Sturen op kosten in de zorg. Patiënt, professional, politiek? Shared Decision Making. NFU-RVZ Utrecht

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Sturen op kosten in de zorg. Patiënt, professional, politiek? Shared Decision Making. NFU-RVZ Utrecht 06-09-2013"

Transcriptie

1 Sturen op kosten in de zorg. Patiënt, professional, politiek? Shared Decision Making. NFU-RVZ Utrecht Trudy van der Weijden Huisartsgeneeskunde School CAPHRI MUMC+

2 Shared Decision Making Gezamenlijke besluitvorming Gedeelde besluitvorming Samen beslissen

3 Paternalisme Geïnformeerde patiënt Informatietransfer Wikken en wegen Besluit vorming arts arts patiënt patiënt

4 Charles et al. Soc Sci Med 1999;49: Paternalisme Gedeelde besluitvorming Geïnformeerde patiënt Informatietransfer Wikken en wegen arts arts en patiënt patiënt Besluit vorming arts arts en patiënt patiënt

5 Rapley T. Soc Health&Illness 2008;30: Légaré F, et al. BMC Health Serv Res 2008;8:2. Paternalisme Gezamenlijke besluitvorming Geïnformeerde patiënt Informatietransfer Wikken en wegen arts+ arts+ en patiënt+ patiënt+ Besluit vorming arts+ arts+ en patiënt+ patiënt+

6 Inhoud De rol van patiënt in kostenbeheersing dmv gedeelde besluitvorming: Waar komt SDM vandaan? Leidt SDM tot conservatievere keuzes? Is kostenbeheersing door SDM wenselijk? Implementatie overwegingen.

7 Inhoud De rol van patiënt in kostenbeheersing dmv gedeelde besluitvorming: Waar komt SDM vandaan? Leidt SDM tot conservatievere keuzes? Is kostenbeheersing door SDM wenselijk? Implementatie overwegingen.

8

9 Drijfveren: Juridisch-ethisch Informed consent (1946 Nuremberg Military Tribunal proces) Ethisch imperatief: rollen arts - patiënt (60s) WGBO (1994) Annette O Connor OHRI Ottawa

10 Drijfveren: Patiënt power

11 Drijfveren: Patiënt power.. we all agree medicine should provide value for money, but who gets to say what value is? De Bronkart D. How the e-patient community helped save my life. BMJ April 2013.

12 Drijfveren: Therapietrouw Cardiovasculair risicomanagement Chronische medicatie Top-10 prescripties 50-60% wordt gebruikt Bosworth HB et al. Medication adherence. A call for action. Am Heart J 2011;162:

13 Drijfveren: Behandellast BMJ 2009;339:485

14 Drijfveren: Behandellast Het afkappunt waarboven patiënten bereid zijn chronisch medicatie te slikken: 20% absolute risicoreductie Trewby et al. Are preventive drugs preventive enough? A study of patients expectations. Clin Med 2002;2:

15 Drijfveren: EBM Knowledge transfer EBM Review van evidence Interpretatie van evidence Implementatie Toepassen van kennis Clinical decision making Knowledge: guideline Clinician: expertise organisation Patient: co-morbidity genetic predisposition preferences Sackett BMJ 1996

16 Misdiagnosis of preferences Mulley A. et al BMJ 2012

17 Drijfveren: Praktijkvariatie Jacq Wennberg Dartmouth Ratio van heupvervanging bij artrose vergeleken met USA gemiddelde Dartmouthatlas: Lichtblauw Donkerblauw

18 Drijfveren, samenvattend Juridisch-ethisch imperatief Patiënt empowerment Democratisering van kennis Therapietrouw, behandellast Toepassen EBM Praktijkvariatie

19 Inhoud De rol van patiënt in kostenbeheersing dmv gedeelde besluitvorming: Waar komt SDM vandaan? Leidt SDM tot conservatievere keuzes? Is kostenbeheersing door SDM wenselijk? Implementatie overwegingen.

20 Conservatievere keuzes? Kennis (opties, voor- en nadelen) Betrokkenheid bij besluitproces Voorkeur => keuze Therapietrouw Invasieve behandelingen Gezondheid Angst = Consultduur = Zorgkosten? Stacey D, et al. Cochrane Library 2011.

21 Conservatievere keuzes? 2010 Terugplaatsing 1 embryo SDM:43% Controle:32% Besparing - 170

22 Conservatievere keuzes? 2010 Participatie in screening Keuzehulp:59% Controle:75%

23 Conservatievere keuzes? studie Methode Delta kosten Hormonen menopauze Murray 2001 RCT - 1,30 Benigne prostaat hyp. Murray 2001 RCT + 121,00 Menorragie, uterus ext. Kennedy 2002 RCT -$1184,00 Menorragie, uterus ext. Vuorma 2004 RCT - 350,00 IVF 1 embryo van Peperstaten 2010 RCT - 170,00 Heup en knieprotheses Arterburn 2012 cohort -12 tot 21% Follow-up mammaca Benning 2012 modelling - 32,00

24 Conservatievere keuzes? +$865

25 Conservatievere keuzes? -$485

26 Inhoud De rol van patiënt in kostenbeheersing dmv gedeelde besluitvorming: Waar komt SDM vandaan? Leidt SDM tot conservatievere keuzes? Is kostenbeheersing door SDM wenselijk? Implementatie overwegingen.

27 Overleving gelijk. KvL gelijk (?) Litière S et al. Lancet Oncology 2012 Mastectomie +? Lumpectomie +?

28 Behoud borst top-prioriteit: Arts: 72% Patiënt: 7% Mulley A. et al BMJ 2012 Mastectomie +? Lumpectomie +?

29 Morgan MW et al. J Gen Intern Med 2000;15: Keuze voor chirurgie Met keuzehulp: 52% Zonder keuzehulp: 66% (AP en health scores I=C) PCTA / bypass chirurgie? Alleen medicatie? geen chirurgie

30 Wat als.? studie Methode Delta kosten Hormonen menopauze Murray 2001 RCT + 1,30 Benigne prostaat hyp. Murray 2001 RCT - 121,00 Menorragie, uterus ext. Kennedy 2002 RCT + $1184,00 Menorragie, uterus ext. Vuorma 2004 RCT + 350,00 IVF 1 embryo van Peperstaten 2010 RCT + 170,00 Heup en knieprotheses Arterburn 2012 cohort + 12 tot 21% Follow-up mammaca Benning 2012 modelling + 32,00

31 Inhoud De rol van patiënt in kostenbeheersing dmv gedeelde besluitvorming: Waar komt SDM vandaan? Leidt SDM tot conservatievere keuzes? Is kostenbeheersing door SDM wenselijk? Implementatie overwegingen.

