COPD Individueel behandelen

Transcriptie

1 COPD Individueel behandelen Wolfheze, Bomen over COPD 2017 Janneke Bins, AIOS Hans in t Veen, longarts COPD: meer dan FEV1 COPD Integrale gezondheid 1

2 GOLD 2017 Inhoud workshop COPD basaal assessment (Integrale) gezondheid Wat is de integrale gezondheid / ziektelast van mijn COPD patiënt Shared decision making Individueel zorgplan Readiness to change 2

3 COPD basaal assesment Ziektelast, wordt gedefinieerd als integrale gezondheidstoestand COPD-patiënt 4 domeinen Fysiologische stoornis Klachten Beperkingen Kwaliteit van leven Zorgstandaard COPD aug COPD basaal assesment Ernst van obstructie FEV1 Monitoring COPD patiënt Risico op exacerbatie Aantal exacerbaties afgelopen jaar Subjectieve ziektelast (m)mrc RIQ-MON10 CAT CCQ Zorgstandaard COPD

4 Chronische aandoening Orgaanstoornis & pathofysiologie Systemische consequenties Co-morbiditeit + - Gevolgen Klachten Beperkingen Kwaliteit van leven ADAPTATIE Psychologische factoren Sociale en culturele factoren Gezondheid en ziektelast Hoe definieert u gezondheid? 4

5 Wat is gezondheid WHO definitie gezondheid (1948) Gezondheid is een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk welzijn en niet slechts de afwezigheid van ziekte of andere lichamelijk gebreken. Wat is er voor nodig om iemand met een chronische ziekte, zich niet ziek te laten voelen? The ability to adapt and to self manage 3 domeinen van gezondheid: fysiek, mentaal, sociaal Huber M, et al. BMJ

6 Positive Health Van gezondheid als afwezigheid van ziekte naar positieve gezondheid met zes dimensies lichaamsfuncties mentaal welbevinden de spiritueel-existentiële dimensie kwaliteit van leven sociaal-maatschappelijk participeren dagelijks functioneren Huber M, et al. BMJ Open 2016;5 Integrale gezondheid: COPD control panel Agusti A, et al. Thorax 2013;68 6

7 Integrale gezondheid Hoe zorgt u dat u de integrale gezondheid, oftewel de ziektelast, van uw patiënt inzichtelijk krijgt? Welke middelen gebruikt u daarvoor? Integrale gezondheid van COPD patiënt Geadviseerde meetinstrumenten: Ziektelastmeter COPD NCSI CCQ (m)mrc RIQ MON10 CAT Zorgstandaard COPD,

8 Requirements for a burden of disease instrument Slok et al. NPJPCRM 2014 Nijmegen Clinical Screening Instrument (NCSI) Signaleren en analyseren van problemen in de integrale gezondheidstoestand Gebaseerd op NIAF (Nijmegen integral assessment framework) 4 hoofddomeinen Fysiologische stoornis Klachten Beperkingen dagelijks functioneren Kwaliteit van leven Peters et al. Qual Life Res 2009 Vercoulen et al. Int J Behav Med

9 NCSI Ziektelastmeter COPD 9

10 COPD Ziektelastmeter Verbetering in QoL COPD ziektelastmeter Change in SGRQ after intervention 6mnd 12 mnd 18mnd Slok et al. BMJ open 2016 Scoringsinstrument positive health 10

11 Ernst van obstructie Ziektelastmeter COPD NCSI Monitoring COPD patiënt Risico exacerbatie Subjectieve ziektelast (m)mrc RIQ-MON10 CAT CCQ Dit is pas het begin Patient centered care oftewel zorg op maat - Vraag-gestuurd, niet aanbod-gestuurd Al deze meetinstrumenten geven inzicht in ziektelast, zowel voor patiënt als zorgverlener. Handvatten voor opstellen Individueel zorgplan Behandeldoel Persoonlijk streefdoel 11

12 Hoe te komen tot een persoonlijk behandeldoel? Shared decision making! Wat is shared decision making? Hoge controle arts Paternalisme Gedeelde besluitvorming Lage controle patiënt Hoge controle patiënt Besluiteloosheid Consumentisme Lage controle arts 12

13 Shared decision making An approach where clinicians and patients share the best available evidence when faced with the task of making decisions, and where patients are supported to consider options, to achieve informed preferences. Zelfbeschikking in de steek laten Autonomie aanmoedigen door goede (behandel)relaties Keuzes beïnvloed door het exploreren en respecteren van wat het er het meest toe doet voor de patiënt als individu Elwyn et al. JGIM 2012 SDM: a model for clinical practice Waarom SDM gebruiken? Wat levert het op Beter begrip ziekte Weloverwogen keuzes; bewust van voor- en nadelen Verhoogt therapietrouw Verbeteren arts-patiënt relatie En ook.. Als arts kunnen we slecht inschatten wat de patiënt belangrijk vindt. Stacey et al. Cochrane

14 Waarom SDM nodig is Voorbeeld: Artsen kunnen slecht inschatten wat de patiënt belangrijk vindt.. Huber et al. BMJ Open 2016 Waarom SDM nodig is Voorbeeld: pt kan beter voor en nadelen afwegen 70 Gy vs 74 Gy 75% (n=89); lower dose radiation. Specific quality-of-life aspects were more important than the likelihood of survival 14

