Inleiding / leeswijzer... 3 Hoofdstuk 1: Stand van zaken economie en decentralisaties... 5 Hoofdstuk 2 Financieel overzicht

Transcriptie

1 Kadernota 2015

2 Inhoudsopgave Inleiding / leeswijzer... 3 Opzet...3 Inhoud in het kort...3 Hoofdstuk 1: Stand van zaken economie en decentralisaties... 5 Actuele informatie CPB...5 Financiële effecten decentralisaties in het sociaal domein...5 Conclusie...6 Hoofdstuk 2 Financieel overzicht Algemene dekkingsmiddelen Autonome ontwikkelingen Dekkingsplan Collegeprogramma Hoofdstuk 3 Ontwikkelingen op programmaniveau Programma 1 Inwoners en Bestuur Programma 3 Wonen Programma 4 Economie en milieu Programma 6 Onderwijs, sport, cultuur en welzijn Programma 7 Gezondheid en maatschappelijke ondersteuning Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien Bedrijfsvoering Hoofdstuk 4 Weerstandsvermogen en risicobeheersing Weerstandsvermogen - incidenteel Weerstandsvermogen - structureel Motie verminderen aantal reserves Bijlagen Bijlage 1 Specifieke risico s - vermogen Bijlage 2 Specifieke risico s - exploitatie Bijlage 3 Verminderen aantal reserves Bijlage 4 Coalitieakkoord Samen de uitdaging aangaan Gemeente Nijkerk pagina 2 Kadernota 2015

3 Inleiding / leeswijzer Opzet Voor u ligt de kadernota Deze nota geeft de kaders aan voor het opstellen van de (meerjaren)begroting De Kadernota vormt het startpunt van de begrotingsvoorbereiding. Met het vaststellen van de Kadernota geeft uw raad de kaders voor de op te stellen programmabegroting voor het komende jaar en de drie jaren daarna. De afgelopen drie jaar hebben wij in de kadernota s ook onze plannen en wensen voor nieuw beleid en de dekkingsmogelijkheden voor de tekorten gepresenteerd. Dit jaar zal de kadernota voornamelijk een beeld geven van de invloed van de autonome ontwikkelingen en de uitwerking van het coalitieakkoord op ons financiële perspectief. Op 26 maart 2014 hebben wij middels de Financiële stand van zaken voor het laatst ons financiële perspectief geschetst. Dit perspectief is niet ingrijpend gewijzigd. Een mogelijkerwijs nog invloedrijke ontwikkeling is de verandering in de omvang van de algemene uitkering uit het Gemeentefonds. Deze kadernota is net als de Financiële stand van zaken gebaseerd op de septembercirculaire Door het tijdstip van verschijnen van de meicirculaire zijn de effecten hiervan op deze kadernota nog niet geanalyseerd. Wanneer er grote effecten uit de meicirculaire blijken zullen deze vóór besluitvorming aan u kenbaar gemaakt worden. In het coalitieakkoord Samen de uitdaging aangaan! is gesteld dat 31 augustus 2014 een collegeprogramma en een organisatie-verandervisie en veranderplan moeten verschijnen. De organisatieverandering moet een aanzienlijk deel van de noodzakelijke bezuinigingen opleveren. Omdat de documenten waarin het nieuw beleid en een aanzienlijk deel van het dekkingsplan worden uitgewerkt nog moeten worden opgesteld zal deze kadernota voornamelijk technisch van aard zijn. Belangrijke inhoudelijke kaders zullen pas op basis van het collegeprogramma en de verandervisie worden besproken. Deze kadernota bevat wel de kaders die uit autonome ontwikkelingen worden afgeleid, zoals het bij het opstellen van de programmabegroting 2015 te hanteren inflatiepercentage. Daarnaast zijn passages uit het coalitieakkoord die al een duidelijk kader stellend karakter hebben overgenomen. Dit betreft de voorgestelde bezuinigingen 2015 en. Wellicht biedt de behandeling van deze kadernota voor ons nog aanvullende input voor het collegeprogramma en de programmabegroting In het coalitieakkoord staat dat er een nieuwe begrotingsopzet zou moeten komen bestaande uit drie programma s welke aansluiten bij de 3 pijlers uit het coalitieakkoord. Wij stellen voor om een raadsbrede werkgroep zich, komend najaar, te laten buigen over de nieuwe inrichting van de begroting, het lean herontwerpen van de P&C-cyclus en de bestuursinformatie. Voor het opstellen van de programmabegroting 2015, en het inpassen van de drie decentralisaties in het sociale domein, zal een pragmatische aanpak worden gekozen. De programmabegroting kan in de nieuwe indeling verschijnen. Overigens is er zeer recent een rapport opgesteld door een commissie onder leiding van Staf Depla met als doel het aanpassen van het BBV. Het rapport Vernieuwing van de begroting en verantwoording van gemeenten geeft onder andere adviezen over: indeling van de begroting, indicatoren, kengetallen financiële positie en inzicht in overhead en kosten. In het belang van de onderlinge vergelijkbaarheid van gemeenten wordt geadviseerd om wat vrijheid qua invulling van begroting en rekening in te leveren. Omdat het rapport goed gemotiveerde adviezen geeft en gericht is op het aanpassen van de formele regels die voor onze programmabegroting gelden is het betrekken van het rapport bij de gewenste herinrichting van de begroting onontbeerlijk. Inhoud in het kort Het afgelopen jaar hebben we benut om zoveel mogelijk besparingsopties in beeld te krijgen. Dit was nodig omdat de meerjarige budgettaire positie oplopende tekorten ging vertonen. Dit werd grotendeels veroorzaakt door het doorwerken van de rijksbezuinigingen op het gemeentefonds, de rentederving door de genomen verliezen op de grondexploitatie en de kapitaallasten van de nieuwe school in Nijkerkerveen. In de Kadernota 2014 hebben we besparingsopties aangegeven voor de periode om in de komende raads- en collegeperiode te komen tot een sluitend meerjarenperspectief Bij het dekkingsvoorstel in het coalitieakkoord is er uitgegaan van het laatst bekende saldo. In dit saldo is nog geen rekening gehouden met de mutaties op de algemene Gemeente Nijkerk pagina 3 Kadernota 2015

4 dekkingsmiddelen en de autonome ontwikkelingen. Deze mutaties hebben echter een negatief effect op het meerjarig saldo. Voorgesteld wordt het tekort van 2015 incidenteel te dekken door de reserve egalisering kredietcrisis en voor het meerjarig tekort een dekkingsplan voor te leggen bij de programmabegroting Deze kadernota bevat daarnaast verder de reguliere onderdelen zoals de stand van het weerstandsvermogen. Tenslotte bevat deze kadernota onze voorstellen op basis van de motie verminderen aantal reserves. Bij het raadsbesluit van 31 oktober 2013 heeft u al de criteria vastgesteld die worden gebruikt om te beoordelen of een reserve al dan niet kan worden opgeheven. De concrete opheffingsvoorstellen zijn, zoals destijds aangekondigd, opgenomen in deze kadernota. Gemeente Nijkerk pagina 4 Kadernota 2015