32 Implementatie zorgverleners Generieke vaardigheid? Exit paternalisme? Légaré F et al. Training health professionals in SDM. Pat Educ Couns 2012.

33 Implementatie patiënten Health literacy + numeracy Drie vragen stellen: wat zijn mijn opties? wat zijn de voor- en nadelen per optie? Hoe waarschijnlijk zijn die voor- en nadelen? Shepherd HL et al. Pat Educ Couns 2011;84:

34 Implementatie organisatie

35 Implementatie richtlijnen Link keuzehulp aan richtlijn Van der Weijden et al. J Clin Epid 2012

36 Bloeddruk? Cholesterol? Roken? Dieet? Bewegen?

37 Key messages SDM kent vele drijfveren SDM leidt tot conservatievere keuzes maar is nog onvoldoende onderzocht (Implementatie van) SDM kost tijd en geld En wat als SDM niet leidt tot kostenbeheersing? Kostenbeheersing meenemen in richtlijnen

Shared decision making, ook voor bedrijfsarts? Workshop Bedrijfsgeneeskundige dagen 18 en 19 juni Papendal

Shared decision making, ook voor bedrijfsarts? Workshop Bedrijfsgeneeskundige dagen 18 en 19 juni Papendal Shared decision making, ook voor bedrijfsarts? Workshop Bedrijfsgeneeskundige dagen 18 en 19 juni Papendal Dunja Dreesens Research School CAPHRI, Universiteit Maastricht & ZonMw Shared decision making:

Nadere informatie

Gedeelde besluitvorming. Samen kunnen we het zelf!

Gedeelde besluitvorming. Samen kunnen we het zelf! Gedeelde besluitvorming Samen kunnen we het zelf! Monique Baas Niek Golsteijn verpleegkundig expert Gedeelde besluitvorming verpleegkundig specialist Oncologie 1 Persoonlijke achtergrond ( van ons) 2 Persoonlijke

Nadere informatie

Samen Kiezen. Trudy van der Weijden Hoogleraar Implementatie van richtlijnen Vakgroep Huisartsgeneeskunde School CAPHRI, Maastricht University

Samen Kiezen. Trudy van der Weijden Hoogleraar Implementatie van richtlijnen Vakgroep Huisartsgeneeskunde School CAPHRI, Maastricht University Samen Kiezen Trudy van der Weijden Hoogleraar Implementatie van richtlijnen Vakgroep Huisartsgeneeskunde School CAPHRI, Maastricht University Gedeelde besluitvorming waar hebben we het over? 1 Geraadpleegde

Nadere informatie

De patiënt als partner in zorg. Prof.dr. Anne Stiggelbout Afdeling Medische Besliskunde LUMC Kwaliteitsinstituut

De patiënt als partner in zorg. Prof.dr. Anne Stiggelbout Afdeling Medische Besliskunde LUMC Kwaliteitsinstituut De patiënt als partner in zorg Prof.dr. Anne Stiggelbout Afdeling Medische Besliskunde LUMC Kwaliteitsinstituut Doel: verhogen patiëntgerichtheid zorg Vraaggestuurde zorg, vanuit het patiëntenperspectief,

Nadere informatie

Komen tot een goede behandelbeslissing, hoe doe je dat?

Komen tot een goede behandelbeslissing, hoe doe je dat? Komen tot een goede behandelbeslissing, hoe doe je dat? Gedeelde besluitvorming vanuit VERPLEEGKUNDIG perspectief Monique Baas verpleegkundig expert Gedeelde besluitvorming (baas@lumc.nl) 1 Gedeelde besluitvorming:

Nadere informatie

Gedeelde Besluitvorming Hoe pak je dat aan (binnen de trombosezorg)?

Gedeelde Besluitvorming Hoe pak je dat aan (binnen de trombosezorg)? Gedeelde Besluitvorming Hoe pak je dat aan (binnen de trombosezorg)? Dirk Ubbink, MD PhD PI afdeling Chirurgie Academisch Medisch Centrum Amsterdam Belangenverstrengeling Wat is gedeelde besluitvorming?

Nadere informatie

Gezamenlijke besluitvorming. Dr. Arwen Pieterse Afdeling Medische Besliskunde Leids Universitair Medisch Centrum

Gezamenlijke besluitvorming. Dr. Arwen Pieterse Afdeling Medische Besliskunde Leids Universitair Medisch Centrum Gezamenlijke besluitvorming Dr. Arwen Pieterse Afdeling Medische Besliskunde Leids Universitair Medisch Centrum Overzicht Geschiedenis Noodzaak Definitie Effect van gezamenlijke besluitvorming Geschiedenis

Nadere informatie

Shared decision-making en gebruik van keuzehulpen binnen de GE-oncologie. Hoe pak je dit aan?

Shared decision-making en gebruik van keuzehulpen binnen de GE-oncologie. Hoe pak je dit aan? Shared decision-making en gebruik van keuzehulpen binnen de GE-oncologie. Hoe pak je dit aan? Dirk T. Ubbink PI afdeling Chirurgie AMC Gedeelde besluitvorming, samen beslissen, shared decision-making Wie

Nadere informatie

Heliomare Gedeelde besluitvorming (shared decision making) Maartje Ligthart Fysiotherapeut

Heliomare Gedeelde besluitvorming (shared decision making) Maartje Ligthart Fysiotherapeut Heliomare Gedeelde besluitvorming (shared decision making) Maartje Ligthart Fysiotherapeut Inhoud Inleiding gedeelde besluitvorming Proces van gedeelde besluitvorming Keuzehulpen Gedeelde besluitvorming

Nadere informatie

Shared decision making Een combinatie van IT en mensgerichte zorg

Shared decision making Een combinatie van IT en mensgerichte zorg Shared decision making Een combinatie van IT en mensgerichte zorg Door Dorothea Wild, MD Stel je voor: mevrouw Smit, één van je patiënten, lijdt aan reumatoïde artritis in haar rug. Ze komt op consult

Nadere informatie

Client & zorgverlener: Samen beter beslissen? Dilemma s tussen verantwoordelijkheid en risico

Client & zorgverlener: Samen beter beslissen? Dilemma s tussen verantwoordelijkheid en risico Client & zorgverlener: Samen beter beslissen? Dilemma s tussen verantwoordelijkheid en risico Prof. Trudy van der Weijden Implementatie van richtlijnen Huisartsgeneeskunde School CAPHRI Maastricht University

Nadere informatie

Disclosure belangen Stiggelbout

Disclosure belangen Stiggelbout Disclosure belangen Stiggelbout (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven geen Sponsoring of onderzoeksgeld Geen Honorarium of andere (financiële)

