de Katholieke Kerk in het hiernamaals alsnog moeten boeten. Inquisitie Dit was een rechtbank van de Katholieke Kerk. Predestinatie De uitverkiezing door God. Boekdrukkunst De kunst om boeken te drukken is uitgevonden in het midden van de vijftiende eeuw door de Duitser Gutenberg. Deze uitvinding is van grote betekenis geweest voor de wetenschappelijke ontwikkeling. Concilie van Trente De Katholieke Kerk nam maatregelen om de ergste misstanden tegen te gaan en de kerkelijke organisatie beter te structureren ( ). Kettervervolgingen Ketters zijn aanhangers van de hervormde kerk. Filips kondigde strenge maatregelen tegen ketters af. De edelen vonden deze kettervervolgingen te streng. Hervorming/Reformatie Studie van de Bijbel leidde tot discussie over en kritiek op de rooms-katholieke kerk. Uiteindelijk leidde dat tot scheuring in de kerk: de Hervorming of Reformatie. Luther Maarten Luther is een Duitse monnik, die op 31 oktober 1517 met 95 stellingen kwam. De paus zette hem uit de kerk. Calvijn Johannes Calvijn begon in Genève een hervormingsbeweging. Hij vond gehoorzaamheid aan God belangrijker dan gehoorzaamheid aan de vorst. Afsplitsing protestantisme van katholicisme De protestanten gingen zich organiseren en zo ontstond in de noordelijke Lage Landen de Nederduitse Hervormde kerk. Pagina 12

14 Pagina 13

15 Over dit lesmateriaal Colofon Auteur VO-content Laatst gewijzigd 15 December 2016 om 13:32 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau VWO 2; HAVO 1; VWO 1; HAVO 3; VWO 3; HAVO 2; Leerinhoud en Gevolgen van de reformatie; De tijd van ontdekkers en hervormers ( doelen 1600); Reformatie en de splitsing in de christelijke kerk; Geschiedenis; De reformatie; Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Studiebelasting 1 uur en 0 minuten Trefwoorden rearrangeerbare Pagina 14