5 Hoofdstuk 1: Stand van zaken economie en decentralisaties Actuele informatie CPB De meest actuele informatie over de economie die het CPB geeft is de volgende. De Nederlandse economie klimt in het kielzog van het eurogebied langzaam uit het dal, met een groei van ¾ procent dit jaar en 1¼ procent in De werkloosheid loopt dit jaar nog op tot personen, maar daalt volgend jaar licht als gevolg van een stijgende werkgelegenheid. De inflatie komt in beide jaren uit op 1½ procent. Het overheidstekort bedraagt dit jaar 2,9 procent en daalt in 2015 naar 2,1 procent. De aantrekkende wereld- en Europese economie drijven de groei van de Nederlandse economie via een toenemende uitvoer. Bij de binnenlandse bestedingen trekken vooral de investeringen aan. In 2015 stijgt voor het eerst sinds jaren de consumptie weer, in lijn met een groei van het loon- en uitkeringsinkomen. De werkgelegenheid daalt dit jaar nog in reactie op de productiedaling van vorig jaar en omdat bedrijven de productie in eerste instantie verhogen door de onderbezetting te verminderen. Volgend jaar trekt de vraag naar arbeid echter aan en daalt de werkloosheid enigszins naar personen. Het overheidstekort komt voor het eerst sinds 2008 weer onder het Maastricht-criterium van maximaal 3 procent. Volgend jaar daalt het overheidstekort verder naar 2,1 procent BBP. Deze relatief sterke verbetering van 2014 op 2015 spoort met de daling die al zichtbaar was in de doorrekening in het Regeerakkoord van het kabinet Rutte- Asscher. Deze daling vloeit grotendeels voort uit eerdere begrotingsafspraken. Financiële effecten decentralisaties in het sociaal domein De komende jaren krijgen de gemeenten taken en verantwoordelijkheden van het Rijk overgeheveld. Concreet gaat het om de decentralisatie van een deel van de AWBZ naar de Wmo, de transitie van de jeugdzorg, de veranderingen door invoering van het passend onderwijs en de introductie van de Participatiewet. De overheveling van deze taken gaat gepaard met forse budgettaire kortingen. Eerder al is besloten dat de budgetkortingen moeten worden opgevangen binnen het beleidsterrein. Het sociaal beleid van de gemeente Nijkerk zal mede hierdoor veranderen. Dit betekent in budgettaire zin dat we de decentralisaties budgettair neutraal in onze meerjarige begroting zullen opnemen (baten en lasten in evenwicht). Ondanks de inzet op begrotingsevenwicht binnen het sociale domein betekenen de budgettaire kortingen aanzienlijk structurele risico s voor ons meerjarenperspectief. Het onderwerp risico s en hoe we daar mee omgaan behandelen we in het hoofdstuk Weerstandsvermogen. Wmo (bedragen en percentages op basis van de septembercirculaire 2013) Per 1 januari 2015 wordt volgens planning de nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning van kracht. De nieuwe wet gaat gepaard met een aantal verschuivingen van rijkstaken naar gemeenten. Gemeenten krijgen voor deze taken 25% minder budget. Gemeenten moeten inwoners die ondersteuning nodig hebben en niet voldoende zelfredzaam zijn compenseren in hun maatschappelijke participatie. Gemeenten krijgen meer mogelijkheden om hun inwoners via algemene voorzieningen te ondersteunen. De nieuwe wet biedt gemeenten de ruimte om hiervoor een financiële bijdrage te vragen. Waar een algemene voorziening geen oplossing is, kan maatwerk geleverd worden. Met ingang van 1 april 2014 is nieuw beleid op het gebied van de huishoudelijke hulp ingevoerd, gebaseerd op een meer resultaatgerichte financiering van de huishoudelijke hulp en meer maatwerk voor de inwoners. Deze aanpassingen zijn anticiperend op de bezuiniging van 40% structureel op het budget voor de huishoudelijke hulp per 1 januari Voor Nijkerk komt deze korting neer op een bedrag van 0,9 miljoen. Tot nu toe hebben we, ondanks dat we zelf al een aanzienlijke bezuinigingstaakstelling op de Wmo hebben ingeboekt, de afgelopen jaren diverse incidentele meevallers op de Wmo gehad. Indien dit zich blijft voordoen kan dit mogelijk een deel van de financiële risico s compenseren. Jeugdwet (bedragen en percentages op basis van de septembercirculaire 2013) De voorbereidingen op de nieuwe taken vanuit de Jeugdwet worden zowel lokaal als in de regio FoodValley uitgewerkt. In regionaal verband worden voorstellen gedaan om de zwaardere jeugdhulp in te kopen. Lokaal Gemeente Nijkerk pagina 5 Kadernota 2015

6 wordt vrij toegankelijk collectief aanbod ingekocht. De decentralisatie van de taken gaat gepaard met kortingen op het budget oplopend van 4% in tot 15% in. Participatiewet De op handen zijnde Participatiewet behelst in grote lijnen: - Uitbreiding van de gemeentelijke doelgroep voor uitkeringen en re-integratie. - De afbouw van de huidige sociale werkplaats. - De ontwikkeling van nieuwe vormen van beschut werken. Het werkloosheidspercentage in Nijkerk is lager dan het landelijk gemiddelde, maar stijgt wel. Voor de uitwerking van de nieuwe Participatiewet werkt de gemeente samen in het Werkplein Amersfoort. We bieden niet aan iedereen een traject op het gebied van sociale activering of re-integratie, maar we beperken ons tot degenen die een zodanige afstand tot de arbeidsmarkt hebben dat zij op een termijn van maximaal twee jaar kunnen uitstromen naar werk. In 2013 heeft de gemeente daarvoor extra budget gekregen. In de periode loopt het budget voor de WSW terug van 2,6 miljoen naar 1,9 miljoen, terwijl de omvang van de re-integratiemiddelen op ± 0,4 miljoen blijft. Met deze middelen moet echter wel de re-integratie van de nieuwe doelgroepen worden bekostigd. Conclusie Uit het bovenstaande blijkt dat de landelijke economie weer een licht stijgende lijn heeft ingezet. Hopelijk is dit ook in Nijkerk het geval. Dit maakt overigens de noodzaak om te bezuinigen niet minder. Daarnaast komt de invoering van de drie decentralisaties steeds dichterbij. Zoals bekend gaat dit gepaard met financiële risico s. Wij hopen dat ons plan van aanpak deze risico s afdoende zal afdekken en dat we anders in staat zijn om samen met u passende maatregelen te treffen. Gemeente Nijkerk pagina 6 Kadernota 2015

7

8 In onderstaande tabel zijn bovengenoemde onderwerpen financieel samenvattend weergegeven. In hoofdstuk 3 Ontwikkelingen per programma vindt u de specificatie van de onderwerpen Saldo vóór Kadernota N N N N Algemene dekkingsmiddelen en autonome ontwikkelingen 75 N 365 N 315 N 455 N Saldo Kadernota 2015 (vóór dekkingsplan) N N N N In de tabel hieronder worden de algemene dekkingsmiddelen en autonome ontwikkelingen verder toegelicht Jeugdgemeenteraad (projectuitvoering) 5 N 5 N 5 N 5 N Nieuwe omgevingswet 25 N 25 N 25 N 25 N Bijdrage OddV, vervallen compensatieregeling Ede 0 40 N 40 N 40 N Onderzoek duurzaamheidsmaatregelen gemeentelijke gebouwen 25 N Ophoging IHP N Uitbreiding Corlaer College N 275 N 275 N Buitenonderhoud scholen 90 N 90 N 90 N 90 N Trendmatige verhoging gemeentelijke belastingen -90 V -90 V -90 V -90 V Loon- en prijsontwikkeling -390 V -390 V -390 V -390 V Loonkostenontwikkelingen 230 N 230 N 230 N 230 N Prijspeilontwikkelingen 80 N 80 N 80 N 80 N Reguliere periodieken N Bestuurswisseling (wachtgeld wethouder) 100 N 100 N 50 N 0 Medewerkertevredenheidsonderzoek om de 2 jaar N Totaal algemene dekkingsmiddelen en autonome ontwikkelingen 75 N 365 N 315 N 455 N 2.3 Dekkingsplan Fasering Bovenstaand saldo-overzicht laat zien dat 2015 een tekort laat zien van ± 2,3 miljoen oplopend naar een tekort van ± 4,4 miljoen in. Om te komen tot een sluitende meerjarenbegroting is in het coalitieakkoord gekozen voor een gefaseerde aanpak aangezien veel besparingsopties niet eerder dan of bij kunnen dragen aan dekking van het tekort. Hierbij is rekening gehouden met de speelruimte en voorwaarden die de provincie Gelderland vanuit het financieel toezicht hieraan stelt. Ongeveer de helft van de noodzakelijke bezuinigingen, 2 miljoen, moet worden gerealiseerd vanuit de hervorming van de ambtelijke organisatie. Onder andere door meer te gaan samenwerken met andere gemeenten en meer uit te besteden aan marktpartijen. De andere helft wordt gerealiseerd uit voorstellen vanuit de samenleving. Als deze voorstellen niet worden aangedragen wordt door de raad een keuze gemaakt uit de lijst met besparingsopties zoals deze is aangegeven in de Kadernota 2014, inclusief de uitkomsten van het onderzoek uitgevoerd door Deloitte. Dekkingsvoorstel 2015 Omdat veel maatregelen pas per effect opleveren, is het gewenst en verantwoord om voor miljoen structureel te dekken met onderstaande besparingsmaatregelen en het resterende bedrag incidenteel te dekken ten laste van de reserve kredietcrisis. Gemeente Nijkerk pagina 8 Kadernota 2015