Nadere informatie

EBP: het nemen van beslissingen

EBP: het nemen van beslissingen EBP: het nemen van beslissingen EBP platform werkgroep Erica Baarends, Ergotherapie Ingrid Driessen en Xandra Gielen, Creatieve Therapie Saskia Duymelinck, Vepleegkunde Jacques Geraets, Fysiotherapie Michelle

Nadere informatie

Samen Beslissen in Bernhoven. Inge Blokzijl Chalmer Hoynck van Papendrecht Hans Maertens Mieke Klerkx

Samen Beslissen in Bernhoven. Inge Blokzijl Chalmer Hoynck van Papendrecht Hans Maertens Mieke Klerkx Samen Beslissen in Bernhoven Inge Blokzijl Chalmer Hoynck van Papendrecht Hans Maertens Mieke Klerkx 5 juli 2017 Waarom Samen Beslissen? De beste behandeling is voor iedere patiënt anders Onderzoek laat

Nadere informatie

Samen beslissen is beter Van milde manipulatie naar partneren met de cliënt

Samen beslissen is beter Van milde manipulatie naar partneren met de cliënt Samen beslissen is beter Van milde manipulatie naar partneren met de cliënt Inspiratiedag 100% Zorg! 16 juni 2015 Haske van Veenendaal Over 60 minuten. Weet u wat gedeelde besluitvorming is; Weet u wat

Nadere informatie

Shared decision-making in de zorg: recente ontwikkelingen 14 maart 2017 NVHVV Continuing Nursing Education

Shared decision-making in de zorg: recente ontwikkelingen 14 maart 2017 NVHVV Continuing Nursing Education Shared decision-making in de zorg: recente ontwikkelingen 14 maart 2017 NVHVV Continuing Nursing Education Albine Moser, RN MPH PhD albine.moser@zuyd.nl Lectoraat Autonomie en participatie van chronisch

Nadere informatie

Gezamenlijke besluitvorming in de geboortezorg: De waarden van zwangere vrouwen en verloskundigen

Gezamenlijke besluitvorming in de geboortezorg: De waarden van zwangere vrouwen en verloskundigen Gezamenlijke besluitvorming in de geboortezorg: De waarden van zwangere vrouwen en verloskundigen Dr. Marianne Nieuwenhuijze Lector Midwifery Lectoraat Midwifery Science Academie Verloskunde Maastricht

Nadere informatie

Gedeelde Besluitvorming: de tijd van pamperen is voorbij!?

Gedeelde Besluitvorming: de tijd van pamperen is voorbij!? Agenda Gedeelde Besluitvorming: de tijd van pamperen is voorbij!? Verpleegkundig expert Gedeelde Besluitvorming Gedeelde besluitvorming: Definitie; achtergrond; doel Stappen van GB Rol verpleegkundige

Nadere informatie

Shared decision making - of - Gedeelde besluitvorming. Hanneke de Haes Afdeling Medische Psychologie

Shared decision making - of - Gedeelde besluitvorming. Hanneke de Haes Afdeling Medische Psychologie Shared decision making - of - Gedeelde besluitvorming Hanneke de Haes Afdeling Medische Psychologie Controle in besluitvorming Controle arts hoog Paternalisme Gedeelde besluitvorming Controle patiënt laag

Nadere informatie

PROMS en persoonsgerichte zorg

PROMS en persoonsgerichte zorg PROMS en persoonsgerichte zorg Trudy van der Weijden 31 maart 2017 Maastricht University School CAPHRI Care and Public Health Research Institute Declaration of interest Inhoud Persoonsgerichte zorg; strategieën

Nadere informatie

Gedeelde besluitvorming: onderzoek en onderwijs in het AMC Dirk Ubbink & Marcel Fabriek

Gedeelde besluitvorming: onderzoek en onderwijs in het AMC Dirk Ubbink & Marcel Fabriek Gedeelde besluitvorming: onderzoek en onderwijs in het AMC Dirk Ubbink & Marcel Fabriek Afdelingen Chirurgie & Medische Psychologie Academisch Medisch Centrum Amsterdam Deel 1: Onderzoek Wat is gedeelde

Nadere informatie

Inhoud workshop. Gedeelde besluitvorming. Inleiding op het thema. Inleiding op het thema. Aanleiding voor de workshop

Inhoud workshop. Gedeelde besluitvorming. Inleiding op het thema. Inleiding op het thema. Aanleiding voor de workshop Gedeelde besluitvorming Inhoud workshop Inleiding op het thema en de workshop Wat is gedeelde besluitvorming en het verloopt het proces? Oefenen van de stappen aan de hand van een casus Nabespreken casus

Nadere informatie

SharedDecisionMakingmet de geriatrische patiënt: uitdaging voor patiënt en hulpverlener!

SharedDecisionMakingmet de geriatrische patiënt: uitdaging voor patiënt en hulpverlener! SharedDecisionMakingmet de geriatrische patiënt: uitdaging voor patiënt en hulpverlener! Wat doet u hier al mee? Marjolein van de Pol, kaderhuisarts ouderengeneeskunde 1 Waarom Shared Decision Making?

Nadere informatie

Evidence Based Practise versus Practice Based Evidence

Evidence Based Practise versus Practice Based Evidence Evidence Based Practise versus Practice Based Evidence Dr. John Verhoef (Lector) Lectoraat Eigen Regie Hogeschool Leiden, Cluster Zorg verhoef.j@hsleiden.nl Waar hebben we het over? Evidence Based Practice

Nadere informatie

Alles wat u moet weten over gedeelde besluitvorming bij ALS

Alles wat u moet weten over gedeelde besluitvorming bij ALS Alles wat u moet weten over gedeelde besluitvorming bij ALS Prof. dr. Ellen Smets Medische Psychologie Academisch Medisch Centrum/Universiteit van Amsterdam Disclaimer Alles wat u moet weten over gedeelde

Nadere informatie

Persoonsgerichte zorg in richtlijnen: contradictie of paradox? Trudy van der Weijden 16 juni 2017

Persoonsgerichte zorg in richtlijnen: contradictie of paradox? Trudy van der Weijden 16 juni 2017 Persoonsgerichte zorg in richtlijnen: contradictie of paradox? Trudy van der Weijden 16 juni 2017 Welkom Namens NHG en UM, CAPHRI, vakgroep HAG Speciaal welkom aan: - Familie en vrienden - Sprekers - Medewerkers

