BELGISCH INTERNATIONAAL PRIVAATRECHT

Transcriptie

1 A.J.T. - MEMO'S - nr. 1. BELGISCH INTERNATIONAAL PRIVAATRECHT Ingrid D'HAEYER Adjunct-hoofdadviseur Juridische Zaken NV KBC Bank

2 INHOUD DEEL I. BELGISCH INTERNATIONAAL PRIVAATRECHTELUK PROCESRECHT Hoofdstuk I. De internationale bevoegdheid van de Belgische rechter - algemeen 2 Afdeling 1. Belgisch gemeen recht 2 A. Bevoegdheidsregels 2 1. Een Belgische verweerder 2 2. Een vreemde verweerder 2 3. Bevoegdheidsovereenkomsten 3 4. De stilzwijgende rechterskeuze 3 5. Beide partijen wenden zieh samen bij verzoekschrift tot de Belgische rechter 3 6. Subsidiaire bevoegdheidsgrond inzake Staat en bekwaamheid: 3 B. Bijzonderheden 3 1. Geen exceptie van aanhangigheid 3 2. Het begrip woonplaats 4 Afdeling 2. Verdragsrechtelijke bevoegdheidsbepalingen 4 A. Het verdrag van Brüssel betreffende de rechterlijke bevoegdheid en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken. van 27 September 1968 (EEX-verdrag) 4 1. Toepassingsgebied 4 a. Het ruimtelijk toepassingsgebied 4 b. Het toepassingsgebied in de tijd 4 c. Het toepassingsgebied ten aanzien van personen 5 d. Het toepassingsgebied ten aanzien van de rechtsmaterie 5 2. Bevoegheidsregels 6 3. Bijzondere bevoegdheidsproblemen 9 a. Aanhangigheid (art. 21 EEX) en samenhang (art. 22 EEX) 9 b. Voorlopige en bewarende maatregelen (art. 24 EEX) Onderzoek van de bevoegdheid door de aangesproken rechter 10 a. Ambtshalve onderzoek 10 b. Onderzoek naar de bevoegdheid op vraag van de verweerder in alle andere gevallen Verhouding tot het EVEX-verdrag Verhouding tot verdragen die bijzondere onderwerpen regelen (art. 57 EEX) Verhouding tot bestaande bilaterale verdragen (art EEX)..12 B. Het verdrag van Lugano betreffende de rechterlijke bevoegdheid en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken. van 16 September 1988 (EVEX-verdrag) Toepassingsgebied 12 a. Het ruimtelijk toepassingsgebied 12 b. Het toepassingsgebied in de tijd 12 X MYS & BREESCH, uitgevers, 1998

3 c. Het toepassingsgebied ten aanzien van personen 12 d. Het toepassingsgebied ten aanzien van de rechtsmaterie Bevoegdheidsregels Bijzondere bevoegdheidsproblemen Onderzoek van de bevoegdheid door de aangesproken rechter Verhouding tot het EEX-verdrag 13 Hoofdstuk II. De kennisgevingen en betekeningen in het buitenland 13 Afdeling 1. Gemeen recht 13 Afdeling 2. Verdragsrecht Verdrag van Den Haag betreffende de burgerlijkerechtsvorderingvan 1 maart Verdrag van Den Haag inzake de betekening en de kennisgeving in het buitenland van gerechtelijke en buitengerechtelijke stukken in burgerlijke en handelszaken van 15 november Artikel IV van het Protocol bij het EEX-verdrag Bepaalde bilaterale verdragen 16 Hoofdstuk III. Internationale arbitrage 16 Afdeling 1. Soorten 16 Afdeling 2. De overeenkomst tot arbitrage 16. CONFLICTENRECHT Hoofdstuk I. Conflictenrecht methode en begrippen 20 Afdeling 1. Het aanwijzen van het toepasselijk recht 20 A. Verwijzingsregels 20 B. Soorten 20 Afdeling 2. Afwijking van het normaal toepasselijk recht 21 A. Exceptie van internationaal privaatrechtelijke openbare orde 21 B. Rechtstreeks toepasselijke regeis en politiewetten 21 C. Wetsomduiking 22 Afdeling 3. Bijzonderheden 22 A. Renvoi 22 B. Voorvragen 23 C. Conflit mobile 23 D. Het probleem van niet geunificeerde wettenstelsels 23 E. Depecage 24 Hoofdstuk II. Conflictenrecht afzonderlijke verwijzingsregels 24 Afdeling 1. Staat en bekwaamheid 24 A. Bevoegdheid 24 B. Toepasselijk recht 24 1-Beginsel Bijzonderheden Toepassingsgebied van het toepasselijk recht 25 a. De Staat van depersoon 25 b. De bekwaamheid van de persoon 25 /l -'r.-memo's-ipr XI