9 fte 2015 Verlagen jaarlijkse reservering stelpost Stadhuis V -201 V -201 V -201 V Kostendekkendheid bouwleges V -150 V -150 V -150 V Verminderen capaciteit bedrijfsfunctionaris relatiebeheer -0,23-14 V -14 V -14 V -14 V Verlaging budget Recreatie en Toerisme 0-68 V -68 V -68 V -68 V Beperking openingstijden stadhuis -0,50-22 V -22 V -22 V -22 V Stoppen subsidieverlening monumenten -0,40-24 V -24 V -24 V -24 V Stoppen uitbesteding OddV inzake monumenten -0,20-11 V -11 V -11 V -11 V Stoppen subsidie Muziekschool NW-Veluwe -0,03-65 V -65 V -65 V -65 V Bedrijfsvoering, tijdschrijven buitendienst -0,40-20 V -20 V -20 V -20 V Besparing leerlingenvervoer 0-50 V -50 V -50 V -50 V Verhoging opbrengsten en verlaging onderhoudskosten begraafplaatsen -1, V -100 V -100 V -100 V Renteresultaat V -100 V -100 V -100 V Lager energieverbruik vaste kantoortijden 0-5 V -5 V -5 V -5 V Verlaging onderhoudsniveau zwembaden en sluiting buitenbad Bad Bloemendal Besparingsmaatregelen V -170 V -170 V -170 V -2, V V V V Bij het dekkingsvoorstel in het coalitieakkoord is uitgegaan van het laatste bekende saldo zoals gepresenteerd in voorgaande tabel. Hierbij is nog geen rekening gehouden met de mutaties op de algemene dekkingsmiddelen en autonome ontwikkelingen. Deze mutaties hebben echter een negatief effect op het meerjarig saldo. Voorgesteld wordt het tekort van 2015 incidenteel te dekken door de reserve egalisering kredietcrisis en voor het meerjarig tekort een dekkingsplan voor te leggen bij de programmabegroting Saldo Kadernota 2015 (vóór dekkingsplan) N N N N Besparingsmaatregelen (structureel 2015) V V V V Coalitieakkoord (stelposten e.v. / hervorming gemeentelijke organisatie) V V V Coalitieakkoord (stelposten e.v. / extra besparingen) V V V Dekking reserve egalisering kredietcrisis (incidenteel) V Dekking reserve egalisering kredietcrisis (ontwikkelingen) -83 V Saldo Kadernota 2015 (na dekkingsplan) 0 N 330 N 231 N 371 N De stand van de egalisatiereserve kredietcrisis is, rekening houdend met de bestemde onttrekkingen, op 1 januari 2015 ± 1,4 miljoen. Na dekking van de jaarschijf 2015 is het saldo nihil en wordt voorgesteld het resterend saldo te storten in de algemene reserve en de reserve egalisering kredietcrisis op te heffen (zie ook de uitwerking van de motie Verminderen aantal reserves in hoofdstuk 4 Weerstandsvermogen en risicobeheersing). Dekkingsvoorstel e.v. Voor zal naast de structurele besparing van 2015 van 1 miljoen nog ± 2,2 miljoen gevonden moeten worden om de jaarschijf sluitend te krijgen. Hiervan moet volgens het coalitieakkoord 1,2 miljoen komen uit de hervorming van de ambtelijke organisatie en 1 miljoen uit de samenleving. De extra besparingen zullen vanuit de samenleving en in overleg met de samenleving worden aangeleverd. Wanneer dit nog niet afdoende blijkt zal er nog een selectie volgen uit de lijst met besparingsopties. Onderstaande opties zijn reeds als voorkeur uitgesproken in het Coalitieakkoord. Gemeente Nijkerk pagina 9 Kadernota 2015

10 Besparingsopties Coalitieakkoord (vanaf ) Privatiseren beheer en onderhoud van de fontein aan de Frieswijkstraat Verminderen van toezichthouders in de openbare ruimte Groter beroep te doen op zelfwerkzaamheid zullen wij de wijkplatforms niet langer ambtelijk ondersteunen Kosten voor het opruimen van zwerfvuil door te belasten in het afvaltarief Verminderen van de openbare verlichting Verminderen formatie toezichthouders als gevolg van invoering achteraf betalen Beter benutten van maatschappelijk vastgoed De bijdrage aan de bibliotheek te verminderen Verminderen van waarderings- en budgetsubsidies Gefaseerd afschaffen van schoolzwemmen tot 1-1- Betere kanaalsturing bij klantcontacten Renteresultaat Onderhoud openbare ruimte anders te organiseren met behoud van het huidige kwaliteitsniveau Invoering passend onderwijs is er minder leerlingenvervoer nodig. Een deel van de besparing wordt gebruikt voor aanpassen scholen. Resterende middelen vallen vrij. Afschaffen bijdrage VVV/VBT Volgens het coalitieakkoord moet er voor nog minstens 0,7 miljoen aan extra besparingen worden doorgevoerd. In het coalitieakkoord wordt hiervoor een bedrag van 0,8 miljoen ingezet wat ook uit de hervorming van de gemeentelijke organisatie moet komen. Eén en ander zal worden uitgewerkt in de programmabegroting Collegeprogramma Uiterlijk 31 augustus 2014 wordt aan de raad het collegeprogramma aangeboden. De ontwikkelingen die hieruit voortvloeien zullen, waar mogelijk, worden meegenomen in de programmabegroting In de Kadernota 2015 zijn er derhalve geen wensen meegenomen. In bijlage 4 bij deze kadernota is het Coalitieakkoord Samen de uitdaging aangaan! opgenomen. Gemeente Nijkerk pagina 10 Kadernota 2015

11 Hoofdstuk 3 Ontwikkelingen op programmaniveau In dit hoofdstuk worden alle voorstellen gepresenteerd die invloed hebben op de begroting Hierbij is de programma indeling gevolgd zoals deze vóór het coalitieakkoord van toepassing was. Programma 2 (Veiligheid) en programma 5 (Bereikbaarheid) zijn niet opgenomen in dit hoofdstuk omdat er middels deze kadernota op deze betreffende programma s geen mutaties plaatsvinden. Toelichting op tabellen In de tabellen op de volgende bladzijden worden onderstaande afkortingen en termen gebruikt: PF: portefeuillehouder R: burgemeester Renkema K: wethouder Klein-Schuurs H: wethouder Horst W: wethouder Windhouwer I/S: lasten zijn Incidenteel of Structureel Voorstel Autonome ontwikkelingen; ontwikkelingen op de algemene dekkingsmiddelen welke voortvloeien uit loon-/prijsontwikkelingen, trendmatige belastingverhoging. En activiteiten die voortvloeien uit wettelijke aanpassingen of uit lopende ontwikkelingen en die het college noodzakelijk vindt. Coalitieakkoord; ontwikkelingen welke zijn opgenomen in het coalitieakkoord 2015-, Samen de uitdaging aangaan. Gemeente Nijkerk pagina 11 Kadernota 2015

12 Programma 1 Inwoners en Bestuur Dit programma gaat over onze visie op de toekomst van de gemeente. Het gaat ook om een betrouwbare en gestroomlijnde gemeente, die goed communiceert met haar inwoners en bedrijven en hen actief betrekt bij ontwikkelingen en het maken van keuzes. Regionale samenwerking is ook een belangrijk punt van aandacht. Financiële consequenties In onderstaande tabel zijn de financiële consequenties van de wijzigingen en nieuwe activiteiten in programma 1 in twee verschillende categorieën opgenomen. Het gaat om de categorieën autonoom en coalitieakkoord. Vervolgens worden, indien van toepassing, per categorie de bijbehorende activiteiten nader toegelicht. We stellen u voor de kosten die hieruit voortvloeien, op te nemen in de begroting Categorie (-/- = voordeel) 2015 Autonoom (A) Coalitieakkoord (C) Toelichting ontwikkelingen A/C Omschrijving PF I/S 2015 A 030 A 050 Jeugdgemeenteraad (projectuitvoering) De uitvoering van het winnend project van de jeugdgemeenteraad. Nieuwe paspoortwet Door aanpassingen in de paspoortwet zullen er minder paspoorten worden uitgegeven. Dit resulteert in minder werkzaamheden en minder leges inkomsten. Op dit moment wordt onderzocht welke concrete (financiële en bedrijfsmatige) gevolgen hieruit voortvloeien. R S K S pm pm pm pm Totaal programma 1: Inwoners en bestuur Gemeente Nijkerk pagina 12 Kadernota 2015

