Voorwoord Inhoudsopgave Lijst van afkortingen. 1. Inleiding Het onderwerp Plan van behandeling 1

Transcriptie

1 INHOUDSOPGAVE Voorwoord Inhoudsopgave Lijst van afkortingen V VII XIII 1. Inleiding Het onderwerp Plan van behandeling 1 2. Een historisch startpunt Inleiding De Canonisten De Statutisten Inleiding Bartolus De aanpak van Bartolus in vogelvlucht Een praktijkvoorbeeld ontleend aan Bartolus De statuta odiosa bij Bartolus De invloed van Bartolus op de wetenschap van het ipr d Argrentré De unilaterale methode De praktische onwerkbaarheid van de unilaterale methode Het conflictenrechtelijke pad begaanbaar gemaakt De Hollandse school Hubers conflictenrecht in een notendop Het conflictenrecht van Johannes Voet in het kort De grondslag van het conflictenrecht bij de Nederlandse rechtsgeleerden (a) De comitas van Huber (b) De comitas van de Voeten De doorwerking van de Hollandse en de Friese leer Een zijstap: het conflictenrecht in Engeland en de Verenigde Staten Inleiding De ontwikkeling van het conflictenrecht in Engeland De ontwikkeling van het conflictenrecht in de Verenigde Staten Weer Nederland de statutenleer gecodificeerd De inleiders van de kentering: Foelix & Von Wächter Inleiding Foelix Von Wächter Het verwijzingsprocedé van Von Savigny De gedachten van Mancini De uitwerking van Von Savigny s gedachtegoed 62 VII

2 3. De soevereiniteit van staten nader ingekaderd Inleiding Internationaal privaatrecht vindt zijn grondslag in het internationale domein Inleiding De Volkenrechtelijke stroming Hamaker Asser Von Bar Zitelmann Een kort intermezzo Pillet Josephus Jitta Cleveringa Conclusie Internationaal privaatrecht is nationaal recht Inleiding De Realistische stroming Meili, Neumeyer & Gutzwiller Suijling Kosters De Winter Wolff Kollewijn Scholten Van Brakel Wederom een kort intermezzo Ten Wolde Conclusie Opnieuw een zijstap: de Verenigde Staten Beale & the First Conflicts Restatement Cook Cavers Currie Baxter Wederom Cavers Leflar & the better law approach Ehrenzweig De huidige stand van het Amerikaanse conflictenrecht De doorwerking van de Amerikaanse revolutie Soevereiniteit versus plicht om vreemd recht toe te passen Inleiding Doel van het conflictenrecht De plicht voor staten om vreemd recht toe te passen Verdragen (a) Specifieke verdragen (b) De doorwerking van het Unierecht 125 VIII

3 (c) Mensenrechten en conflictregels (d) Investeringen en conflictenrecht (e) Conclusie Internationaal gewoonterecht (a) Korte introductie op het gewoonterecht (b) Gewoonterecht en conflictenrecht Het bestaan van een statengemeenschap is niet vereist Conclusie De processuele positie van het ipr en het vreemde recht in Nederland Inleiding De processuele behandeling van het recht in het algemeen Aanvulling van rechtsgronden Aanvulling rechtsgronden binnen de grenzen van de rechtsstrijd Aanvulling buiten het partijdebat om Regels van openbare orde Aanvulling van rechtsgronden en EU-recht De verschillende soorten recht De processuele behandeling van het conflictenrecht Bij de rechtbanken In appel Het appelprocesrecht (a) Een nieuwe feitelijke instantie (b) De grenzen van de rechtsstrijd (c) De grieven en de twee-conclusie-regel (d) De positieve zijde van de devolutieve werking (e) Incidenteel appel (f) Artikel 25 Rv binnen de rechtsstrijd (g) Geen aanvulling buiten grieven, behoudens openbare orde (h) Vernietiging buiten de rechtsstrijd van partijen? De processuele behandeling van het conflictenrecht (a) De rechtbank nam conflictenrechtelijk standpunt in (a)(1) Grief tegen conflictregel (a)(2) Grief tegen rechtsaanwijzing (a)(3) Geen grief doch verweer in appel (a)(4) Geen grief geen verweer in appel (a)(5) Geen grief geen afwijkend standpunt (b) Conflictenrecht en incidenteel appel (c) Geen kenbare conflictenrechtelijke beslissing (d) De hoofdregels (e) De uitzondering: regels van openbare orde Een proeve van een alternatieve gedachte Bij de Hoge Raad Conclusie De processuele behandeling van vreemd recht 202 IX