15 Wij lopen achter. Stel, je wil een nieuwe televisie.. Wat doe je als eerst? Keuzehulp voor patiënten: patientplus Online keuzehulp opgezet door AIOS orthopedie Initieel alleen bij knie en heupoperaties. Uitkomst: minder operaties, vaker conservatief beleid patientplus.info 15

16 Keuzehulp Terug naar onze COPD patiënt, zijn/haar ziektelast, shared decision making en zo tot een persoonlijk behandeldoel te komen komen 16

17 Persoonlijk behandeldoel Concreet; hier en nu SMART Probleem-georiënteerd Patient perceived problems dus niet de problemen die de zorgverlener ziet! Persoonlijk behandeldoel in een Individueel ZorgPlan (IZP) Patient perceived problems 17

18 Wat is een IZP? Het IZP is de dynamische set van afspraken van de patiënt en de zorgverlener(s) over zorg en zelfmanagement. Deze afspraken zijn gebaseerd op de individuele doelen, behoeften en situatie van de patiënt. Die vormen de kern van het proces van de individuele zorgplanning dat deel uit maakt van het IZP. Er kan onderscheid worden gemaakt naar proces (het gesprek over doelen, behoeften en motivatie en het proces van gezamenlijke besluitvorming) en product (de weergave van de feitelijke afspraken tussen patiënt en zorgverlener(s). Het IZP is een opgesteld plan/werkboek speciaal voor mensen met (een verhoogd risico op) chronische ziekten. De patiënt kan, samen met zijn zorgverlener(s), invullen welke risicofactoren hij gaat aanpakken, hoe hij dat gaat doen, welke medicijnen hij eventueel gebruikt en hoe zijn meetwaarden zich ontwikkelen. Een individueel zorgplan is een dynamisch overzicht van afspraken tussen de patiënt en zorgverleners IZP uitgangspunten IZP is ván en vóór de patiënt Patiënt: actieve rol Zorgverlener: ondersteunende/coachende rol Afspraken vanuit persoonlijke doelen + exacerbatieplan + lifestyle adviezen Koppeling tussen huisarts en registratiesystemen van patiënt en andere zorgverleners 18

19 Zelfmanagement IZP is hoeksteen van zelfmanagement Zelfmanagement: de patiënt is niet alleen, zorgverlener en patiënt samen Patiënt heeft hulp/coaching nodig van zorgverlener Zelfmanagement alleen patiënteducatie Van IZP naar zelfmanagement Zelfmanagement is niet aan lot overlaten N=426 Fan. Ann Intern Med

20 Van IZP naar zelfmanagement Zorgverlener als coach is essentieel! Zelfmanagement in de tweede lijn Canada 20

21 Zelfmanagement in eerste lijn NL Comprehensive self management and routine monitoring in COPD patients in general practice Bischoff et al BMJ Zelfmanagement in de eerste lijn NL Effectiveness of integrated disease management for primary care COPD patients CCQ RECODE Study. N=1086. Kruis et al. BMJ

22 Is iedereen geschikt voor een IZP? Zelfmanagement programma: one size fits all? Is iedereen geschikt voor een IZP? Pelikan et al HLS-EU final report 22

23 Is iedereen geschikt voor een IZP? l Laaggeletterdheid en beperkte gezondheidsvaardigheden Is iedereen geschikt voor een IZP? TASTE project UMCU 23

24 Readiness to change Wil én kan de patiënt wel veranderen? Is de patiënt probleemeigenaar? Hoe kunnen we dit verder in kaart brengen? Triade van Poiesz Leefstijlinterventie gedragsverandering Kans op succes = Motivatie x Capaciteit x Gelegenheid T. Poiesz 1999: Gedragsmanagement, waarom mensen zich (niet) gedragen 24

25 Readiness to change Hoe meet je dat? Patient Activation Measure (PAM) PAM fase 5 maintenance PAM fase 1 pre-contemplation PAM fase 4 action PAM fase 2 contemplation PAM fase 3 preparation Readiness to change In 60% of COPD patients there is little or no degree of activation for selfmanagement (PAM-1 and PAM-2) at the time of referral from primary to secondary care Koolen et al. ERS

26 Attitude en ziektebelevenis GINA-defined asthma control / Clusters Controlled Partially controlled Uncontrolled Confident and self-managing (n=2044) Confident and accepting of their asthma (n=2782) Confident but dependent on others (n=442) Concerned but confident in their HCP (n=2194) Not confident in themselves or their HCP (n=468) 47,7% 41,9% 10,4% 19,5% 50% 30,5% 11,8% 40,7% 47,5% 0,9% 12,9% 86,2% 2,1% 14,3% 83,5% Van der Molen et al. Identifying Patient Attitudinal Clusters Associated With Asthma Control: The European REALISE Survey. Submitted Readiness to change wie wil wel? Users of selfmanagement programs have higher wish for mastery and self-efficacy de Boer et al. ERS

27 Conclusie Aandacht voor: de patiënt als persoon, niet alleen de ziekte: NCSI/Ziektelastmeter nieuwe rol als behandelaar, coaching van de patiënt: SDM wat er toe doet voor de patiënt: Persoonlijk behandeldoel in hoeverre is patiënt klaar voor zelfmanagement: PAM Integrale gezondheid Shared decision making Individueel behandeldoel Zelfmanage ment 27