13 Programma 3 Wonen Dit programma omvat de zorg voor het plezierig wonen in de gemeente Nijkerk. Naast het belang dat de woonen leefomgeving prettig is, moeten er ook voldoende kwalitatief goede woningen beschikbaar zijn voor alle doelgroepen. Financiële consequenties In onderstaande tabel zijn de financiële consequenties van de wijzigingen en nieuwe activiteiten in programma 3 in twee verschillende categorieën opgenomen. Het gaat om de categorieën autonoom en coalitieakkoord. Vervolgens worden, indien van toepassing, per categorie de bijbehorende activiteiten nader toegelicht. We stellen u voor de kosten die hieruit voortvloeien, op te nemen in de begroting Categorie (-/- = voordeel) 2015 Autonoom (A) Coalitieakkoord (C) Toelichting ontwikkelingen A/C Omschrijving PF I/S 2015 A 822 A 822 A 822 C 822 Nieuwe omgevingswet Met de nieuwe omgevingswet wil het Kabinet het stelsel van het omgevingsrecht eenvoudiger en beter maken voor bedrijven, burgers en overheden. Er is voor gekozen om een heel nieuw samenhangend stelsel te ontwerpen en in te voeren. Het bestemmingsplan komt bijvoorbeeld niet meer in zijn huidige vorm terug. Ook veel andere instrumenten uit het omgevingsrecht verdwijnen. Het nieuwe stelsel zal een zestal instrumenten bevatten. Het streven is om in de wet te laten intreden. Voor implementatie van deze nieuwe omgevingswet c.q. voor de omschakeling naar een ander systeem zullen voorbereidende werkzaamheden uitgevoerd moeten worden in de periode Bouwbesluit Op dit moment is het Bouwbesluit 2012 met naderhand vastgestelde wijzigingen vigerend. In de aanloop van c.q. in samenhang met Omgevingswet worden steeds nadrukkelijker de mogelijkheden verkend om de toetsing van de plannen aan het Bouwbesluit gecertificeerd uit te (laten) voeren. Bijdrage ODDV, vervallen compensatieregeling Ede Verhoging van de bijdrage aan de OddV vanaf vanwege het vervallen van de compensatieregeling Ede voor het gastheerschap ( 0,9 miljoen in 3 jaar). Verhoging bouwleges Kostendekkende bouwleges. Een apart tarief voor advisering over vergunningsvrij bouwen en/of bijstellen dienstverlening. W S W S pm pm pm pm W S W S Totaal programma 3: Wonen Gemeente Nijkerk pagina 13 Kadernota 2015

14 Programma 4 Economie en milieu Dit programma gaat over een gezonde en duurzame lokale economie. Elementen hierin zijn de zorg voor voldoende hoogwaardige bedrijventerreinen, een goed arbeidsmarktbeleid en het versterken van toerisme en recreatie, het bevorderen van het gebruik van duurzame energie en duurzaam ondernemen. Ook gaat dit programma over het stimuleren van de inwoners om te voorzien in een eigen inkomen in loondienst of als zelfstandig ondernemer. Financiële consequenties In onderstaande tabel zijn de financiële consequenties van de wijzigingen en nieuwe activiteiten in programma 4 in twee verschillende categorieën opgenomen. Het gaat om de categorieën autonoom en coalitieakkoord. Vervolgens worden, indien van toepassing, per categorie de bijbehorende activiteiten nader toegelicht. We stellen u voor de kosten die hieruit voortvloeien, op te nemen in de begroting Categorie (-/- = voordeel) 2015 Autonoom (A) Coalitieakkoord (C) Toelichting ontwikkelingen A/C Omschrijving PF I/S 2015 A 722 A 722 C 320 C 562 Projectinvesteringen t.b.v. realiseren doelstellingen Energieakkoord Op 6 september 2013 is het Energieakkoord gesloten tussen overheid, bedrijfsleven en non-profitorganisaties. Er is geen budget voor het investeren in projecten t.b.v. het Energieakkoord. De komende jaren moeten uitwijzen in hoeverre gemeentelijke investeringen nodig zijn om de doelstelling van het Energieakkoord te bereiken. Onderzoek duurzaamheidsmaatregelen gemeentelijke gebouwen Volgens het Activiteitenbesluit en Bouwbesluit dient een bedrijf dat meer dan kwh elektriciteit of m3 gas per jaar gebruikt, energiebesparende maatregelen te nemen als deze binnen 5 jaar terug te verdienen zijn. Dit geldt ook voor overheidsgebouwen. In 2015 zal een onderzoek plaatsvinden naar mogelijke duurzaamheidsmaatregelen. Acquisitie relatiebeheer Een besparing op acquisitie relatiebeheer zorgt voor een vermindering van activiteiten om de gemeente Nijkerk op de kaart te zetten bij ondernemers en investeerders. De activiteiten met betrekking tot acquisitie relatiebeheer worden ontplooit ter stimulering van de verkoop van bedrijfsterreinen en omvatten onder andere: beursbezoeken (Ede en Harderwijk), 'Provada' en het 'Businessevent'. Bevordering toerisme Door te stoppen met het product Bevordering Toerisme vervallen de opstelling van een nieuwe nota Recreatie & Toerisme en de oprichting van het platform Recreatie & Toerisme. W I pm pm 0 0 W I H S K S Totaal programma 4: Economie en milieu Gemeente Nijkerk pagina 14 Kadernota 2015

15 Programma 6 Onderwijs, sport, cultuur en welzijn Dit programma gaat over de mogelijkheden van onderwijs, ontspanning en het bijbrengen van cultureel bewustzijn aan jongeren en volwassenen. Onderwijs, sport, vrijwilligerswerk en een rijk verenigingsleven zijn hierin belangrijke onderwerpen. Financiële consequenties In onderstaande tabel zijn de financiële consequenties van de wijzigingen en nieuwe activiteiten in programma 6 in twee verschillende categorieën opgenomen. Het gaat om de categorieën autonoom en coalitieakkoord. Vervolgens worden, indien van toepassing, per categorie de bijbehorende activiteiten nader toegelicht. We stellen u voor de kosten die hieruit voortvloeien, op te nemen in de begroting Categorie (-/- = voordeel) 2015 Autonoom (A) Coalitieakkoord (C) Toelichting ontwikkelingen A/C Omschrijving PF I/S 2015 A 421 / 440 A 431 A 440 C 440 C 511 Ophoging IHP Regulier ophogen plafond kapitaallasten onderwijshuisvesting IHP. Uitbreiding Corlaer College In het startdocument voor de coalitieonderhandelingen is de uitbreiding van het Corlaer College genoemd. Op basis van de prognose is berekend wanneer de school recht heeft op deze uitbreiding. Verder wordt er een tekort aan gymnastiekruimte verwacht. Door de sterke groei van het Corlaer College neemt de druk op de gymnastiekruimten toe. Nu wordt reeds gebruik gemaakt van sporthal Watergoor en sportzaal De Baggelaar. Vrijval storting MJOP schoolgebouwen Vanaf 2015 gaat de verantwoordelijkheid voor buitenonderhoud en aanpassing Primair Onderwijs van gemeenten naar de schoolbesturen. Hierdoor kan vanaf 2015 de jaarlijkse toevoeging aan de voorziening integraal huisvestingsplan vervallen. Zie ook buitenonderhoud scholen in programma algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien (pagina 18). Leerlingenvervoer Budgettaire ruimte op basis van aanbestedingsvoordeel. Vanuit bezuinigingsonderzoek Deloitte 1 e fase. Muziekschool Noordwest Veluwe Stop zetten van de subsidie van de Muziekschool Noordwest Veluwe. Gezien het faillissement van de Muziekschool en het recente faillissement van diens opvolger is deze bezuiniging reeds gerealiseerd. W S W S W S W S K S C 530 Verlaging onderhoudsniveau zwembaden en sluiting buitenbad Bad Bloemendal Het verlagen van het onderhoudsniveau van de zwembaden en de sluiting van het buitenbad van Bad Bloemendaal levert vanaf 2015 structureel op. K S Gemeente Nijkerk pagina 15 Kadernota 2015

16 A/C Omschrijving PF I/S 2015 De gemeente is hierover in onderhandeling met SRO. C 542 Subsidieverlening monumenten Verlaging van het budget voor reguliere subsidieaanvragen ten behoeve van monumenten en uitbesteding via dienstverleningsovereenkomst (DvO) aan de OddV kan vervallen indien besloten wordt om te stoppen met het subsidiëren van monumenten. Totaal programma 6: Onderwijs, sport, cultuur en welzijn K S Gemeente Nijkerk pagina 16 Kadernota 2015