4 C. Bijzonderheid: De voogdij Gemeen recht 25 a. Beginsel 25 b. Toepassingsgebied van het toepasselijk recht Verdragsrecht 26 a. Toepassingsgebied 26 b. Beginsel 26 D. Het personeel statuut van apatriden en vluchtelingen 26 Afdeling 2. Naam 26 A. Bevoegdheid 26 B. Toepasselijk recht Gemeen recht 27 a. Beginsel 27 b. Bijzonderheden Verdragsrecht 28 a. Algemeen 28 b. Beginsel 28 c. Bijzonderheden 28 Afdeling 3. Huwelijk 28 Huweüjkssluiting 28 A. Bevoegdheid 28 B. Toepasselijk recht Grondvoorwaarden 28 a. Beginsel 28 b. Exceptie van internationale openbare orde 29 c. Toepassingsgebied van het toepasselijk recht Vormvoorwaarden 29 a. Beginsel 29 b. Toepassingsgebied van het toepasselijk recht 30 C. De nietigheid van het huwelijk 30 Persoonsrechtelijke gevolgen van het huwelijk 30 A. Bevoegdheid 30 B. Toepasselijk recht 31 a. Invloed van het Belgisch primair huwelijks(vermogens)recht..31 b. Beginsel 31 c. Bijzonderheden 31 d. Toepassingsgebied van het toepasselijk recht 31 Afdeling 4. Huwelijksvermogensrecht 32 A. Bevoegdheid 32 B. Toepasselijk recht Gemeen recht 32 I. Huwelijken zonder huwelijkscontract 32 a. Beginsel 32 b. Bijzonderheden 33 c. Toepassingsgebied van het toepasselijk recht 33 II. Huwelijken met een huwelijkscontract 33 XII MYS & BREESCH, uitgevers. 1998

5 a. De bekwaamheid van de eehtgenoten om een huwelijkscontract te sluiten 34 b. De inhoudelijke bepalingen 34 c. De vorm 34 d. De publiciteitsaspecten Verdragsrecht 35 Afdeling 5. Echtscheiding 35 A. Bevoegdheid 35 B. Toepasselijk recht 35 a. Beginsel 35 b. Bijzonderheden 37 C. Bijzonder probleem: scheiding van tafel en bed 37 D. De gevolgen van de echtscheiding De mogelijkheid om te hertrouwen en de wachttermijnen Onderhoudsplicht tussen gewezen eehtgenoten De ouderlijke macht Gevolgen van de ontbinding voor het huwelijksvermogensregime Erfrechtelijke gevolgen 38 E. Voorlopige maatregelen tijdens de echtscheidingsprocedure 38 F. Erkenning van buitenlandse echtscheidingsvonnissen 38 Afdeling 6. Afstamming 39 A. Bevoegdheid 39 B. Toepasselijk recht De vaststelling en betwisting van de moederlijke afstamming Vermoeden van vaderschap en betwisting van vaderschap De erkenning en betwisting van erkenning 40 C. Bijzonderheid : ouderlijke macht en hoederecht (bezoekrecht) Toepasselijk recht Erkenning en tenuitvoerlegging van vreemde hoedemaatregelen. 41 a. Gemeen recht 41 b. Verdragsrecht 41 Afdeling 7. Adoptie 41 A. Bevoegdheid 41 B. In Belgie een internationale adoptie tot stand brengen - toepasselijk recht Toelaatbaarheid en grondvoorwaarden Toestemming van de geadopteerde Vormvereisten Gevolgen van de in Belgie tot stand gekomen gewone of volle adoptie 43 C. In Belgie een internationale adoptie herroepen - toepasselijk recht.. 43 D. Erkenning en gevolgen in Belgie van een buitenlandse adoptie of herroeping van adoptie Erkenning in Belgie van een internationale adoptie (art. 344 bis B.W.) Gevolgen van een buitenlandse adoptie 43.T-.-MEMO'S-IPR XIII