Nadere informatie

WORKSHOP DE KUNST VAN SAMEN BESLISSEN

WORKSHOP DE KUNST VAN SAMEN BESLISSEN WORKSHOP DE KUNST VAN SAMEN BESLISSEN Dr. Markus Oei, KNO-arts Flevoziekenhuis Dr. Anouk Vaes, Kennisinstituut Federatie Medisch Specialisten Dr. Elvira den Breejen, Kennisinstituut Federatie Medisch Specialisten

Nadere informatie

Samen Beslissen? 3 goede vragen

Samen Beslissen? 3 goede vragen Samen Beslissen? 3 goede vragen Samen Beslissen leidt tot tevredener patiënten weloverwogen en medisch gezien verstandige keuzes patiënten houden zich beter aan gekozen (behandel)strategie D. Stacey Cochrane

Nadere informatie

Het Individueel Zorgplan

Het Individueel Zorgplan Het Individueel Zorgplan Bedreiging of Gezamenlijke Kans? Hans in t Veen, longarts STZ Expertise Centrum Astma & COPD h.intveen@sfg.nl Wat is een IZP? Het IZP is de dynamische set van afspraken van de

Nadere informatie

Shared Decision Making met de geriatrische patiënt: uitdaging voor patiënt en verpleegkundige! Wat doet u hier al mee?

Shared Decision Making met de geriatrische patiënt: uitdaging voor patiënt en verpleegkundige! Wat doet u hier al mee? 1 Shared Decision Making met de geriatrische patiënt: uitdaging voor patiënt en verpleegkundige! Wat doet u hier al mee? Marjolein van de Pol, kaderhuisarts ouderengeneeskunde Waarom Shared Decision Making?

Nadere informatie

De plaats van besluitvorming rond het levenseinde binnen het nieuwe kwaliteitskader palliatieve zorg

De plaats van besluitvorming rond het levenseinde binnen het nieuwe kwaliteitskader palliatieve zorg De plaats van besluitvorming rond het levenseinde binnen het nieuwe kwaliteitskader palliatieve zorg Marjolein Rentinck Internist/oncoloog bij Tergooi Symposium Methoden voor besluitvorming rond het levenseinde

Nadere informatie

EVIDENCE-BASED ALLIED HEALTH CARE. Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp

EVIDENCE-BASED ALLIED HEALTH CARE. Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp EVIDENCE-BASED ALLIED HEALTH CARE Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Nederlands Paramedisch Instituut UMC St Radboud Hogeschool van Arnhem en Nijmegen NVLF 1 ORIËNTATIE op LOGOPEDIE NVLF Visie 2000-2005 NVLF

Nadere informatie

Samen keuzes maken (SKM)

Samen keuzes maken (SKM) Shared decision making (SDM) Samen keuzes maken (SKM) Dr. P.F.J. (Raphael) Schulte, psychiater-psychotherapeut, trainer interactievaardigheden, opleider psychiatrie GGZ-NHN NedKAD Invitational Conference

Nadere informatie

Terugkomdag Richtlijnontwikkeling

Terugkomdag Richtlijnontwikkeling Terugkomdag Richtlijnontwikkeling Martine Versluijs, PGOsupport Ilse Raats, CBO 5 maart 2015 Programma 10.00 Afgeleide producten van richtlijnen Patiëntenversies Keuzehulpen en gedeelde besluitvorming

Nadere informatie

Shared Decision Making met ROM als informatiebron. 3 februari 2016 Haske van Veenendaal Tim Kreuger Margot Metz

Shared Decision Making met ROM als informatiebron. 3 februari 2016 Haske van Veenendaal Tim Kreuger Margot Metz Shared Decision Making met ROM als informatiebron 3 februari 2016 Haske van Veenendaal Tim Kreuger Margot Metz 1 Programma 9.30 uur: Welkom! 9.40 uur: Shared Decision Making met ROM als informatiebron:

Nadere informatie

Praktijkvoorbeeld. 30 januari 2014. Congres "Samen Kiezen: beslist!: - Workshop 5 Marcus Oei & Marleen Vleming

Praktijkvoorbeeld. 30 januari 2014. Congres Samen Kiezen: beslist!: - Workshop 5 Marcus Oei & Marleen Vleming Workshop gedeelde besluitvorming Congres gedeelde besluitvorming Nieuwegein Markus Oei Marleen Flevoziekenhuis Almere Praktijkvoorbeeld http://youtu.be/0pxrjtl4kqw www.inforium.nl Code: FZA-SDMMOD Shared

Nadere informatie

Gezamenlijke Besluitvorming met ROM als informatiebron 11 november 2016

Gezamenlijke Besluitvorming met ROM als informatiebron 11 november 2016 Gezamenlijke Besluitvorming met ROM als informatiebron 11 november 2016 drs. Margot Metz, Trimbos-instituut, GGz Breburg. dr. Marjolein Veerbeek, prof. dr. Edwin de Beurs, prof. dr. Christina van der Feltz-Cornelis,

Nadere informatie

Keuze stress? Ik zie door de bomen het bos niet meer

Keuze stress? Ik zie door de bomen het bos niet meer Keuze stress? Ik zie door de bomen het bos niet meer Anne Timmermans Myomen cursus 25 januari 2019 Geen belangenverstrengeling Wat is samen beslissen? Keuze hulp Ontwikkeling consultkaart Toepassing Aanwezige

Nadere informatie

Ervaringsdeskundigheid in de zorg en in de spreekkamer

Ervaringsdeskundigheid in de zorg en in de spreekkamer Ervaringsdeskundigheid in de zorg en in de spreekkamer 15 april 2016 Anouk Knops Projectleider Samen Beslissen Patiëntenfederatie NPCF Wie zijn wij? Koepel van patiënten- en consumenten-organisaties Het

Nadere informatie

Dr. Heleen Snijders Chirurg in opleiding, Groene Hart Ziekenhuis Gouda

Dr. Heleen Snijders Chirurg in opleiding, Groene Hart Ziekenhuis Gouda Dr. Heleen Snijders Chirurg in opleiding, Groene Hart Ziekenhuis Gouda GEDEELDE BESLUITVORMING Wie kent deze term? Wie weet wat het betekent? Wie past het toe in de praktijk? GEZAMENLIJKE BESLUITVORMING

Nadere informatie

Waarom gedeelde besluitvorming

Waarom gedeelde besluitvorming Waarom gedeelde besluitvorming Dr. Peep FM Stalmeier Epidemiology, Biostatistics, and HTA UMC St Radboud Nijmegen p.stalmeier@ebh.umcn.nl Inhoud besluitvorming keuzehulp = decision aid onderzoek (prostaatkanker)

Nadere informatie

Samen beslissen (SDM) moet altijd

Samen beslissen (SDM) moet altijd Samen beslissen (SDM) moet altijd Kiezen voor Pillen en/of Praten bij Depressie en Angststoornissen Behandelvoorkeuren en Keuzes van Patiënten en Behandelaren Sumayah Rodenburg Vandenbussche Disclosure

Nadere informatie

Trudy van der Weijden

Trudy van der Weijden Trudy van der Weijden Hoogleraar Implementatie van Richtlijnen Geneeskunde (UM) Gedeelde besluitvorming tussen ouders, jeugdigen en hulpverleners Twitter mee: #jio18 Samen beslissen door ouders, jeugdigen

Nadere informatie

Astma controle, is er ruimte voor verbetering? Hoe goed behandelen we kinderen en volwassenen met astma in Nederland?