17 Programma 7 Gezondheid en maatschappelijke ondersteuning Dit programma gaat over de gemeentelijke inzet voor de volksgezondheid en het ondersteuningsaanbod om de maatschappelijke participatie van inwoners te bevorderen. De gemeente Nijkerk wil ertoe bijdragen dat de bevolking zo gezond mogelijk is en dat ook kwetsbare burgers zo volwaardig mogelijk kunnen deelnemen aan de maatschappij. Financiële consequenties In onderstaande tabel zijn de financiële consequenties van de wijzigingen en nieuwe activiteiten in programma 7 in twee verschillende categorieën opgenomen. Het gaat om de categorieën autonoom en coalitieakkoord. Vervolgens worden, indien van toepassing, per categorie de bijbehorende activiteiten nader toegelicht. We stellen u voor de kosten die hieruit voortvloeien, op te nemen in de begroting Categorie (-/- = voordeel) 2015 Autonoom (A) Coalitieakkoord (C) Toelichting ontwikkelingen A/C Omschrijving PF I/S 2015 C 724 Begraafplaatsen Het product Lijkbezorging (de begraafplaatsen) kostendekkend maken door het verhogen van de tarieven voor de burger en het verlagen van de onderhoudskosten. Totaal programma 7: Gezondheid en maatschappelijke ondersteuning H S Gemeente Nijkerk pagina 17 Kadernota 2015

18 Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien In onderstaande tabel zijn de financiële consequenties van de wijzigingen in Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien in twee verschillende categorieën opgenomen. Het gaat om de categorieën autonoom en coalitieakkoord. Vervolgens worden, indien van toepassing, per categorie de bijbehorende activiteiten nader toegelicht. We stellen u voor de kosten die hieruit voortvloeien, op te nemen in de begroting Categorie (-/- = voordeel) 2015 Autonoom (A) Coalitieakkoord (C) Toelichting ontwikkelingen A/C Omschrijving PF I/S 2015 A 921 A 930 A 930 A 940 A 940 A 940 A 950 C 940 Trendmatige verhoging gemeentelijke belastingen Er wordt een stijgingspercentage voor de gemeentelijke belastingen en subsidies van 1,1% geraamd. Loon- en prijsontwikkeling In de algemene uitkering zit een structurele loon- en prijspeilcomponent van ten opzichte van Buitenonderhoud scholen Structurele korting op algemene uitkering vanwege de overheveling van het buitenonderhoud van gemeenten naar de schoolbesturen per 1 januari Zie ook vrijval storting MJOP gebouwen bij programma 6 (pagina 15). Loonkostenontwikkelingen Er wordt een loonkostenstijging van 1,9% op basis van een 3-jarig voortschrijdend gemiddelde geraamd. Prijspeilontwikkelingen Er wordt een prijsontwikkeling van 0,3% op basis van een 3-jarig voortschrijdend gemiddelde geraamd. Reguliere periodieken De jaarschijf is een kopie van de jaarschijf. Bovenop de jaarschijf moet er echter ook rekening gehouden worden met een last voor periodieke verhogingen van de salarissen vanwege de arbeidsvoorwaarden. Dit bedrag is gebaseerd op 0,5% van de loonsom. Bestuurswisseling (wachtgeld wethouder) In verband met het vertrek van één wethouder dient de gemeente een uitkering te betalen op basis van de wet APPA voor een periode van 3 jaar en 2 maanden. De wethouder vertrekt begin mei De maximale periode van uitkering voor deze kadernota is daardoor 2 jaar en 6 maanden. Stelpost nieuw stadhuis In de huidige begroting is structureel een stelpost opgenomen voor de bouw van een nieuw stadhuis. Op deze stelpost zijn de laatste jaren reeds een aantal kortingen doorgevoerd. W S W S W S W S W S W S W I W S Gemeente Nijkerk pagina 18 Kadernota 2015

19 A/C Omschrijving PF I/S 2015 C 960 C 960 C 960 C 960 C 960 Bedrijfsvoering wijkbeheer Een andere wijze van bedrijfsvoering (urenregistratie buitendienst) levert tijdsbesparing op. Coalitieakkoord (stelposten e.v.) Stelposten in het kader van de hervorming van de ambtelijke organisatie naar aanleiding van het coalitieakkoord. Coalitieakkoord (stelposten e.v.) Stelposten in het kader van extra bezuinigingen naar aanleiding van het coalitieakkoord. Dekking reserve kredietcrisis Dekking van tekort via reserve kredietcrisis. Renteresultaat Door aanpassing systematiek voor het berekenen van de rentekosten kunnen besparingen gerealiseerd worden. W S W S W S W I W S Totaal algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien Gemeente Nijkerk pagina 19 Kadernota 2015

20 Bedrijfsvoering In onderstaande tabel zijn de financiële consequenties van de wijzigingen in de bedrijfsvoering in twee verschillende categorieën opgenomen. Het gaat om de categorieën autonoom en coalitieakkoord. Vervolgens worden, indien van toepassing, per categorie de bijbehorende activiteiten nader toegelicht. We stellen u voor de kosten die hieruit voortvloeien, op te nemen in de begroting Categorie (-/- = voordeel) 2015 Autonoom (A) Coalitieakkoord (C) Toelichting ontwikkelingen A/C Omschrijving PF I/S 2015 A 012 A 013 C 006 C 020 MTO om de 2 jaar (opname ) Het medewerkertevredenheidsonderzoek (MTO) vindt één keer per twee jaar plaats. De uitgangspositie van jaarschijf is een kopie van de jaarschijf. Door deze mutatie (nadeel 6.000) wordt voorkomen dat er in geen geld voor het MTO beschikbaar is. Implementatie personeelsinformatiesysteem (gem. samenwerking) Met een aantal regionale gemeenten zijn we met een verkenning bezig om te komen tot samenwerking op onderdelen van onze bedrijfsvoering. Het eerste onderzoek richt zich op een gezamenlijke salaris- en personeelsadministratie. De aanschaf van een nieuw personeelsinformatiesysteem met de daarbij behorende inrichtingskosten, voor de periode van minimaal 2 jaar, zal financiële consequenties met zich meebrengen. De omvang van de financiële consequenties zijn echter nog niet bekend. Vaste kantoortijden Door het hanteren van vaste kantoortijden zal er een besparing in energiekosten gerealiseerd worden. Openingstijden De openstelling van het gemeentehuis zal aangepast worden naar 09.00u in plaats van 08.30u. W S W I pm pm 0 0 W S K S Totaal bedrijfsvoering Gemeente Nijkerk pagina 20 Kadernota 2015

21 Totaal mutaties kadernota per programma: Programma: (-/- = voordeel) : Inwoners en bestuur : Veiligheid : Wonen : Economie en milieu : Bereikbaarheid : Onderwijs, sport, cultuur en welzijn : Gezondheid en maatschappelijke ondersteuning Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien Bedrijfsvoering Totaal mutaties kadernota Totaal mutaties kadernota per soort ontwikkeling: Soort ontwikkeling: (-/- = voordeel) 2015 Autonoom Coalitieakkoord Totaal mutaties kadernota Gemeente Nijkerk pagina 21 Kadernota 2015

22 Gemeente Nijkerk pagina 22 Kadernota 2015

23 Hoofdstuk 4 Weerstandsvermogen en risicobeheersing In dit hoofdstuk wordt de verhouding tussen ons (vrije) vermogen en onze incidentele risico s geanalyseerd (incidentele weerstandscapaciteit). Daarnaast wordt de structurele weerstandscapaciteit geanalyseerd. De weerstandscapaciteit bestaat uit middelen en mogelijkheden waarover de gemeente Nijkerk beschikt om niet begrote kosten te dekken. Deze niet begrote kosten kunnen risico s betreffen of wensen voor nieuw beleid. De incidentele weerstandscapaciteit wordt gebruikt voor het berekenen van de ratio. Daarnaast wordt in dit hoofdstuk de motie Verminderen aantal reserves uitgewerkt. 4.1 Weerstandsvermogen - incidenteel Conform de Nota risicomanagement wordt het weerstandsvermogen uitgedrukt in een ratio. Met behulp van dit verhoudingsgetal wordt bepaald of het incidenteel weerstandsvermogen toereikend is. De gemeente Nijkerk streeft naar een ratio van tenminste 0,8. De ratio wordt als volgt berekend: ratio: weerstandscapaciteit = = ratio 1,11 geïnventariseerde risico s In het aan uw raad toegezonden boekwerk Financiële stand van zaken (april 2014) staat nog een ratio vermeld van 1,2. De afname van de ratio wordt verklaard door het aanwenden van de egalisatiereserve kredietcrisis conform het coalitieakkoord Het incidenteel weerstandsvermogen ligt ruim boven de norm van 0,8, zoals vastgesteld in de Nota risicomanagement. Weerstandscapaciteit De incidentele weerstandscapaciteit wordt gevormd door de vrij beschikbare en aanwendbare reserves. Hieronder verstaan we de stand van de hierna genoemde reserves na aftrek van de vastgelegde bestedingen en toevoegingen gedurende de periode (Dit met uitzondering van de reserve bouwgrondexploitatie, hierbij wordt voorzichtigheidshalve rekening gehouden met de stand per Indien de geprognosticeerde winstnemingen tot en met meegenomen worden is de reserve bouwgrondexploitatie 2,8 miljoen hoger. De ratio van het weerstandsvermogen komt dan ook hoger uit. Vrij beschikbare en aanwendbare reserves Reserve Bedrag Algemene reserve (A1) Reserve volkshuisvesting (C10) 65 Reserve bouwgrondexploitatie (saldo ) (C11) Egalisatiereserve kredietcrisis (C26) Dekkingsvoorstel jaarschijf Totaal Het totaal aan vrij beschikbare en aanwendbare reserves bedraagt Hierbij is gerekend met de mogelijkheid om de eenmalige kosten van 1,1 miljoen van het nieuw te realiseren zwembad te dekken (algemene reserve), het dekkingsvoorstel van de kadernota 2015 (reserve egalisering kredietcrisis) en het jaarrekeningresultaat 2013 (algemene reserve). Overigens zijn er nog minimaal twee omvangrijke reserves waar nog geen grote verplichtingen op liggen die ingezet kunnen worden ter afdekking van risico s of nieuw incidenteel beleid op dat terrein en dat zijn de reserve BUIG en de reserve nieuwbouw stadhuis. De 1 e kan ingezet worden om risico s of incidentele uitgaven binnen het sociale domein af te dekken. De 2 e kan gebruikt worden om incidentele lasten van de gewenste organisatieontwikkeling te dekken. Gemeente Nijkerk pagina 23 Kadernota 2015