4 4.4.1 Bij de rechtbanken In appel Cassatie Conclusie Verrassingsbeslissingen en de vaststelling van vreemd recht De inhoud van vreemd recht kan niet worden vastgesteld Conclusie Vrij denken over een processuele belangeneis en een facultatief conflictenrecht Inleiding Een korte repetitie: waarom artikel 10:2 BW Een processuele belangeneis in het conflictenrecht gewenst? Verdient een facultatief conflictenrecht dan steun? Het facultatieve conflictenrecht is een processueel leerstuk Een facultatief conflictenrecht en het feitelijke karakter van vreemd recht Een facultatief conflictenrecht en het juridische karakter van vreemd recht Een tussenstand: het facultatief conflictenrecht is geen vreemde eend in de bijt Het facultatief conflictenrecht in een gerechtelijke procedure Mogelijke voordelen van een facultatief conflictenrecht Enkele nadere overpeinzingen over het facultatief conflictenrecht Wat levert het voorgaande op? Conclusie Arbitrage en ipr Inleiding Objectieve arbitrabiliteit en de vraag naar het toepasselijke recht Arbitrabiliteit in arbitrage Arbitrabiliteit in het geval van een vernietigingsprocedure Arbitrabiliteit bij procedures over de erkenning en tenuitvoerlegging Weer arbitrabiliteit in arbitrage Arbitrabiliteit in het geval van een bodemprocedure Plaats van arbitrage ligt in Nederland Plaats van arbitrage ligt buiten Nederland Subjectieve arbitrabiliteit en de vraag naar het toepasselijke recht Het beginsel van ius curia novit en de ambtshalve toepassing van regels Inleiding Ius curia novit en de geldigheid van de arbitrageovereenkomst Ius curia novit en het materiële geschil dat partijen verdeeld houdt De aanvulling van rechtsgronden en haar beperkingen Het recht dat van toepassing is op de arbitrageovereenkomst Inleiding 281 X

5 6.5.2 De leer van de separabiliteit Het toepasselijke recht op de arbitrageovereenkomst Het toepasselijke formeel recht (a) Toepasselijk recht bij arbitrage in Nederland (b) Toepasselijk recht bij arbitrage buiten Nederland (b)(1) Het Verdrag van New York (b)(2) Het meestbegunstigingsbeginsel (b)(3) De commune regels (c) Toepasselijk recht bij onbekende plaats van arbitrage (d) Conclusie Het toepasselijke materieel recht (a) Een korte geschiedenis van de conflictregel (b) De ontstaansgeschiedenis van artikel 10:166 BW (c) Artikel 10:166 BW (d) Conclusie Tot slot De regels die het arbitraal geding betreffen Het recht dat van toepassing is op het materiële geschil De lex mercatoria van artikel 1054 lid 2 Rv De rechtskeuze van artikel 1054 lid 2 Rv De subsidiaire conflictregel van artikel 1054 lid 2 Rv en zijn alternatieven De vrijheid en grenzen van artikel 1054 lid 2 Rv Conclusie en aanbeveling Openbare orde en voorrangsregels Conclusie Conclusie en samenvatting 319 Literatuurlijst 337 Overzicht van jurisprudentie 375 Trefwoordenregister 381 XI