Astma controle, is er ruimte voor verbetering? Hoe goed behandelen we kinderen en volwassenen met astma in Nederland? Astma controle, is er ruimte voor verbetering? Walter Balemans, kinderlongarts Antonius ziekenhuis, Nieuwegein CAHAG conferentie, januari 2017 Gewetensvraag Hoe goed behandelen we kinderen en volwassenen

Nadere informatie

Kosteneffectiviteit in richtlijnen

Kosteneffectiviteit in richtlijnen Kosteneffectiviteit in richtlijnen Richtlijnen richting effectieve en doelmatige zorg NVTAG / OMS Anemone Bögels 28 juni 2013 Concurrerende kwaliteit NL in vergelijking Grootste haven van Europa Beste

Nadere informatie

De patiënt aan het stuur implementatie in het zorgveld. Linda van Mierlo, PhD Beleidsmedewerker Zorginnovatie, CZ

De patiënt aan het stuur implementatie in het zorgveld. Linda van Mierlo, PhD Beleidsmedewerker Zorginnovatie, CZ De patiënt aan het stuur implementatie in het zorgveld Linda van Mierlo, PhD Beleidsmedewerker Zorginnovatie, CZ IQ healthcare congres, 7 september 2012 CZ Alles voor betere zorg 1. Voor verzekerden Goede

Nadere informatie

Shared Decision Making met de geriatrische patiënt: uitdaging voor patiënt en hulpverlener! Wat doet u hier al mee?

Shared Decision Making met de geriatrische patiënt: uitdaging voor patiënt en hulpverlener! Wat doet u hier al mee? 1 Shared Decision Making met de geriatrische patiënt: uitdaging voor patiënt en hulpverlener! Wat doet u hier al mee? Marjolein van de Pol, kaderhuisarts ouderengeneeskunde Waarom Shared Decision Making?

Nadere informatie

Een keuzehulp ter ondersteuning van gemeenschappelijke besluitvorming rond CVRM bij diabetespatiënten

Een keuzehulp ter ondersteuning van gemeenschappelijke besluitvorming rond CVRM bij diabetespatiënten Een keuzehulp ter ondersteuning van gemeenschappelijke besluitvorming rond CVRM bij diabetespatiënten Mathijs Dun, Jaco Voorham, Floor Haaijer Ruskamp, Jan Schuling, Petra Denig Klinische Farmacologie,

Nadere informatie

Time-out en gedeelde besluitvorming bij mensen met borstkanker. heeft u uw beslissing gemaakt?

Time-out en gedeelde besluitvorming bij mensen met borstkanker. heeft u uw beslissing gemaakt? Time-out en gedeelde besluitvorming bij mensen met borstkanker heeft u uw beslissing gemaakt? http://zorgzine.npcf.nl/samen_beslissen/de-praktijk Achtergrond Cliënten willen meer meebeslissen (NPCF, B-force/BVN)

Nadere informatie

Evidence based nursing: wat is dat?

Evidence based nursing: wat is dat? Evidence based nursing: wat is dat? Sandra Beurskens Lector kenniskring autonomie en participatie van mensen met een chronische ziekte Kenniskring autonomie en participatie EBN in de praktijk: veel vragen

Nadere informatie

Samen beslissen met kwetsbare ouderen

Samen beslissen met kwetsbare ouderen Samen beslissen met kwetsbare ouderen Een continue dialoog Marjolein van de Pol Disclosure dia MHJ van de Pol Mogelijke belangenverstrengeling Relevante connecties met commerciële bedrijven Sponsoring

Nadere informatie

Peer review EBM. Ontwikkeld door WVVK in opdracht van Pro-Q-Kine

Peer review EBM. Ontwikkeld door WVVK in opdracht van Pro-Q-Kine Peer review EBM Inleiding Doelstellingen? Attitude: bereid zijn om evidence based te handelen, om expertise te delen, om evidentie te bespreken Kennis: wat is EBM, wat is evidentie, wat is een richtlijn,

Nadere informatie

Zelfmanagement en eigen regie bij borstkanker

Zelfmanagement en eigen regie bij borstkanker Zelfmanagement en eigen regie bij borstkanker AnneLoes van Staa PhD RN MD a.van.staa@hr.nl Mariëtte Bergmans (BVN) 1 wie staat hier? AnneLoes van Staa PhD RN MD a.van.staa@hr.nl 1 Definitie zelfmanagement

Nadere informatie

Shared Decision Making met ROM: Het gezamenlijke proces van cliënt en behandelaar. Tim Kreuger, Margot Metz

Shared Decision Making met ROM: Het gezamenlijke proces van cliënt en behandelaar. Tim Kreuger, Margot Metz Shared Decision Making met ROM: Het gezamenlijke proces van cliënt en behandelaar Tim Kreuger, Margot Metz Inhoud Shared Decision Making (SDM): wat is het? Samenhang SDM & herstelvisie. Meerwaarde en mate

Nadere informatie

BVO Darmkankerscreening in de spreekkamer van de huisarts Nazorg darmkanker in de huisartsenpraktijk. Dokter de kanker is nu weg wat nu verder?