24 Conform raadsbesluit van juni 2013 zullen de bestemmingsreserves bij de Kadernota 2015 fors in aantal worden teruggebracht. Hier worden de reserves nog gewoon met de bestaande benaming aangeduid, bij de programmabegroting 2015 zal de nieuwe situatie worden weergegeven. Bepaling van schuldpositie Naast het incidentele weerstandsvermogen bestaande uit reserves zijn er meer kengetallen die een norm aangeven voor een gezonde balanspositie. In de nota Houdbare overheidsfinanciën heeft de VNG twee kengetallen voor de bepaling van de schuldpositie normen beschreven. Het gaat hierbij om de schuldratio en de netto schuldquote. Schuldratio Bij de schuldratio gaat het om het percentage van het gemeentelijk bezit (vaste activa) dat is gefinancierd door kort en lang vreemd vermogen. Voor de gemeente Nijkerk was deze op: 31 december ,7% 31 december ,2% 31 december ,1% Uit bovenstaande cijfers blijkt dat onze schuldratio de laatste jaren hoger is geworden. De VNG heeft aangegeven dat uit literatuur blijkt dat indien de schuldratio tussen de 70% en 80% is code oranje geldt en indien de schuldratio groter is dan 80% code rood geldt. Onze gemeente zit dus ruim onder de norm van een aanvaardbare schuldratio. De gemeente Nijkerk kan hierdoor als financieel gezond geclassificeerd worden. Netto schuldquote Een tweede kengetal is de netto schuldquote. Hierbij wordt de netto schuld van de gemeente vergeleken met de gemeentelijke inkomsten. De hoogte van de inkomsten bepaalt namelijk in belangrijke mate hoeveel schulden een gemeente kan dragen. Hoe hoger de inkomsten des te meer schuld een gemeente kan aangaan. Voor een gemeente geldt dat het licht op rood springt als de netto schuldquote boven de 130% uitkomt. Er is dan sprake van een zeer hoge schuld. Omgerekend komt dit percentage ongeveer overeen met het Europese schuldplafond van 60% van het bruto binnenlands product zoals dat voor de lidstaten van de Europese Unie geldt. Bij een netto schuldquote boven de 100% springt het licht voor een gemeente op oranje. Er blijft dan weinig leencapaciteit over om de gevolgen van financiële tegenvallers door bijvoorbeeld een economische recessie op te vangen. De netto schuldquote heeft zich in Nijkerk de afgelopen jaren als volgt ontwikkeld: 31 december ,3% 31 december ,1% 31 december ,7% Ook hiervoor geldt dat de gemeente Nijkerk op basis van de netto schuldquote een financieel gezonde gemeente is. Specifieke risico s - incidenteel Specifieke risico s zijn risico s die gelden voor de specifieke omstandigheden waarin de gemeente Nijkerk opereert. In het kader van beheersbaarheid en transparantie is er een onderscheid gemaakt in incidentele risico s, welke gedekt kunnen worden door het vermogen en risico s die structureel doorwerken in de exploitatie. In deze paragraaf wordt ingegaan op de incidentele risico s. De risico s met betrekking tot het vermogen zijn geïnventariseerd op een bedrag van In bijlage 1 specifieke risico s - vermogen vindt u de specificatie van deze risico s. Wanneer één van de risico s zich daadwerkelijk voordoet, moet dit afgedekt kunnen worden uit het weerstandsvermogen. Het gewogen risico met grote kans bedraagt Indien deze of andere risico s zich daadwerkelijk voordoen en afgedekt worden dalen zowel de reserves als de risico s. De weerstandsratio zal daardoor niet veel veranderen maar het eigen vermogen zal wel dalen. Gemeente Nijkerk pagina 24 Kadernota 2015

25 Specifieke risico s - vermogen Bedrag Grote Kans (GK) = 75% risico 890 Middelgrote Kans (MK) = 50% risico 0 Kleine Kans (KK) = 25% risico Gewogen risico s grondexploitatie Totaal In de hiervoor aangegeven tabel wordt voor 5,1 miljoen aan gewogen risico s grondexploitatie in beeld gebracht. Per saldo leveren de grondexploitaties de grootste incidentele risico s op. Het betreft hierbij de risico s binnen de grondexploitaties waar geen positief resultaat wordt verwacht wanneer de risico s zich voordoen (voorbeeld: complex A winst 100, risico 110, resultaat -10). Grondexploitaties waarbij wel een positief resultaat wordt verwacht, bevatten ook risico s, maar die kunnen bij optreden naar verwachting opgevangen worden in het positieve resultaat (voorbeeld: complex B winst 100, risico 70, resultaat 30). Hiermee zijn ze binnen het complex afgedekt en wegen daarom niet mee in de risicoberekening. 4.2 Weerstandsvermogen - structureel Wanneer de structurele weerstandscapaciteit wordt afgezet tegen de exploitatierisico s ontstaat het volgende beeld. Weerstandsvermogen structureel (-/- = voordeel) 2015 Onbenutte budgettaire capaciteit Onbenutte belastingcapaciteit Exploitatierisico s Totaal Weerstandscapaciteit De structurele weerstandscapaciteit wordt in theorie gevormd door de onbenutte belastingcapaciteit en onbenutte budgettaire capaciteit. Onbenutte budgettaire capaciteit De onbenutte budgettaire capaciteit wordt bepaald door de post onvoorzien ( ) en het (positieve) saldo van je begroting over de jaren De uitkomst van de onbenutte budgettaire capaciteit bedraagt, inclusief de genoemde ontwikkelingen in hoofdstuk 2 Financieel overzicht 2015-: Onbenutte budgettaire capaciteit (-/- = voordeel) 2015 Onvoorzien Saldo voor Kadernota Mutaties Kadernota Totaal Met verwerking van alle mutaties in deze kadernota laat de onbenutte budgettaire capaciteit in 2015 een klein negatief resultaat zien. Meerjarig zit er wel een klein beetje ruimte in de begroting. Onbenutte belastingcapaciteit Bij de bepaling van de onbenutte belastingcapaciteit wordt gekeken naar de ruimte die aanwezig is om de OZBtarieven nog te verhogen. De onbenutte belastingcapaciteit is dan ook te bepalen door het maximaal toegestane tarief te vergelijken met de tarieven van de gemeente Nijkerk. Voor de maximale tarieven wordt uitgegaan van de normen volgens het "redelijk peil" zoals dat wordt gehanteerd voor de toelating tot artikel 12 van de financiële verhoudingswet. Dit redelijk peil wordt jaarlijks gepubliceerd in de meicirculaire van het Ministerie van Gemeente Nijkerk pagina 25 Kadernota 2015