6 3. Erkenning van een buitenlandse gerechtelijke herroeping 44 Afdeling 8. Onderhoudsvorderingen 44 A. Bevoegdheid Verweerder met woonplaats binnen het verdragsgebied Verweerder met woonplaats buiten het verdragsgebied 44 B. Toepasselijk recht Gemeen recht 45 a. Beginsel 45 b. Invloed openbare orde Verdragsrecht 45 C. Erkenning en tenuitvoerlegging van vreemde onderhoudsbeslissingen Gemeen recht Verdragsrecht 46 Afdeling 9. Zakelijke rechten en zekerheden 47 A. Bevoegdheid Zakelijke rechten op onroerende goederen Zakelijke rechten op andere dan onroerende goederen Verweerder met woonplaats binnen het verdragsgebied Verweerder met woonplaats buiten het verdragsgebied 47 B. Toepasselijk recht 48 a. Beginsel Schuldvorderingen niet belichaamd in een waardepapier Schuldvorderingen belichaamd in een waardepapier 49 b. Toepassingsgebied van het toepasselijk recht 50 Afdeling 10. Erfenissen - testamenten - schenkingen 50 A. Bevoegdheid 50 B. Toepasselijk recht 50 Erfenissen 50 a. Beginsel 50 b. Correctie 51 c. Toepassingsgebied van het toepasselijk recht 51 d. Bijzonderheid: het passief van de nalatenschap 51 Testamenten Grondvoorwaarden Vormvoorwaarden 51 Schenkingen Grondvoorwaarden Vormvoorwaarden 52 Afdeling 10. Overeenkomsten 52 Overaankomsten algemeen 52 A. Bevoegdheid 52 a. Beginsel 53 b. Afwijkende regeling inzake huur- en pachtgeschillen 54 B. Toepasselijk recht Overeenkomsten gesloten voor 1 januari a. Beginsel 55 XIV MYS ÄBREESCH, uitgevers. 1998

7 b. Bijzonderheden 56 c. Toepassingsgebied van het toepasselijk recht Overeenkomsten gesloten na 1 januari a. Toepassingsgebied 57 b. Beginsel 57 c. Toepassingsgebied van het toepasselijk recht 58 d. Bijzonderheden Cessie-overeenkomsten (overeenkomsten tot overdracht van schuldvorderingen) Subrogatie 60 Handelskoop 60 A. Bevoegdheid 60 B. Toepasselijk recht 60 a. Toepassingsgebied 60 b. Beginsel 61 c. Toepassingsgebied van het toepasselijk recht 61 C. Eenvormige koopwetten 61 Consumentenovereenkomsten 62 A. Bevoegdheid Verweerder met woonplaats binnen het verdragsgebied Verweerder met woonplaats buiten het verdragsgebied 63 B. Toepasselijk recht Overeenkomsten met consumenten gesloten voor 1 januari Overeenkomsten met consumenten gesloten na 1 januari a. Begrip 64 b. Beginsel 64 c. Bijzonderheid inzake de vorm van de overeenkomst 65 Arbeidsovereenkomsten 65 A. Bevoegdheid 65 B. Toepasselijk recht Arbeidsovereenkomsten gesloten voor 1 januari Arbeidsovereenkomsten gesloten na 1 januari Overeenkomsten met tussenpersonen 68 Contracten met een niet-zelfstandige handelsvertegenwoordiger 68 A. Bevoegdheid 68 B. Toepasselijk recht 68 Contract met een zelfstandige Handelsagent 68 A. Bevoegdheid 68 B. Toepasselijk recht Contracten gesloten voor 1 januari Contracten gesloten na 1 januari a. Beginsel 68 b. Toepassingsgebied van het toepasselijk recht 69 Concessie van alleenverkoop 69 A. Bevoegdheid 69.T, -MEMO'S-IPR XV