BVO Darmkankerscreening in de spreekkamer van de huisarts Nazorg darmkanker in de huisartsenpraktijk. Dokter de kanker is nu weg wat nu verder? BVO Darmkankerscreening in de spreekkamer van de huisarts Nazorg darmkanker in de huisartsenpraktijk Dokter de kanker is nu weg wat nu verder? Disclosure belangen spreker Jan Wind (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

Van Vink naar Vonk. persoonsgerichte diabeteszorg in mijn praktijk! Stannie Driessen, Vilans 26 februari 2014

Van Vink naar Vonk. persoonsgerichte diabeteszorg in mijn praktijk! Stannie Driessen, Vilans 26 februari 2014 Van Vink naar Vonk persoonsgerichte diabeteszorg in mijn praktijk! Stannie Driessen, Vilans 26 februari 2014 Persoonsgerichte zorg voor Ingrid Cholesterol Bloeddruk Andere Leefstijl Medicatie Angst om

Nadere informatie

Kiezen en delen. Hoe benut je gedeelde besluitvorming als pijler voor excellente zorg

Kiezen en delen. Hoe benut je gedeelde besluitvorming als pijler voor excellente zorg Kiezen en delen Hoe benut je gedeelde besluitvorming als pijler voor excellente zorg Haske van Veenendaal, CBO en lid dagelijks bestuur platform Gedeelde Besluitvorming. Agenda Inleiding: oorsprong, fysiologie

Nadere informatie

Keuzehulpen voor de patiënt

Keuzehulpen voor de patiënt Trudy van der Weijden, Ariëtte Sanders-van Lennep Nascholing Keuzehulpen voor de patiënt A Inleiding Artsen zouden zorg zo moeten leveren dat de inhoud en vorm in overeenstemming zijn met de waarden en

Nadere informatie

Goede zorg rondom het levenseinde. De rol van de opleidingen Frank Smeenk, longarts Catharina ziekenhuis

Goede zorg rondom het levenseinde. De rol van de opleidingen Frank Smeenk, longarts Catharina ziekenhuis Goede zorg rondom het levenseinde De rol van de opleidingen Frank Smeenk, longarts Catharina ziekenhuis Overzicht Inleiding Opleiding 2000 heden Huidige ontwikkeling opleidingen Overzicht Inleiding Opleiding

Nadere informatie

Patient inclusie in de PCPCC trial ( )

Patient inclusie in de PCPCC trial ( ) Patient inclusie in de PCPCC trial (2014-2016) Onderzoek naar de inzet van een keuzehulp bij de behandelkeuze van prostaatkanker Maarten Cuypers, MSc. Social Psychology, Tilburg University Najaarsvergadering

Nadere informatie

Samen beslissen is beter

Samen beslissen is beter Beschouwing Samen beslissen is beter Haske van Veenendaal, Helene Voogdt-Pruis, Ilse Raats Samenvatting Gedeelde besluitvorming is hot. Ook in de huisartsenzorg ontstaan steeds meer situaties waarin er

Nadere informatie

Dilek Yilmaz Arts-onderzoeker LUMC Regina The Algemeen directeur ZorgKeuzeLab

Dilek Yilmaz Arts-onderzoeker LUMC Regina The Algemeen directeur ZorgKeuzeLab Dilek Yilmaz Arts-onderzoeker LUMC d.yilmaz@lumc.nl 06-81930465 Regina The Algemeen directeur ZorgKeuzeLab regina@zorgkeuzelab.nl 06-24220053 Imlanteerbare Cardioverter-defibrillator ICD: preventie plotse

Nadere informatie

PSYCHOLOGIE VAN DE ONCO-GENETICA. Stand van zaken & toekomstvisie tot aan Eveline M A Bleiker

PSYCHOLOGIE VAN DE ONCO-GENETICA. Stand van zaken & toekomstvisie tot aan Eveline M A Bleiker KWF werkgemeenschap, Utrecht, 3 oktober 2018 PSYCHOLOGIE VAN DE ONCO-GENETICA Stand van zaken & toekomstvisie tot aan 2025 Eveline M A Bleiker PSYCHOLOGIE VAN DE KLINISCHE GENETICA in het bijzonder de

Nadere informatie

Samen Beslissen: een effectief trainingsmodel

Samen Beslissen: een effectief trainingsmodel Samen Beslissen: een effectief trainingsmodel Trudy van der Weijden Angelique Timmerman Esther Giroldi Anouk Baghus Vakgroep Huisartsgeneeskunde, Universiteit Maastricht In samenwerking met: 1 Disclosure

Nadere informatie

De patiënt als persoon

De patiënt als persoon De patiënt als persoon Prof. dr. Jan A.M. Kremer Radboudumc, Booz&co @JKNL, jan.kremer@radboudumc.nl ClaudicatioNet Jaarcongres Den Bosch, 13 maart 2014 Gynaecoloog Radboud IVF team Geïnspireerd door patiënten

Nadere informatie

COPD Individueel behandelen

COPD Individueel behandelen COPD Individueel behandelen Wolfheze, Bomen over COPD 2017 Janneke Bins, AIOS Hans in t Veen, longarts COPD: meer dan FEV1 COPD Integrale gezondheid 1 GOLD 2017 Inhoud workshop COPD basaal assessment (Integrale)

Nadere informatie

* De coachende professional. * Een workshop over persoonsgericht communiceren

* De coachende professional. * Een workshop over persoonsgericht communiceren Over mij Help, wat moet ik zonder spiro? Workshop Adembenemend 2017 Ilonka Brugemann Ilonka Brugemann Huisarts - > coach Disclosure: Overige relevante potentiële belangenverstrengeling: geen www.sense-coaching.nl

Nadere informatie

Gedeelde Besluitvorming in de spreekkamer: hoe pak je dat aan bij mensen met een chronische aandoening? Frederik Vogelzang Sandra Beurskens.

Gedeelde Besluitvorming in de spreekkamer: hoe pak je dat aan bij mensen met een chronische aandoening? Frederik Vogelzang Sandra Beurskens. Gedeelde Besluitvorming in de spreekkamer: hoe pak je dat aan bij mensen met een chronische aandoening? Frederik Vogelzang Sandra Beurskens Inhoud Individueel zorgplan en doelen stellen Project: gedeelde

Nadere informatie

Helpen beslissen: het psychologisch perspectief

Helpen beslissen: het psychologisch perspectief Helpen beslissen: het psychologisch perspectief Dr. Saskia Teunisse, klinisch (neuro)psycholoog Inhoud Procesbenadering bij vragen naar wilsbekwaamheid (Diesfeldt & Teunisse, in press) Wetenschappelijk

Nadere informatie

Besluitvorming in de palliatieve fase

Besluitvorming in de palliatieve fase Palliatief redeneren Besluitvorming in de palliatieve fase Expertisecentrum palliatieve zorg UMC Utrecht Saskia Teunissen Hoogleraar hospicezorg UMC Utrecht Foto s Nynke Thien Klinisch redeneren en palliatief

Nadere informatie

NKOP CONGRES Parallelsessie: Shared Decision Making met ROM als informatiebron

NKOP CONGRES Parallelsessie: Shared Decision Making met ROM als informatiebron NKOP CONGRES 2016 Parallelsessie: Shared Decision Making met ROM als informatiebron Margot Metz (GGZ Breburg, Trimbos instituut), Saskia Bollen (Mondriaan ouderen), Maud Bocken (Mondriaan ouderen) & Arjan

Nadere informatie

Therapietrouw bij diabetes. Apr. Silas Rydant KAVA bestuurslid

Therapietrouw bij diabetes. Apr. Silas Rydant KAVA bestuurslid Therapietrouw bij diabetes Apr. Silas Rydant KAVA bestuurslid 1 Cijfers diabetes wereldwijd 108 MILLION in 1980 642 MILLION in 2040 in 2014 90% Diabetes type 1 Diabetes type 2 2 Cijfers België The IDF

Nadere informatie

I Evidence based medicine was goed bedoeld. Multi Sensory Story Telling. Multi Sensory Story Telling. Passend bewijs.