26 Binnenlandse Zaken. Op basis van de laatst beschikbare gegevens (meicirculaire 2013) is dit 0,1651% van de totale WOZ-waarde. Dit brengt de onbenutte belastingcapaciteit op een bedrag van ± 2,8 miljoen. De jaarlijkse OZB-opbrengst in Nijkerk bedraagt 7,8 miljoen. Indien de OZB met 1% wordt verhoogd geeft dit een structurele meeropbrengst van Specifieke risico s In onderstaande tabel is een overzicht opgenomen van de specifieke risico s die een structureel effect kunnen hebben binnen de exploitatie. Het gaat hier grotendeels om de risico s met betrekking tot de decentralisaties in het sociaal domein. Meerjarig ziet deze er als volgt uit: Specifieke risico s - exploitatie 2015 (-/- = voordeel) Grote Kans (GK) = 75% risico Middelgrote Kans (MK) = 50% risico Kleine Kans (KK) = 25% risico Totaal inclusief Sociaal Domein Risico's Sociaal Domein Totaal exclusief Sociaal Domein De budgetkortingen op het sociale domein moeten in principe worden opgevangen binnen het beleidsterrein. Dit betekent dat wij als gevolg van de door het Rijk gekozen stelselwijziging ook op gemeentelijk niveau ons sociaal beleid zullen moeten versoberen. 4.3 Motie verminderen aantal reserves In oktober 2013 is het raadsbesluit genomen omtrent het Verminderen aantal reserves : - Naast de algemene reserve en de reserve bouwgrondexploitatie geen separate bestemmingsreserves aan te houden ter afdekking van risico s; - Geen egalisatiereserves aan te houden voor lasten of resultaten die jaarlijks minder dan fluctueren; - Bestedingsreserves met een vergelijkbaar doel samen te voegen. Aan u is toegezegd om in deze Kadernota te komen met een verdere uitwerking van bovenstaande criteria. Bij de berekening van het weerstandsvermogen, in dit hoofdstuk, is nog gebruik gemaakt van de oude opzet van de reserves en voorzieningen. Conform hetgeen gemeld in het raadsbesluit Verminderen aantal reserves treft u in bijlage 3 Verminderen aantal reserves bij deze kadernota het volgende aan: - Per reserve een voorstel tot opheffing of instandhouding van de betreffende reserve, - Een voorstel tot herbestemming van de vrijvallende middelen uit de op te heffen reserves, - De doelstelling, de onder- en bovengrens van de resterende reserves, - Eventuele budgettaire consequenties voor de begroting (toevoeging of onttrekking ten laste of ten bate van de begroting). - Als gevolg van de voorstellen zal (deels op termijn) het totaal aantal reserves worden teruggebracht van 28 reserves naar 9 reserves. Hiermee is het aantal reserves beperkt tot een minimum (rekening houdend met afspraken en regelgeving). Bij de programmabegroting zal, conform het door u genomen besluit Kadernota 2015, het weerstandsvermogen worden uitgewerkt rekening houdend met de herindeling van de reserves. Gemeente Nijkerk pagina 26 Kadernota 2015

27 Bijlagen Gemeente Nijkerk pagina 27 Kadernota 2015

28

29

30 Risico's - exploitatie -/- = nadeel Omvang risicofactor Omvang risico in KK = kleine kans (25%), MK = middelgrote kans (50%), GK = grote kans (75%) Algemene Dekkingsmiddelen, onvoorzien en bedrijfsvoering Desintegratiekosten algemeen KK Kadernota 2015 huishouden. Daarnaast is het mogelijk structureel tekort gedaald naar Ten opzichte van de Kadernota 2014 zijn de achterblijvende overheadkosten van de OddV en de brandweer reëel teruggebracht. De resterende risico s in onze begroting zijn dan ook afgenomen. Met betrekking tot VGGM / de brandweer gaan we ervan uit dat vanaf wordt inverdiend door het nieuwe personeel- en materieelplan en/of doordat de financiering buiten de gemeenten om gaat lopen en we relatief minder gekort worden op de algemene uitkering. Renterisico KK Het renteniveau ligt op een historisch laag punt. Voor de komende tijd ligt een rentestijging dan ook meer voor de hand dan een verdere daling. Een stijging van de rente heeft uiteraard ook effect op onze rentelast. Een stijging van 1,00% kost ons ± Gemeentefonds; loon-/prijspeilontwikkelingen Gemeentefonds; plafond Btwcompensatiefonds Gemeentefonds; herijking MK In de omvang van het Gemeentefonds wordt er vanuit gegaan dat er vanaf 2015 jaarlijks ongeveer 0,9% van het accres benodigd is om loon- en prijspeilontwikkelingen in de gemeentelijke begroting te kunnen opvangen. Wat werkelijk nodig is, is uiteraard afhankelijk van de werkelijke Ioon- en prijspeilontwikkelingen. Op basis van de septembercirculaire is de omvang ingeschat op ± De kans dat dit risico zich voordoet, schatten wij op dit moment in op middelgrote kans. KK GK De omvang van het plafond van het Btw-compensatiefonds (BCF) wordt gekoppeld aan de omvang van het Gemeentefonds. Zodra het plafond door gemeenten wordt overschreden, wordt dit bedrag onttrokken uit het gemeentefonds. Dit betekent dus een korting op het Gemeentefonds. Deze wijziging gaat in met ingang van Op basis van de septembercirculaire is de omvang ingeschat op ± De kans dat dit risico zich voordoet, schatten wij op dit moment in op kleine kans. p.m. Het streven is dat het Rijk het gemeentefonds per 2015 integraal heeft herijkt. Een van de doelstellingen van de herverdeling van het gemeentefonds is om de basis weer op orde te hebben en de verdeling toekomstbestendig te laten zijn. In de verdeelformules van het gemeentefonds wordt voortaan niet alleen de omvang van het gemeentefonds meegenomen, maar ook een deel van de eigen inkomsten van gemeenten (OZB en overige eigen middelen (OEM)). In 2015 wordt een voordeel verwacht van 2 per inwoner. De wijzigingen in de verdeling van het gemeentefonds die in 2015 ingaan, zijn echter slechts het begin van de operatie en bestrijken niet meer dan een kwart van de uiteindelijke herijking. De rest van de exercitie, zoals de herijking van de clusters Werk en Inkomen, Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Stadsvernieuwing en brandweer zijn doorgeschoven naar. De informatie over herverdeling van deze clusters volgt naar verwachting nog wel in Wat het effect na 2015 zal zijn is nog onbekend. Vennootschapsbelasting GK p.m. De gemeente Nijkerk is, net als alle andere gemeenten, in het kader van de Btwheffing fiscaal ondernemer. Hierover zijn op Nijkerks niveau en met de Belastingdienst afspraken gemaakt en is gekomen tot horizontaal toezicht. Het kabinet heeft kenbaar gemaakt dat zij in 2014 wetgeving gaat vaststellen, die erop is gericht dat overheidsbedrijven, die economische activiteiten uitoefenen, op dezelfde wijze als private bedrijven aan vennootschapsbelasting zullen worden onderworpen. Het te ontwikkelen wetsvoorstel zal naar verwachting per 1 januari 2015 tot wet worden verheven en treedt een jaar later inwerking. Nog onduidelijk is wat dit voor de gemeenten (Nijkerk) betekent. Echter, het is waarschijnlijk dat dit ook gevolgen heeft. De ontwikkelingen op dit terrein zullen nauwlettend worden gevolgd. Gemeente Nijkerk pagina 30 Kadernota 2015

31

32 Nr. Naam reserve Technisch doel Voorstel Toelichting Relatie met begroting () (met name op het gebied van sport) ten laste van het eigen vermogen te brengen. C20 Reserve Vitens Structureel Opheffen Opheffen kan alleen na besluit over budgettaire consequentie. C22 Reserve WMO Structureel Omvormen Saldo kan worden overgeheveld naar nieuw te vormen egalisatiereserve sociaal domein vanwege de open-eind-regelingen. C23 Reserve nieuwbouw stadhuis Incidenteel Omvormen Kan samengevoegd worden met reserve automatisering tot een reserve egalisatie bedrijfsvoeringskosten. C24 Reserve AED Incidenteel Opheffen Reserve vervult in financiële zin een zeer marginale rol. Saldo toevoegen aan algemene reserve. C26 Reserve egalisering kredietcrisis C27 Reserve investeringen in Nijkerkse samenleving C28 Reserve knelpunten buitensportaccommodaties C29 Reserve maatschappelijke voorzieningen N'veen C30 Reserve revitalisering bedrijventerreinen Arkervaart-Oost C31 Reserve mobiliteitsfonds Incidenteel Opheffen Saldo overhevelen naar de algemene reserve. Incidenteel Handhaven Reserve kan deels gezien worden als de in de motie genoemde reserve infrastructurele investeringen. Structureel Opheffen Incidenteel/ derden C32 Reserve landschapsfonds Incidenteel/ derden C33 Reserve bedrijfsverplaatsing Opheffen Incidenteel Opheffen op termijn Saldo moet bij opheffen worden toegevoegd aan reserve investeringen economisch nut, ter dekking kapitaallasten. Wordt voorziening i.v.m. terugbetaalverplichting. Saldo 1/1/2014 (x 1 miljoen) -68 B/S 0,6 0,0 135 L/S 0,7 0,0 2,7 12,9-120 B/S 1,0 Opheffen na afwikkeling project. 0,4 Incidenteel Handhaven Middelen zijn bestemd als gevolg afspraak met Rijkswaterstaat. Gebruik vindt plaats in periode Handhaven Ingesteld door raad op 25 april ,0 Incidenteel Opheffen Ingesteld door raad op 25 april Wordt voorziening bedrijfsverplaatsing in verband met terugbetaalverplichting. C34 Reserve groen Incidenteel Opheffen Ingesteld door raad op 25 apri 2013l. Wordt voorziening groen in verband met terugbetaalverplichting. C35 Reserve herstructurering bedrijventerreinen Incidenteel Opheffen Ingesteld door raad op 25 april Wordt voorziening herstructurering in verband met terugbetaalverplichting. C36 Reserve stadsherstel Incidenteel Opheffen Ingesteld door raad op 25 april Wordt voorziening stadsherstel in verband met terugbetaalverplichting. Budget t.b.v. monumenten ( ) toevoegen aan RINS. 0,1 0,0 0,0 0,0 0,0-56 B/S 0,6 Saldo reserves per 1 januari ,2 Gemeente Nijkerk pagina 32 Kadernota 2015

