Inhoud. Deel 1 Huwelijksvermogensrecht 17. Inleiding 13

Transcriptie

1 Inhoud Inleiding 13 Deel 1 Huwelijksvermogensrecht 17 Hoofdstuk 1 Inleiding 19 Hoofdstuk 2 Het wettelijk stelsel 25 1 Algemeen 25 2 Samenstelling van het vermogen: actief Het gemeenschappelijk vermogen Het eigen vermogen Eigen door hun herkomst Eigen door hun aard 31 3 Samenstelling van het vermogen: passief De gemeenschappelijke schulden De eigen schulden 46 4 Ontbinding, vereffening en verdeling Ontbinding Oorzaken van de ontbinding Door overlijden Vereffening en verdeling Vereffening Verdeling 62 Hoofdstuk 3 Het stelsel van de wettige gemeenschap 73 1 Algemeen 73 2 Overgangsbepalingen Algemeen Verklaring tot handhaving 74 Hoofdstuk 4 Huwelijkscontracten 75 1 Algemeen 76 2 Drievermogensstelsels Het oude en het nieuwe wettelijk stelsel Het stelsel scheiding van goederen met gemeenschap van aanwinsten Inbreng in de gemeenschap Algemeen 82 3

2 2.3.2 De praktijk Aandachtspunten 83 3 Het stelsel van de zuivere scheiding van goederen Algemeen Onverdeeldheden 86 4 Het stelsel van de algehele gemeenschap Algemeen Eigen vermogen 89 5 Een voorbeeld 89 6 Verdelingsbedingen Algemeen Aandachtspunten Feitelijke scheiding en echtscheiding De positie van de kinderen Opeenvolgend overlijden Afstand doen van de rechten Verdeling van het gemeenschappelijk vermogen Schenkingsclausules Toepassingen op het voorbeeld van punt Wijziging van het huwelijkscontract 102 Hoofdstuk 5 Samenwonenden Wettelijke samenwoning Feitelijk samenwonenden Tontine en beding van aanwas Het tontinebeding Het beding van aanwas 110 Deel 2 Het erfrecht 113 Hoofdstuk 1 Inleiding Noodzaak van het erfrecht Voorwerp van het erfrecht 116 Hoofdstuk 2 Het openvallen van de nalatenschap Verbod tot overeenkomsten over niet opengevallen 120 nalatenschappen Tijdstip Voorwaarden om te kunnen erven Bestaan Gelijktijdig overlijden Onwaardigheid 126 4

3 4 Rechten van de erfgenamen Aanvaarding Uitdrukkelijke aanvaarding Stilzwijgende aanvaarding Gevolgen Aanvaarding onder voorrecht van boedelbeschrijving Vormvereisten Gevolgen Verwerping Vormvereisten Gevolgen Een voorbeeld De saisine De onbeheerde nalatenschap 141 Hoofdstuk 3 Het wettelijk erfrecht Basisbegrippen Bloedverwantschap De orde De lijn De rechte lijn De zijlijn De graad van verwantschap Basisregels De orde van erfgenamen De eerste orde De tweede orde De derde orde De vierde orde De graad De plaatsvervulling De kloving De grote kloving De kleine kloving Toepassingen op de vier regels van de wettelijke erfopvolging De staat als erfgenaam Het erfrecht bij adoptie Algemeen Volle adoptie Gewone adoptie Het erfrecht van geadopteerden Het overlijden van de geadopteerde De wettelijke terugkeer 174 5

4 6 Het erfrecht van de langstlevende echtgenoot en de langstlevende wettelijk samenwonende partner Algemeen Algemene regels De langstlevende echtgenoot Afstammelingen Geen afstammelingen, wel bloedverwanten Hoe een verdelingsbeding in een huwelijkscontract interpreteren dat minder voorziet dan de wet? Geen familieleden Samenvattende tabel Volle eigendom, vruchtgebruik en blote eigendom De langstlevende wettelijk samenwonende partner Omzettingsrechten Wie? Wanneer? Wat? De preferentiële goederen Tegen welke prijs? Voorbeelden De vergoedingsregeling en het wettelijk erfrecht Het huwelijksvermogensstelsel en het wettelijk erfrecht Het huwelijksvermogensstelsel, het wettelijk erfrecht en het overlijden van beide echtgenoten Het erfrecht van samenwonenden 206 Hoofdstuk 4 Vereffening-verdeling van de nalatenschap Vordering tot verdeling Samenstelling van de massa Algemeen Inbreng Wie? Hoe? Verrekening? Verdeling 220 Deel 3 Vrijgevigheden en testamenten 223 Hoofdstuk 1 Inleiding 225 Hoofdstuk 2 Reserve en reservataire erfgenamen Inleiding De reservataire erfgenamen De afstammelingen De ascendenten De langstlevende echtgenoot De abstracte reserve 236 6