8 B. Toepasselijk recht Overeenkomst gesloten voor 1 januari Overeenkomst gesloten na 1 januari a. Beginsel 70 b. Toepassingsgebied van het toepasselijk recht 70 Verzekeringsovereenkomsten 70 A. Bevoegdheid Verweerder met woonplaats binnen het verdragsgebied Verweerder met woonplaats buiten het verdragsgebied 71 B. Toepasselijk recht Overeenkomsten gesloten vöör 1 januari Overeenkomsten gesloten na 1 januari Afdeling 12. Onrechtmatige daad 75 A. Bevoegdheid Verweerder met woonplaats binnen het verdragsgebied Verweerder met woonplaats buiten het verdragsgebied 76 B. Toepasselijk recht Gemeen recht 76 a. Beginsel 76 b. Bijzonderheden 77 c. Toepassingsgebied van het toepasselijk recht Verdragsrecht 77 Verkeersongevallen 77 a. Toepassingsgebied 77 b. Beginsel 78 c. Toepassingsgebied van het toepasselijk recht 78 Produktaansprakelijkheid 79 Afdeling 13. Rechtspersonen 81 A. Bevoegdheid Rechtspersonen met woonplaats binnen het verdragsgebied Vennootschappen met zetel buiten het verdragsgebied 82 B. Toepasselijk recht 82 a. Algemeen De zetelleer De incorporatieleer 83 b. Beginsel 83 c. Toepassingsgebied van het toepasselijk recht 83 C. Erkenning van buitenlandse vennootschappen 83 a. Begrip 83 b. Beginsel 84 D. Zetelverplaatsing 84 E. Buitenlandse vennootschappen met een filiaal in Belgie 84 Afdeling 14. Faillissement 85 A. Bevoegdheid 85 B. Toepasselijk recht 86 a. Algemeen 86 (VI MYS & BREESCH, uitgevers, 1998

9 b. Beginsel 86 c. Toepassingsgebied van het toepasselijk recht 86 C. Erkenning en tenuitvoerlegging van buitenlandse faillissementsvonnissen Gemeen recht Bilaterale verdragen 87 DEEL III. ERKENNING EN TENUITVOERLEGGING VAN BUITENLANDSE VONNISSEN, ARBITRALE BESLISSINGEN EN AKTEN Hoofdstuk I. De erkenning en de tenuitvoerlegging van vreemde gerechtelijke beslissingen 90 Afdeling 1. Gemeen recht 90 A. Erkenning en tenuitvoerlegging 90 a. Bevoegde rechter- procedure 90 b. Voorwaarden 90 B. De piano erkenning van vonnissen inzake Staat en bekwaamheid Afdeling 2. Verdragsrecht 91 A. Het verdrag van Brüssel betreffende de rechterlijke bevoegdheid en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken van 27 September 1968 (EEX-verdrag) Erkenning Tenuitvoerlegging (exequatur) 92 a. Bevoegde rechter - procedure 92 b. Onderzoek Verhouding tot het EVEX-verdrag Verhouding tot verdragen over bijzondere onderwerpen Verhouding tot bestaande bilaterale verdragen 94 B. Het verdrag van Lugano betreffende de rechterlijke bevoegdheid en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken. van 16 September 1988 (EVEX-verdrag) 94 Hoofdstuk II. De erkenning en de tenuitvoerlegging van vreemde aritrale uitspraken 95 Afdeling 1. Gemeen recht 95 a. Bevoegde rechter-procedure 95 b. Voorwaarden 95 Afdeling 2. Verdragsrecht Verdrag van New York betreffende de erkenning en tenuitvoerlegging van buitenlandse scheidsrechtelijke uitspraken van 10 juni Het Europees verdrag inzake de internationale handelsarbitrage van 21 april Bilaterale verdragen 96 Hoofdstuk in. De erkenning en de tenuitvoerlegging van buitenlandse authentieke akten 96 Afdeling 1. Gemeen recht Vreemde authentieke akten waardoor een hypotheek wordt verleend A/r.-MEMO's-IPR XVII

10 op een in Belgie gelegen goed, of die toestemming inhouden tot doorhaling of vermindering van die hypotheek Andere vreemde authentieke akten 96 Afdeling 2. Verdragsrecht 96 BlBLIOGRAFIE 99 TREFWOORDENREGISTER 108 X V I I I MYS & BREESCH, uitgevers, 1998