I Evidence based medicine was goed bedoeld. Multi Sensory Story Telling. Multi Sensory Story Telling. Passend bewijs. Multi Sensory Story Telling Multi Sensory Story Telling Passend bewijs Passend bewijs Dick Willems d.l.willems@amc.nl Voorlezen aan mensen met diepe meervoudige beperkingen Gebruik van objecten die in

Nadere informatie

Advance Care Planning bij chronisch orgaanfalen: praat voor het te laat is!

Advance Care Planning bij chronisch orgaanfalen: praat voor het te laat is! Advance Care Planning bij chronisch orgaanfalen: praat voor het te laat is! Carmen Houben MSc. Wetenschappelijk onderzoeker Medisch Psycholoog 24 november 2015 Chronische ziekten - 1900: overlijden door

Nadere informatie

15 jaar LPZ 11-10-12 Implementatie van goede zorg door meten zorgprestaties

15 jaar LPZ 11-10-12 Implementatie van goede zorg door meten zorgprestaties 15 jaar LPZ 11-10-12 Implementatie van goede zorg door meten zorgprestaties Prof Trudy van der Weijden, programmaleider School CAPHRI, Universiteit Maastricht Implementatie van richtlijnen in de geneeskunde

Nadere informatie

De complexiteit van medicatietherapie(on)trouw en de uitdagingen voor de zorgverlener. Door: E. Zwagemaker, Verpleegkundig Specialist

De complexiteit van medicatietherapie(on)trouw en de uitdagingen voor de zorgverlener. Door: E. Zwagemaker, Verpleegkundig Specialist De complexiteit van medicatietherapie(on)trouw en de uitdagingen voor de zorgverlener. Door: E. Zwagemaker, Verpleegkundig Specialist Inleiding Achtergrond informatie Aanleiding onderzoek Onderzoeksdoel

Nadere informatie

Leren verbeteren met gegevens over voorgeschreven medicijnen. Bram Plouvier Predictive analytics consultant

Leren verbeteren met gegevens over voorgeschreven medicijnen. Bram Plouvier Predictive analytics consultant Leren verbeteren met gegevens over voorgeschreven medicijnen Bram Plouvier Predictive analytics consultant BI Podium Advanced Analytics 23 mei 2017 Advanced Analytics in de gezondheidszorg Santeon en de

Nadere informatie

Tussenstand nulmetingen SDM-project

Tussenstand nulmetingen SDM-project 23-4-2017 Tussenstand nulmetingen SDM-project 23 april 2017 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 Colofon... 2 1. Inleiding en probleemstelling... 3 2. Resultaten van de eerste nulmeting... 4 3. Discussie...

Nadere informatie

Samen Beslissen in de laatste levensfase

Samen Beslissen in de laatste levensfase Samen de zorg beter maken Samen Beslissen in de laatste levensfase op naar meer bewustwording, betere patiënteninformatie en instrumenten ter ondersteuning 19 februari 2016 mr. H. Post drs. W. Toersen

Nadere informatie

Post-EAPC symposium 17 juni 2014

Post-EAPC symposium 17 juni 2014 Post-EAPC symposium 17 juni 2014 Zorg rond het levenseinde Arianne Brinkman, onderzoeker Erasmus MC Geen potentiële belangenverstrengeling / End-of-life care, onderwerpen: - Changes in personal dignity

Nadere informatie

Verbeteren van gezondheidsvaardigheden van ouderen in Europa EU-FP7-IROHLA. NCVGZ April 2013 Andrea de Winter. Jaap Koot & Menno Reijneveld

Verbeteren van gezondheidsvaardigheden van ouderen in Europa EU-FP7-IROHLA. NCVGZ April 2013 Andrea de Winter. Jaap Koot & Menno Reijneveld Verbeteren van gezondheidsvaardigheden van ouderen in Europa NCVGZ April 2013 Andrea de Winter EU-FP7-IROHLA Jaap Koot & Menno Reijneveld Omvang en aard van problemen met gezondheidsvaardigheden Doelen

Nadere informatie

Wetenschappelijk Onderzoek Is Evidence Based Practice informatie beschikbaar voor iedereen? Jef Adriaenssens RN, MsN, PhD

Wetenschappelijk Onderzoek Is Evidence Based Practice informatie beschikbaar voor iedereen? Jef Adriaenssens RN, MsN, PhD Wetenschappelijk Onderzoek Is Evidence Based Practice informatie beschikbaar voor iedereen? Jef Adriaenssens RN, MsN, PhD Evidence Based Practice 2 "the integration of the best research evidence with clinical

Nadere informatie

Themamiddag ter gelegenheid van de instelling van het lectoraat van dr. Frits Oosterveld 21 maart 2002 Saxion Hogeschool Enschede

Themamiddag ter gelegenheid van de instelling van het lectoraat van dr. Frits Oosterveld 21 maart 2002 Saxion Hogeschool Enschede Themamiddag ter gelegenheid van de instelling van het lectoraat van dr. Frits Oosterveld 21 maart 2002 Saxion Hogeschool Enschede 20-3-2013 Lectoraat Frits Oosterveld 1 Frits, van harte proficiat! 20-3-2013

Nadere informatie

Communicatie van risico s. Introductie op de workshop (Kennispoort2012)

Communicatie van risico s. Introductie op de workshop (Kennispoort2012) Communicatie van risico s Introductie op de workshop (Kennispoort2012) Inleiding Jippie, een baby op komst! Help, Een baby op komst! Gefeliciteerd met je zwangerschap! Ik geef je een formulier mee om bloed

Nadere informatie

Patiëntveiligheid door Klinische Paden

Patiëntveiligheid door Klinische Paden Patiëntveiligheid door Klinische Paden Dr. Kris Vanhaecht CZV-KULeuven Secretary General European Pathway Association Kris.Vanhaecht@med.kuleuven.be Klinisch Pad Een middel om een patiëntgericht programma

Nadere informatie

Ideaal: Zorg komt overeen met de waarden en voorkeuren van de individuele patiënt.