5 2.3.2 De concrete reserve Samenloop van reservataire erfgenamen Onterving bij feitelijke scheiding Voorbeelden Bescherming van de reserve De fictieve massa Begrip Samenstelling Aanrekening van schenkingen en legaten op het beschikbaar deel Inkorting 253 Hoofdstuk 3 Vrijgevigheden Inleiding Definitie Vereisten Wil om te geven Bekwaamheid om te geven Bekwaamheid om te ontvangen Overdracht van de goederen Aanvaarding Bij leven van de partijen Het stellen van voorwaarden Schenkingen Notariële schenkingen Onrechtstreekse en vermomde schenkingen Vermomde schenkingen Onrechtstreekse schenkingen Schenkingen tussen echtgenoten Herroepbaarheid van de schenkingen De schenking van toekomstige goederen Handgiften Inleiding Voorwerp Bewijs Modaliteiten Voorbeeld Verrekening van de schenkingen in de verdeling Herroeping en vernietiging van schenkingen 293 Hoofdstuk 4 Testamenten Inleiding Vereisten Toestemming Bekwaamheid 300 7

6 3 Soorten testamenten Inleiding Notarieel testament Eigenhandig testament Internationaal testament Vergelijkende tabel Het C.R.T Soorten legaten Algemeen legaat Legaat onder algemene titel Bijzonder legaat Algemene bepalingen Uitvoering Formaliteiten Bezitsrecht Testamentuitvoerder Betwisting en verval van testamenten 313 Deel 4 Schenkingsrechten 315 Hoofdstuk 1 Inleiding Lokalisatiecriterium Niet-rijksinwoner Rijksinwoner Definities van de verschillende categorieën in de gewesten De rechte lijn De andere categorieën De broers en de zusters De zijlijn in de derde graad De anderen Verminderingen 323 Hoofdstuk 2 Voorwerp van de schenking en de tarieven Algemeen Onroerende goederen Algemeen Tarief in de drie gewesten Vruchtgebruik, rente en blote eigendom Het Vlaams Gewest Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Het Waals Gewest Voorbeelden Schenking in rechte lijn Schenking in zijlijn 334 8

7 2.4 Speciale toepassingen Bouwgronden in het Vlaams Gewest De hoofdverblijfplaats in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest De hoofdverblijfplaats in het Waals Gewest Roerende goederen Algemeen Het Vlaams Gewest Tarief Voorwerp Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Tarief Voorwerp Het Waals Gewest Tarief Voorwerp Voorwaarden Voorbeeld Speciale gevallen 344 Hoofdstuk 3 Aandachtspunten Algemeen Schenking blote eigendom en vruchtgebruik Definitie Voorbehoud van vruchtgebruik Schenking van vruchtgebruik Combinatie: voorbehoud van vruchtgebruik en gelijktijdige schenking van het vruchtgebruik aan een derde Schenking onder opschortende voorwaarde Schenking onder ontbindende voorwaarde Progressievoorbehoud Bij schenkingen Niet-geregistreerde schenkingen 355 Deel 5 Successierechten 357 Hoofdstuk 1 Inleiding Definitie Rijksinwoner Niet-rijksinwoner 362 Hoofdstuk 2 Belastbare basis Algemeen Samenstelling en waardering 366 9

8 3 De fictiebepalingen Vruchtgebruik, rente en blote eigendom Schenkingen uit het verleden 369 Hoofdstuk 3 De successierechten Algemeen Het Vlaams Gewest Rechte lijn Voor wie Tarieven Berekeningswijze Voorbeeld Broers en zusters Voor wie Tarieven Berekeningswijze Anderen Voor wie Tarieven Berekeningswijze Voorbeeld Speciale gevallen Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Rechte lijn Voor wie Tarieven Berekeningswijze Voorbeeld Broers en zusters Voor wie Tarieven Berekeningswijze Zijlijn in de derde graad Voor wie Tarieven Berekeningswijze Voorbeeld Anderen Voor wie Tarieven Berekeningswijze Speciale gevallen Het Waals Gewest Rechte lijn

9 4.1.1 Voor wie Tarieven Berekeningswijze Voorbeeld Al de andere categorieën Voor wie Tarieven Berekeningswijze Voorbeeld Speciale gevallen Vergelijking tussen de verschillende gewesten De successierechten en de vergoedingsregeling 412 Hoofdstuk 4 De fictiebepalingen Algemeen Artikel 4: fictieve legaten Artikel 5: huwelijksovereenkomsten Artikel 7: vrijgevigheden minder dan drie jaar voor het overlijden Artikel 8: bedingen ten behoeve van een derde Artikelen 9 tot 11: blote eigendom en vruchtgebruikconstructies Gemeenschappelijke kenmerken Artikel Artikel Artikel Hoofdstuk 5 Het progressievoorbehoud Algemeen Het Vlaams Gewest Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Het Waals Gewest Voorbeeld 450 Hoofdstuk 6 Aandachtspunten Verwerping van de nalatenschap: fiscale impact Vruchtgebruik voor minder dan 6 maanden Opeenvolgend overlijden Het wettelijk vermoeden van artikel Meldingsplicht van derden en de controlemogelijkheden van de fiscus Herwaardering van de goederen en sancties