33 Voorgesteld wordt de volgende reserves om te vormen: Voorstel om te vormen reserves Nr. Naam reserve C18 Reserve BUIG C22 Reserve WMO C16 Reserve automatisering C23 Reserve nieuwbouw stadhuis Technisch doel Toelichting Structureel Reserve kan omgevormd worden tot reserve sociaal domein. Het gaat hierbij om de open-eind regelingen vanwege de participatiewet, de huishoudelijke verzorging en de vervoers-, rolstoel- en woonvoorzieningen. Structureel Saldo kan worden overgeheveld naar nieuw te vormen reserve sociaal domein vanwege de openeind-regelingen. Structureel Kan samengevoegd worden met reserve nieuwbouw stadhuis tot een reserve egalisatie bedrijfsvoeringskosten. Incidenteel Kan samengevoegd worden met reserve automatisering tot een reserve egalisatie bedrijfsvoeringskosten. Relatie met begroting () Saldo 1/1/2014 (x 1 miljoen) 0,0 0,0 0,0 0,0 Op basis van bovenstaande wordt voorgesteld de volgende reserves op te heffen: Voorstel op te heffen reserves Nr. Naam reserve C1 Afkoopsom altijddurend onderhoud van graven C2 Algemeen onderhoud algemene begraafplaatsen C20 Reserve Vitens C24 Reserve AED Technisch doel Toelichting Structureel Saldo overhevelen naar voorziening beheerplan begraafplaatsen. Structureel Saldo overhevelen naar voorziening beheerplan begraafplaatsen. Structureel De onttrekking,welke ten gunste komt van de begroting, zal dan ten laste komen van de AR. Incidenteel Reserve vervult in financiële zin een zeer marginale rol. Saldo toevoegen aan algemene reserve. Relatie met begroting () Saldo 1/1/2014 (x 1 miljoen) 0,0 0,0-68 B/S 0,0 C26 Reserve egalisering kredietcrisis Incidenteel Saldo overhevelen naar de algemene reserve. 0,0 C28 Reserve knelpunten buitensportaccommodaties C29 Reserve maatschappelijke voorzieningen N'veen C33 Reserve bedrijfsverplaatsing C34 Reserve groen C35 Reserve herstructurering bedrijventerreinen C36 Reserve stadsherstel Structureel Saldo moet bij opheffen worden toegevoegd aan reserve investeringen economisch nut, ter dekking kapitaallasten. Incidenteel / derden Wordt voorziening i.v.m. terugbetaalverplichting. 0,0 Incidenteel Ingesteld door raad op 25 april Wordt voorziening i.v.m. terugbetaalverplichting. Incidenteel Ingesteld door raad op 25 april Wordt voorziening i.v.m. terugbetaalverplichting. Incidenteel Ingesteld door raad op 25 april Wordt voorziening i.v.m. terugbetaalverplichting. Incidenteel Ingesteld door raad op 25 april Wordt voorziening i.v.m. terugbetaalverplichting. Budget t.b.v. monumenten ( ) toevoegen aan RINS. 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0-56 B/S 0,6 De volgende reserves worden op termijn opgeheven: Voorstel op termijn op te heffen reserves Gemeente Nijkerk pagina 33 Kadernota 2015

34 Nr. Naam reserve B1 Egalisatiereserve afvalstoffenheffing B2 Egalisatiereserve parkeren binnenstad C4 Reserve bovenwijkse voorzieningen C5 Reserve bereikbaarheid binnenstad C10 Reserve volkshuisvesting C30 Reserve revitalisering bedrijven-terreinen Arkervaart-Oost Technisch doel Toelichting Egalisatie De middelen uit deze reserve worden nog gebruikt voor het nemen van maatregelen in het kader van verbeteringen in scheidingsgedrag op het gebeid van afval. Egalisatie Reserve wordt meegenomen bij de uitwerking van het parkeerbeleidsplan. Uitvoering van dit beleidsplan zal zijn in Incidenteel Opheffen na afwikkeling kredieten. Eventueel saldo kan worden toegevoegd aan de RINS. Incidenteel Opheffen na afwikkeling kredieten. Eventueel saldo kan worden toegevoegd aan de RINS. Incidenteel Deze reserve is voortgekomen uit afspraken met het ministerie van VROM en kan niet gewijzigd worden. Doelstelling betreft het doen van investeringen m.b.t. volkshuisvesting. Saldo van de reserves is 0,6 miljoen per 1/1/2014. Op dit saldo ligt reeds een beslag van 0,52 miljoen. Voorstel is de reserve op te heffen nadat het saldo gedaald is tot 0. Relatie met begroting () Saldo 1/1/2014 (x 1 miljoen) 0,2 42 L/S 0,1 Incidenteel Opheffen na afwikkeling project. 0, L/S B/I 3,4 0,1 0,6 Reserves nieuwe situatie na besluitvorming In onderstaande tabel wordt een overzicht gegeven van de reserves na besluitvorming. Daarbij worden de doelstelling, onder- en bovengrens van de reserve benoemd. Bedragen x 1 miljoen Nr. Naam reserve Doelstelling Ondergrens Bovengrens A1 Algemene reserve Eigen vermogen dat niet bestemd is. -* Onbeperkt C9 Reserve vervanging kunstgrasveld hockey C11 Reserve bouwgrondexploitatie C19 Reserve investeringen economisch nut C27 Reserve investeringen in Nijkerkse samenleving Het reserveren van middelen voor de toekomstige vervanging van het kunstgrasveld van de hockeyvereniging Hoevelaken. Het vormen van een buffer ter dekking van eventuele verliezen en overige risico s bij de exploitatie van bouwgrond. Dekking van afschrijvingen van investeringen met economisch nut, die volgens het dekkingsvoorstel moet worden gedekt door aanwending van een reserve. Het binnen het kader van het Besluit Begroting en Verantwoording middelen uit deze reserve gebruiken voor investeringen in de samenleving van de gemeente Nijkerk. 0 0,2 -* geen 0 n.v.t. 0 geen C31 Reserve mobiliteitsfonds Voorfinanciering reconstructie knooppunt Hoevelaken. 1,0 1,0 C32 Reserve landschapsfonds Nw Reserve sociaal domein Nw Reserve egalisatie facilitaire zaken (1) Beschermen en versterken van landschappelijke waarden (buiten de bebouwde kom) door structureel te investeren in landschap verbetering en uitplaatsen van niet passende functies. (2)Terug brengen dan wel het subsidiëren van landschapselementen op particuliere gronden en op eigen gronden bij de wegbepaling, enz. Egalisatiereserve voor de open-eind regelingen vanwege de participatiewet, de huishoudelijke verzorging en de vervoers-, rolstoel- en woonvoorzieningen. Egalisatiereserve voor bedrijfsvoeringkosten, met name op het gebied van de huisvesting- en automatiseringskosten. n.t.b n.t.b. 0 10% v.d. verstrekkingsk st. 0 5% v.d. bedrijfsvoeringskst. Gemeente Nijkerk pagina 34 Kadernota 2015

35 * A1, C11: Voorstel is om de ondergrens vast te stellen op basis van de risicoratio. Gemeente Nijkerk pagina 35 Kadernota 2015

36 Bijlage 4 Coalitieakkoord Samen de uitdaging aangaan SAMEN DE UITDAGING AANGAAN! Coalitieakkoord Gemeente Nijkerk pagina 36 Kadernota 2015