Ideaal: Zorg komt overeen met de waarden en voorkeuren van de individuele patiënt. Ideaal: Zorg komt overeen met de waarden en voorkeuren van de individuele patiënt. Iedere patiënt kan zeggen: Ik heb precies de hulp gekregen die ik nodig had en die ik wilde, op het juiste moment en op

Nadere informatie

Home sweet home + Brigit van Jaarsveld, VUmc en Diapriva Dialysecentrum Amsterdam 12 oktober 2018

Home sweet home + Brigit van Jaarsveld, VUmc en Diapriva Dialysecentrum Amsterdam 12 oktober 2018 Home sweet home + Brigit van Jaarsveld, VUmc en Diapriva Dialysecentrum Amsterdam 12 oktober 2018 Disclosures Honorarium, aandelen Geen Onderzoekssubsidie DiapriFIT Baxter Onderzoekssubsidie DOMESTICO

Nadere informatie

Verschillendedesigns beantwoorden verschillende vragen

Verschillendedesigns beantwoorden verschillende vragen Verschillendedesigns beantwoorden verschillende vragen Zelf echo s uitvoeren bij IVF Hoe betrouwbaar zijn de beelden? Hoe vaak worden vrouwen zwanger? Hoe voelende koppelszicherbij? Watkosthet? 1 Hoe betrouwbaar

Nadere informatie

Wetenschappelijke vorming in de huisartsopleiding

Wetenschappelijke vorming in de huisartsopleiding Versiedatum: 0-0-06 Pagina van 5 De wetenschappelijke onderbouwing van het huisartsgeneeskundig handelen vormt een belangrijke leidraad voor de huisarts. Deze moet een wetenschappelijke onderbouwing kunnen

Nadere informatie

Kennis en praktijk: It takes two to tango

Kennis en praktijk: It takes two to tango Kennis en praktijk: It takes two to tango Over weerstanden, valkuilen en kleine stappen voorwaarts Muntendam symposium, 14-11-2008 Trudy van der Weijden Hoofddocent, Huisartsgeneeskunde School of Public

Nadere informatie

IMPLEMENTATIEHANDLEIDING 3 GOEDE VRAGEN - voor ziekenhuizen -

IMPLEMENTATIEHANDLEIDING 3 GOEDE VRAGEN - voor ziekenhuizen - IMPLEMENTATIEHANDLEIDING 3 GOEDE VRAGEN - voor ziekenhuizen - 3 GOEDE VRAGEN 3 goede vragen is bedoeld om de bewustwording van Samen Beslissen (shared decision making) te vergroten onder zowel patiënten

Nadere informatie

Medicatie of dotteren bij chronische pijn op de borst? Wat willen mensen? Stabiele angina pectoris: medicatie of dotteren?

Medicatie of dotteren bij chronische pijn op de borst? Wat willen mensen? Stabiele angina pectoris: medicatie of dotteren? Dit factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (Anne Brabers, Margreet Reitsma, Liset van Dijk, Joke Korevaar, Marloes van Dijk en Judith de Jong. Medicatie of dotteren

Nadere informatie

personen in Suriname weten niet dat hun bloeddruk verhoogd is

personen in Suriname weten niet dat hun bloeddruk verhoogd is Veel Kleurig Gezond PARAMARIBO, 48.5 % 1 2 3 4 AMSTERDAM, 47.1 % 19% 14 % 45% 25% 28 % 52 % 11% 55.000 personen in Suriname weten niet dat hun bloeddruk verhoogd is 6 % 1 = onbekend; 2 = onbehandeld; 3

Nadere informatie

Farmacotherapie op maat: geïndividualiseerde geneeskunde met geneesmiddelen

Farmacotherapie op maat: geïndividualiseerde geneeskunde met geneesmiddelen Farmacotherapie op maat: geïndividualiseerde geneeskunde met geneesmiddelen Prof dr Toine Egberts UMC Utrecht en Universiteit Utrecht 30 januari 2018 Farmacotherapie op maat: what is in a name? Farmacotherapie

Nadere informatie

Toelichting bij gebruik van de keuzehulp Samen beslissen: behandeling of zorg na een CVA

Toelichting bij gebruik van de keuzehulp Samen beslissen: behandeling of zorg na een CVA Voor zorgverleners: Toelichting bij gebruik van de keuzehulp Samen beslissen: behandeling of zorg na een CVA De keuzehulp Samen beslissen: behandeling of zorg na een CVA is bedoeld voor patiënten die een

Nadere informatie

Systematische review als middel tot synthese van bestaande kennis

Systematische review als middel tot synthese van bestaande kennis Systematische review als middel tot synthese van bestaande kennis Trudy Bekkering, epidemioloog Cebam, 2018 1 Inhoud Achtergrond Wat is een systematische review? Hoe systematische reviews maken? Verschillende

Nadere informatie

Lipiden behandelen bij de oudere patiënt: starten, stoppen of doorgaan?

Lipiden behandelen bij de oudere patiënt: starten, stoppen of doorgaan? Lipiden behandelen bij de oudere patiënt: starten, stoppen of doorgaan? Dr. Mike Peters Internist VU medisch centrum Amsterdam mjl.peters@vumc.nl Ouderen passen niet in een richtlijn 1. Dhr S, 89 jaar,

Nadere informatie

Richtlijnen in de fysiotherapie: een internationaal perspectief

Richtlijnen in de fysiotherapie: een internationaal perspectief Richtlijnen in de fysiotherapie: een internationaal perspectief Philip van der Wees Nijkerk, 9 april 2015 Wat is een richtlijn? Een richtlijn is een document met aanbevelingen, gericht op het verbeteren

Nadere informatie

Gezamenlijke besluitvorming in de praktijk

Gezamenlijke besluitvorming in de praktijk Stand van zaken Gezamenlijke besluitvorming in de praktijk Patiëntgerichte gespreksvaardigheden Remke van Staveren De meeste patiënten (70%) willen actief betrokken worden bij het nemen van belangrijke

Nadere informatie

Uzelf. Samenwerken aan Utrecht gezond. Dr. Jaap Trappenburg (UMCU, HU) Uzelf kernteam

Uzelf. Samenwerken aan Utrecht gezond. Dr. Jaap Trappenburg (UMCU, HU) Uzelf kernteam Uzelf Samenwerken aan Utrecht gezond Dr. Jaap Trappenburg (UMCU, HU) Uzelf kernteam UMC Utrecht Hogeschool Utrecht Universiteit Utrecht EBU Gemeente Utrecht U CREATE Rabobank Raedelijn Thinc. One Shoe

Nadere informatie